25 Hardbox 4.25
Gladstonem*
BREDASE GALERIE ORGANISEERT INTERNATIONAAL PROJECT
Unieke uitvoering van
Wagners complete Ring
Kunstenaars op weg naar Japan
ontwikkeling ligt
Wandtapijten
uit Oudenaarde
Zeer boeiend
Complexe vormen
Aftandelij k
VIER DAGEN IN ROTTERDAM
Gladstone Mild Lekker Mild
„Wij willen de kinderen niet opzade
len met nog meer verleidelijke recla-
meboodschapen"
A. Heeselink, Kindemet (tv)
T2
Terug naar de zuivere kunst
Door Henk Egbers
BREDA - Galerie Stalker in Breda
organiseert met vijftien kunste
naars uit België, Frankrijk, Duits
land en de Verenigde Staten het
kunstproject 'Het Onding Kunst'.
„Het is een confrontatie waarbij ge
probeerd wordt de beeldende kunst,
die bedolven wordt door allerlei
randverschijnselen, uit te zuiveren".
Anna Thalia Benes, Peter van Houten en
Henk Kooien, die Stalker drijven, ver
wachten veel van deze manifestatie die
zondag 13 maart om 15 uur aan de Kloos
terlaan 138 officieel wordt geopend.
Het is een samenwerkingsprojekt met Ruimte
Morguen in Antwerpen die dit thema met een
reeks exposities tussen 1985-87 organiseerde.
„We zijn nu twee jaar verder en het leek ons
goed de kunstenaars eens tegelijk in Breda bij
elkaar te brengen. Soms maken ze hetzelfde ob
ject, maar ook zijn er veranderingen". Terwijl
we met elkaar praten zijn de Amerikanen Con
nie Fitzsimonds en Bruce Meisner al aan het
bouwen Als deze situatie in Breda slaagt, wordt
er een boekwerk van gemaakt samen met Mor
guen (het Belgische WVC subsidieert) en gaal
het geheel naar Parijs. WVC gaf 12.000, maar
er moeten nog andere sponsors aan te pas ko
en Het gebouw aan de Kloosterlaan wordt op-
euw in de verf gezet dankzij een verffabriek
Breda.
Wat is er bij Het Onding Kunst aan de hand?
worden enkele lezingen gehouden die dat
"en duidelijk maken. Vrijdag 11 maart om 20
ur doen Mare Scheepers van Morguen en
ouke Kleerebezem en Hans Scholten van De
ak uit Groningen hun zegje. Zaterdag 12
-art om 20 uur zijn de kunststudent Gert
"eijerink en de filosoof Eric Bolle aan het
rd, terwijl zondag na de opening Paul de
ylder zich afvraagt: 'Het onding kunst, wat
we ermee?' Galerie Stalker kan daarbij
beschiken over de ruimte van Lokaal 01 in het
zelfde gebouw.
„De kunst bevat momenteel veel oneigenlijke
elementen tengevolge van bepaalde produktie-
en marktmechanismen. Ruimte Morguen zochl
daarom weer aansluiting bij de zuivere volks
kunst. Het modieuze van bijvoorbeeld De
Nieuwe Wilden werd doorgeprikt. Zoeken naai
herformulering van zuivere elementen is de op
zet Het gaat daarbij om een kritisch-maat-
schappelijke houding ten aanzien van het func
tioneren van kunst", zo wordt gezegd.
V.l.n.r. Anna Thalia Benes, Peter van Hou
ten en Henk Kooien, organisatoren van Het
Onding Kunst. Op de achtergrond zijn de
uit de Verenigde Staten daarvoor overgeko
men Bruce Meisner en Connie Fitzsimonds
bezig hun object te installeren.
- FOTO DE STEM JOHAN VAN GURP
In een bij de tentoonstelling mooi uitgegeven
mapje met teksten lees je bij De Vylder: „Al
meer dan 50 jaar bedrijft de Westerse Kunst het
kunststukje van het overlevea Ze leeft het le
ven van een Onding...Althans, dit wordt be-
Deshima. Noordbrabants
Museum Den Bosch. Open:
dL-zo. 10.00 (zo. 13.00)-17.00
uur. Tot 10 april.
Elf beeldende kunstenaars,
met name uit Noord-Brabant,
gaan met hun kunst naar Ja
pan. het is de bedoeling om
daar en hier met collega's tot
uitwisseling te komen. Het
publiek wordt daarvan op de
hoogte gebracht via deze ex
positie.
