stein met
ffecten'
FEBRUARI 29 DAGEN DAN MOGEN MEISJES DE JONGENS VRAGEN
n Bijzondere dag.
Prik tegen hernia
Een nieuw soort misdadiger
Dunglish en Chinglish
SPECIAAL REGISTER SCHRIKKELJARIGEN
ush jSTElVl I^A i rvA\ uh* MAANDAG 29 FEBRUARI 1988
'OMHULLENDE'FILM
Meikersen
SPUITJE VAN EEN CENT?
AMERIKA VREEST 'CELEBRITY STALKERS'
Angst
Gekkenhuis
Yan Gogh
MEDISCHE
RUBRIEK
T48
meubel in de huiskamer te
blussen. Binnen enkele minu
ten produceert het namelijk
zoveel hitte en hete gassen
dat de hele kamer in lichter
laaie staat. Bovendien raakt
de zuurstof zeer snel op, en
vullen giftige gassen de ka
mer.
Dat zijn de resultaten van
een Brits onderzoek, waar
over de NewScientist van 21
januari bericht. Aanleiding is
de vraag, waarom bij de grote
brand in Londen van 1666
geen dodelijke slachtoffers
vielen, terwijl een brand op
een tribune in Bradford in
1985 56 levens kostte. In het
materiaal van nieuwe stoelen
en banken ligt een groot deel
van het antwoord.
Het natuurwetenschappe
lijk maandblad Natuur en
Techniek van januari geeft
een overzicht van de naar
stige zoektocht naar genees
middelen tegen AIDS. Veel
effectiefs is er nog niet te
melden, noch wat vaccins ter
voorkoming van de ziekte,
noch wat geneesmiddelen ter
bestrijding van de ziekte be
treft.
Met behulp van de Scan
ning Tunneling Microscoop,
die de atoomopbouw van ma
terialen en vloeistoffen aan
de oppervlakte zichtbaar
maakt, is het ook mogelij k in
dividuele moleculen beet te
pakken en een plaats te geven
in een chemische verbinding.
Dat melden onderzoekers van
het EBM-researchlaborato-
rium in San Jose, Californië,
in het Nature-nummer van 28
januari. Zij hebben de naald,
waarmee de microscoop nor
maal via piepkleine stroom-
stootjes oppervlakken aftast,
in een oplossing gedoopt, een
molecuul opgevist en vastge
maakt aan een grafietplaalje.
Ook speelden zij het klaar
met diezelfde naald een vast
gepind molecuul in tweeën te
klieven.
balletjes en chemische bin-
■tenschappelijk verantwoord
ea Het heelal past niet op de
l,al is die bijna 900 vierkante
en brilletje op je neus met
rechts een blauw,
ker de zaal ingeslingerd. En
wel op het moment, dat de
ruimtereiziger in zijn stoel
aanbeland is na triljoenen en
triljoenen kilometers bij een
zwart gat, dat het denkbeeldige
ruimteschip opslokt met slur
pende geluiden Wel niemand
zal denken: is dat nou alles?
Die moeilijke relativiteitstheo
rie, want daarvoor gaat de reis
te snel. De trechterwanden van
het zwarte gat flitsen voorbij
en een hele nieuwe wereld vol
vraagtekens wacht En dan
gaat de reis weer even duize
lingwekkend retour.
'Het heelal, onze oerbron' is
een speciaal door Omniver-
sums astronoom dr. Willem
Bijleveld ontwikkelde ruimte-
reisnaar de randen van ons
heelal met stappen, die telkens
een tiende macht toevoegen
aan de al afgelegde afstond.
Het idee is niet nieuw, maar
geeft op een enorm scherm ge
projecteerd toch een heel an
dere indruk dan een foto in een
boek Langzaam verdwijnt de
aarde, het zonnestelsel, de
melkweg en wat al niet meer in
de donkere ruimte en op de reis
laat een batterij van 23 projec
toren de laatst nieuwe hoog
standjes zien: de pulsars als de
vuurtorensterren van de ruim
te, een ontploffende supernova
met knal-effect, een dubbelster
en een panorama vanaf aan
van de manen van de planeet
Jupiter.
