even.
UITBLAZEN
SER steggelt over koppeling loon-uitkering
Niet geschoten is ook nooit raak
'Vergoeden vrijwilligerswerk wordt noodzaak'
Rest y
0NDERN
UITKERINGEN IN ACHT JAAR VIJFTIEN PROCENT ACHTERGEBLEVEN
HANNIE VAN LEEUWEN IN NIEUWE RAAD VOOR OUDERENBELEID
DES
Fusies en plu|
Te hoog
gegrepen
als minis
DE STEM ACHTERGROND DONDERDAG 25 FEBRUAR11988
-DE STEM-
RUDING BESTOOKT KABINET MET MILJARDENTEGENVALLERS
QË STEM BIN
DEN HAAG - Het
miljard gulden extra
dies (investerinhgspr
mers.
T5
WIM KOCK
EEN hele tijd geleden
alweer ontving ik een
brief van een lezer uit
Roosendaal. Het was een
uitvoerige brief en hij was
geschreven naar aanlei
ding van de repliek, waar
van ik in deze kolom een
aantal ingezonden brie
venschrijvers had gediend die
van mening waren dat ik te
vaak over de Engelsen en an
dere Britten schreef. De brief,
die ik niet meer kan vinden en
die ik dus uit het hoofd moet
aanhalen, begon heel vriende
lijk. De schrijver (met het oog
op wat verder nog komt zal ik
het hem niet aandoen zijn
naam hier te vermelden) com
plimenteerde mij met deze ru
briek die hij soms wel goed
vond. Lang niet altijd dus.
Wat de briefschrijver vooral
op prijs stelde was dat ik in
mijn rubriek had gereageerd op
wat andere lezers in de inge
zonden brievenrubriek hadden
geschreven. Hij hoopte, schreef
hij, dat ik ook op zijn schrijven
openlijk zou reageren. Vervol
gens begon hij aan het eigen
lijke onderwerp van zijn brief:
hijzelf en zijn schrijftalent. Hij
klaagde dat hij bij de media
nergens aan bod kwam. Dat
vond hij eigenaardig, want hij
schreef toch heel goed, meende
hij. Ook had hij de mensheid
meer te vertellen dan de 'ge
middelde Nederlandse colum
nist', die hij maar middelmatig
vond. Om mij van dat laatste te
overtuigen had hij wat werk
meegestuurd; doorslagen van
getypte stukjes voor een club
blad, van ingezonden brieven
en nog het een en ander. Of ik
er mijn oordeel maar eens over
wilde geven.
Als ik ergens verlegen van
word dan is het wel van dit
soort verzoeken. Als iemand
mij zijn of haar pennevruchten
geeft of opstuurt met het ver
zoek om mijn oordeel, dan weet
ik nooit goed wat ik ermee aan
moet. Mijn oordeel geven ja.
Maar beoordelen is heel iets
anders dan schrijven. Ik vind
het vreselijk moeilijk. Je wekt
misschien valse hoop of je slaat
hoop - nodeloos? - de bodem
in. Wat doe je dus als je oordeel
negatief uitvalt? Liefst niets. In
het geval van de man uit
Roosendaal besloot ik af te
wachten of hij er nog op terug
zou komen om dan pas te hoe
ven zeggen wat ik ervan dacht.
Laf maar lonend, want hij
kwam er niet meer op terug. iemand ergens op staande voet E
Ik had hem moeten schrij
ven dat zijn stukjes, zelfs als ze
over sport gingen, een nega
tieve instelling en gequeru-
leerde mentaliteit onthulden.
Dat ze warrig van inhoud wa
ren en aan elkaar hingen van
standaardopinies. Dat ze soms
de merkwaardige indruk boden
dat ze waren samengesteld uit
fragmenten van andere stuk
ken. Zoals lappendekens uit
verschillende rollen stof wor
den vervaardigd. Enzovoorts.
Niet veel positiefs dus.
Goed, ik schreef dus niet te
rug en ik ging ook niet in op E
zijn verzoek om in deze rubriek
op zijn brief te reageren. Sinds
vorige week echter denk ik over
dat laatste anders en ik vraag E
me tevens af of ik hem, door H
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiimil
destijds wel te reageren, zou
hebben kunnen behoeden voor
een nóg beklagenswaardiger
avontuur in media-land. Ik
neem maar aan van niet.
