Schisis
SCHAP
fotograaf
De Stem tweede prijs
Britse toerist allang
geen gentleman meer
'Kameel' naar de eeuwige jachtvelden
JOHAN VAN GURP SUCCESVOL IN VERKIEZING ZILVEREN CAMERA
Bom-incident bezorgt
CIA bekeek Russisch eten
■assen tegen virus
ïagebootst
erzieken milieu
mkerpatiënten
nnen bedreigd
PFPTICM EXTRA OP MAANDAG 14 MAART 1988
Geluk
Ontwikkelingen
Trots
Verkiezing
GROOTSTE SCHEEPSBOUWDRAMA VAN DE AFGELOPEN JAREN
Camel
Vier schroeven
Verkocht
Zeven verzenen tegen de prikkels
(Handelingen 95)
Right or wrong,
My father!
Raap
Stinkende Stum
pers
Zodiac Blues
Ingewikkeld
Gleufje
Vooruitgang
MEDISCHE
RUBRIEK
'Verzakking'
Teams
Vereniging
Amophrodiet
La Douce France
LOSSE
FLODDERS
Rotkop
I
inwijken en stadscentraj
;eer en parkeren? Willen i
(ouwen, of juist smalle kra
en, we veranderen er teve
s van de gebouwde ontgevj,
E verslechteren. In het laats
vinden, tochtgaten en
at. De klimaatkundige p„
uarinummer van Natuur
actlenzen, de industrial!
lianen - vroege bewoners
tiënten die een chemotheraj
itend bijverschijnselen van'
jm de misselijkheid te bestij
gaat hier om aangeleerd
dit kan, en wat ertegen
imer van Psychologie. j
1 Binet in herinnering,
gende theorie en opvatting
Szijn na zijn dood tragisch
^den van eugenetici.
Omdat de snelheid van
lan sterren beperkt is. Dit an
jst. Op het eerste gezicht is
mdat de zon immers 'onder'
miljoenen sterren in het heel
verlichting moeten zorgen D
tijd aan het uitdijen van 1
volgens de jongste sterrenku
pie tekort, zo meldt het maan
schappelijk maandblad Kljj
ature een bescherming teg
nptie door mens en dier blij
lig voor de spijsvertering, u
>rden verteerd, en het kan
"heid. Koken neemt deze nai
sche en rauwkosttijd kan
anten uitkomst bieden. De 1
|t doet er onderzoek naar, zob
W-magazine Toegepaste W
SFEITEN
nerika zien hun bonenoogs
Irs van erfelijke eigenschapp
tegen virusziekten. De niet
emiddeld met bijna de helft 0
i gebracht door het Wagei
ng van tuinbouwgewassen
nationaal instituut in Colombj
I wereld zijn te arm om
vlees, eieren of vis. Zij zijn aan
en, vooral in de vorm van aller;
ogsten vallen vaak tegen, 1
1 het gevreesde bonerolmozaietj
het IVT na tien jaar onder;
assen van de meest voorkomer
In bijeen te brengen, die de ra:
reer tegen alle stammen van b
(rdeel van zo'n dubbele afweer s|
am van het bonerolmozaïek
zich te ontwikkelen.
steeds verder. Met het Colon
11 de Agricultura Tropical 1
fissen verkregen die ook besta
vee jaar geleden was in vijf Lal
er dan een derde van de bonevell
zonnestelsel is de grote rode vli
voedt al miljoenen jaren een wer|
om de aarde verscheidene r
't de storm eeuwig doorwoeden?J
- water geeft volgens onderzoeken
fin in Texas (VS) het antwoord i
blijken spontaan kleine wervel
renvoegen tot één ovale draaikolk!
tot dusver onbegrepen verschijn]
len en in het laboratorium nab
standighedea
1 j aarlij ks omtrent duizend ton n
Iet lood hoopt zich op in de 1""J'
facultaire vakgroep energie enir
ersiteit Groningen brachten jagen
ond, kleiduivenschutters 192 ton, öj
ïard ton en de folkiorische schutt"
serij ligt de schatting van de b
pen 175 en 431 ton, en voor de buj
il09 ton.