Elke molecuul van onze omge
ving en van onszelf heeft ooit
tussen de sterren in de ijskoude
ruimte gezweefd. Dat is de
boodschap, die met dertig spe
ciale effecten wordt overge
bracht Op een steenworp van
het Omniversum in de Haagse
Zeestraat hangt al meer dan
100 jaar het Panorama van
Mesdag. Een pas begonnen res
tauratie moet dara zeker nog
eens honderd jaar aan toevoe
gen Rond 1880 was het Pano
rama van zeeschilder Hendrik
Willem Mesdag een even grote
sensatie als de knallen, flitsen
en driedimensionale doorkijk
jes van vandaag.
120 meter geschilderd uit
zicht op Scheveningen en de
Noordzee vanaf het Seinpost
duin in de rondte moet het al
evenzeer van illusie hebben als
het hypermoderne planeta
rium. En ondanks dat is het
heerlijk uitblazenvan een
adembenemende sterrentocht
bij een antieke attractie van
groteallure. Want je kunt te
nauwelijks voorstellen, dat er
van opwinding sprake is ge
weest in dit stillevende Omni-
max-theater van de vorige
eeuw. Van welke effecten zul
len we over honderd jaar zitten
uit te blazen in het Omniver
sum?
Ouders die vandaag een kind krijgen, kunnen
dat laten registreren in het internationaal
schrikkeljarenregister van de gemeente Purme-
rend.
Het kleine schrikkelkind krijgt dan een certifi
caat toegestuurd. Verder krijgen ze enkele ca
deautjes, onder meer een thermolepel. Deze lepel
geeft de temperatuur van wat erop zit aan: pap
je, prakje, noem maar op.
Wat moet u doen? Vóór 1 april een geboorte
kaartje sturen van uw schrikkelkind naar: Re
dactie Leven en Welzijn (een blad dat door dro
gisten verspreid wordt), postbus 25, 5530 AA Bla-
del, met de vermelding: Actie Schrikkeljarigen.
Moeders die nog een foto (zwartwit) meestu
ren, maken kans dat haar baby de schrikkelbaby
88 wordt. Dan tevens het tijdstip van de geboorte
meedelen, lengte en gewicht, plus de naam van
de drogist, want er hoort nog een tegoedbon bij.
Mag het een dagje meer zijn?
Volgens de statistieken komen er vandaag 36 of 37 kleine
Brabanderljes bij, die over vier jaar pas hun eerste echte
verjaardag vieren.
Wie beweert vandaag zilveren bruiloft te hebben, is de tel
kwijt of een leugenaar.
De schrikkeldag blijkt niet aantrekkelijk als huwelijksdag,
maar vrouwen kunnen vandaag de eerste stevige stap zet
ten op weg naar hun zilveren bruiloft: ze mogen volgens
een oud gebruik hun geheime uitverkorene ten huwelijk
vragen. In veel landen mocht dat het hele jaar door, maar
daar is weinig meer van over.
Schrikkeldag: een schets van de 29e van sprokkelmaand.
Door Wim Kuipers
N Dertig dagen heeft november,
april, juni en september,
de andere hebben er 30 en één,
uitgenomen februari alleen,
want die heeft er vier maal zeven,
schrikkeljaar nog een erneven.
Zo leerde mijn moeder tochtig
jaar geleden hoeveel dagen de
maanden hebben.
Het is ook niet eenvoudig,
vooral door die rare februari.
En dan: het had zo gemakkelijk OmlOOPtÜ d.
gekund: zeven maanden van 30 F J
maand van dat Caesartje.
Gevolg: februari had er nog
maar 28 over, tenminste in
drie van de vier jaar.
dagen en vijf van 31, samen 365.
Kun je altijd nog kijken welke
dertiger eens in de vier jaar de
schrikkeldag krijgt. Of een de
cember van 32: gezellig zo'n
lange feestmaand.
Zo had het gekund. Maar de
man die ons de schrikkeldag
bezorgd heeft, Julius Caesar,
vond dat de naar hem ge
noemde maand - juli - 31 dagen
moest hebben. Bijgeloof: een
oneven getal bracht geluk, en
hup, hij pakte er eentje van fe
bruari weg.
Die maand was toch romme
lig. Een eeuw vóór Caesar was
het nog de laatste maand; tel
maar: september was oor
spronkelijk de zevende maand
(Frans sept is zeven), oktober
(octaaf) de achtste. Februari
wisselde toen sterk van
lengte, al naar gelang astro
nomen nieuwe berekenin
gen maakten van het zonne
jaar.
