Ongewenste intimiteiten in onderwijs: nieuw taboe
Landbouw steeds meer afhankelijk van multinationals als Shel
Commandant: Inspraak
burger in taken politie
UjSSNf?
0PENBAA
6
DESTEMCOJ
Het INF-akkoc
VERTROUWENSINSPECTEUR VAN DEETMAN: 'HET GELAZER' MOET AFGELOPEN ZIJN
Netherlines
niet meer
naar Londen
_DE STEM.
DE STEM ACHTERGROND ZATERDAG 20 FEBRUAR11988
LEIDEN (ANP) - Het
openbaar bestuur in N
lSV-affaire, visserij fr
quête, studiefinancierin
jelen zich op.
De Zoetermeerse
van Gogh
gfeSss?
Wl"01^'
PAPIER
VOOR UW PEN
f)E STEM BINNEN
r
DE BEVOL
KING moet
meer inspraak
krijgen bij het
bepalen aan
welke taken de
politie voorrang
geeft. Vertegen
woordigers uit
wijken en lan
delijke gebieden
moeten met de
politie om de ta
fel gaan zitten
om prioriteiten Kolonel Feijlbrief. fotoanp
vast te stellen voor de poli- straf moet zijn. Deze straffen
tiezorg. Tot nu toe ge
bruikt de politie de infor
matie uit de bevolking veel
te weinig.
Dat is de overtuiging van dis
trictscommandant G.J. Feijl-
brief van de rijkspolitie Nij
megen. De districtscomman
dant gaat op 26 februari met
functioneel leeftijdsontslag.
Volgens kolonel Feijlbrief
is de tijd voorbij dat de politie
zelf uitmaakt wat moet ge
beuren. „Het is zo langzamer
hand het moment dat de bur
gers zelf die vraag gaan be
antwoorden en de politie doet
er goed aan naar die burgers
te luisteren", aldus Feijlbrief.
De scheidende districtscom
mandant verwijst naar de si
tuatie in het Verenigd Ko
ninkrijk waar de inspraak
door gemeenteraden in poli
tietaken al bestaat. „Binnen
het politieapparaat zal men
ook aan dit idee moeten wen
nen want de politie wenste tot
nu toe niet te veel bemoei
zucht".
Feijlbrief is verder een
voorstander van het oprichten
van regionale rechercheteams
die zich bezig moeten houden
met het toenemend aantal ge
vallen van georganiseerde
misdaad. „We kennen al een
regionaal rechercheteam voor
het oplossen en bestrijden van
kapitale delicten zoals moord.
De af gelopen jaren hebben we
bovendien veel aandacht be
steed aan de veelvoorko
mende criminaliteit (bij voor
beeld vandalisme). Maar er is
een tussenlaag van georgani
seerde misdaad die bovenre
gionaal is en steeds meer toe
neemt. Het gaat daarbij om
zaken als fraude, handel in
drugs en vuurwapens en mi
lieudelicten".
Volgend jaar zal tussen de
rijkspolitie in het district Nij
megen en de korpsen van de
gemeentepolitie in dat gebied
een overeenkomst (conve
nant) worden gesloten om ge
zamenlijk deze vorm van cri
minaliteit aan te pakken. De
korpsen zullen 1 procent van
hun sterkte reserveren voor
een regionaal rechercheteam.
„Het zou van grote kortzich
tigheid getuigen als we niet
snel maatregelen nemen om
deze misdaad te bestrijden",
aldus Feijlbrief.
Volgens Feijlbrief is het bij
de bestrijding van de georga
niseerde misdaad van groot
belang dat criminelen weten
dat ze gestraft worden. „Er
zijn allerlei theorieën die zeg
gen dat niet-straffen niet
helpt maar dat straffen ook
niet tegen criminaliteit helpt.