feterven door de directe opname v
I kunnen er aan dood gaan, of gaat
De Groningse onderzoekers beplnj
jbgelen bij het kleiduivenschieten»
en zo mogelijk omschakeling T
serij zijn er betere alternatief
n de Velde heeft een pomp ontwik]
mkerpatiënten kan worden aang'
;n een hoge dosis kankerremmero
de overlevingskans van patiënte
anker overlijden, heeft veertig
ar. Vooral bij darmkankerpatiënt®
iste doodsoorzaak. De uitzaaiing®
eren. Bovendien reageert de lëjj
middelen. Alleen een zeer hoge
:ngt dit medicijn weer in de blcx
veer het darmslij mvlies.
pomp verschaft de lever een eigf
kerremmende middelen niet via
ichaam gaan. Volgens Van de veit*|
roefdieren veelbelovend.
n, vennen en andere watertjes in»
aan hard achteruit. Deze waars®"]
indelijk Overleg Natuur- en La"
- vaak de laatste plekjes in het c
natuurlijk leven voorkomt- w°r(
jrten met grond en vuil, vertrapp™
lor onvoldoende onderhoud of dC''
aterpeil. En natuurlijk door ver®
sadden, salamanders en ringslang
d. ,.B
een klein deel van de oorsponkeltt
en. Met het boekje 'Drinkpoelen
wil de stichting LONL instelling0^,
;n landschapsbescherming advis®^
stand kan houden en kan uitbre'0,
blijken bereid om zich voor dit
Van onze verslaggever
BREDA - Stem-fotograaf Johan van Gurp heeft
tweede prijs in de afdeling series sportfoto's
gewonnen in de verkiezing van de Zilveren Ca
mera.
De hoogste prijs, de Zilveren Camera, ging naar free
lance fotograaf Leo Vogelzang uit Velsen met een serie
over de rellen bij FC Den Haag-Ajax op 1 maart 1987.
De eerste prijs in de afdeling
nieuwsfoto's was voor ANP-fo-
tograaf Paul Stolk uit Rotter- B
dam. Hij behaalde die met de
foto waarop de eigenaar van
een pompstation wordt opge- I
vangen wiens bediende even leggpfWL jj
tevoren vermoord was. Voor [F wB
Johan van Gurp was het zijn [flgnBL B
vierde prijs in deze wedstrijd I 1
in tien jaar tijd
De Stem-fotograaf behaalde W
zijn prijs met vier foto's van "T
het bom-incident tijdens de
voetbalwedstrijd Nederland- l
Cyprus op 28 oktober 1987 in II ÊB
Rotterdam. Johan van Gurp: ft
„In de eerste drie minuten en 17 B wÈ
seconden van die wedstrij d had
ik zowel de eerste goal van Ne
derland te pakken als de bom.
Natuurlijk komt daar een dosis
geluk bij. Van de tachtig foto
grafen die avond zaten er al
veertig aan de verkeerde kant".
„Ik heb de ontwikkelingen
toen nog even aangekeken.
Lang blijven had geen zin,
want ik had wat ik moest heb
ben. Toen ik op de redactie in
Breda kwam, werd de wed
strijd net hervat In de 470.000
Audet-bladen van de volgende
ochtend stonden drie van de
vier foto's waarmee ik nu die
prijs gewonnen heb. Als foto
graaf maak je maar een keer in
je leven een voetbalwedstrijd
mee waar je zo kort bij bent en
dan ook nog een prijs oplevert".
Johan van Gurp won tot nu
toe vier prijzen in vier ver
schillende afdelingen, een op
vallend hoge score. In 1978
werd hij derde in de afdeling
features, in 1981 derde in de ru
briek kunst en theater en in
1982 eerste in de afdeling por
tretten. Een fotograaf bij een
regionale krant moet van alle
markten thuis zijn.
Hij is er trots op dat zijn to
tale werk gewaardeerd wordt.
Zijn inzending van het optre
den van de gehandicapte Ame
rikaanse saxofonist Arnett
Cobb tijdens het Oude Stijl
Jazz Festival in Breda viel net
buiten de prijzen. Die foto staat
wel in het fotoboek 'Jaar te
kijk' dat bij deze verkiezing is
uitgegeven.
De^voorkeur van Johan van
Gurp gaat uit naar portretten
en sportfotografie. „Ik heb zo'n
vijftien collega's die zich hele
maal op sport kunnen richten.