Zoals bekend - er versche
nen de laatste jaren nogal wat
publikaties over - is Deshima
een klein eilandje voor Naga
saki (70x180 meter). Toen Ja
pan in 1641 de deur voor bui
tenlanders dicht deed, hebben
eeuwenlang de Nederlanders
via dit Deshima een voet tus
sen de deur kunnen houden.
Vooral de economie stond
daarbij op het spel, maar ook
de kunst sijpelde over en weer
naar binnen. De schilder
Shiba Kokan verwierf op deze
manier in 1788 het Groot
Schildersboek van Gerard de
Lairesse. De Japanse kunst
heeft tot op de dag van van
daag veel invloed gehad op
kunstenaars en vormgevers
in Nederland Het Museum
voor Volkenkunde in Rotter
dam had daarover vorig jaar
een interessante expositie.
Omgekeerd heeft, met
name na de Tweede Wereld
oorlog, 'het westen' Japan zo
overspoeld dat de eigen beel
dende kunst er behoorlijk uit
gehold is. Het voorwoord van
Rudi Fuchs in de catalogus is
wat dat betreft, hoop ik, niet
representatief voor de hou
sing van de 'groep', die er on
der de vlag van Deshima
heengaat. Jos Poodt probeert
m zijn tekst gelukkig wat te
relativeren als hij schrijft
over de impliciete veronder
stelling dat het primaat bij de
westerse kunsthistorische
Afgezien van de vraag
waarom de transculturele
Perspectieven op de eerste
Plaats in Japan worden ge
acht (economie of kunst?) -
er zjjn op dit moment interes
santere confrontaties te be
denken - ben ik ook niet zo
org enthousiast over de in-
noud van de missie zoals die
n-Pfn Bosch getoond wordt
kan verschillende oorza-
hebbea Op de eerste
J™ de expositie gerang-
v hikt rond die van Theo
Auypers. De neiging om te
«ggen: 'stuur deze expositie
aar is groot, maar daarom
Saat het niet
Op de tweede plaats is de
Jan van den Berg: zonder titel; inkt op Japans papier,
1987; 65x101 cm.
bovenzaal geen gelukkige
omgeving als expositieruimte
voor deze kunst En deze ten
toonstelling blijkt slechts een
derde deel te bevatten van
wat er mee gaat naar exposi
ties in vijf Japanse steden.
Het is dus moeilijk oordelen.
De kunstenaars die meegaan
zijn: Leon Adriaans, Jan van
den Berg, Paul van Dijk, Bert
Hermens, Frank van den
Heuvel, J.C.J. van der Hey-
den, Richard Menken, Ogura,
Anneli Ohvo, Jacqueline Pee
tere en Dick Verduit; kunste
naars uit voornamelijk Den
Bosch en Eindhoven (alleen de
coördinatie ligt in West-Bra
bant: Bakker Borghans,
Roosendaal).
De totale indruk is die van
poverheid; van veel preten
tieuze doeleinden, maar van
weinig diepgravende inhou
den. Er wordt leuk bedacht en
gespeeld met materiaal, maar
de resultaten liggen gespan
nen tussen narcisme en mora
liteit. Interessant is wel een
Koji Ogura, die in de ogen van
de Japanners verwesterd is,
maar er hier duidelijk in onze
westerse ogen uitspringt als
Japanner. Ook het 'schrift'
van Jan van den Berg heeft
een verwant gevoel met Ja
pan, maar hij vertaalt deze in
fraaie ritmes terug. De naar
binnen gekeerde schilderijen
van Frank van den Heuvel
met zijn zichtbare intense
processen staan tegenover het
chaotisch expressionisme van
Bert Hermens etc.
In de lange museumgang
hangen de resultaten van
twee grafiekmappen, die ook
meegaan. Deze bevatten ook
werk van andere kunstenaars
(bijv. Berkulin en Silawane-
bessy). Eerlijk gezegd is dat
totaalbeeld indrukwekkender
dan van de 'echte' expositie.
HE.
Wandtapijten uit Oude
naarde. Het Markiezenhof in
Bergen op Zoom, Steenberg-
sestraat 8. Open dagelijks van
14-17 uur, behalve maandag,
tot en met 2 mei.
