DE STEM
Mafia-documentaire zonder pardon
INDRUKWEKKENDE TV-PRODUKTIE VAN CBS EN BBC
Gaaf drieluik IKON over economie en milieu
De loopjongen van Hollywood
RAI vecht terug
tegen Berlusconi]
Overheid doet
voor Letteren tekort
SIMON VAN COLLEM VERTELT
Scala-danser
Celli
overleden
HILVERSUM - De documentaire 'Mafia Wars'
van de Amerikaanse CBS en de Britse BBC, die
door de TROS in 2 afleveringen (vanavond en 8
maart) wordt uitgezonden, is een fabelachtig
stuk vakwerk.
Amerika
Verklikker
FOTOAUDET
DINSDAG 1 MAART 19|
iKSTEM GIDS 2
IJzersterk
NEDERLAND 2
DUITSLAND 1
DUITSLAND 2
RAPPORT HLBURGSE DlNIVERSITEIlfffi1;^ 51ÏL5
22.40
one
„De media zeggen: Goed nieuws, geen
nieuwsMaar de gewone mensen zien
dat andersGeen nieuwsgoed
nieuws"
Ptill Bosman», pater
T2
Door Jan Koesen
Negentig minuten lang krijgen we een inside-portret te
zien van de internationale misdaadbeweging, waarbij
gebruik is gemaakt van authentieke beelden, waarin
mafiosi worden geïnterviewd en waarin door middel van
grafische computertechnieken ook scenes zijn gerecon
strueerd. Het bijbehorend commentaar is een school
voorbeeld van hoe je feiten bondig en boeiend moet sa
menvatten.
De Mafia is, zoals bekend, op
het Italiaanse eiland Sicilië
ontstaan, oorspronkelijk als
een verzameling van Robin
Hoods met allerlei ideeen over
eer en rechtvaardigheid. Het
woord komt van het Arabische
Ma-afir en Mohafi. Het eiland
is Arabisch geweest, het is een
poos door de Noormannen be
zet geweest, het is daarna als
achterlijk en primitief be
schouwd door de rest van Ita
lië.
In deze sfeer komt de Mafia
tot stand die zich gaandeweg
ontpopt tot een meedogenloos
georganiseerde misdaadbewe
ging met een krachtige inwen
dige structuur. Je bent voor je
leven lid van de Mafia. Eruit
stappen kan niet De eed van
zwijgen, de omerta, is heilig.
Wie die eed schendt, wordt ge
liquideerd.
De Mafia groeit en slaat als een
oktopus zijn tentakels uit,
vooral in Amerika, waar het de
Cosa Nostra gaat heten. Als de
Amerikanen Sicilië in 1943 be
vrijden, grijpt de Mafia zijn
kans. De misdaadorganisatie
raakt met de politiek verstren
geld. De Godfathers hebben
nauwe banden met de Ameri
kanen en worden door dezen
gebruikt om het vuile werk op
te knappen uit naam van de
geallieerde zaak. Als tegen
prestatie krijgen ze onbeperkte
macht
Rond de Mafia zijn ontelbare
boeken geschreven en films ge
maakt, waarvan de beroemdste
wel de door Francis Coppola
gemaakte The Godfather' (in
twee delen) is geweest naar het
gelijknamige boek van Mario
Puzo.
In 'Mafia Wars' staat een *pen-
tito' centraal: een verklikker,
letterlijk iemand die berouw
heeft gekregen. Tomasso Bus-
cetta, bekend als The Godfa
ther van Twee Werelden' ver
breekt de 'omerta' en gaatzin
gen.' Buscetta is zelf 40 jaar
mafioso geweest Hij heeft in
de nadagen van de oorlog voor
de Amerikanen gemoord. Later
maakt hij carrière, vooral als
hij de drugshandel ingaat Hij
vestigt zich in Brazilië als dea
ler, koopt een vloot van 200
luchttaxi's die naast toeristen
vooral drugs vervoeren en
Buscetta richt een keten van
pizzeria's op. Hij krijgt dan
herrie met de Braziliaanse mi
litairen en vlucht
Ondertussen wordt zijn fa
milie op Sicilië uitgemoord
door een rivaal. Buscetta keert
naar Palermo, de hoofdstad
van het eiland terug, maar het
is te laat In 1983 gaat hij weer
naar Brazilië en wordt daar
gearresteerd. Daar wordt hij
Tomasso Buscetta wordt door de politie begeleid na aankomst op het vliegveld van Rome.