Luttele jaren na de moord
op Caesar besteeg keizer
Augustus de troon. Hij
waande zich zeker zo mach
tig als Caesar. Dus moest hij
ook een eigen maand heb
ben, augustus, en die kon het
met niet minder doen dan de
De Romeinse sterrenkundigen
hadden het jaar, dat is de om
looptijd van de planeet Aarde
om de zon, behoorlijk nauw
keurig uitgecijferd, maar niet
helemaal. Ze dachten dat die
omlooptijd 365 dagen en zes uur
zou zijn. In werkelijkheid is
het: 5 uur, 48 minuten en - af
gerond - 46 seconden. De kalen
der liep dus achter op de zon,
elke 130 jaar een dag. Er waren
te veel schrikkeldagen geweest.
Paus Gregorius XIII greep in.
Hij zette in oktober 1582 de ker
kelijke klokken elf dagen voor
uit, 15 oktober volgde op de
vierde. Zijn astronomen be
paalden verder dat uitsluitend
de eeuwjaren die deelbaar zijn
door 400, schrikkeljaar zijn.
Dus: 1800,1900 en 2100 niet, 2000
wel.
Niet iedereen liet zich in 1582
de tijd voorschrijven door een
verre paus. Groningen en an
dere oostelijke - protestantse -
provincies weigerden die dagen
te schrappen, ze telden door en
vierden langer dan een eeuw
Kerstmis tien dagen later dan
Limburg. Iemand die op Drie
koningen 1600 vanuit Roer
mond naar de Veluwe reisde,
kwam daar, mits de reis voor-
In vroeger dagen werd van schrikkeldag nog iets bijzonders gemaakt. In 1968 bijvoorbeeld maakten de ongehuwde meisjes
nog lustig jacht op vrije heren. - foto archief de stem
spoedig was, in 1599 aan; hij
maakte twee keer de eeuwwis
seling mee.
Er was een tweede reden om
niet naar die paapse paus te
luisteren. Wie er rotsvast van
overtuigd was dat ieders sterf
dag bij de geboorte al vaststaat,
zou dus tien dagen korter le
ven.
Er is een veronderstelling dat
ook het woord meikersen nog
herinnert aan de tijd van vóór
1582. Die kersen waren waar
schijnlijk eind mei rijp, maar
door het verdwijnen van die
tien dagen begonnen ze voor
taan eerst in j uni te blozen.
Uiteraard ging de schrikkel
dag vroeger zwaar gebukt on
der bijgeloof. Wat afwijkt van
het normale, maakt bang.
Zonsverduistering, kometen,
bolbliksem. In verschillende
landen werkten de mensen op
schrikkeldag niet: dat bracht
gegarandeerd ongeluk. Veel
boeren durfden geen bomen te
planten, want die zouden maar
eens in de vier jaar vrucht dra
gen.
Trouwen in een schrikkel
jaar was eveneens riskant. Dan
kan nog zo zijn. Althans, op de
diverse gemeentehuizen is het
vandaag opvallend rustig.
Schrikkeldag is ook een dag dat
de vrouwen iets te vertellen
hadden. Daarom -zo kunnen
we vermoeden - is de dag ver
dacht gemaakt, gevaarlijk,
zwanger van onheil en ramp
spoed.
Al 760 jaar geleden - in het
schrikkeljaar 1288- verordon
neerde koningin Margaretha
van Schotland dat de vrouwen
op een schrikkeldag mannen
ten huwelijk mochten vragen,
frank en zonder vrees. Vrije
mannen die zo'n aanzoek kre
gen en weigerden, moesten een
boete betalen.
Zo staat het tenminste te le
zen. Maar die koningin was een
kind, ze was in 1288 niet eens in
Schotland, ze stierf tijdens de
overtocht van haar vaderland
Noorwegen naar het sombere
Schotland, waar haar een on
bekende troon wachtte. Er was
geen opvolger meer: de Schotse
koningen (Macbeth bijvoor
beeld) hadden elkaar uitge
moord.
Hoe het ook zij, het gebruik
waaide over naar het vaste
land, maar veel heeft het voor
de vrouwen niet opgeleverd.