Vorige week zat ik met onze
jongste zoon aan tafel koffie te
drinken. Ik met de krant, hij
met zijn net door de post be
zorgde lijfblad Voetbal Interna
tional. „Hé pa", zei zoon op
eens, „lees dit eens!". Hij hield
me zijn voetbalblad voor, open
geslagen bij de pagina met in
gezonden stukken. Ik begon het
door mijn zoon aangewezen
stuk, getiteld 'Leed', te lezen.
„Komt het je al bekend voor?"
vroeg hij. Dat kwam het zeker.
Al na enkele regels. Snel schoot
mijn oog naar de naam van de
ondertekenaar. Hij wés het.
Dezelfde die me had geschre
ven dat hij zo goed was, beter
dan de gemiddelde Neder
landse columnist, die volgens
hem maar middelmatig pres
teerde. Mij had hij in elk geval
bovenmiddelmatig genoeg ge
vonden om uitgebreid plagiaat
(letterdieverij) te plegen op mijn
column 'Zonder Cruijff van 7
januari j.l.
Niet alleen de strekking van
'zijn' verhaal was identiek aan
die van het mijne. Hele passa
ges waren vrijwel letterlijk
overgeschreven. Hij had, net als
ik, het gerucht van Cruijffs ont
slag op straat gehoord, „waar
groepjes ontstelde mensen sa
menschoolden". Hij dacht pre
cies hetzelfde als ik toen de
NOS-nieuwslezeres in beeld
verscheen, namelijk dat je al
voor ze begon te praten aan
haar holle oogopslag kon zien
dat het gerucht op waarheid
moest beruchten. Alleen had de
Roosendaler van de holle een
bedroefde oogopslag gemaakt.
Hij was me gevolgd naar het
café, „waar de stamgasten roer
loos en zwijgend in hun glazen
zaten te staren.. Hij had zelfs de
zelfde hoopvolle droom als ik:
„dat Cruijff slechts ontslag had
genomen als zet in een tactisch
spel om de media te bespelen en
Ajax onder druk te zetten." Zo
ging het 't hele stuk doof, tot en
met de laatste zin: „Er heeft
iemand ergens op staande voet
ontslag genomen." Niets meer
en niets minder! had de Roo
sendaler er met naar alle zeker
heid strevende kracht nog aan
toegevoegd.
Ik kan me, denk ik, enigs
zins indenken wat het betekent
wanneer je ambities torenhoog
uitstijgen boven je capaciteiten.
Dan vind je nooit vrede met je
eigen bestaan. Dat lijkt me ver
schrikkelijk. Daarom heb ik
wel een beetje te doen met die
Roosendaler.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. f 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Thom Meens
en Pieter Eggen
DEN HAAG - De sociale
uitkeringen zijn de laatste
acht jaar gemiddeld zeker
vijftien procent achterge
bleven bij het minimum
loon. Veel uitkeringsge
rechtigden weten er alles
van.
Kabinet, Tweede Kamer
én sociale partners ruzieën
al geruime tijd over de
vraag hoe voorkomen kan
worden dat deze achter
stand - die de politiek zelf
heeft gewild - nog groter
wordt.
Negen jaar geleden werd
daartoe de 'WAM' (wet aan
passingsmechanismen) inge
steld. Die wet voorzag in een
netto-netto-koppeling van so
ciale minima aan het mini
mumloon. CDA'er Steef Weij-
ers noemde die koppeling in
1982 nog „een uiting van be
schaving". Maar erg be
schaafd is politiek Den Haag
klaarblijkelijk niet: de WAM
is slechts éénmaal (1980) ge
bruikt en daarna als 'te duur
en te log' aan de kant gescho
ven.
Sindsdien zijn de uitkerin
gen ieder jaar 'bevroren' en
zelfs eenmalig (in 1984) ver
laagd met drie procent. Het
argument voor bevriezen en
verlagen was telkenmale de
positie van 's Rijks financiën,
aangevuld met het ideologi
sche verhaal dat de verschil
len tussen uitkering en inko
men van werkenden te klein
waren en dus vergroot moes
ten worden.