Zij volgen alle grote internatio
nale sportevenementen. Ik kom
daar nagenoeg nooit. En voor
een fotograaf bij een regionale
krant is fotograferen bijna al
tijd haastwerk. Vaak heb je
maar tien minuten of een
kwartier voor een onderwerp,
omdat er nog zoveel andere op
drachten liggen. En die foto's
moeten wel de dag erna in de
krant staan".
Aan de verkiezing van de
Zilveren Camera deden dit jaar
278 Nederlandse fotografen
mee. Zij stuurden 3.485 foto's
in. In totaal zijn er in zeven af
delingen 42 prijzen toegekend.
WASHINGTON (AP)
- De CIA
heeft in samenwerking met het
Amerikaanse ministerie van
landbouw een onderzoek ge
houden naar de eetgewoonten
van de Sovjetburger en die
vergeleken met die van de
Amerikanen.
Kool doet het uitstekend in
de Sovjetunie terwijl de Ame
rikanen de tomaat tot hun fa
voriete groenten rekenen. Ra
dijs en worteltjes komen regel
matig voor op de boodschap
penlijst van de consument in de
Sovjetunie.
Gemiddeld neemt de Sovjet
burger dagelijks 3.200 calorieën
tot zich, zijn Amerikaanse
evenknie 3.500,
De eiwitopname per persoon
ligt in beide landen op onge
veer 100 gram per dag; Ameri
kanen nemen meer vet en cho
lesterol tot zich, de Russen veel
meer koolhydraten.
De gege
vens uit de Sovjetunie dateren
van 1965 tot 1981.
Door Paul de Schipper
Juni 1981. Een rustig deinende Noord
zee aanschouwt een merkwaardig to
neel. Een zich zelfstandig voortbewe
gend platform. Een tientallen meters
witgelakte lange arm steekt vanaf het
dek onder water. Grommend en snuf
felend beweegt het monster zich
sloom vooruit.
Dat monster is het baggereiland Simon
Stevin op proefvaart. Maar de Simon Ste
vin, bijgenaamd 'de kameel' is het niet
vergund om zichzelf een toekomst te bag
geren. Integendeel. Het sciencefiction
achtig ontwerp is voorbestemd om weg te
verzinken in de ondoorzichtige brij van
het RSV-debacle. Nu, zeven jaar later,
gaat de Simon Stevin naar de sloop in Tai
wan De 'de kameel' vertrekt naar de eeu-
wige jachtvelden.
Het verhaal van de Simon Stevin is mis
schien wel het grootste scheepsbouw-
drama van de afgelopen jaren. Het ver
haal begint half de jaren zeventig. De Ne
derlandse baggerwereld is op grote schaal
actief in het Midden-Oosten. Sjeiks en sul
tans willen nieuwe havens, maar de Ne
derlanders stuitten er op problemen,
vooral wat betreft het baggeren in harde
gzond. Iemand komt op het simpele idee
°m ^n baggerschip op poten te zetten.
zo ontwerpen 's werelds beste bagge-
faars, de Nederlanders, 's werelds meest
v^nuftige baggerschip. Dat gebeurt in
cpdracht van een van 's werelds grootste
aannemers de aannemingsmaatschappij
stevin. Van de tekentafels komt een vaar
tuig dat kan lopen, varen en baggeren. Het
de Simon Stevin, codenaam 'camel': de
kameel.
De bouw begint in 1978 bij Rijn-
Schelde-Verolme(RSV) te Rozenburg, een
werf die zit te springen om opdrachten. De
kosten zijn geraamd op 200 miljoen. Een
Japanse werf heeft een offerte van 115
miljoen uitgebracht, maa een investe-
ringspremie van 40 miloen gulden houdt
Den Haag, een extraatje van 35 miljoen
van het ministerie van EconoMische zaken
en 10 miljoen van Stevin zelf houden de
order in eigen land.
In 1978 fuseren de aannemingsmaat
schappijen Stevin en Adriaan Volker. De
Volker-directie is niet erg enthousiast
over de last die de nieuwe fusie-partner
inbrengt, maar gaat toch akkoord.