We hebben er wel spreuken
aan overgehouden, 't Is van 't
jaar een schrikkeljaar, dan
lopen de meisjes de jongens
naar. En een variant: Heeft
februari 29 dagen, dan mo
gen meisjes de jongens vra
gen.
NEW YORK (RTR) - Een
bekend gezicht van het tele
visiejournaal in de Ver
enigde Staten wordt tot in
een wolkenkrabber in Man
hattan gevolgd door twee
onbekenden die hem ruw
ondervragen en in elkaar
slaan wanneer hij een ant
woord geeft dat niet wordt
verwacht.
Popzangeres Olivia Newton-
John wordt achtervolgd door
een 'bewonderaar' die haar ziet
als een muze die uit de hemel is
afgedaald. Bij de bewonderaar
thuis vindt de politie een lijst
met 83 namen van mensen die
ter dood zijn veroordeeld. New
ton-John is er een van. De man
wordt later aangehouden op
verdenking van massamoord,
onder meer op vijf mensen op
de lijst.
John Hinckley jr. schiet op
president Reagan omdat hij,
zegt hij, indruk wil maken op
de filmactrice Jodie Foster, van
wie hij wèg is.
Mark David Chapman houdt
John Lennon in het oog omdat
hij hem een van de grootste ko
mediespelers van de wereld
vindt die niets meent van zijn
songs over honger en vrede. Hij
schiet Lennon dood en zegt op
een zojuist gepubliceerd bandje
van de politie: „De Beatles ver
anderden de wereld, en ik ver
anderde hen".
Chapman is een van de mis
dadigers die de politie 'cele
brity stalkers' noemt; mensen
die beroemdheden belagen en
daarbij niét op een handteke
ning uit zijn. In een rapport dat
het Amerikaanse ministerie
van justitie binnenkort zal pu
bliceren, staat dat het type een
nieuw soort moordenaar is: een
Een opmerkelijke foto van John Hinckley jr. Hinckley liet
zich fotograferen voor het Witte Huis. Later zou hij het vuur
openen op de bewoner ervan, president Ronald Reagan.
- fotoupi
gewelddadig en geestelijk ziek
individu dat mensen tot doel
wit maakt die in de openbare
belangstellng staan.
In de Amerikaanse vermaaks
industrie groeit de angst en de
beveiligingsindustrie doet
goede zaken. Gavin de Becker,
die een particulier beveili
gingsbedrijf heeft, zegt dat hij
in zijn kaartsysteem 4.200 'po
tentiële sluipers' heeft zitten.
Hij zegt dat het mogelijk is
tussen de 50.000 en 100.000 per
sonen te identificeren die met
onoirbare bedoelingen be
roemdheden proberen te bena
deren. Zijn firma, zo wordt ge
zegd, vraagt wel 250.000 dollar
per jaar voor de bescherming
van een show-business-figuur.
De Becker wil zelf geen na
men van klanten noemen,
maar uit andere bron vallen
die van meer dan 100 sterren,
onder wie John Travolta, Prin
ce, Dean Martin, Joan Rivers
en Dolly Parton.
Hij zegt dat een bepaald
soort fan probeert dat wat hij
te zeggen heeft over te brengen
door aan het onderwerp van
zijn obsessie bloed, lichaams
delen, haarmonsters en li
chaamssappen te sturen.
Als dat geen bevrediging
schenkt, aldus de Becker, pro
beert de fan het persoonlijke
contact. Het is de Beckers op
dracht het overschrijden van
die grens te voorkomen.
In een nieuwe televisiedocu
mentaire praat Chapman over
zijn nauwe identificering met
en teleurstelling in Lennon.
Waar hij zich vereenzelvigt
met de hoofdpersoon in J.D.
Salingers roman 'The Catcher
in the Rye', zegt de Becker dat
die literaire benadering van de
moord geen ander doel heeft
dan zich belangrijker voor te
doen dan men is.
De Becker werd toen hij 19
was boodschappenjongen van
Elizabeth Taylor en Richard
Burton. Hij bracht het tot hun
veiligheidschef. Later richtte
hij zijn eigen, in Los Angeles
gevestigde firma op en werd
gecontracteerd toen voor presi
dent Reagans installatie in 1980
hoge buitenlandse gasten over
kwamen.