De WAM bleef in al die ja
ren formeel van kracht in af
wachting van een 'betere' re
geling - eentje waarmee de
politiek la Lubbers beter uit
de voeten kan. In het regeer
akkoord dat CDA en WD in
de zomer van 1986 sloten
wordt gesproken van een 'be
leidsmatige koppeling'. Ach
ter dat dure begrip gaat niets
meer of minder schuil dan de
rek van Rudings portemon
nee. Van hem weten we hoe
groot die rek isLubbers en
staatssecretaris De Graaf (So
ciale Zaken) willen de uitke
ringen wel verhogen, maar
alleen als de lonen in de
marktsector niet te sterk stij-
Weijers
beschaving
- FOTO 0ESTEM/J0HAN VAN GURP
gen en die hogere uitkeringen
de sociale fondsen niet te veel
kosten.
Bijkomend probleem voor
het kabinet is dat de uitkerin
gen zijn gekoppeld aan de sa
larissen die de overheid zijn
eigen dienaren betaalt. Bij
een bevriezing van de uitke
ringen snijdt het mes aan
twee kanten en houdt ook mi
nister Van Dijk (Binnen
landse Zaken) geld over.
Om de problematiek van de
koppeling aan te vatten heeft
het kabinet advies gevraagd
aan de Sociaal-Economische
Raad (SER); het hoogste ad
viescollege op sociaal-econo
misch terrein. De SER bestaat
voor eenderde uit vakbonds
vertegenwoordigers, voor
eenderde uit werkgevers en
voor eenderde uit Kroonleden
(die onafhankelijk zijn).
De werkgevers hebben het
veruit het gemakkelijkst met
de koppeling: ze zijn tegen.
Voor hen kan de afstand tus
sen loon en uitkering eigenlijk
niet groot genoeg zijn. De
vakbonden daarentegen wil
len liefst de WAM in zijn oude
glorie herstellen en dus ook
uitvoeren. Zij beroepen zich
daarbij op de veelgeroemde
solidariteit tussen degenen
met en de degenen zonder
baan.
Die verdeeldheid speelt het
kabinet al jaren in de kaart.
Komt de SER er (volgens tra
ditie) niet uit en adviseert hij
verdeeld, dan kan het kabinet
zijn eigen zin doorzetten. Om
die impasse te doorbreken
hebben de Kroonleden de
koppen bijeen gestoken en een
compromisvoorstel bedacht.
Zij willen de WAM in stand
houden, maar het kabinet het
recht geven in 'noodgevallen'
daarvan af te wijken. De kop
peling zou dan alleen achter
wege mogen blijven als de
werkloosheid explosief toe
neemt of de lonen in de be
drijven te zeer stijgen. Op dat
moment hoeft het kabinet de
uitkeringen niet mee te ver
hogen.
De Kroonleden beschouwen
hun compromis als het maxi
maal haalbare. Omdat de
werkgevers hoe dan ook tegen
zijn is dit de enige manier om
nog tot een meerderheids
standpunt binnen de SER te
komen, houden ze de vakbon
den voor. Maar de vakbonden
voelen - met de FNV voorop -
niet zoveel voor dit plannetje.
Ze vrezen de uitkeringsge
rechtigden in de kou te zetten
zonder het kabinet te hebben
gebonden aan een daadwer
kelijke koppeling. Want of het
daar bij het voorstel van de
Kroonleden ook van komt,
hangt toch weer af van wat
het kabinet vindt van de ont
wikkelingen aan het loon-
front en van de werkloosheid.
Vooral met dat laatste is het
somber gesteld.
De bonden zijn daarnaast
bang dat ze met "ja' te zeggen
tegen dit voorstel, hun positie
in de cao-onderhandelingen
onderuit halen. Vraagt en
krijgt de bond daar een ste
vige loonsverbetering, dan le
vert dat het kabinet de argu
menten op om de uitkeringen
opnieuw op de nul te zetten.
Dan treedt de nu al fameuze
uitzonderingspositie op. De
Kroonleden vinden dit een
vorm van koudwatervrees,
maar de FNV houdt in ieder
geval zijn poot stijf, totdat er
van het kabinet signalen ko
men dat het voorstel van de
Kroonleden kan rekenen op
uitvoering. Die zekerheid zal
het kabinet - met een beroep
op de economische situatie -
niet willen geven. En dus zal
het er wel van komen dat de
SER half maart verdeeld ad
viseert.