Hij sloeg door én dat was de eerste grote klap voor de Mafia. - foto ap
kroongetuige voor de Ita
liaanse justitie, uit wraak en
om zijn hachie te redden.
Als hij doorslaat, breekt een
stuwmeer van misdaad open.
Honderden arrestaties volgen,
3000 politiemannen komen in
actie, een mammoetproces te
gen 474 mafiosi volgt, waarbij
de verdachten luidkeels achter
hun tralies in de rechtszaal
Buscetta beloven dat hij het
hiet lang meer zal maken Voor
het eerst is de Mafia een gevoe
lige klap toegebracht.
Buscetta heeft een encyclope
dische kennis van de Mafia in
Italië en in de Verenigde Sta
ten. Hij onthult dat de heroïne
handel 2 miljard dollar ople
vert, hij wijst corrupte politie
mensen en politici aan, hij be
wijst dat het leven in New
York City gewurgd wordt door
Door Jan Koesen
HILVERSUM - 'De Prijs
van een Wonder' is de titel
van een documentaire
drieluik, gemaakt door
Philip Engelen in opdracht
van de IKON. Het onder
werp is de verbinding tus
sen economie en ecologie.
Onbeperkte economische
en technologische ontwik
kelingen kunnen het mi
lieu verwoesten. Er moet
werk, eten en welvaart
zijn. De prijs voor dit won
der is vaak te hoog: een
verwoeste aarde. Toch kan
het anders.
Philip Engelen heeft voor zijn
drie documentaires gefilmd
in Taiwan, Zweden en Neder
land. In het eerste deel (vrij
dag, Nederland 2, 22.45 uur)
zien we hoe een explosieve in
dustrialisatie, vergelijkbaar
met het Duitse Wirtschafs-
wunder van na de oorlog, van
het eiland Taiwan eerst een
welvarend land maakt
waarin ongeremde groei
wordt nagestreefd.
Inderdaad op Taiwan geen
honger meer, geen werkeloos
heid, maar de mens heeft de
natuur gepasseerd. De indu
strie heeft het eiland vervuild
en alle natuur vernietigd. In
2000 zal elke bewoner van
Taiwan slechts 30 vierkante
meter bewegingsruimte heb-
ben. Weliswaar 'bloeien' dan
de elektronische bloemen en
bezit iedereen voor kapitalen
aan elektronica, maar de
lucht is vuil, het water een
riool en de branding is geel
van de smurrie. De overheid
heeft nu aarzelend dit gevaar
onderkend, maar er nog niet
bar veel aan gedaan. De eco
nomie is nog steeds belangrij
ker dan het milieu.
In het tweede deel is Philip
Engelen aanzienlijk positie
ver. We zijn nu in Zweden
waar de toolcarrier is ont
wikkeld, een gigantische
landbouwmachine, te verge
lijken met de combine har
vester, maar veelzijdiger. De
toolcarrier kan kaf en koren
in een procesgang plukken en
bewerken. Van dat kaf kan
diervoedsel gemaakt worden,
maar ook goedkope brandstof
en dus energie die een einde
kan maken aan de dubieuze
voordelen van fossiele en
kerkenergie.
In dat deel van Zweden is
de kringloop weer hersteld en
er is een stevige stimulans om
het voortaan anders en beter
te doen. We zien deze gun
stige ontwikkeling tegen de
achtergrond van de uitwaaie
rende EG-produktie waarbij
De toolcarrier"
rendabel is.
een landbouwmachine die het milieu respecteert
en tevens
bizarre fenomenen ontstaan
als de boterberg en de wijn
zee; waarbij het opslaan van
voedsel duurder is dan het
voedsel zelf, en dat terwijl er
overal in de wereld honger
wordt geleden.