De muur tussen beroemdheden
en een hongerig publiek begon
volgens de Becker in de jaren
veertig om te vallen. „Als in,
laten we zeggen 1850, een
vrouw tijdens een voorstelling
had gegild, werd zij afgevoerd
naar een gekkenhuis. Maar in
1942 (voor het eerst bij Frank
Sinatra's shows in het Para
mount Theatre van Brooklyn)
werd dat soort gedrag aan
vaard en verwacht. Tegen 1945
betrok men het bij zijn organi
satie. De samenleving leerde
dat soort hooglopende emotie te
manipuleren. De mannen van
Public Relations waren op
bijna alles voorbereid, zij het
niet op het ei dat door een jonge
man naar Sinatra werd ge
gooid".
De Becker acht het mogelijk
dat die jongeman de eerste
'stalker' was. „Hij heette Do-
rogu Kupetz en hij zei dat hij
vond dat Sinatra te veel aan-
Christie's veilt opnieuw een
werk van Van Gogh. Het gaat
om het portret van Adeline Ra-
voux. Het schilderij komt 11
mei in New York onder de ha
mer. De waarde wordt geschat
op 30 miljoen.
Door Jan Paalman
EEN JAAR of zes geleden
steeg er een luid gejubel op
uit leke- en vakpers toen
bleek dat hernia van de
rug ook met een simpel
spuitje te behandelen valt.
Patiënten waren opgetogen,
want liever een spuitje dan
een operatie, en volgens de
Groningse neurochirurg dr.
R. Deutman zou dit de behan
deling van de toekomst zijn.
Niet iedereen wilde dat gelo
ven.
De Gezondheidsraad besloot
om het nut van het spuitje uit
te zoeken en de Nederlandse
neurochirurgen hielden een
twee jaar durende wedstrijd
tussen het spuitje en de ge
bruikelijk operatie. Het ad
vies is nu uit, het onderzoek
gedaan. Welnu, het spuitje
werkt beter dan een fopspuit.
De Gezondheidsraad vindt
het spuitje duidelijk minder
werkzaam dan de operatie,
maar de neurochirurgen kre
gen als uitkomst dat het
spuitje bijna even zo goed
werkt. Wat daarvan te den
ken?
Bijna iedereen, 50 tot 75
procent van de mensen, heeft
ooit last van rugklachten. Die
gaan, al komen ze wel eens
terug, meestal vanzelf over,
terwijl vijf procent er min of
meer chronisch last van heeft.
Waar die klachten vandaan
komen is meestal een medisch
raadsel en slechts bij een
kleine minderheid kunnen
dokters een echte medische
verklaring vindea Een radi-
culair syndroom, ofwel het
afknellen van een zenuwwor
tel van het ruggemerg, is zo'n
verklaring. Die kan op zijn
beurt weer veroorzaakt wor
den door een aangeboren te
nauw wervelkanaal, of door
ziekelijk vergroeide wervels,
of door de welbekende hernia.
In het laatste geval is dan
het volgende misgegaan. Tus
sen elke wervel zit een schok-
brekende schijf, gevuld met
zachte pulp met een stevige
verpakking er om heen. Als
die pulp door een zwakke
plek in de verpakking uit
gaat puilen dan kan het een
van de zenuwwortels in het
wervelkanaal afknellen. Ge
volg: rugklachten, uitstra
lende pijn in het been (knie
holte, kuit en voet) die verer
gert bij hoesten, niezen, per
sen en bij vooroverbuigen.
De klassieke behandeling
van een hernia bestaat uit
bedrust, en als dat niet helpt,
een operatie. Deze operatie
wordt in Nederland ongeveer
7000 keer per jaar gedaan en
bestaat uit het onder totale
verdoving geheel wegnemen
van de boosdoener. De patiënt
moet dan nog een dag of ze
ven tot tien in het ziekenhuis
blijven voordat hij naar huis
mag. En dan is er natuurlijk
het spuitje. Het was de Ame
rikaan Lyman Smith die in
1964 voor het eerst de zogehe
ten chemonucleolyse, zo heet
deze behandeling in medisch
sj iek, voor het eerst toepaste.