Volgens mij is het duidelijk
dat er een dreigement van
moeten dan echter ook wor
den uitgevoerd en de gestraf
ten moeten het voelen. Ik
vraag me wel eens af wat te
genwoordig zo'n vrijheids
straf nog inhoudt. De veroor
deelden hebben weekend
verlof en ze kunnen hun
vriendinnen en vrouwen in
privé-kamertjes ontvangen".
Bij de strafrechtelijke ver
volging van verdachten moet
ook veel meer gebruik worden
gemaakt van informatie van
de politie, aldus Feijlbrief.
„De politie is in de meeste ge
vallen de eerste die met een
verdachte spreekt. Die infor
matie kan bijzonder zinvol
zijn bij de beoordeling van
een verdachte. Ik denk dat het
openbaar ministerie en de
rechtelijke macht meer ge
bruik van die informatie
moeten maken". De districts
commandant gaat ervan uit
dat de politie-informatie in
sommige gevallen een beter
beeld van de verdachte kan
geven dan de gegevens tijdens
een rechtzitting.
Kolonel Feijlbrief was in
1980 en 1981 verantwoordelijk
voor de politie-inzet tijdens
de blokkades van de kerncen
trale in Dodewaard. De blok
kade in 1981 eindigde in een
massale veldslag tussen leden
van de mobiele eenheid en
duizenden actievoerders. Tij
dens en na afloop van de actie
was er veel kritiek op het
harde optreden van de ME.
Volgens de actievoerders
raakten zeker 150 demon
stranten gewond.
De districtscommandant
zeven jaar later: „Ik heb in
1981 gezegd dat ik verant
woordelijk zou zijn voor het
handhaven van de openbare
orde en dat ik die taak in
strikte neutraliteit zou uit
voeren. De demonstratie in
1981 was op zich toelaatbaar,
maar ze escaleerde op een zo
danige manier die we niet
konden toestaan. Er was in te
genstelling tot de demonstra
tie in 1980 een jaar later geen
enkele bereidheid bij de actie
voerders om ordelijk te de-
monstreren. Daardoor is de
zaak toen goed uit de hand ge
lopen".
Feijlbrief herinnert zich de
ME-inzet tijdens de drie
daagse demonstratie in Dode
waard als het langst durende
politie-optreden in Nederland
om de openbare orde te hand
haven. „Tijdens die dagen
hebben we iedere keer weer
geprobeerd de vrijheid van
demonstreren toe te laten,
maar iedere keer werden door
de actievoerders barricades
opgeworpen die we niet kon
den tolereren". (ANP)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden'.
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, incl. B.T.W., bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of J 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. f 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17,00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Frans van Mourik
VAN AANRAKEN tot gedwongen met elkaar naar bed
gaan. Tussen die twee uitersten bewegen zich, zoals dat
in Nederland wordt genoemd, de 'ongewenste intimitei
ten in het onderwijs'.
om intimiteiten te voorkomen.
Slachtoffers van ongewen
ste intimiteiten in het onder
wijs zijn met name meisjes en
jonge vrouwen. Leeftijds
grenzen zijn er niet. Het ge
beurt op de basisschool, waar
een leraar zijn handen niet
kan thuishouden, maar net zo
goed op de universiteiten.
Uit cijfers van de Stichting
Handen Thuis blijkt dat on
gewenste intimiteiten zich
naar verhouding veel voor
doen in het algemeen voortge
zet en het hoger onderwijs.
Uit het beroepsonderwijs zijn
tot op heden bij de stichting
heel weinig klachten binnen
gekomen.
De stichting is echter
nieuw, heeft nog weinig erva
ring met dit onderwerp en is
nog niet echt ontdekt door
leerlingen en studenten. Dat
verklaart wellicht waarom er
nog 'maar' zestig klachten
zijn binnen gekomen in de
twee jaar dat ze nu bestaat.
Ervaringen met andere
'alarmposten' (bijvoorbeeld
voor incest, verkrachtingen
en mishandelingen) leren ech
ter dat degenen die zich dur
ven melden altijd het topje
van de ijsberg vormen. De cij
fers zijn dus betrekkelijk en
zeer waarschijnlijk een stuk
hoger.