In deel 3 blijft Engelen in
eigen land. Hierin worden
drie bedrijven getekend die
een nieuw begin zijn ingesla
gen: kleinschalig, democra
tisch en met liefde voor het
milieu. Bovendien worden
deze 3 bedrijven financieel
geholpen door de katholieke
stichting Stimulans die het
bedrijfsleven wil vermense
lijken.
Philip Engelen maakt al
vijftien jaar documentaires
waarin hij zijn bezorgdheid
over economie en ecologie
weergeeft Het drieluik is
voortreffelijk vakmanschap.
De films zijn instructief en
worden heel mooi onderbro
ken, waarbij het opvallendste
element de voortdurende na
druk is die ligt op leven met
de natuur volgens de wetten
van de Chinese wijsgeren Lao
Tse en Confucius.
Hieraan is bepaald niet
vreemd de inbreng van Ir. Al-
lerd Stikker die een boek 'De
Prijs Van Een Wonder' over
hetzelfde thema heeft ge
schreven. Stikker plaatst de
natuurwetenschappen in het
grotere kader van de filosofie
en dat is fascinerend lees
werk. Met dit drieluik bewijst
de IKON voor de zoveelste
keer dat ook een kleine om
roep puik werk kan maken,
mits ze zich aan haar eigen
principes houdt En daar is de
IKON altijd heel consequent
Door Henk Egbers
Dezer dagen vierde Simon
van Collem, het feit dat hij
dertig jaar tv-filmrubrie-
ken verzorgt. Ter gelegen
heid daarvan schreef hij het
boek 'De sterren kunnen me
nog meer vertellen'. Verha
len over beroemdheden in
de filmwereld, waarmee hij
hun fagades probeert door
te prikken en dat tegelijk
doet met zijn eigen journa
listiek. Simon kan me nog
meer vertellen!
Op de voorkant van het boek
staat een foto van Simon op
schoot bij Shirley Maclaine.
Tijdens een RUR-uitzending
liet Simon zich gebruiken als
voorlezer van de opkomende
bekende Nederlanders, die
steeds onbekender worden. Si
mon was daarbij gezeten in een
pluche crapaud. Simon als
goeïge teddybeer, als bood
schappenjongen en als film-en
tertainer. Met journalistiek
heeft het niet zoveel van doen.
Simon vertelt alsof hij Privé-
en Story-lezers moet gerieven.
Door zijn vele kontakten en
ervaringen weet hij veel feitjes
uit (een bepaalde, wat geda
teerde) filmwereld. Die feitjes
worden voorzien van een dot
slagroom en smullen maar;
kritiekloos. Maar toegegeven,
heel wat mensen vinden dat
lekker en zijn tv-programma's
over film scoren hoog wat de
kijkdichtheid betreft Simon is
zelf ook een acteurije. Hij ver
telt dan ook over zijn rolletjes
in films als To grab the ring',
'An American Werewolf in
Londen', 'De Lift' en 'Flodder'.
Het interviewen is tegen
woordig lopende handwerk ge
worden en betreft veelal teena
gers die weinig mee te delen
hebben, zo klaagt Van Collem.
Hij ontmoette tenminste enkele
keren Hitchcock, die geïnteres
seerd blijkt in topless dames op
de Nederlandse stranden en
zijn afkeer spuit voor gemoti
veerde acteurs die de meester
ook wat te zeggen hebben. Dat
het leven van film-journalisten
niet over rozen gaat, wordt
duidelijk gemaakt aan de hand
van zijn expeditie naar de op
namen van 'De Sfinx' met Les
lie-Anne Down en 'haar slordig
verlopend privé leven'.
„Je moeder zal maar doodge
stoken zijn terwijl ze onder de
Simon van Collem - fotoanp
douche stond en je vader zal
maar verslaafd zijn aan drugs
en jonge meiden", zo begint de
story over Jamie Lee Curtis.
Filmproducer Joseph Edward
Door onze correspondent Gerard Kessels
ROME - Nog niet zo lang geleden leek de officiële Ifcj
liaanse staatstelevisie RAI op sterven na dood. Dej
namische televisie-magnaat Silvio Berlusconi vi.
met zijn veelbekeken privé-zenders de strijd ome
gunst van de kijker op alle fronten. De ingeslapen bi
rocratische reus RAI is echter wakker geworden. I
RAI heeft een succesvolle aanval ingezet op Berluj
ni. Voor het eerst is het Berlusconi die achter de
aan moet rennen en niet omgekeerd.
de oktopus die 'coperto' eist:
een verplichte som geld waar
mee je 'bescherming' verwerft.