De uitkeringsgerechtigden
worden zodoende toch weer
'uitgeleverd' aan de reken
kunde van Ruding en de poli
tieke moraal van het moment
Door Thom Meens
en Pieter Eggen
NIET geschoten is ook
nooit raak. Dat lijkt het
parool van minister Ru-
ding (Financiën) dezer da
gen meer dan ooit te zijn.
Ruding bestookt zijn colle
ga's met brieven vol on
heilstijdingen over nieuwe
overschrijdingen op hun
begrotingen. De miljar
dentekorten vliegen laag
door de lucht. En Ruding
laat niet na zijn collega's
fijntjes te wijzen op de af
spraken van eind januari
over de begrotingsdiscipli
ne. Toen werd op voorstel
van diezelfde Ruding be
sloten dat ministers die het
ene jaar te veel uitgeven,
dat het jaar daarna op de
zelfde post moeten bezui
nigen.
Ruding moet hebben geweten
welke tegenvallers hij zijn
collega's nog had voor te scho
telen. De tegenvallende eco
nomische ontwikkeling, de
lage dollarkoers, de blijvend
hoge werkloosheid en de gi
gantische overschrijdingen
bij de uitkeringen waren be
gin dit jaar al bekend of te
voorzien. De optelsom van
Rudings sombere gedachten
beloopt ruim 6,5 miljard gul
den.
Dat de klappen hard zijn
aangekomen, mag blijken uit
het feit dat minister De Ko
ning (Sociale Zaken en Werk
gelegenheid) - doorgaans zeer
lakoniek en niet de geringste
onder de ministers - via de
krant liet uitlekken dat hij
van Ruding volgend jaar 3,5
miljard gulden moet snoeien
op de uitkeringea En dat nog
maar net één jaar nadat het
kabinet 'rust op het front van
de sociale zekerheid' had be
loofd, na een ingrijpende her
ziening van het sociale stelsel.
De Koning vertrouwt de dis
cussie in het kabinet kenne
lijk niet voldoende en roept
alvast de publieke opinie te
hulp. Het CDA in de Senaat
pikte de noodkreet op en liet
deze week op krachtige toon
weten dat 3,5 miljard bezuini
gen op de uitkeringen alléén
uit den boze is. Dan moet ook
Rudings zorgenkind, het fi
nancieringstekort, er maar
aan geloven.
De Koning heeft waar
schijnlijk een goede inschat
ting gemaakt van de komende
politieke stormen in het kabi
net, want hij is niet de enige
die nog forse openstaande re
keningen heeft. Zo kreeg
Deetman (Onderwijs) maan
dag vanaf een CDA-spreek-
gestoelte in Leidschendam te
horen dat zijn zorgenkind, de
studiefinanciering, flink
duurder uitpakt. Deetman
moet nogmaals 236 miljoen
gulden snoeien op de studen
ten, zo liet Ruding weten. Fi
nanciën heeft al een invul-
linkje gemaakt van de manier
waarop de tegenvaller 'pijn
loos' kan worden wegge
werkt; iedere student levert
honderd gulden per jaar op
zijn beurs in. Een vorm van
solidariteit met de schatkist.
Van Dijk (Binnenlandse
Zaken) heeft het slimmer ge
daan. Om te voorkomen dat
Ruding hem een tegenvaller
Minister Ruding
- FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
de Centraal Economische
Commissie (CEC), onder lei
ding van EZ-topman F. Rut
ten. De CEC rekende begin ja
nuari het kabinet voor dat er
tenminste nog eens 6 miljard,
kan presenteren, bedacht hij - maar liefst nog meer zou
al een meevaller voor Ruding. moeten worden bezuinigd om
De ambtenaren worden niet de doelstellingen van het ka-
in 1989 in de nWW (werkloos- "binet voor 1990 in' beeld te
heidwet) ondergebracht, houden.
maar pas in 1990. Ambtenaren
hebben nu nog een eigen
werkloosheidsstelsel. Het uit
stel scheelt de schatkist 600
miljoen gulden aan premie en
dus Van Dijk aan bezuinigin
gen.
