[Anders leren kijken naar Antillen Schilderen in aluminiumpoeder OLF NOS BRENGT ZESDELIGE TV-SERIE 'ANTILLAANS VERHAAL' 'Beeld van Antillen in media deugt vaak niet' Het wil maar niet lukken met het 'reddende tientje' voor de omroep LEDING voor meisjes bi): EEN serie van zes tv-documentaires over het verleden van de Nederlandse Antillen en Aruba, [wordt vanaf vanavond ongeveer gelijktijdig in Nederland en de Antillen/Aruba uitgezonden. [Het is een co-produktie van de NOS, TeleCuracao en TeleAruba, met medewerking van FBN-St. Maarten. Bevestigend Kloof nerboetiek ILLEKTIE SNOEZEPOES PAULUS VAN DE VOREN ZIET 'ONGEKENDE MOGELIJKHEDEN' Openheid Fijner DINSDAG 15 MAART 1988 REYNA JOE VAN TELECURAsAO: snnispolo. 28-176 f34,95 short. Polyester- Maten 128-176 55 103 tel. 01150-13284 Voorlopig heb ik aardig «at geld, 't zou ►best eens kunnen dat het drie Jaar duurt voor ik weer iets heb bedacht" J.M.A. Biesheuvel, schrijver DE STEM :Tïn I Door Henk Egbers [et is door 140 mensen ongeveer tweeënhalf jaar aan ge werkt. Gelijktijdig verschijnt er een door scenario schrijver Luis H. Daal en Ted Schouten samengesteld I aanvullend boekwerk met dezelfde titel als die van de tv- I serie: 'Antilliaans verhaal'. fijnzinnige onderscheid tussen 'de bevolking en de bewoners' van de eilanden. In de RAI te Amsterdam pre senteerden de NOS de serie en uitgeverij De Walburg Pers het boek aan minister Jan de Ko ning, gevolmachtigd minister Boy Hernandez en de vertegen woordiger van Arubaans ge volmachtigd minister Merry- weather, Willems, alsmede aan leen driehonderdtal genodig- I den Tijdens de persconferentie I waren er kritische vragen over I de manier waarop de produktie I gemaakt was. Moest Nederland weer zo nodig een vinger in de I pap hebben Waarom het geld I niet aan de Antillen gegeven, I zodat zij zelfstandig deze serie konden maken? Zowel de Nederlandse eind- I redacteur, Kees van Lange- I raad, als de Curacaose tv- I maakster Reyna Joe spraken Ihun waardering uit over deze Ivorm van samenwerking, waarbij in de beste verstand- I houding harde noten zijn ge- I kraakt Op de eerste plaats is I ernaar gestreefd om het ver- I haal vanuit de Antillen zelf te I laten ontstaaa Er is vooral ge- I filmd met mensen uit de Cari- I ben, die hun verhaal vertellen. De synposis werd geschreven i door een Antilliaan - Luis Daal en de studieredactie bestond uit dr. Paula, directeur van het [Centraal Historische Archief Curacao, Curacao's gedepu- teerde ing. A Salsbach en prof. [dr. H. Hoetink uit Utrecht Ne derland heeft met name via de NOS de techniek voor zijn re- kening genomea De op zijn [laatste benen lopende Sticusa [heeft voor een belangrijk deel ncierd. Daarbij mocht niet uit het oog verloren worden dat voor verschillend publiek ge werkt werd. Zullen de Neder- nders naast bekende feiten uit de Cariben geconfronteerd worden met nieuwe gezichts punten, ook de kijkers op de zes ilanden zullen waarschijnlijk verrast worden, want zij weten niet veel van elkaar, zo werd t gezegd. Luis Daal maakte het Bij de voorvertoning (een com pilatie) kregen we de indruk dat hete hangijzers vermeden zijn. De serie wil identiteitsbe vestigend zijn voor de bewo ners van dit deel der Cariben, waarbij de nadruk ligt op de eigen ontwikkeling van ieder eiland. Opgemerkt werd dat desintregrerende krachten bij deze evolutie groot zij a Een man als dr. Claude Wathey (St Maarten) komt in beeld, waar bij hij opmerkt: „Je kunt me er beter buiten laten, want ik word van alles en nog wat be schuldigd zonder dat bewijzen worden aangedragen." Hoewel Kees van Langeraad zegt: „We hebben spaarzaam gewerkt met namen", zit de se rie vol persoonlijk gekleurde interviews met personen als Jan Yapa Beaujon, Frans Booi, dr. A. Paula, Elis Juliana, Frank Martinus Arion, Ruth Zefrin, Nydia Ecury, Wilson Papa Godett en andere 'cory feeën' der