Het enthousiasme wordt vooral getem
perd door de wetenschap dat de eens zo
florissante Arabische markt z'n beste ja
ren heeft gehad. Maar ook in Nederland
gaat het mis. De scheepsbouw stort in. De
arbeidsonrust vertraagt het werk aan de
kameel. RSV verwijt de werf arbeiders dat
ze de bouw saboteren. De arbeiders van
hun kant stellen dat er ontwerpfouten in
het schip zitten. De bouwtijd loopt meer
dan een jaar uit. De kosten stijgen snel, lo
pen op tot boven de 400 miljoen gulden. In
1980 raakt de opdrachtgever in de proble
men. Volker Stevin boekt een verlies van
275 miljoen gulden. In juni 1979 maakt de
Simon Stevin de eerste, succesvolle proef
vaarten op de Noordzee. De kameel wan
delt, vaart en baggert.
De Stevin kan zich varend voortbewegen
met vier schroeven, elk voorzien van een
motor van 2500 pk. Daarnaast beschikt het
baggereiland over vier sta-poten en vier
wandelpoten. Daarmee kunnen stappen
van drie meter in één keer worden ge
maakt. De Stevin is geen jogger, want de
loopsnelheid bedraagt maximaal 24 meter
per uur. Om te baggeren is dat meer dan
genoeg.
De Simon Sievin is klaar, maar helaas.
Het ontbreekt aan orders. In 1983 wordt de
ingenieuze baggermachine bij Volker af
geboekt voor 30 miljoen gulden! Dat komt
in de buurt van de kiloprijs aan ijzer.
De enige twijfelachtige verdienste van
de Simon Stevin is het baggeren van diepe
putten in 's lands schatkist. Woordvoer
ders van het ministerie van Economische
Zaken hebben lang ontkend dat de kameel
meer heeft gekost dan 400 miljoen. In zijn
boek 'Naar zeventien zetels en terug'
schrijft de toenmalig minister van econo
mische zaken Jan Terlouw over de uit de
hand gelopen kosten: „Het wandelend
booreiland had voor 175 miljoen gebouwd
kunnen worden. Compleet met schade
claims kostte het in de buurt van de 600
miljoen".
Na het RSV-drama staat het wandelend
baggerplatform opgeborgen in een hoekje
van een Schiedamse haven. Onlangs
maakte Koninlijke Volker Stevin bekend
dat de Simon Stevin is verkocht aan het
Rotterdamse sleep-en bergingsbedrijf
Smit Internationale.
En zo zal het baggerwonder, zonder ooit
ook maar één kubieke meter bagger te
hebben verzet, naar Taiwan worden ge
sleept om daar te worden gesloopt.
Noch Volker, noch Smit willen kwijt
hoeveel geld met de verkoop is gemoeid.
Gezien het gewicht van de Simon Stevin,
30.500 ton, moet de sloopwaarde vele mil
joenen guldens bedragen. Volgens Volker
Stevin zal de verkoop van het platform
geen invloed hebben op de bedrijfsresulta
ten van de bagger-aannemer: „In die zin
dat we er geen verlies op lijden ten op
zichte van de boekwaarde".
Smit Internationale brengt de Neder
landse baggertrots naar Taiwan omdat
dit, ondanks de vere sleepreis, meer ople
vert dan het slopen in Nederland of omlig
gende landen.
LONDEN (RTR) - Wat is er
toch gebeurd met de Brit die
in het buitenland vertoefde
en er de Gentleman was die
liet zien wat men in zijn
land verstond onder goede
manieren?
Hij is verdrongen door schooi
ers, deugnieten, klaplopers, lol
broeken en drugshandelaren,
zegt het ministerie van buiten
landse zaken in Londen, door
gaans meer bekend om zijn on
derkoelde uitlatingen.
Een minister 'outside the ca
binet' van het Foreign Office,
Tim Eggar, waarschuwde on
langs dat dergelijke groepen
jongeren een „gevaarlijke min
derheid" onder Britse toeristen
vormden en de naam van het
land steeds groter schade be
rokkenen bij het groeien van
het toerisme. In 1988 gaan
daarbij meer Britten dan ooit
verder dan Spanje en Grieken
land, die favoriet waren.
Eggar zei op een persconfe
rentie dat met ingang van dit
jaar de dikwijls onder grote
druk staande consulaten de op
dracht hadden gekregen „nee"
te verkopen aan landgenoten
die een ja niet waardig waren.