Hij spoot pulpoplossende
chymopapaïne in de uitpui
lende schijf in de verwach
ting dat dit de hernia zou la
ten slinken. Smith meldde ge
weldige resultaten. Dat het
toch nog 20 jaar zou duren
voordat het spuitje in Neder
land zijn intocht maakte lijkt
raar, maar is niet Toen Deut
man het in 1962 introduceerde
was het een behoorlijk om
streden behandeling en in
Amerika zelfs verboden (tus
sen '75 en '82) vanwege dode
lijke bijwerkingen. Geen
wonder dat de Gezondheids
raad en de Neurochirurgen
eens precies wilden weten
wat het gevaar en het nut van
deze 'nieuwe' behandeling
was.
Het spuitje bleek niet echt
gevaarlijk te zijn, dus dat was
mooi meegenomen. Anders
zat het met de resultaten. De
Gezondheidsraad kwam door
napluizen van eerder gedaan
onderzoek tot de conclusie dat
het spuitje beter hielp dan
een fopspuit maar dat duide
lijk minder patiënten tevre
den waren na een spuitje dan
na een operatie. Het onder
zoek van de neurochirurgen,
waarbij ze twee jaar lang pa
tiënten willekeurig of een
spuitje hadden gegeven, of
geopereerd, gaf een iets ander
beeld.
Liefst 16 procent van de pa
tiënten had na het spuitje
méér last van pijn. Een kwart
van alle spuitjespatiënten
moest alsnog geopereerd
worden en dan was (dus met
de alsnog geopereerden erbij)
het resultaat dat 71% tevreden
was tegenover 79% van de al
leen geopereerde patiënten.
Dat verschil (71 tegen 79 pro
cent) hoeft niets te zeggen,
want zou, zo bleek uit reken
werk, ook op toeval kunnen
berusten zodat het effect van
een spuitje ongeveer gelijk is
aan dat van een operatie.
Maar ja, wat zeggen deze
cijfers nu helemaal? De moei
lijkheid bij al dit onderzoek is
dat er eigenlijk geen be
trouwbare methode is om het
effect van een herniabehan
deling te meten. Vandaar die
enorme verschillen in behan
delresultaten. Het enige wat
je kunt doen is de patiënt zelf
vragen wat hij ervan vindt en
dat antwoord hangt erg af
van de manier waarop de
vraag is gesteld. Toen een
groep patiënten vragen uit
een ander onderzoek te be
antwoorden kregen zakte het
percentage tevredenen
prompt met bijna 40 procent!
Bovendien blijkt een simpele
fopinjectie zoutoplossing ook
al onverwachte resultaten te
hebben, want 40 procent
knapt ook daarvan op.
Men houdt het er voorlopig
op dat chemonucleolyse, het
spuitje dus, inderdaad werkt,
maar dan eigenlijk alleen bij
de beperkte groep mensen die
een echte hernia heeft maar
dan niet in ernstige mate, en
tamelijk jong is. Welke plaats
chemonucleolyse nu in het
therapeutisch arsenaal in
neemt, is ook na al dit onder
zoek niet helemaal duidelijk.
Wel is duidelijk dat deze be
handeling niet goedkoper is
en ook niet veel minder belas
tend dan een operatie. Na eên
spuitje kan hevige rugpijn
optreden en doordat de schijf
door de injectievloeistof op
zwelt kunnen ook de
pijnklachten in de benen aan
vankelijk verergeren. Geen
spuitje van een cent dus.
Mark David Chapman:
„De Beatles veranderden de
wereld, en ik veranderde
hen". - fotoap
dacht kreeg en hij daar een
stokje voor wilde steken", al
dus de Becker.
Dr. Park Dietz van de uni
versiteit van Virginia die John
Hinckleys geestvermogens on
derzocht na zijn aanslag op
Reagan, zegt dat het om een
wijdverbreid probleem gaat.
„Naar schatting 20 a 30 pro
cent van de volwassen bevol
king is geestelijk gestoord, als
je het drankmisbruik erbij re
kent", zegt hij. „Een een fractie
van deze gestoorden streeft
ontmoetingen na. Soms weten
ze pas precies wanneer het
zover is wat ze eigenlijk willen.
Ze beweren dat ze een belang
rijke boodschap van een godde
lijk wezen hebben of door een
moord en zelfmoord verenigd
willen worden met een bekende
figuur in de hemel".
