Uitstel voor 4zes van Sharpeville' DOOR SAMHNISTISCH OFFENSIEF EN VS-TROEPENZENDINGEN: Nieuwe tandem: Japan en Europa BUITENLAND Nicaragua in staat van alarm NIEUWSOVERZICHT MEER EVENWICHT IN HANDEL MOGELUK Moskou: zonder akkoord uit Afghanistan Britse rente onverwacht omlaag Iraq negeert oproep Veiligheidsraad Samenwerking Koreaanse oppositie Economie Japan sterker gegroeid Hess alsnog bijgezet in familiegraf Rellen in Noord-Ierland na begrafenis Israël bestookt Druzen in Libanon Voorzitter Oostenrijkse socialisten weg pE STEM BUITENLAND VRIJDAG 18 MAART 1988 WASHINGTON - Na een dag van de grootst mo gelijk politieke verwarring besloot de Ameri kaanse president Reagan woensdagavond laat 3.200 militairen naar het grensgebied van Hon duras en Nicaragua te sturen. Offensief Gesprekken Mexico Puerto Castilla Guatemala HONDURAS Bocay NICARAGUA Salvador] Stille Oceaan .Centrum ven strijd tussen 'Contra's en Sandinisten Midden-Amerika explosief Dries van Agt, Japanser dan de Japanners. - fotoanp selecte gebieden verder ont wikkeld en rijp gemaakt voor de markt. De Amerikaanse en Euro pese chemische industrie werkt op een aantal terreinen samen met Japanners aan dergelijke nieuwe ontwikkelingen. DSM voert zo ook kennis uit, o.m. op het gebied van supersterke ve zels en de zoetstof aspartaam. Volgens prof. van der Grin ten is deze samenwerking niet altijd een onverdeeld genoegen. De Japanse partners hebben volgens hem sterk de neiging de voordelen naar zich toe te halen. Niettemin bereidt DSM momenteel nieuwe samenwer king voor met Japanse firma's voor hoogwaardige nieuwe chemische produkten. Wat de DSM-directeur ook hindert, is het feit dat zijn on derneming inmiddels in tien tallen landen octrooien heeft gekregen op haar nieuwe sterke vezels. Behalve in Ja pan. Wel signaleert hij een vloedgolf van Japanse octrooi aanvragen van veel minder al looi. Maar Nederlanders, zo hield mr. Van Agt de zakenwereld gisteren voor, moeten niet zo zeuren over die moeilijke Ja panners. „Wat is dat voor amechtig gemor. Wat is dat voor een la mentabele praat onder de na zaten van een volk dat bijna vier eeuwen geleden alle we reldzeeën bevoer en door on versaagd pionierswerk ons land tot een mogendheid in de wereld verhief." Applaus ver zekerd. De vorming van de Europese markt, het tanen van de Ame rikaanse macht en de toene mende vervlechting van Japan met de wereldeconomie zullen volgens de vertegenwoordiger van Europa in Tokio een ont wikkeling bevorderen die riva liteit omzet in samenwerking. jard. Maar uit het cijfer van de vorige maand moet blijken dat de Europese uitvoer naar Ja pan met 32,5 pocent is toegeno men en dat het tekort aan deze kant meer dan dertien procent lager is dan een jaar geleden. Hoe het kan in Japan, ver telde J. Etienne van de verze keringsmaatschappij Nationale Nederlanden. NN is daar na meer dan drie jaar voorberei ding in 1986 begonnen met de verkoop van levensverzekerin gen. De Japanner is rijk en op zekerheid gesteld. Japan omvat bijna een kwart van de wereld markt in deze branche. NN heeft de klanten gevon den bij de benzine/servicesta tions. In 1986 (drie kwartalen) verkocht het bedrijf al 4500 po lissen, goed voor ƒ3,4 miljoen premie-inkomen. In 1987 zijn 12.600 polissen verkocht en is het premie-inkomen gestegen tot ruim ƒ35 miljoen. Japan kan, concludeerde NN-manager Etienne, maar het kost veel tijd, geld en uit houdingsvermogen. De ervaringen van de Neder landse bloemenkwekers met Japan zijn klassiek. Secretaris drs. J. Rotteveel luchtte giste ren zijn hart over de methoden waarmee de Japanners de Ne derlandse bloemen en bollen