En hij onthult ontelbare moor
den, door zijn voormalige
vrienden begaan. Voor zijn
onthullingen kreeg Buscetta
pardon. Vermomd door plasti
sche chirurgie en onder andere
naam leeft hij nu elders. Geen
minuut is hij meer van zijn le
ven zeker.
CBS en BBC hebben dit
thema grondig aangepakt De
vormgeving is ongebruikelijk
en vergt de nodige moeite van
de kijker. De makers hebben
meer dan een droge documen
taire gemaakt De montage is
fascinerend, vooral door de in
zet van computerbeelden die
aan striphoeks denken. Door
deze vormgeving krijgen de
gruweldaden iets abstracts,
maar tegelijk worden ze ge
loofwaardiger dan bij een klas
sieke reconstructie. We zien het
silhouet van Buscetta ant
woord geven. Huurmoorde
naars worden geinterviewd,
officieren van justitie, politie
mensen enzovoort
Nooit wordt de rode lijn ver
loren. Telkens komt de docu
mentaire terecht bij de 'penti-
to', een afstotelijke figuur die
het gruwelijkste vertelt.
De film is daardoor authen
tiek en het verhaal over de
macht en de moraal binnen
deze internationale misdaad
beweging, waarbij geweld, Ita
liaans familiesentiment en
godsdienst tot een soort van
pasta gewreven worden, wint
aan uitdrukkingskracht. De
Mafia heeft een kerkelijke
hiërarchie. Zo is er een raad
van kardinalen, met aan het
hoofd een paus. Er is een com
missie, die toestemming voor
moorden moet geven.
Voor 'Mafia Wars' moet men
echt gaan zitten. Het is geen
film om tussendoor te kletsen.
Het is televisie op zijn best (Ne
derland 1,23 uur).
De RAI had deze winter de
betere programma's en de
meeste kijkers. Het onder-
zoeksburo Auditel dat de
hele dag lang zeer actuele
informatie geeft over de
kijkcijfers heeft Berlusconi
de afgelopen maanden wei
nig vreugde verschaft De
Auditel-cijfers waar Ber
lusconi mee opstaat en mee
naar bed gaat, gaven stee
vast aan dat vooral in het
weekeinde steeds minder
kijkers op zijn zenders af
stemden. De klap moet hard
aangekomen zijn voor de
even ambitieuze als arro
gante Berlusconi. De man
die aan zijn hobby AC Milan
enkele tientallen miljoenen
guldens per jaar spendeert,
had net deze winter de RAI
vernietigend willen slaan.
Voor ongeveer dertig mil
joen gulden lokte hij voor
het begin van het seizoen
twee grote sterren van de
RAI weg naar zijn eigen
netten Pippo Baudo, de
uiterst populaire presenta
tor van het RAI-zaterdag-
avondspektakel 'Fantastico'
en de gevierde zangeres en
presentatrice Raffaela Car
ré, ook in Nederland geen
onbekende. De RAI, die niet
opkon tegen de miljoenen
van Berlusconi, zag zijn top
pers tandenknarsend ver
trekken.
Maar de RAI huurde als
opvolger van Baudo de be
kende zanger Adriano Cë-
lentano in, die nooit eerder
met dit bijltje gehakt had
Na enige startproblemen
wist Celentano 'overloper
Baudo' geheel te overvleu
gelen. Ook het gemis van
Carré werd uitstekend op
gevangen. De onbekende
Edwige Fenech kluisterde al
snel zes miljoen Italianen
aan het scherm, tegen Carré
slechts vier. Berlusconi die
meende dat hij de RAI ge
vloerd had, zag zich op
nieuw op achterstand gezet.