De paniekzaaierij van Ru
ding wordt gevoed door een
handvol topambtenaren van
verschillende departementen,
Die doelstellingen zijn: te
rugdringen van werkloosheid
en het financieringstekort en
lastenverlaging voor burgers
en bedrijven. De eerste baart
de meeste zorgen en lijkt niet
eens meer haalbaar. Lubbers,
De Korte én De Koning gelo
ven niet langer in maximaal
500.000 werklozen in 1990. Ze
krijgen daarin steun van de
WD in de Tweede Kamer en
van de CEC. WD en CEC roe
pen de laatste weken in koor
dat alles op alles moet worden
gezet om de andere twee doel
stellingen wél te halen. En dat
kan alleen door nog verder
gaande bezuinigingen.
Ruding (CDA) is in het ka
binet de beste vertolker van
de WD- en CEC-gedachten.
Met de ambtelijke cijfers in
de hand weet Ruding zijn col
lega's aardig tegen elkaar uit
te spelen, zoals de minister
van Financiën verleden jaar
rond deze tijd ook al deed.
Toen ging het om 'slechts' drie
miljard gulden in totaal
(waar als uit de hemel ge
schonken een belastingmee
valler van 3,5 miljarcf giiBêtï
tegenover stond); nu gaat hét
om het dubbele bedrag
pen CEC en Ruding.
De Koning zou in deze
ronde dus een even grote be
zuiniging moeten slikken, als
het kabinet verleden jaar in
zijn geheel. Vandaar dat de
minister wel even in het
openbaar wilde piepen.
Voor de flegmatieke be
windsman op Sociale Zaken
komt naast déze tegenvaller -
veroorzaakt door het slecht
inschatten van de gevolgen
van de herziening van het
stelsel van sociale zekerheid-
nog een tweede om de hoek
kijken. Als gevolg van de ge
lijke behandeling van man
nen en vrouwen en van ge
huwden en ongehuwden loopt
de Staat het risico dat hij en
kele miljarden guldens moet
nabetalen. Rechterlijke uit
spraken en internationale
verdragen lijken zeker enkele
tienduizenden vrouwen het
recht te geven achteraf alsnog
geld op te vragen.
Die laatste tegenvaller
speelt in de huidige kabinets
discussie nog niet eens een rol.
De collega's lijken De Koning
de tijd te willen geven hier
voor een oplossing te zoeken
Maar dan wel onder de voor
waarde dat De Koning de rest
van zijn vuile was zelf doet
Wat - zo piepte De Koning -
neerkomt op opnieuw snijden
in de uitkeringen, óf op een
verhoging- vau^-de.-premies.*
Dat. laatste willen de WD-
ministers en Ruding niet en
ook Lubbers toonde zich over
deze mogelijkheid niet en
thousiast. Hij probeerde wel
wat olie op de golven te gooien
toen hij zei dat „we niet te
dramatisch moeten doen"
over de tegenvaller.
Dat neemt niet weg dat in
het kabinet de stellingen al
zijn betrokken. Het echte
schieten begint vrijdag. Mid
den volgende maand blijkt
wie het beste heeft geschoten.
Door Pieter Eggen
ZOETERMEER - Hannie
van Leeuwen (62) is nooit
te beroerd om krasse uit
spraken te doen over za
ken die haar niet aanstaan.
Ook partijgenoten van de
huidige CDA-wethouder
van Economische Zaken en
Volksgezondheid in Zoe-
termeer moeten het dan
ontgelden. Dat laatste we
ten vooral mensen die in
de politiek over gezond
heidszorg praten maar al
te goed. De bezuinigers in
de politiek kunnen vaak op
haar kritiek rekenen.
Sinds verleden week zit ze sa
men met negen andere promi
nente Nederlanders in het
jongste adviescollege van mi
nister Brinkman (WVC), de
(voorlopige) Raad voor het
Ouderenbeleid. Niet haar uit
gesproken ideeën, maar haar
deskundigheid en haar be
trokkenheid bij ouderenbon
den hebben Hannie van Leeu
wen in de adviesraad ge
bracht. Vele jaren werkte ze
in het Kruiswerk en de sectie
verpleeghuizen van de zie
kenhuisorganisatie en was ze
als AR- en later CDA-politica
in de jaren zestig en zeventig
in de voorste gelederen van
het debat over de gezond
heidszorg te vinden. Zelf is ze
lid van een ouderenbond
(„daar moet je vroeg bij zijn,
dan heb je invloed"). Ze is zelf
niet al te bescheiden over de
mogelijkheden: „De minister
verwacht kennelijk veel van
de raad, gelet op de gebun
delde deskundigheid die in de
raad zit".