grotendeels buiten de deur houden. Van de bloembollen- handel komt al helemaal niets terecht omdat dit produkt ginds een jaar over moet staan. Voor de keuring van snijbloe men zijn in Aalsmeer Japanse inspecteurs aangesteld. Per partij schudden zij 460 bloemen uit en als er één insect op het witte laken valt, wordt de hele lading afgekeurd. Ook als het om een beestje gaat dat de Ja panners ook van huis uit ken nen. Desondanks is de Neder landse bloemenexport naar Ja pan vorig jaar tot ƒ20 miljoen opgelopen. Dat is echter op de totale export van siergewassen ter waarde van 5,5 miljard gul den (driekwart van de wereld handel) nog maar een schijntje. Rotteveel wees er op dat de Japanners de groenvoorziening in hun steden nu willen verbe teren. In 1990 vindt een groot Floriade-achtig evenement plaats in Osaka, waar Japan graag zo veel mogelijk buiten landse inbreng ziet. Maar de internationale organisatie van kwekers heeft al gedreigd met een boycot als de Japanse keurmeesters niet wat gemak kelijker worden. Het in Zuid-Limburg geves tigde chemieconcern DSM doet al meer dan vijftig jaar zaken in Japan. Prof. P. v. d. Grinten, directeur planning en ontwik keling, deed een bitterzoet re laas van de ervaringen in al die jaren. Chemie is geen speerpunt geweest in het Japanse indus triebeleid. Er gaat te veel (ge ïmporteerde) olie in en dus worden veel chemieprodukten ingevoerd. De laatste jaren wordt echter op grote schaal 'high chem' onderzoek gedaan, bijvoorbeeld in biotechnologie en nieuwe materialen. Dat gaat echt op z'n Japans. Specialisten schuimen de hele wereld af op zoek naar nieuwe ontwikkelingen. In eigen labo ratoria worden produkten op MOSKOU (REUTER/AFP) - De Sovjetunie zal haar troepen uit Afghanistan terugtrekken, ook als de onderhandelingen in Genève niet uitmonden in een akkoord. Dat verklaarde een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken in Moskou. „De Sovjetunie heeft besloten haar strijdkrachten uit Afghanistan terug te trekken en we zullen dat ook doen", zo zei woordvoerder Vadim Perfiljev. Hij voegde er echter aan toe dat Moskou het beter zou vinden zijn troepen terug te halen in het kader van een internationale regeling, zoals die nu in Ge nève besproken wordt door Afghanistan en Pakistan. Volgens de woordvoerder hoopt Moskou nog steeds dat het vredesover leg een overeenkomst zal opleveren. LONDEN (VWD) - De centrale bank van Groot-Brittannië heeft haar belangrijkste geldmarkttarief verlaagd met een half procent tot 8,5 procent. De bank reageert daarmee op de aanhoudende koersstijging van het pond sterling van de laat ste tijd, die een gevolg is van de relatief hoge rente in het land. Gistermorgen ging het pond over de grens van de 3,10 mark en dat was kennelijk voldoende om tot een renteverlaging te be sluiten. Het pond sterling reageerde direct op het rentebesluit. Op de wisselmarkt van Amsterdam daalde de koers sterk. Kort na de bekendmaking noteerde het pond 347,50 gulden na eerder op de ochtend tegen de 3,49 gulden aangezeten te hebben. BAGHDAD (RTR/AFP) - Iraq heeft wederom een raket afge vuurd op de Iraanse hoofdstad Teheran in weerwil van een op roep van de Veiligheidsraad van de VN aan Iraq en Iran de 'stedenoorlog' onmiddellijk te staken. Een militaire woord voerder in Baghdad maakte de raketaanval bekend. Het was de 23ste raket die op Teheran werd afgevuurd sinds het afgelo pen weekeinde toen de twee landen een kort bestand in de ste denoorlog in acht namen. De Veiligheidsraad gaf Iraq en Iran opdracht de raketaanval- len en bombardementen op burgerdoelen onmiddellijk te sta ken. De V-Raad schaarde zich