eilanden. Deze ge sprekken en de daarbij ho rende beelden zitten zeer dicht tegen de eilanden aan. Het is voor 75% een historisch beeld geworden vanuit de An tillen zelf en het is geen Neder lands gekleurd 'geschiedenis boekje' geworden. En dat is al heel wat als je bedenkt dat de Antillen nog steeds bezig zijn zich te bevrijden van de Neder landse geschiedenisboekjes op school, waarin de slag bij Nieuwpoort belangrijker is dan de Tula-opstand. De NOS heeft op zijn minst geprobeerd in de voorbije jaren een tv-geschied- schrijving te maken over de voormalige Nederlandse kolo- nieën die méér vanuit die lan den dan vanuit Nederland zelf ingekleurd werd. Om bij de West te blijven: Suriname's Wilde kunst werd indertijd aan de hand van Helman verkend. ■JWsfiHWr» Regisseur Kees van Langeraad voor de zoutbergen van Bonaire. Het Antilliaans Verhaal start vanavond met 'Stille Getuigen'. In dit deel één wordt met name de geologische oorsprong Van de zes eilanden verbeeld, waar bij aandacht is voor de oerbe volking ervan (de indianen), die met de komst van Colum bus in 1482 van him ondergang verzekerd waren. Deel twee heet 'Vreemde voetsporen' en behandelt de 16e en 17e eeuw waarin de zes Antilliaanse eilanden een speelbal werden van vreemde machten of krachten: de Nederlanders en Spanjaarden en andere Euro pese kapers, alsmede de door joden opgezette handel op Cu racao en de door de West-Indo nesische Compagnie versterkte slavenhandel, die Afrikanen tot een nieuw soort oerbevol king van de Cariben maakte. Maar 'een slaaf is een kip', zo heet het in een oud lied in het Papiamentu. Met andere woor den: hij is gelijk aan een te slachten beest. Ondanks totale rechteloosheid begon in de 18e eeuw een culturele overle vingstechniek, waarmeer de zwarten met ontwijking, mis leiding en slimheid de witten de baas blevea Die witten be haalden overigens met illegale handel fabelachtige commer ciële successen en hielden vrij heidsgedachten van zwarten onder de duim (onder meer met het bloedig onderdrukken van de Tula-opstand). In het vierde deel, 'Spre kende getuigen', komen onder meer aan de orde de Curacaose vrijheidsidealisten. Carlos Piar en Luis Brion alsmede het einde der slavernij, waarmee Nederland in 1863, na een twin tig jarige discussie in de Tweede Kameer als laatste in Europa een begin maakte. Er wordt aandacht besteed aan getuigenissen uit de tweede hand, waarbij bijvoorbeeld een roerend slavenverhaal op St- Maarten zeer illustratief is. 'Op eigen kracht' heet deel vijf. De olieindustrie luidt nieuwe en welvarender tijden in op Aruba en Curacao. Nederland gaat zich meer bemoeien met - FOTONOS de eilanden, maar drie honderd jaar koloniale tijd en tegen strijdige culturele invloeden maken tegelijk de kloof met Nederland groter. In deel zes wordt aandacht besteed aan het Curacaose oproer in 1969. De gevolgen ervan laten hun sporen na tot op de dag van vandaag. De conclusie luidt: Op de zes eilanden ontspruiten kiemen van zelfbewustzijn, maar onaf hankelijkheid voor de Antillen is een illusie. Daarvoor zijn de eilanden te klein en te dicht be volkt Men zal aangewezen blijven op buitenlandse inves teerders. En voorlopig nog op hulp van Nederland. Het gaat er nu om dat de Antillianen op de creatieve manier meeden ken en meebeslissen in het be leid van die buitenlanders. Als Van Langeraad zegt: „We zijn met onze hele NOS- fabriek naar de Antillen ge weest", dan is dit te zien aan het fraaie en veelzijdige beeld materiaal. De in Columbia wo nende Nederlander Kreuzberg werd bovendien nog voor deel één erbij gehaald om onderwa ter-opnamen te maken. „Maar er zijn veel gegevens, die niet te verbeelden zijn op tv", aldus Luis Daal, „daarom hebben we er ook nog een boek bij ge maakt". Het laat zich los van de tv- serie lezen. In twintig hoofd stukken heeft hij samen met Ted Schouten, vanuit het