Het beeld van de Brit in het
buitenland lijdt nog steeds on
der het Heizel-drama in Brus
sel in 1985. In Spanje en Grie
kenland, die vorig jaar zo'n tien
miljoen Britten herbergden, is
het beeld van de Britse toerist
dat van een Iawaaiierige bier
zuiper, die wil dat zijn vakan
tieoord een versie van thuis is,
maar dan zonder de remmen
van het burgermansbestaan.
Het aantal Britten dat buiten
landse reizen maakt is de laat
ste 20 jaar bijna verzesvoudigd
en stij gt nog steeds.
De dirigent riep:
'Driekwartsmaat,
Mijne Heren, dit is een wals!'
en heel 't orkest
op vader na
speelde vierkwart vals!
Zeg nooit een aap
recht voor z'n raap:
U hebt geen mooie jongen!
U wordt op stel
en sprong en fel
door heel de troep besprongen
Rijke stumpers en arme stin
kerds
die zijn er net zo goed,
maar arme stumpers en rijke
stinkerds
geeft de burger iets meer
moed.
Ik ben schorpioen noch wa
terman,
onduidelijk van karakter-
bouw.
Ben ik wellicht een ijscoman,
een oorworm of karbouw?
Door Jan Paalman
OOIT, op dag één, toen
we nog maar een be
vruchte eicel groot wa
ren, bestonden we alleen
maar uit dat ene celletje
en een boel mooie plan
nen voor wat we later
zouden worden. Dit cel
letje deelde zich in twee,
in vier, in acht en uitein
delijk in miljarden cel
len, elk met hetzelfde
bouwplan, elk met het
zelfde DNA.
Tot zover is het ontstaan
van het lichaam uit die ene
eicel nog min of meer te
snappen Maar het is een
raadsel hoe al die cellen, die
toch allemaal hetzelfde
bouwplan hebben, toch in
verschillende cellen uit
groeien Hoe weet de lever
cel dat het geen huidcel
moet worden? Wie bepaalt
waar het hoofd moet komen,
waar de armen, waar de
buik? En als al die li
chaamscellen bij het ont
staan van het menselijk li
chaam een soort concert op
voeren, wie is dan de diri
gent? Dat probleem zal mis
schien nooit opgelost wor
den: het is alsof het lichaam
zich aan zijn eigen haren uit
het DNA-moeras optrekt.
Hoe nauwkeurig en hoe in
gewikkeld dat gaat blijkt
bijvoorbeeld uit het ont
staan en ontwikkeling van
onze mond. Vóór de zesde
week is de neus-mondholte
niet meer dan één gapend
gat, met aan de bovenrand
twee groefjes die later de
neusopeningen zullen wor
den. De bovenkaak is er nog
niet, er is geen gehemelte,
geen onderkaak. Dan ont
staan er aan weerszijden
van dat gat vier uitstulpin
gen. De onderste twee
groeien vastberaden naar
elkaar toe en vormen de on
derkaak en de bovenste
twee sluiten in hun groei de
neus groefjes af (die dan
neusopeningen worden), en
vormen zo de bovenkaak.
De neusopeningen komen
dan nog steeds direct op de
mondholte uit. Pas als twee
richels aan de binnenzijde
van de bovenkaken naar
elkaar groeien en zich als
gehemelte sluiten, dan pas
ontstaat de neusholte als
een aparte bovenetage.
Bij één op de 750 kinderen,
bij jongetjes vaker dan bij
meisjes, gaat deze ontwik
keling mis. In een kwart
van de gevallen ontmoeten
de naar elkaar groeiende
linker- en rechterbovenlip
elkaar niet in het bekende
gleufje onder de neus, maar
blijft een helft (en soms
beide helften) bij de neus
vleugel stekea Gevolg: een
gespleten bovenlip. Bij nog
een kwart is alleen het ge
hemelte niet aan elkaar ge
groeid (gespleten gehemel
te) en bij de helft is zowel de
lip als het gehemelte gesple
ten.
Hoe dat komt weet men
niet. De leeftijd van de moe
der schijnt niets uit te ma
ken, wel is de aandoening
erfelijk. Op duistere wijze
overigens. Zelfs in het
slechtste geval (een van de
ouders en twee kinderen
met de kwaal) is de kans op
nog zo'n kind hooguit 10
procent.