verder achter een initiatief van secretaris-generaal Javier Perez de Cuellar, nieuwe vredesbe sprekingen te beginnen met gezanten van beide landen. SEOUL (AFP/RTR) - De leider van de Zuidkoreaanse opposi tiepartij PPD, Kim Dae-Jung, heeft zijn functie neergelegd om eenheid van de oppositie te bereiken voor de komende alge mene verkiezingen. De 64-jarige Kim zei in een verklaring het besluit te hebben genomen om de overwinning van de Zuidko reaanse oppositie bij de parlementsverkiezingen van volgende maand te verzekeren. Begin februari trad zijn rivaal van de andere oppositiepartij, Kim Young-sam van de Democratische Herenigingpartij (PDP), af in de hoop dat Kim Dae-jung hetzelfde zou doen om zo een fusie van beide partijen mogelijk te maken. De ver deeldheid van de Zuidkoreaanse oppositie, en de vete tussen beide Kims, verhinderde in december dat zij met één kandi daat kwam bij de presidentsverkiezingen. Die werden met 37 procent van de stemmen gewonnen door de kandidaat van de regeringspartij, Roh Tae-woo. TOKYO (RTR) - De economie van Japan is in 1987 met 4,2 pro cent gegroeid. De groei' is ruim groter dan de 2,6 procent van 1986, dat het laagste groeipercentage in meer dan tien jaar was. De opleving van de groei is goed nieuws voor de handelspart ners van Japan, vooral voor de Verenigde Staten, die steeds bij Japan hebben aangedrongen op stimulering van de groei en vergroting van de import teneinde de ongelijkheden in de han del weg te werken. WUNSIEDEL (DPA) - Rudolf Hess, de vroegere plaatsvervan ger van Hitler, is bijgezet in het familiegraf in Wunsiedel (zie foto). De plechtigheid, zeven maanden na zijn dood, vond plaats in besloten kring. Op verzoek van de familie had de politie de begraafplaats hermetisch afgesloten. Het lijk van Hess zou aanvankelijk al in augustus in het fami liegraf worden bijgezet. De autoriteiten zagen daarvan af in verband met verwachte demonstraties van rechtsradicale groepen en neo-nazis. In plaats daarvan werd hij tijdelijk op een geheime plaats begraven. Rudolf Hess pleegde op 17 augustus op 93-jarige leeftijd zelf moord in de Spandau-gevangenis in Berlijn. Hij werd in het Neurenbergse proces na de Tweede Wereldoorlog veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Hess heeft 41 jaar in gevan genschap doorgebracht. BELFAST (DPA) - In Noord-Ierland is het in de nacht van woensdag op donderdag tot ernstige ongeregeldheden geko men. De rellen waren een reactie op de bloedige aanslag op een rooms-katholieke begraafplaats in West-Belfast waar drie IRA-leden werden begraven. Bij de aanslag, die door een en kele man werd uitgevoerd, vielen drie doden en 68 gewonden. Enkele gewonden zijn er slecht aan toe. Bij botsingen in het katholieke deel van Belfast, en in Newry, Londonderry, Coal Island, Strabane en Portadown werden tal rijke auto's in brand gestoken. Jongeren vielen de massaal aanwezige politie-agenten en militairen aan met stenen en brandbommen. Een aanval met mortieren op een post van het Britse leger in Woodbum mislukte omdat de granaten in de loop waren blijven steken. Zij konden later onschadelijk wor den gemaakt. BAYRUT (RTR) - Israëlische gevechtstoestellen hebben ten zuidoosten van Bayrut stellingen van de Druzen bestookt. Dit is in veiligheidskringen in de Libanese hoofdstad bekendge maakt. De Israëlische luchtmacht voerde aanvallen uit op de heuveltoppen van Talet, Shemlan en Baisour. De politie maakte bekend dat de luchtaanval aan één burger het leven heeft gekost, terwijl twee mensen verwondingen op liepen. De aanval werd uitgevoerd door een squadron van zes F-16 gevechtsbommenwerpers. De