Er ligt een voor de Zuide
lijke Nederlanden zeer ty
pisch stuk geschiedenis in de
dertien wandkleden verscho
len. De 16-de en 17-de eeuwse
kleden op het formaat van
kasteelmuren zijn de neerslag
van een economische situatie,
die 300 jaar lang voor wel
vaart in Vlaanderen heeft
borg gestaan.
Vanaf halverwege de 15-de
eeuw zijn er in Oudenaarde
zeer bloeiende tapijtweve
rijen geweest, die ondanks het
politieke strijdgewoel en de
economische restricties, ver
buiten de grenzen naam heb
ben gemaakt. Opstanden,
godsdiensttwisten, strenge
gildebepalingen en keizerlijke
edicten hebben de tapijtin
dustrie in Oudenaarde gevoe
lige knauwen gegeven. Maar
dankzij het hoge niveau aan
kwaliteit (in tegenstelling met
andere steden hield men zich
in Oudenaarde strikt aan de
gildebepalingen) hebben de
weverijen zich tot aan het
einde van de 15-de eeuw
staande weten te houden.
In de catalogus wordt dit
woelige stuk geschiedenis,
toegespitst op het onderwerp,
weergegeven. Al lezend ont
stond er bij mij grote bewon
dering voor de taaiheid van
die wevers, die in de voorbije
eeuwen niet alleen wevend
.voor hun bestaan vochten,
maar dat vaak wanneer zij
zich bedreigd of onrechtvaar
dig behandeld voelden ook
letterlijk moesten doen.
Kunst heet de neerslag van
een tijdbeeld te zijn. Wie de
makers van de cartons voor
deze tapijten waren is (nog?)
niet bekend. De afbeeldingen
zouden vanuit de humanisti
sche filosofie ontstaan kun
nen zijn waar onderwerpen
als contemplatie, natuur en
schoonheid in die dagen pole
mieken veroorzaakten. Met
het dagelijks leven hebben
deze afbeeldingen weinig van
doen. Maar ook in die histori
sche tijd wilde men graag
wegdromen.
En de weinigen die zich dat
konden veroorloven lieten
zich een verdure weven, een
geidealiseerd landschap met
bomen, bloemetjes en beesten
en een fraai vergezicht, zoiets
als de kamerbrede landschap
sposter van nu. En voor de
echte intellectuele waren er
de allegorieën, complexe his
torische of mytologische af
beeldingen, waarvan in de ca
talogus al wel de iconografi
sche betekenis maar nog niet
de iconologische context
wordt gemeld. Mooi materiaal
voor verder kunsthistorisch
onderzoek. De tapijten die
zorgvuldig geconserveerd en
gerestaureerd zijn verkeren
nu in een zeer goede en schone
staat. Op de bovenverdieping
van het Markiezenhof kan
men aan de hand van foto's en
teksten zien hoe dit monni
kenwerk gebeurt.
LR.
Jan Hooimeijer, schilderijen
en pastels; Monika Lenssens,
schilderijen en zeefdrukken
en Frank Steyaert, kerami
sche containers. Galerie De
Verbeelding, Klokkenstraat
12, Baarle-Hertog-Nassau.
Open: vrij. za. en zo. 13.30-
17.00 uur en op afspraak (09-
3214699216). Tot en met 27
maart.
Een hele mooie expositie.
Jan Hooimeijer uit Tilburg is
zeer intensief en verstild met
het materiaal bezig. Heel ge
nuanceerd hanteert hij pen
seel en krijt op het ritme van
zijn polsslag en laat daaruit
'vormen' groeien die enkel dat
ritme en de stille kleuren ac
centueren. Meestal geeft hij
geen titels, maar een keer
spreekt hij van een 'ikoon'. De
sfeer van deze religieuze beel
tenissen kun je bij zjjn werk
mogelijk ook ondergaan.
Monika Lenssens, die direc
teur is van de Koninklijke
Academie voor Schone Kun
sten in Dendermonde, toont,
wat betreft het omgaan met
het materiaal, enige verwant
schap met Hooimeijer. Maar
ze doet er andere dingen mee.
Simpel gezegd verbindt zij het
stilleven met het ruimtelijk-
landschappelijke. Ze wil
blijkbaar wat vertellen zon
der anecdotisch te worden; ze
illustreert zonder illustratief
te zijn. Het worden sprookjes
achtige sferen, ondersteund
door lieve kleuren.