De behandeling van schisis
(want zo noemen dokters,
ouders en patiënten de
kwaal; 'hazelip' is een
scheldwoord) heeft de laat
ste dertig jaar een enorme
vooruitgang geboekt.
„Vroeger kon men op straat,
in trein of bus geregeld het
meelijwekkend uiterlijk
van volwassen schisis-pa-
tiënten reeds op afstand
herkennen." schreef plasti
sche chirurg prof. Huff-
stadt in '85. „Kwam men
met zo'n patiënt in gesprek,
dan werd het beeld nog ver
drietiger. Vaak was er een
openneusspraak die moei
lijk verstaanbaar was. Deze
combinatie was meer regel
dan uitzondering."
Men dacht in die tijd dat het
'mooi' sluiten van gespleten
lip of gehemelte genoeg was.
Maar er is bij schisis meer
aan de hand. Net zoals een
huis verzakt als je een be
langrijke steunbalk weg
trekt, zo 'verzakken' bij
schisis ook delen van neus,
mond, kaak en spieren. Bij
een wijde lipspleet eindigen
de lipspieren verticaal in de
neusvleugel, en ook al was
de lipspleet mooi gerepa
reerd, dan kon je die nog
zien bij het bewegen van de
lippen.
De volgende stap was dus
het losmaken van die spie
ren om ze dan in een norma
le, horizontale positie te
plaatsen. De aan de kant
van de lipspleet typisch ver
zakte neus, nog een pro
bleem, hoogt men de laatste
tien jaar in dezelfde opera
tie gelijk op.
Ook de neusspraak bij
een gespleten gehemelte, het
ontsnappen van lucht door
de neus bij spreken, kan te
genwoordig vaak verholpen
worden door de spieren van
het zachte gehemelte een
ander verloop te gevea
Maar de belangrijkste voor
uitgang is eigenlijk geboekt
omdat speciale teams, schi-
sisteams, zich op de behan
deling van deze kwaal heb
ben gestort Omdat schisis
als de eerste omvallende
steen in een lange rij domi
nostenen onverwachte ef
fecten kan hebben, zijn in
zo'n team een geduchte
reeks specialismen ver
enigd. De operatie door de
plastische chirurg, zo vroeg
mogelijk en meestal binnen
het jaar, is pas de eerste
stap van de behandeling.
Door een gespleten gehe
melte kan, door een mindere
beluchting van het oor van
wege een beklemde buis van
Eustachius, het gehoor be
schadigd worden.
Om dat te voorkomen zit
in het team ook een KNO-
arts. Goed horen is weer
noodzakelijk voor het aan
leren van een goede spraak
en om dat goed gearticu
leerd te kunnen is de hulp
van een logopedist, dan wel
een foniater nodig. Tanden,
die bij schisis vaak scheef
groeien, en dan de spraak
ook al weer belemmeren,
kunnen door een orthodon
tist worden rechtgezet.
Meestal gebeurt dat pas na
wisseling van de melktan
den. Verder zitten in het
team een kaakchirurg, een
maatschappelijk werker en
een psychiater.
Voor de ouders is de volko
men onverwachte geboorte
van een schisiskind vaak
een schok. Zekerheid over
het resultaat van de behan
deling hebben ze niet, want
geen enkel schisiskind lijkt
op een ander en ieder schi-
sisteam heeft zijn eigen me
thodes. Vanaf het begin
worden ze geconfronteerd
met problemen en dat zal
met, al dat geleur langs een
horde specialisten, nog ja
ren lang zo blijven. Geen
wonder dat er een patiënten
vereniging is die zowel
ouders als schisiskinderen
met raad en daad bijstaat
BOSK Werkgroep schisis
postbus 457 2501 CL Den
Haag. tel 070-462900.
Noemt iemand u
amophrodiet,
verwijt dat dan
de moren niet.
De scheidterm kan
op u niet slaan,
Tussen Condóme in Gascogne
en La Grande Flamouse in
Savoie
loopt Le Canal de Bologne
door het dal van de Aiaqui
Bas.
John O'Mill
daar zulke griezels
niet bestaan.
Noemt iemand u een var
kenskop,
neem hem niet serieus.
Noemt iedereen u varkens
kop,
ring dan maar vast uw neus.