toestellen voerden drie aan- valsvluchten uit, waarbij bommen werden afgeworpen en ra ketten werden afgevuurd. WENEN (DPA) - De voorzitter van de regerende Oostenrijkse Socialistische Volkspartij (SPO), Alfred Sinowatz, treedt bin nenkort af. Bondskanselier Franz Vranitzky wordt genoemd als zijn opvolger. De machtswisseling zou haar beslag krijgen op een bijzonder partijcongres op 11 mei. Sinowatz kwam in opspraak door een artikel in een tijdschift waarin hij liet blijken op de hoogte te zijn van het oorlogsver leden van president Waldheim voordat dit in de openbaarheid kwam. Hij zou deze informatie om verkiezingsdoeleinden heb ben verzwegen. Een proces wegens smaad dat Sinowatz tegen het tijdschrift aanspan, verloor hij. Door onze correspondent Jo Wijnen Witte Huis-woordvoerder Marvin Fitzwater noemde het besluit een beperkte reactie die erop is gericht onze vast besloten vriendschap te tonen jegens de democratische regering van Honduras op een tijdstip dat haar territo riale integriteit wordt geschonden door het Sandinisti- sche leger dat wordt gesteund door Cuba en de Sovjet unie. Twee Amerikaanse bataljons - een van de parachutisten en een ander van de infanterie - worden naar Honduras gevlo gen voor wat officieel oefenin gen heten. Volgens het Witte Huis gebeurt dat op verzoek van de regering in Honduras en met name van president José Azcona Hoya. De troepen zou den meer ter afschrikking die nen, dan voor een rechtstreekse confrontatie met de Sandinis ten, zo werd in Washington ge zegd. In de Amerikaanse hoofd stad ontstond voor en na het besluit van president Reagan grote verwarring. Woensdag middag nog werden leden van het Amerikaanse Congres ge ïnformeerd over de situatie en lieten minister Shultz, de chef van de Witte Huis-staf Baker en Reagans adviseur voor na tionale veiligheid Powell weten dat geen directe militaire hulp aan Honduras werd overwo gen. Niettemin nam de presi dent nog diezelfde avond een definitief besluit dat met grote instemming door de republi keinen in het Congres werd ontvangen. Bij de democraten was de reactie geheel anders. „De regering doet er alles aan een situatie te creëren die mili taire steun aan de Contra's rechtvaardigt", aldus de demo craat Tony Coelho. Maandag zette het Sandinisti- sche leger een groots opgezet offensief in de provincie Jino- tega bij de mijnstadjes Bo nanza en Siuna op ongeveer 50 km. van Nicaragua's noorde lijke grens met Honduras. Dat gebeurde in een poging de Con tra's - die in militaire zin zijn verzwakt door het uitblijven van militaire hulp van de VS - een beslissende slag toe te brengen. De gevechten speel den zich af in de vrijwel ontoe gankelijke jungles nabij de Bo cay Rivier die vanuit Nicara gua naar de grensrivier de Coco stroomt. Het zich juist binnen de grenzen van Nicara gua bevindende commando centrum van de Contra's zou door de Sandinisten volkomen omver zijn gelopen. Daarop zouden de Contra's - waarvan minstens 100 manschappen sneuvelden - zich hebben te ruggetrokken in Honduras. De Contra's zouden in het noordelijke grensgebied al maandenlang de vrije hand hebben gehad. Over de Bocay- rivier konden ze onbeperkte hoeveelheden wapens Nicara gua binnenbrengen. Daarbij maakten ze gebruik van basis kampen en kleine vliegveldjes die door de CIA op Hondurees gebied worden gerund. De San dinisten zouden nu de Contra's van hun grote, gedeeltelijk in Honduras opgeslagen voorra den, willen afsnijden. Als die opzet lukt zijn de rebellen in dat gebied in militaire zin na genoeg uitgeschakeld. Het Sandinistisch offensief werd ontketend ondanks de vredesonderhandelingen die op dit