De raad moet het kabinet
(on)gevraagd advies geven
over alle beleidsterreinen die
gevolgen hebben voor het
ouderenbeleid. „Het belang
rijkste wat de raad moet doen
is de samenhang van de be
leidsonderdelen in de gaten
houden. De samenhang is on
voldoende aanwezig. Het gaat
dus niet alleen om goede zorg,
maar ook om goede en goed
betaalbare huisvesting; juist
van die zaken die invloed
hebben op de positie van
ouderen. Als de politiek de
huursubsidie wil wijzigen,
moet ook gekeken worden
naar het effect van dergelijke
maatregelen voor ouderen.
Dat zijn toch degenen die veel
gebruik maken van zo'n rege
ling".
„Bij gelegenheid van de
eerste nota over de bejaar
denzorg, die in de jaren ze
ventig in de Tweede Kamer
werd besproken, heb ik al een
motie ingediend, om juist de
samenhang in het beleid in de
gaten te houden. En ik diende
zeer spaarzamelijk moties
in.
Voldoende samenhang is er
overigens nog steeds niet.
Toch was het niet in eerste in
stantie de politiek of minister
Brinkman die op het idee van
een dergeljke raad kwam. Dit
kabinet en zijn voorganger
hebben juist veel adviesorga
nen opgedoekt in een poging
de stortvloed aan (ongelezen)
papier enigszins in te dam
men en sneller besluiten te
nemen. „Het idee van de
ouderenraad was van de
ouderenbonden afkomstig. De
minister was aanvankelijk
afhoudend, maar is er nu zelf
toch ook zeer positief over en
hij verwacht er geloof ik ook
veel van", zegt Hannie van
Leeuwen.
Het gevaar dat het kabinet
veel van de toekomstige ad
viezen van de raad naast zich
zal neerleggen, omdat uitvoe
ring ervan te duur is of poli
tiek slecht uitkomt, ziet ze
Hannie van Leeuwen
- FOTO ANP
niet zo erg. „Ik ga ervan uit
dat de minister wat doet met
de adviezen. Die bereidheid
moet er zijn. En als er niets
wordt gedaan met een advies,
moet hij dat kunnen uitleg
gen. Ik ga er vanuit dat de ad
viezen zelf ook goed door
dacht zullen zijn en niet op
pervlakkig".
Drie jaar geleden haalde mi
nister Brinkman het idee van
de 'zorgzame samenleving' uit
de kast. Niet langer moest de
staat de zorg voor de ouderen
en de zwakken op zich nemen.
Dat zou hoe langer, hoe meer
letterlijk en figuurlijk de zorg
van de naaste omgeving moe
ten zijn. Door die buren- en
familiehulp een belangrijker
rol toe te dichten, hoopte
Brinkman bovendien de kos
ten voor de armlastige BV
Nederland te kunnen terug
dringen. Van Leeuwen liet
zich in die dagen al kennen
als critica van deze beleids
lijn, maar echt afwijzend
staat de CDA-vrouw niet te
genover de ideeën. „Ik wijs
het idee niet van de hand,
maar er is jaren lang wel te
veel gedaan alsof het een bij
drage aan de bezuinigingen
was. Let wel: een samenle
ving waarin mensen niet ver
antwoordelijk zijn voor elk
aar is een wrede en een harde
samenleving. Vroeger deden
we toch allemaal vrijwilli
gerswerk. En nu heeft ieder
een meer vrije tijd en is de
neiging in de samenleving om
geïsoleerd te willen leven. Dat
heeft Brinkman vooral willen
aanpakken, maar het is waar
dat hij - onbedoeld - de 'ver
antwoordelijke samenleving'
('verantwoordelijk' vervangt
in het CDA-spraakgebruik de
term 'zorgzaam', red.) als een
etiketje heeft gebruikt Nu het
daar een beetje van los komt,
zeggen toch ook andere poli
tieke partijen dat de mantel
zorg weer een belangrijker
plaats moet innemen".
Hannie van Leeuwen er
kent overigens dat het met
Nederland nog niet zo slecht
is gesteld, als Brinkman ons
wel eens wil doen geloven.