Toch blijft de positie van
Berlusconi ijzersterk. Hij is
de ongekroonde koning van
de particuliere televisie. Hij
bezit niet alleen de drie
grote kanalen Italia 1, Rete
Quattro en Canale Cinque,
maar hij is ook de drijvende
kracht achter tal van klei
nere zenders. Onlangs heeft
hij het ook voor het zeggen
Medisch
Centrum West
de vierde aflevering
zuster Irene zich niet
Jj"(en zorgen over haar hu-
ook met haar gezond-
j" is het niet in orde. Aan
geloofwaardigheid van
Is-assistent Eric Koning
,'ordt sterk getwijfeld nu is
„bleken, dat Pharmaco In-
ational helemaal geen
leuw onderzoekingsproject
at. In de operatiekamer
i de persoonlijke proble-
i van chirurg Simon Nee-
oeen gevaarlijke rol spe-
°Eric Koning probeert er
d voordeel mee te doen.
21.30
Detv-
show
De Italiaanse tv-
naat Silvio Berlusconi
o Niehe bezocht een viertal
nde personen in binnen-
buitenland. In Haarlem
atte hij met de 88-jarige
ilder Kees Verwey en in
lieden zocht hij de ex-
ba-zangeres Agneta thuis
i, Verder sprak hij met ca-
etier Hans Liberg en met
ker Jan Timman naar
ileiding van diens boek
jet smalle pad'.
Rondom
tien
gekregen bij Ca]
een zender die vanuit Zi
Slavië zijn beelden overII
lië uitstrooit. Berlusconi t
van Capodistria een zend
maken die vooral sport
het scherm brengt.
In feite zijn er maar tw
die uitmaken wat de II
nen te zien krijgen: de
en Berlusconi. De ondem «t ETOot aantal mensen is
mende particuliere tele: rergevoelig voor planten,
sie-maker heeft zijn vlei kren, stoffen in de lucht of
gels zover uit kunnen slaa yoe^ing. Men noemt dat
omdat hij in een juridis liergisch. In Ttondom tien'
niemandsland opereert. T( spreekt Henk Mochel de
levisie in Italië is een jungl roblemen, waarmee allergie
Er is niets geregeld Jan epwd Kaat. Er zal met
geleden versplinterden i worden gepraat over
rechtbanken het staatsmi 1 uitwerkingen van Meur-,
nopolie van de RAI, waai !ur"en smaakstoffen in ons
door de weg voor de privl oedsel. Deze stoffen kunnen
televisie werd vrijgemaakt 1 kinderen gedragsproble-
Volgens het Constitute iffl veroorzaken,
nele Hof is het echter ot
aanvaardbaar dat één partj
culier zo'n dominerende pl
sitie in de ether opbouwt a
Berlusconi gedaan heel
Het Hof heeft de regerii -
herhaaldelijk opgeroepe 23.00
met nadere wetgeving te k<
S O noemde zichzelf de laat-
SiSiïfwf'.Sf.E romanticus: Joseph von
heeft>K]i ichendorff. Ter ere van zijn
formuleren. K)ste geboortedag wijdt
"tturwelt een speciale rfle-
ders zoals Capodistria in h jrin aan de onder
Zuidslavische grensgebie e titel'Es war, als hfitt'der
een soort verzekermgspol die Erde gtul ge_
voor het geval dat a) vm Fritz
macht m Itahe aan bandi portretteert Von
wordt gelegd. Dat hyal ichendorffen zijn werk.
zwaar wordt aangepakt lijk
trouwens niet erg waar
schijnlijk. Berlusconi
rekenen op sterke steun val
de socialisten. Ex-premiè
Bettino Craxi, nog altijd
van de machtigste mame» 1 Wo
Kultur-
welt
van de Italiaanse politiek,
zijn huisvriend.
i de serie 'Das kleine Fern-
legersehrijver Robert Gard-
1 1 M 1 *1 iwuwi uttiu-
ad.gaat over een gods-
ienstig conflict binnen een
rgergezin. Na het gezin is de
eik voor de zwarte bevol-
ig van Amerika de belang-
kate gemeenschap.
DEN HAAG (ANP) - De overheid sluist miljoenen te wei
nig door naar het Fonds voor de Letteren. Sinds 1982 heel
ze nooit meer dan 3,5 miljoen per jaar gegeven. Daarmet
dupeert ze de beroepsschrijvers en -vertalers die bijdrage! i w- i
uit het fonds krijgen. Dat gebeurt terwijl diezelfde over 'Ro/ce 671 rV ISKG.
heid, evenals het Fonds, vindt dat deze beroepsgroep een
redelijk inkomen moet hebben.