ogenblik tussen Managua en de leiding van de Contra's plaatsvinden. Kort geleden werd besloten tot rechtstreekse gesprekken over een staakt het PRETORIA (REUTER) - Het gerechtshof in Pretoria heeft de executie van de 'zes van Sharpeville' uitgesteld, pg zes terdoodveroordeel- den zouden vandaag wor den opgehangen wegens medeplichtigheid aan moord op een zwarte ge meentebestuurder. Het hof heeft de datum van terechtstelling verschoven naar 18 april. De advocaten van de veroor deelden hadden aangevoerd dat een getuige a charge onder druk van de politie een valse verklaring had afgelegd tijdens het proces. Op grond van nieuw materiaal willen ze proberen een nieuw proces voor hun cliënten te verkrijgen. De zes zijn ter dood veroor deeld omdat ze dezelfde doel stellingen hadden als de me nigte die loco-burgemeester Jacob Diamini lynchte, maar de rechtbank erkende bij de vaststelling van het vonnis dat niet is bewezen dat deze zes ook feitelijk de moord gepleegd hebben. Rechter Paul Human zei dat er aanwijzingen zijn dat een van de getuigen in het proces tegen de zes heeft gelogen te gen de rechtbank. Daarom zag hij reden om uitstel van execu tie toe te kennen. Op de publieke tribune vie len de mensen elkaar onder stormachtig applaus in de ar men, soms in tranen. Ook de wachtende menigte op straat vierde zingend en dansend de gunstige uitspraak. Prakesh Diar, een van de ad vocaten van de zes, ging on middellijk naar de dodencellen van de gevangenis van Preto ria om zijn cliënten het goede nieuws te vertellen. Julie Mo- koena, zuster van een van de veroordeelden, dankten presi dent Reagan en premier That cher voor hun hulp. Reagan en Thatcher waren onder de tal rijke internationale leiders die bij president Botha hebben ge pleit voor clementie. De advocaten hadden om een uitstel van vier weken ver zocht. Ze hopen in die periode heropening van het proces te bewerkstelligen. De rechter zei er nog niet van overtuigd te zijn dat er gronden zijn om het proces te heropenen. Blijheid om het uitstel van executie. De advocaat van de zes gaat op de schouders. - FOTO AP Amerikaanse basis Palmerola Van onze verslaggever De St«m AMSTERDAM - Japan kan. Die opgewekte toon klonk gisteren door bij eenstudie- dag over de handelsrelaties tossen Europa en Japan. Langzaam gaat de grootste economie ter wereld open. Maar alle ergernissen zijn n°g lang niet de wereld uit. het geijkte beeld van de Ja panner en zijn markt is aan herziening toe, meende onder anderen mr. A.A.M. van Agt, afgevaardigde van de Europese commissie in Tokio. Japan en nuropa, zei hij, raken door de erzwakking van de Verenigde blaten steeds meer op elkaar aangewezen voor het op gang nouden van de wereldecono mie. „Dat de Japanse markt door l "ei zichtbare en onzicht- are blokkades zo moeilijk te 'erken is voor buitenlandse tola's, berust volgens oud- ^[mer Van Agt op een mis- attmg, een achterhaalde beeldvorming. i i cijfers die hij en Japanse ei"ers gisteren gaven, dui den op meer evenwicht in de Thaise buitenlandse handel, opzichte van Europa be id vorig jaar een handels- O Ctll 11U11UV.10 overschot van ruim ƒ40 mil- Sandinisten op weg naar de grens met Honduras. FOTOANP vuren. De Sandinistische leider Daniel Ortega, ontsloeg zelfs bemiddelaar kardinaal Obandy y Bravo omdat er rechtstreeks met de rebellen kon worden gepraat over een staakt het vuren. Officieel zul len komende maandag op nieuw gesprekken plaatsvin den. De positie van Ortega werd aanzienlijk verstrekt toen het Amerikaanse Huis van Afge vaardigden op 3 februari be sloot een democratisch hulp plan voor de Contra's af te wij zen. Eerder was