Dietz wil niet uitweiden over
zijn studie voor het ministerie
van justitie die in de herfst uit
komt, maar hij zegt: „Wij zul
len een methode hebben ont
wikkeld aan de hand waarvan
wij vaststellen wanneer per
soonlijk contact ophanden is.
het punt waarop het individu
probeert een ontmoeting tot
stand te brengen".
Waar twee talen elkaar
dagelijks ontmoeten ont
staat een derde. Een bui
tenechtelijk kind geboren
uit dit contact, maar een
bastaardje onmiddellijk
geliefd bij beide ouders die
deze taal wel verstaan en
eikaars eigen talen niet.
Het verheugde mij te zien
op een wandeling door de
stad dat de woordenschat
van het Dunglish dagelijks
groet.
Dunglish is natuurlijk Dutch
plus English, gedeeld door
twee. Hoe beter de mensen
elkaar verstaan hoe groter de
kans dat we de eindvernieti-
ging voorkomen. Blij dus was
ik in de binnenstad alleen al
fraaie exemplaren aan te
treffen.
Coffieshop voor het En
gelse Coffeeshop. Fiftie-Fiftie
voor Fifty-Fifty en Tailor
voor Taylor. Bij Fopshop was
iets meer aan de hand dan al
leen maar de spelling, want
fop is Hollands en shop is En
gels. Niet dat er geen fops be
staan in Engeland, want dat
zijn daar gewoon modegek
ken (fatjes) maar de Bredase
fop-shop verkoopt geen
fatjes, maar rotgeintjes als:
een kleintje kots (van plastic),
Strontspray, merk FART en
voor de ruimere beurs Instant
Stront (Festival Instant
Smelling Shit). Het woord In-
stontstront is overigens zui
ver Dunglish. Zuiver
Chinglish lag niet zo dik ge
zaaid. Ik vond één enkel spe
cimen op heel mijn wandeling
en wel hoek Van Coothplein
in de etalage van The Red
Wheel. Daar zag ik diverse
beeldige kistjes uitgestald, al
lemaal met de dekseltjes
open, pralend met de inhoud:
twee hoogglimmende nikke
len bollen, elk rustend in zijn
eigen holletje van rood flu
weel.
Overeind gezet tegen de
voorzijde der kistjes stond
een fraai boekje met daarin
de gebruiksaanwijzing. In het
Chinees uiteraard maar om
dat nog steeds heel veel men
sen de meestgesproken taal
ter wereld niet kunen lezen,
ook in het Engels.nou ja, in
het Chinglish. Er staat duide
lijk te lezen voor iedere win
dow-shopper: Iron Ball Di-
rec-Toins. Zoek dat 'Toins'
niet op in uw woordenbek:
het is Chinglish voor Tions
(gewoon even de klinkers van
plaats verwisselen) en dan
hebt u het Engels voor ge
bruiksaanwijzing: Directions.
Laat u vooral niet afschrik
ken door dit Chinglish. De
rest van de handleiding is in
begrijpelijk Engels gesteld en
ik raad een ieder aan het spel
der muzikale bollen eens te
spelen, ook als u nog niet be
jaard bent. De zware nikelen
bollen zijn namelijk 'speciaal
voor bejaarden' om lichaams
krachten weer op te bouwen
en kwalen te bestrijden. Vrij
wel alle kwalea
Om eens een octet te noe
men: hart, lever, milt, longen,
nieren, blaas, maag, inge
wanden. Ik ben er aan ver
slaafd geraakt Gezeten voor
de tillevizie laat ik de bollen
zonder er naar te kijken om
elkaar heendraaien in mijn
handpalm, eerst clockwise,
dan counter clockwise (vol
gens instructies) waarvoor ik
alle vingers plus duim hard
aan het werk moet zetten,
waardoor (ik citeer) 'vitale
energie gaat circuleren door
het netwerk van lijnen waar
langs ook de acupunctuur-
punten gelegen zijn'. Het ge
luid van de tv draai ik weg
om des te beter te kunnen ge
nieten van de melodie der
bollen uitgerust met klank-
platen in het interieur. De
klassieke Boading Bollen uit
de Ming Dynastie (1358-1644)
waren massief, maar ja, kom
dar nou er eens om!
fo,u o-mee