Uiterst merkwaardig en
zeer boeiend zijn de kerami
sche containers van Frank
Steyaert, docent aan de aca
demies van Dendermonde en
Deinze. Het zijn vrij grote 'ar
ken', die functioneren als pot,
doos, schrijn e.d. Ze zijn strak
architectonisch van bouw,
maar kegen een barokke in
vulling; in de hand gehouden
emoties. Gouden biezen, 'fres-
co'-achtige vlakken, talrijke
deksels sieren de rechtlijnige
monumentale 'schepen', die
sf-allures hebben en knap ge
maakt zijn.
H.E.
John Maters, beelden, teke
ningen en collages. Galerie 47,
Dubbelstraat 4, Bergen op
Zoom. Open van donderdag
tot en met zaterdag van 13 tot
17 uur.Tot en met 1 april.
Ruimtelijke Arte Povera,
wonderlijk gecomponeerde
collages en door het begrip
ruimte bepaalde tekeningen.
Beeldhouwer-tekenaar John
Maters uit Den Bosch wint er
geen doekjes om. Ik bedoel dat
in de meest letterlijke zin. Het
materiaal dat nodig is om een
ruimtelijke vorm tot stand te
brengen mag niet alleen ge
zien worden, nee het moet
zelfs eer aan gedaan. Of het
nu gaat om een kapot stuk
spaanplaat, een triplex rugge-
leuning van een stoel of hard
board restanten, het is Maters
om het even.
Object door John Maters.
Dit is het materiaal dat hij
nodig had voor zijn beelden
en dat mag niet verhuld wor
den. Zijn vormen zijn uiter
mate complex en vele theo-
riën over wat beeldhouw
kunst behoort te zijn, zijn er
toepasbaar. Er is sprake van
binnen- en buitenruimtes,
beelden die dominant de
ruimte vullen en die vanuit
iedere hoek een eigen gezicht
hebben. De wonderlijke con
structies zijn niet alleen inte
ressant maar ook fraai. En
daarin zit het probleem want
esthetica is niet een erg popu
lair begrip bij John Maters.
De vloeiende lijnen van het
hardboard dat bijna elke ge
wenste welving mogelijk
maakt, passen zich perfect
aan bij de harde onbuigzame,
al dan niet van een coating
voorziene spaanplaat. De
vieze floddertjes roze schuim
rubber vormen zelfs een sen
sueel object samen met het
drellerige stukje geplooide
plastic. Aantrekkelijke vor
men in afstotend lelijk mate
riaal is een formule die Ma
ters nodig had (alhoewel hij
zelf het materiaal mooi vindt)
om los te komen van een vroe
gere visie waarin vooral de
vorm bepalend was en het
materiaal daaraan desnoods
verhullend werd aangepast.
Tussen de tekeningen en
collages bestaat een opvallend
verschil. De eerste zijn hel
dere architectonische vlak
verdelingen in rechte lijnen
en sobere kleurstellingen, de
tweede zijn ingewikkelde
puzzels van golvende bewe
gingen, ingehouden van kleur,
waarin met twee (de vorm) en
drie dimensies (de achter
grond) binnen een blad wordt
gespeeld. Hierin blijkt niets
van een discrepantie tussen
doel en middel: de vorm is
hier gelukkig waar het om
gaat.
LR
weerd En niet enkel beweerd, dit onding-be
staan wordt geanalyseerd, gekommentarieerd,
bezongen en beschreven in alle formaten, letter
types, in bijlagen en bibliografische verwijzin
gen allerhande. Het wanstaltige van deze omge
keerde retoriek schijnt het onding niet aan te
tasten. Integendeel, de hyperbolische omkering
wordt vlag en wimpel...".
Installaties, objecten, assemblages, diaprojek-
ties, scènes e.d. analyseren beelden en commen
tariëren verschijnselen. Er wordt afstandelijk
gekeken of autobiografisch gewerkt; niet altijd
volgens het geijkte begrip kunst en kunstenaar.
Daarnaar kijken en discussiëren om te ontdek
ken of het hele kunstbedrijf van dit moment
goed bezig is. Of niet!
„Wij zijn in Breda de enige galerie, die pro
fessioneel bezig is. Dat er op misschien wel vijf
tien plaatsen geëxposeerd wordt in de stad vin
den we best, maar Stalker is andere. We zijn
geen verlengstuk van een boekenzaak, kappers
zaak of lij stenwinkel, die via kunst alleen maar
proberen hun zaak een meerwaarde te geven.
Kunst ligt goed op dit moment Ons anders-zijn
heeft vooral te maken met intensiever bezig-
zijn met kunstenaars.