„Miljoenen mensen doen vrij
willigerswerk in dit land. En
je ziet dat het goed kan. Als je
weet dat de maaltijddiensten
voor het grootste deel op vrij-
wiligers draaien.Een aan
tal jaren geleden dacht ieder
een dat zorgverlening alleen
met professionele krachten
kon. Maar het grote punt is
natuurlijk dat degene die
vrijwilligerswerk doen er
vaak geld op toe leggen".
Hannie van Leeuwen bepleit
een vergoedingensysteem
voor vrijwilligerswerk of een
groter fiscaal voordeel dan nu
geldt (800 gulden per jaar). Op
die manier kan de 'zorgzaam
heid' van Brinkman aantrek
kelijker worden gemaakt.
Van Leeuwen denkt dat de
noodzaak om veel meer van
de zorg niet professioneel te
doen groter wordt, naarmate
er meer ouderen komen. En
het aandeel van de ouderen in
de bevolking neemt de ko
mende tientallen jaren flink
toe, terwijl het aantal jonge
ren snel terugloopt. Er is werk
voor iedereen aan de winkel.
„Ook voor de oudere zelf. Op
dit moment komen mensen
met hun 61-ste of 62-ste jaar
uit het arbeidsproces. Dat zijn
nog heel vitale mensen, die
nog heel wat kunnen beteke
nen voor een ander. Vroeger
gingen mensen met hun 65-ste
naar een bejaardenhuis. Alsof
ze dan ineens niet meer voor
zichzelf konden koken".
Die tijden keren niet weer,
zo weet Hannie van Leeuwen
zeker. De oudere van vandaag
is mondig en blijft liever thuis
wonen. Bejaardenoorden
huisvesten alleen nog de zeer
ouden, de tachtig-plussers. En
in de zorg in de tehuizen en
inrichtingen valt volgens
haar in de komende jaren het
geld weg te halen, dat elders
in de zorg nodig is. „Iedereen
weet dat de ouderenzorg meer
geld zal kosten, maar het
moet wel betaalbaar blijven.
We moeten de zaken dus effi
ciënter aanpakken. In het
verleden hebben we met zijn
allen als gekken ziekenhuizen
en bejaardenhuizen gebouwd,
omdat daar vraag naar was.
En nu moet het de andere
kant uit en dat gaat ook wel
eens te hard. Het is nodig om
de eerste-lijnszorg (huisarts,
wijk- en gezinszorg e.d., red.)
te versterken, maar als je
weet wat er afgepraat wordt
tussen de verschillende groe
pen in de gezondheidszorg,
huisartsen, wijkverpleging en
noem maar op... Er is nog
steeds niet veel van terecht
gekomen om de zorg veel
dichter bij huis te halen. We
kennen allemaal de verhalen
uit onze eigen omgeving. Toch
zal het moeten lukken, om de
zorg anders in te richten,
want anders wordt de zorg
onbetaalbaar".
Van Leeuwen ziet met lede
ogen gebeuren dat de kosten
van de zorg worden afwenteld
op de zwaksten, bijvoorbeeld
door uitbreiding van het aan
tal eigen bijdragen. „Ik ben
niet tegen eigen bijdragen als
zodanig, maar je moet wel
uitkijken dat je ze niet laat
betalen door de mensen die
dat het slechtste kunnen. En
dat zijn juist wel de ouderen
en de zwaksten".
Ook ongerust maakt Van
Leeuwen zich over de discus
sies over de AOW. In een re
cent rapport pleit Drees jr. er
voor de AOW voor een alleen
staande geleidelijk aan van 70
procent te verlagen naar 50
procent van het minimum
loon. Drees denkt dat al in de
jaren negentig met die verla
ging moet worden begonnen
Alleen zo is de AOW op den
duur bestand tegen de 'ver
grijzing' van de samenleving.
„Dat idee is strijdig met de
oorspronkelijke opzet van de
AOW en de bijstandsverle
ning. Alleenstaanden zullen
straks naar de bijstand moe
ten voor een aanvulling. En
dat is juist nooit de bedoeling
geweest. De 70-procentsnorm
is indertijd uitgevonden, om
dat alleenstaanden nu een
maal naar verhouding meer
kosten moeten maken dan
mensen die samenwonen".