Op de basisschool is het
ontdekken van ongewenste
intimiteiten ontzettend moei
lijk. Er is een vertrouwensre
latie tussen leerling en leraar
en de leraar heeft gezag zowel
naar de kinderen als naar de
ouders toe. Bovendien weten
Een term, die een vertaling is
van het Engelse 'sexual ha
rassment'. Ze is eigenlijk even
vaag als onjuist, sexuele inti
midatie zou een betere aan
duiding zijn. Bovendien kan
gedwongen sex niet omschre
ven worden als 'ongewenste
intimiteit'. In de huidige
rechtspraak heet dat gewoon
'verkrachting'. Maar laten we
om begripsverwarring te
voorkomen de gangbare term
maar hanteren.
Het beeld dat we ervan
hebben is verre van compleet
door het taboe dat ook daarop
rust. Net als bij verkrachting
en incest moeten de slachtof
fers er eerst van overtuigd ra
ken dat niet zij zich moeten
schamen, maar de daders en
moeten ze eerst de zekerheid
hebben dat ze serieus worden
genomen voor ze met him
verhaal komen.
Minister Deetman van On
derwijs vindt het probleem zo
ernstig dat hij vier vertrou-
wensinspecteurs heeft aange
steld bij de onderwijsinspec
tie.
Bij hen kunnen klachten
worden gemeld, zij kunnen
die onderzoeken en waar no
dig bemiddelen. Maar aange
zien ze geen sanctiebevoegd
heid hebben, zullen de inspec
teurs vooral functioneren op
het beleidsvlak. Ze zullen toe
zicht houden op hun collega-
inspecteurs en ze zullen rap
port uitbrengen aan het mi
nisterie. Dat zou er toe moeten
leiden dat overheid en school
besturen aan de hand van hun
adviezen maatregelen nemen
Zogenaamde vriendelijkheid: zal ik even helpen?
we sinds Oude Pekela hoe
moeilijk het is om kinderen
die angstig gevlucht zijn in
hun fantasiewereld, terug te
brengen naar het pad van de
waarheid. En dat nog los van
het feit dat volwassenen vaak
moeite hebben met die kin
derlijke waarheid.
In het hoger onderwijs en
dan met name het universi
taire wereldje blijken intimi
teiten tot het gangbare cul
tuurpatroon te horen. Dat is
tenminste de conclusie uit een
onderzoek van de Projekt-
groep Vrouwenarbeid van de
Rijksuniversiteit Groningen.
Maar liefst een kwart van de
studentes aan onze instituten
voor hoger onderwijs blijkt er
foto archief de stem
last van te houden. Alledaags
sexisme op de universiteit
blijkt structureel. En daarbij
gaat het niet alleen om slechts
lastig vallen in woord en ge
baar. Door de heer weten
schapper gedwongen worden
om in bed je tentamenscore op
te vijzelen hoort ook tot de
mogelijkheden.
Vrouwen, laat staan kinde
ren, kunnen moeilijk een
einde maken aan zo'n situatie.
Verhoudingen op school wor
den in hoge mate bepaald
door macht en afhankelijk
heid. Dat betekent dat het ac
cepteren van ongewenste inti
miteiten de gemakkelijkste,
maar tevens de vernederend
ste oplossing is. Er ontstaan
dan verhoudingen, waaraan
het slachtoffer geen einde
durft te maken. Verzet erte
gen betekent het aangaan van
een ongelijke strijd. In het
gunstigst geval blijft het bij
aanduidingen als 'preuts,
truttig of zeker lesbisch'.
Maar de gevolgen kunnen ook
ernstiger zijn, zo blijkt. Na
veel getreiter en slechte cij
fers besluiten studentes soms
ten einde raad maar van vak
of zelfs van opleiding te ver
anderen.
Dergelijke feiten zijn vaak
alleen informeel en niet offi
cieel boven water te halen.