al een hulp plan van president Reagan zelf afgewezen. Wellicht hebben de Sandinisten daarop besloten zich een betere uitgangspositie te verschaffen tegen de militair verzwakte Contra's. Bovendien versterkt een geslaagde mili taire operatie tegen de Contra's de onderhandelingspositie van de Sandinisten aanzienlijk. President Reagan had al aan gekondigd een nieuwe poging te willen wagen van het Con gres geld voor de Contra's los te krijgen. Woensdag vonden daarover al felle politieke schermutselingen in het Huis van Afgevaardigden plaats, dat toen nog niet wist van Reagans plan Amerikaanse militairen naar Honduras te sturen. MANAGUA (RTR) - De regering van Nicaragua is begonnen met het oproepen van de militaire reserve en het opwerpen van een defensie, uit vrees voor rechtstreeks Amerikaans ingrijpen nu Amerikaanse parate troepen naar het buurland Honduras zijn gestuurd. De regering, die waarschuwde dat de bedreiging van een Ameri kaanse aanval nooit zo groot was geweest, gelastte de onmiddel lijke mobilisering van reservisten en de oprichting van buurtco- mités voor het voorbereiden van het verzet. Het offensief van de Sandi nisten en het daarop volgende besluit van de Amerikaanse president kan de zeer kwets bare situatie in Midden-Ame rika aanzienlijk verslechteren. De nationale verzoening die in het kader van het zogenaamde Arias-vredesplan in Nicaragua op gang is gekomen, lijkt door de gebeurtenissen van de afge lopen dagen danig vertroebeld. Het Amerikaanse Congres kan, op grond van de ernstige ver liezen die de Contra's blijkbaar hebben geleden, niet meer aan nieuwe hulp aan de rebellen ontkomen. De aanwezigheid van Amerikaanse troepen in het grensgebied met Nicaragua zal door de Sandinistische lei ders intussen worden uitgelegd als het begin van de VS-aanval die ze - overigens om propa gandistische redenen - al zo lang hebben voorspeld. Toch zullen de Amerikanen (die al 3.000 militairen in Hon duras hebben, voornamelijk gelegerd op de luchtmachtbasis Palmerola, op 225 km. afstand van waar nu de gevechten plaatsvinden) een recht streekse confrontatie met de Sandinisten pogen te vermij den. De kans dat de nu ge stuurde troepen tot op Nicara- guaans grondgebied zullen doordringen, moet uiterst klein worden geacht. Weliswaar zijn veel Amerikanen voor een krachtige houding jegens de Sandinisten (die ze als commu nisten van het zuiverste water beschouwen), maar ze zijn te gelijkertijd zeer beducht voor een militaire inmenging in dat gebied. De democraten zullen presi dent Reagan er nu van be schuldigen dat hij de Sandinis tische 'invasie' in Honduras ge bruikt om nieuwe militaire hulp voor de Contra's te force ren en een crisissfeer op te roe pen. Hoe dan ook, de gebeurte nissen van de afgelopen dagen, waarbij ook nog de chaotische toestand in Panama mag wor den gevoegd, maakt duidelijk dat de zo hoopvol lijkende si tuatie in Midden-Amerika in snel tempo verslechtert. De regering van Honduras - een van Amerika's trouwste vrienden in Midden-Amerika - zit kennelijk zeer met de nu ontstane situatie in haar maag. Reagans besluit troepen naar Honduras te sturen kwam, merkwaardigerwijs, op dezelfde dag dat een jury de of ficiële aanklachten formu leerde tegen o.m. admiraal Poindexter en luitenant-kolo nel North voor hun betrokken heid bij het Iran-Contra- schandaal. De beide mannen worden ervan beschuldigd mil joenenwinsten, die met ge heime wapenleveringen qan Iran waren gemaakt, door te sluizen naar de Contra's op een tijdstip dat het Congres alle hulp aan de Nicaraguaanse re bellen had verboden.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 5