Van Leeuwen praat geëmo
tioneerd, maar als ze over de
AOW is uitgesproken zegt ze:
„Ik zeg dit alleen als een
waarschuwing en als Hannie
van Leeuwen. Niet als lid van
de raad. Maar, het is wel een
onderwerp waarop we gede
gen moeten nadenken en pra
ten. De inkomenspositie van
ouderen wordt een heel be
langrijke klus".
V8I1 onze Haagse redactie
DEN HAAG - Het
(jeeite van Nederland
komende jaren een
van de Randstad.
Veranderingen in wegen,
en woningbouw in de
oostelijke provincies zijn
Behangen aan de interna
potnische rol die Amsterdam,
dam en Den Haag moeten
vullen.
De vierde nota ruimfc
„ing, die op 17 maart door
Nijpels (VROM) openbaar r
maakt, is vooral gericht op
nationale concurrentiepositie
WI
Dat is een miljard
jaar herfst toegaf, toen
regering daarover aan de
In tegenstelling tot de
schrijdingen op andere
tingsposten weigert
Ruding (Financiën) het
tement van Economische Za
ken op te laten draaien
deze overschrijding.
Volgens enkele Kamer'
wil Ruding deze tegen-
•wegstrepen' tegen een
tingmeevaller over 1967
ruim een miljard gulden.
Waarom de bewindsman
deze zaak niet de
discipline aan De Korte
nomische Zaken) oplegt,
hij wel met andere ministers
doet, is niet bekend. Naar ver
luidt heeft De Korte hem ervan
weten te overtuigen dat
overschrijding vooral "boek
houdkundig' is en derhal
eenmalig. Dit jaar zou, aldus
De Korte, de overschrijding
van de WIR-uitgaven weer
worden terugggeschroefd.
Een woordvoerder van Fi
nanciën ontkent dat er al een
definitieve beslissing over de
WIR-overschrij ding is geno
men. Pas de voorjaarsnota zal
volgens hem duidelijkheid ver
schaffen.
Eerder deze week is staatsse
cretaris De Graaf (Sociale Za
ken) ook geconfronteerd met
extra uitgaven op het terrein
van de sociale zekerheid. In dat
geval heeft Ruding verordon
neert dat De Graaf daarom
maar extra in die sector moet
bezuinigea
Ruding wil voor dit jaar
bijna zeven miljard gulden be
zuinigen. Daarvan moet 2£ tot
3,5 miljard gulden worden bin-
HET OVERNAMEBOD dat uiig*
bat regionale krantenconcern
boort - deed, bracht aanvankel
beroering. Het aangekondtj
(Audet) en de miljardair (VNl
sprekend. VNU was immers uit
Poot. Het was niet meer dan I
De droom van de beleidsma
Proces van de overname tot he
verlopen, werd echter wreed vG
bouders die niet tevreden was1
gedane bod. Na de weigering
brandde - kort na de oveman
en Elsevier - opnieuw een grin
uitr
ot op de sluitingsdag van
peze beursthriller een spannen-
tante deel van het bod met vijftig
werd VNU uiteindelijk de nieuwe
Wij begroeten deze uitkomst i
beeft Audet een sterke partner
bedrijfscultuur binnen de dagbl
•net die van Audet. Omdat vana
lelijkheid van de dagbladredact
j*n te veronderstellen dat de fus
betrokken dagbladen geen
j-elts tot kwaliteisverbetering va
beschikbare middelen efficiënt
Ondanks dit voorzichtige opti
°at wij ons zorgen hebben get®
name. Ook uitgeversconcerns
•nje economische markt. Maar
aantrekkelijke - regionale krant
18 grabbel heeft gelegen, geeft t
veronderstel dat de onoekl
in Nederland nog nooit gehant
Pfhuwde om zijn doel te berel
siaagd. Niemand kende zijn mol
«hj omgaan met de eigen identit
Daarom is het zo kwalijk dat C
ïfant de speelbal kan zijn van I
t6 Stem heeft een eigen plaats
Jbocratie. Aan die onafhankelijk
iSSrt 20 ver komen dat, om puur
"iet een totaal verschillende cu
w*gd.
Aan de Tweede Kamer is het l
Nd
van een fusiecode voor uit
^ken. Het zal niet gemakkelijk
«fuctie te komen. Het is echter
P[°beren waard. De instandtxx
"dijkeen groot goed.