standpunt der eilanden, chro nologisch evenzoveel thema's behandeld; onder meer: de Precolumbiaanse mens, Neder landers overzee, de slavenhan del, de weg naar emancipatie, olie als water, dertig mei en de status aparte. Het boek bevat 160 pagina's met 125 illustraties en kost 34,50. Het ligt vanaf 15 maart in de boekhandel. De eerste uitzending is van avond om 21.30 uur op Neder land 2. De volgende uitzendin gen zijn op 22 en 29 maart op Nederland 2 en 5,12 en 19 april op Nederland 3. Beeld van de Tambu', een slavendans op Curaqao. [tat 34 Sluis 1-2027 /an0t/m16jaar. Door Henk Egbers BREDA - „Ik ben gek ge worden op deze materie. Je kunt er alles mee doen", zegt beeldende kunstenaar Paulus van de Vorea Hij experimenteerde een half jaar met aluminium en coatingpoeder voor een be-1 drijf in Eindhoven, dat aluminium materialen voor de bouwwereld be handelt. In galerie Kunst onder de Toren in Breda zijn momenteel de eerste resultaten te ziea Biedt dit procédé nieuwe mogelijk heden aan de beeldende j kunst? Het was de Bredanaar Jos Herben, manager bij Boma Loating, die op het idee kwam en op gegeven dag bij Paulus van de Voren in zijn atelier in u? binnenstapte. Galerie houder Harry Pulles: „Paulus altijd intens bezig te expe rimenteren en ik dacht bij hem moeten ze zijn!" Paulus: Jk kreeg een tas met alumi nium plaatjes en poeders, met het enige verzoek 'zie maart en handleiding." Boma's directeur Dick v.d. «urk: „We reiken de kunste naar onze technische know how aan en verder is hij vrij wdoen wat hij wil. De eerste msultaten zijn veelbelovend "Mn er nieuwe moge- uj Kneden in voor de architec- ^•Paulus heeft goede re kten behaald in korte tijd, aar wat hier nu hangt zien Jhls een tussenfase. Het P cede is geheim, beschermd en geregistreerd". ri„ u^e wanden in de gale- hangen schilderijen, Paulus van de Voren bij één van zijn met aluminiumpoeder op aluminiumplaat geschilderd beeld met de titel Try for a prayer. foto de stem dick de boer waarbij je je verwonderd af vraagt of die door dezelfde kunstenaar gemaakt zijn. Dat is het geval, maar het heeft van doen met het experimen- terea Paulus heeft alles opge hangen uit de voorbije pe riode om te laten zien wat er zoal geprobeerd is. Artistiek staat hij niet achter alles. Sommige dingen (zoals een reeks bloempaneeltjes) maakte hij op verzoek van Boma. die er iets in de rich ting van relatiegeschenken in ziet. ring met een commercieel- technisch bedrijf samen te werkea Dat heeft me veel moeite gekost, maar er was openheid naar beide kan tea Zij gaan in op aspecten, ter wijl ik me vooral richt op de totaliteit. We liggen soms 125 miljoen kilometer uit elkaar. Maar Tagore zegt dat een ver stand dat scherp is tevens breed is." Ook de directeur spreekt van een spannende wisselwerking, waarbij men op het bedrijf met andere ogen naar kunst leert kijkea Paulus van de Voren, die enkele jaren op St Joost leerde kijken, zoals hij zelf zegt, doet 'alles': beelden ma ken, tekenen, schilderen, et sen... „Telkens anders, met hoogte- en dieptepunten. Om dat het leven zo is. Ik schilder dingen die ik meemaak. Wan hoopsgebaren. Natuur-erva- ringen. Het ondergaan van boedhistische invloeden. Maar werken met poederlak op aluminium is zo nieuw voor me. Alles kan Ik kan er bijvoorbeeld mee etsen zonder zuur. Ik kan twintig lagen over elkaar aanbrengen Ik kwast, hamer, kras, veeg...doe er alles mee. De eerste 150 jaar ben ik er niet mee uitge speeld". Paulus; „Het was voor mij als kunstenaar een nieuwe erva- De resultaten laten je denken aan emailles. Paulus: „Het werkt niet als emaille. Het is anders van structur. De poe der is fijner en is ook niet gif tig. Het smeltpunt ligt anders. Emaille is uitgewerkt na het branden Met dit materiaal kun je laag na laag doorgaan Ja, ik brand met een lamp". Meer wil hij er niet over kwijt. Jos Berben zegt, dat