We tonen niet alleen maar beelden. In ons
eenjarig bestaan hebben we vooral gekozen voor
die kunstenaars, die de actuele kunstontwikke
lingen ter diuscussie stellen met hun werk. Het
publiek dat we hiermee trekken bestaat uit
kunstenaars, kunstgeschiedenisstudenten,
kunstfilosofen en mensen die zich zeer betrok
ken voelen bij wat er aan de hand is in de kunst
We hebben ondanks de subsidie van 6000,- van
de gemeente het afgelopen jaar financieel aan
een zijden draadje gehangen, maar momenteel
zijn er gesprekken om de basis wat steviger te
maken. Er is wel de overtuiging dat galerie
Stalker, na het wegvallen van de BKR en hel
ontbreken van een echt professioneel circuit in
deze streek, redenen van bestaan heeft".
Van 11 maart tot en met 1 mei wil Stalker mei
Het Onding Kunst de kaf van het koren helper
scheiden bij alles wat zich momenteel als 'kunst
aandient..
Van onze verslaggever
ROTTERDAM - De nieuwe Rotterdamse schouwburg, die
op 15 april wordt geopend, gaat zeer ambitieus van start In
mei wordt de eerste volledige uitvoering van Richard
Wagners operacyclus Der Ring des Nibelungen sinds 1908
gebracht.
Het wordt de derde keer dat
deze 'opera der opera's' in Ne
derland in zijn totaliteit voor
het voetlicht komt Deze
nieuwste productie is in han
den van het Staatstheater Kas
sei onder algehele leiding van
Woldemar Nelson.
Op 12 mei bijt Das Rheingold
het spits af, op 15 mei gevolgd
door Die Walkure, 25 mei Sieg
fried en 28 mei tenslotte Göt-
terdammerung.
De opzet van Wagners 'Ge-
samtkunstwerk' Der Ring des
Nibelungen is dermate kolos
saal, en de artistieke eisen zijn
zo hoog dat een volledige uit
voering van dit werk tot de
grote zeldzaamheden behoort
Afzonderlijk worden de vier
opera's wel geregeld uitge
voerd, ook in concert-vorm.
Dat laatste is binnenkort het
geval met Das Rheingold, die
op maandag 14 maart tot klin
ken wordt gebracht in het Mu
ziekcentrum Vredenburg in
Utrecht, onder leiding van Edo
de Waart
Richard Wagner (1813-1883)
schreef Der Ring des Nibelun
gen, een epos gebaseerd op
Noorse en Germaanse sagen
maar gelardeerd met heel veel
'Wagner', in de jaren 1848-1874,
tussen de compositie van de
opera's Tristan und Isolde en
Die Meistersinger von Nürnberg
door. De wereldpremière vond
plaats in augustus 1876, ter in
wijding van Wagners eigen
Festspielhaus in het Beieree
Bayreuth. In 1883, Wagners
sterfjaar, werd de Ring voor
het eerst in zijn geheel in Am
sterdam geënsceneerd. De
tweede en tevens laatste voor
stelling was in 1908 in Rotter
dam.
Over de toegangsprijzen
voor de Rotterdamse Ring
staat nog niets definitief vast
„Maar we verwachten dat de
duurste rang ongeveer zestig
gulden zal kosten Per avond",
aldus woordvoerder Natascha
Jansen van de Schouwburg.
„Het wordt een vrij eigentijdse
uitvoering van de Ring, wat
betreft decors en aankleding.
Ze hebben er daar in Kassei ja
renlang aan gewerkt. In 1986
was hij helemaal klaar. De uit
voerenden zijn stuk voor stuk
onbekenden voor ons. De rol
van Siegfried wordt bijvoor
beeld vertolkt door ene Heri-
bert Steinbach. Maar dat zegt
natuurlijk helemaal niets over
hun capaciteiten".
De nieuwe Rotterdamse
Schouwburg (die op dezelfde
plek staat als de oude naoor
logse noodschouwburg) wordt
op 15 april geopend met de pre
mière van de opera Pol door het
RoTheater. Deze opera is geba
seerd op de echt-Rotterdamse
romans over Polletje Piekhaar
van Willem van Iependaal. De
muziek is van Erik van der
Wurf en Herman van Veea De
Rotterdamse Schouwburg is te
bereiken op nummer 010-
4116929.
(ADVERTENTIE)
NIEUW&
MENTHOL