Levine maakt de kachel aan
met Carlo Ponti als echtgenoot
van Sofia Loren. En Liza Mi-
nelli acteert in Simons ogen als
een amateur. Hij is dus toch
nog kritisch. Charles Bronson
wordt getypeerd als 'de domme
kracht van Hollywood':
En deze: „De eerste verzets
daad van het tussen 1940 en
1945 serviel collaborerende Ne
derlandse bioscoopbedrijf vond
pas in 1962 plaats. Men wei
gerde toen unaniem de film Dr.
No te vertonen". Daarmee wees
Nederland James Bond af! Hoe
dom. Kortom hoe menselijk is
het filmbedrijf, het sterrendom
,en Simon van Collem.
Simon van Collem: 'De sterren
kunnen me nog meer vertellen'.
Vitg. BZZTÖH, prijs 19,50.
Dit staat in een rapport van het
IVA in Tilburg, het Instituut
voor sociaal-wetenschappelijk
onderzoek van de Katholieke
Universiteit Brabant, dat in
opdracht van het ministerie
van WVC het gebruik en de
functies van het fonds onder
zocht Het eindrapport 'Schrij
vers en Fonds' is gistermiddag
in het Letterkundig Museum in
Den Haag aan minister Brink
man overhandigd.
Het inkomen van beroeps
schrijvers en -vertalers zou
volgens overheid en Fonds voor
de Letteren moeten liggen op
ruim 52.000 gulden per jaar, het
niveau van een leraar met aca-
GREENWICH (AP) - Vin-
cenzo Celli, voormalig eer
ste danser en choreograaf
van La Scala, de opera in
Milaan, en de laatste leer
ling van balletleraar Enrico
Cechetti, is zondag op 87-ja-
rige leeftijd overleden in
een ziekenhuis in Green
wich, Connecticut.
In 1926 debuteerde hij in La
Scala in 'Petrouchka'. Celli
verliet Milaan in de periode dat
het fascisme in Italië opkwam
en vestigde zich in New York,
waar hij een studio opende en
40 jaar les gaf.
drei In
demische opleiding. De werke
lijkheid is dat auteurs van boe
ken naar schatting gemiddeli
niet meer dan 12.000 gilden ar
royalties per jaar ontvangen ei
literaire vertalers niet m(
dan 15.000 gulden
De onderzoekers stelden
ook vast dat die inkoi
over het algemeen niet o£ nai
welijks voldoende zijn voor eei
volledige en zelfstandige be
roepsuitoefening en
iemand in zijn artistieke
wikkeling kunnen belemme
ren Ze zien ook weinig hooi
voor de toekomst; er zijn
schrijvers die van hun
willen bestaan dan mogelijk is.
Het Fonds kan een welkom
aanvulling op de inkomsten le
veren door zijn jaarlijkse he
noraria en werkbeurzen. Ruit
300 personen krijgen jaarlp
bedragen van gemiddeld 9.W
gulden, variërend van duizelt
tot meer dan 40.000 gulden.
In afwachting van het IVA;
onderzoek heeft het Fonds a
drie jaar lang een structuree
tekort moeten opvangen Ha
bestuur vreest dat met het rap
port in de hand nog gewacï
moet worden op de reeds laai
aangekondige letterennota vat
Brinkman, daar om deze red®
ook een motie in de Tweedt
Kamer is aangehouden Hier#
pleiten de vier grote fractie
voor opheffing van de structu
rele tekorten van het Fondt
door verandering van priori'
teiten Daardoor zou het Fond
voorop komen te staan, gevolg'
door de Stichting voor Verta
lingen en Poetry International
Muurluk niet, Smke, ik al
tal ierdiend lubben, he'...
Ie bent mi/n held
lor tot
inkeer is bekomenVie
wit hij noj allemaal..
Hier.
iamb*
EtV VBRCBBf Nl£T\
^5 BR &RAHD /S
'N DB LtNKïB Z/T-
h/H/óky/