je je als kunstenaar duur moet installeren om dit te kunnen doen Het ligt niet in de lijn van de verwachting, zegt hij, dat dit materiaal gemakkelijk gemeengoed wordt bij kun stenaars. Zelf denk ik dat het hier gaat om een eenvoudig procédé waarvan men het pa tent wil beschermen Sommige stukken hebben een soort sgraffito-techniek. Paulus: „Ja, maar wat ik met Wasco of cement niet kan is het aanbrengen van lijnen met rode of gele bramen En wat ik op die grote schilde rijen met poeder geschilderd heb red je niet met acryl. Die serie vrouwen zou in verf heel anders geworden zijn. Ik ben nu bezig een reeks geta- toueerde mannen te maken, waarbij ik probeer te accen tueren dat ze vriendelijker zijn dan vele mensen soms denken Ik blijf met dit mate riaal bezig; vijftien uur per dag." Harry Pulles: „Bij de be zoekers aan deze tentoonstel ling merk ik een bijzondere belangstelling bij architecten Het is inderdaad mogelijk met dit materiaal meer kleur in onze architectuur te brengen met een materiaal dat weer- bestendig is." Boma-coating heeft deze ontwikkeling on dergebracht in een afzonder lijk collectief van kunste naars en technici met de naam Colommé (040-451822). Door Henk Egbers „IK HAD aanvankelijk absoluut geen zin om aan het project 'Antilliaans verhaal' mee te werken. De deni grerende houding waarmee Nederlandse journalisten - op enkele uitzonderingen na - hun Antilliaanse col lega's doorgaans benaderen en berichten over ons volk, was ik meer dan zat." Reyna Joe (32) producer bij TeleCuragao overwon haar weerstand en zegt nu: „Hoe wel ik door enkele mensen bevestigd ben in dat gevoel, heb ik er achteraf geen spijt van. Dat komt met name door de loyale opstelling van NOS-producer George van Breemen en eindredacteur Kees van Langeraad. Het ging er soms keihard aan toe, maar wel integer. Wij zien en interpreteren de din gen op de Antillen vaak an ders dan de Nederlanders. Nog afgezien van doodge wone vooroordelen als 'met mensen uit Cura?ao kun je geen afspraken maken'. Ge bleken is dat onze mensen ook serieus kunnen werken! Als wij voor ons werk in Nederland komen, krijgen we steevast te horen: kom je een cursus volgen? TV- mensen vragen ons vaak: kunnen jullie dit wel? Etce tera. Nederlandse collega's die op de Antillen komen zijn meestal heel aardig en vooral aan de bar, waar ze zich laten fêteren, heel ge zellig. Wij voorzien ze van veel informatie. Maar als je later de produkten in krant, op radio of tv hoort en ziet herken je het niet meer. Dat komt niet alleen omdat hün interpretatie van de zaken bij ons anders is, maar er is bij hen geen échte ruimte om naar ónze interpretatie te luisterea Als een journalist van een bezoek aan de Antillen al leen maar een verhaal over de slechte behandeling van honden overhoudt, is dat on waarachtige eenzijdigheid. Ik heb geen behoefte om te schrijven of een reportage te maken over de slechte be handeling van honden in Nederland, die er met hun minimale bewegingsvrij heid op flatjes, met een blokje-om af en toe, veel slechter aan toe zijn! Ieder een weet dat Nederland de cadent is en dat er alles kan, maar ik heb geen zin om dèt wereldkundig te maken!", aldus Reyna. Zij studeerde van 1974-78 aan de school voor journa listiek in Utrecht Werkte twee jaar voor de Wereld omroep en is nu negen jaar in dienst bij TeleCuragao. Daarbij volgde ze talrijke cursussen, onder meer in Hollywood over film- en tv- produktie. Trouwde met haar studievriend en collega Reyna Joe: „We werken hard aan onze toekomst". FOTO NOB van radio Curon Z86 en heeft nu de zorg voor twee kinderen naast talrijke tv- produkties. Verder geeft ze onder meer les aan de uni versiteit van de Antillen (UNA), maar heeft ook nog een kinderkoortje etcetera. Reyna: „Het was een prima ervaring om met NOS-mensen, die ons meestal als gelijkwaardig behandelden, te werken aan onze geschiedenis. Deze is nu zó gevisualiseerd dat wij er verder mee kunnen. Op de Antillen, op Curasao, wordt door velen hard ge werkt aan de toekomst Wat de Nederlandse media vooral haalt is wat er mis loopt, maar we werken ook aan zaken die goed beginnen te gaan. Er wordt veel ge daan. Was dat niet het geval, dan had ik beter in Neder land kunnen blijven," zegt Reyna, klappertandend van de kou... „Met deze serie wordt mo gelijk het zicht van veel Ne derlanders op de Antillen genuanceerder. Er gebeurt veel bij ons, maar het heeft een geschiedenis - waaraan de Nederlanders een groot aandeel hadden en hebben - die niet altijd in ons voor deel werkt De interpretatie van die geschiedenis ver schilt nogal eens bij Neder landers en Antillianen. Dat hebben we bij het maken van de serie ervaren, maar er was wederzijds de bereid heid om tot een balans te ko men. Ik hoop dat zowel op de Antillen als in Nederland de uitzending hetzelfde effect zal hebbea" En Reyna Joe snelt naar Schiphol om de warmte van haar land weer op te zoekea FOTONOS Door Jan Koesen HILVERSUM - Als de omroepbijdrage met een tientje om hoog gaat, is Hilversum een eind uit de nesten. Maar daar wil Brinkman niet aan en ook de meerderheid van de Tweede Kamer niet. Dat tientje is heilig verklaard. Het volk heeft toch al zoveel'lasten, huilen de krokodillen op het Binnenhof. In het regeerakkoord is afgesproken dat de omroepbijdrage op 158 blijft staaa Al jaren probeert Hilversum om er iets bij te krijgea Ons bestel kost een kleine miljard per jaar; een derde wordt door de STER betaald en de rest, ruim 600 miljoen, uit die omroepbijdrage. Met het derde net komen er 520 tv-zenduren per jaar bij, de minister heeft Hilversum een bezuiniging van 40 mil joen opgedrongen en voorts zijn hand gestoken in de pot met om roepreserves waar hij alles mee wil doen, behalve omroepen Ver der wordt het leven overal duurder. Doe nu een tientje er bovenop, dan krijgen we meer lucht, steunt Hilversum, onder meer verwijzend naar het buitenland. Die vergelijking is terecht De Joegoslaaf betaalt 404, de Oosten rijker 309, de Fin 287, de Zweed een tienlje minder. In Noorwe gen betalen ze voor hun omroep 275, in Ijsland 243, in Zwitser land 237, onze Belgische buren 224, onze Duitse buren 220, in Engeland 194, in Israel 193, in Ierland 188, in Denemarken 173, in Frankrijk 171 en dan pas komt Nederland op de vijfde plaats van onderen met 158. De Italiaan betaalt maar 148, de Portugees net als de Jordanees ƒ73 en op Malta nog geen halve mud aardappelen: ƒ72. In Zweden, Noorwegen, België en Dene marken is geen reclame voor de publieke omroep. In Algerije, Cy prus, Egypte, Griekenland en Tunesië wordt de omroepbijdrage gebaseerd op de elektriciteitsrekening. Geen omroepbijdrage kennen Libanon, Libië, Luxemburg, Monaco, Marokko, Spanje, Turkije en Vaticaanstad. Dat zijn feiten. De Nederlander betaalt een prikkie en met dat tienlje erbij blijft hij nog onderaan staan. We kunnen waarachtig niet zeggen dat we ons blauw betalen aan radio en tv. Maar dat politieke tientje van Brinkman is desalniettemin onaantastbaar. Het is eigenaardig. In eenderde van de Nederlandse huishou dens staat een videorecorder. Een filmpje huren kost 5 per dag. Families stappen met armen vol cassettes de videotheek uit. We hebben geen armeluis-tv-toestel; integendeel: bijna de helft heeft een toestel met afstandsbediening en bijna 20 procent beschikt over Teletekst. We hebben met zijn allen 12.500.000 radio's, in on telbare auto's rijdt Hilversum mee. Steeds meer peperdure anten- neschotels verrijzen. We weten niet hoe gauw we op digitale ether moeten overgaan. We zijn dus kennelijk best bereid om goed te dokken voor de hardware van radio en tv, waarom dan niet voor de software? Dat tienlje zou van de grote hoop gaan.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 25