Dat bleek bijvoorbeeld uit een
onderzoek bij de Lerarenop
leiding Zuidwest-Nederland
in Delft. De Commissie Rol
doorbreking probeerde daar
van alles om aard en omvang
van ongewenste intimiteiten
op te sporen. Echter niet de
klachtenbus en het telefo
nisch spreekuur leverden de
meeste klachten op, maar de
wandelgangen. Het ging
daarbij om klachten varië
rend van grove, dubbelzin
nige en kleinerende opmer
kingen tot ongewenst 'pak-
werk"
Angst dus om erover te
praten. Oorzaak: onderwijs
instituten missen een goede
klachtenregeling en een on
partijdige klachtencommissie,
die de bevoegdheid heeft om
sancties te adviseren. Men is,
dat bleek ook in Delft, meestal
wel bereid om zo'n commissie
te installeren, maar sancties,
dat is wat anders. Schooldi
recties worden dan erg gere
serveerd.
Deze week verscheen een
onderzoek van de Weten
schapswinkel van de Vrije
Universiteit in Amsterdam
over sexuele intimidatie bin
nen de universiteiten. Een van
de conclusies is, dat er aan;
universiteiten een formt
klachtenregeling moet komt
uit te voeren door een onpa;
tijdige klachtencommiss
met deskundigen die de p»
chische en lichamelijk
schade voor het slachtoff(
kunnen beoordelen. Zo'n co®
missie zou een zwaarweg®
advies moeten uitbrengen aa
het universiteitsbestua
waar alleen gemotiveerd va
kan worden afgeweken
waartegen beroep mogelijks
Een bindend advies zal voi
gens de onderzoekers in j
praktijk niet werken. Ze cog
statoren ook, dat eerdere po-
gingen om een klachtenregf
ling van de grond te krijg®
meestal blijven steken in j
vraag of die wel noodzakelij
is.
De conclusies uit dit onder
zoek kun je ook hanteren vu
de rest van het onderwijsveld
Dat blijkt uit de eerder
gehaalde, andere oi
zoeken. Er is wel de bereij
heid om het probleem serie®
te nemen, maar als het gaat
om de aanpak ervan volgt e
een eindeloze discussie diet;
weinig of niets leidt.
Minister Deetman probeert
nu die impasse te doorbrek®
met de aanstelling van
vier vertrouwensinspecteas
De noodzaak daarvan is j
treffend onder woorden
bracht door een van die via,
mevrouw Van Hasselt,
vanuit Zutphen gaat op®,
ren. „Het gelazer moet ophot,
den. Plat gezegd is dat mijt
voornaamste uitgangspunt"
zegt ze, „Het is niet de
ling om de school een douwt
geven, maar als de leerling te
recht een klacht heeft
een docent dan zal die leerling
ook moeten worden gehoord"
Menig ambtenaar legt alv
jj het getuigenverhoor in h
schandaal te kunnen aanton
gen heeft.
Dit zei dr. U. Rosenthal vrijdag
in zijn oratie, waarmee hij het
ambt van hoogleraar in de be
stuurskunde aan de Rijksuni
versiteit in Leiden aanvaardde.
De huidige ontwikkelingen
het politiek-bestuurlijke
vlak stellen volgens hem het
overheidsbestel in toenemende
Door Pieter-Jan Dekkers
IN DE wereldvoedselproduktie speelt zich een verande
ringsproces af dat zijn weerga niet kent. De landbouw
wordt daardoor steeds meer afhankelijk van een klein
aantal multinationals.
Dit proces speelt zich af vrij
wel zonder enige maatschap
pelijke discussie. 'Het wordt
tijd dat we wakker worden'.
Dat is de conclusie van
Guido Ruivekamp, een van de
auteurs van een onlangs ver
schenen boek over een van de
grootste multinationals ter
wereld, 'onze eigen' Shell.
Het boek is uitgegeven door
de Stichting Onderzoek Mul
tinationale Ondernemingen
SOMO, een organisatie die al
vijftien jaar de handel en
wandel onderzoekt van Ne
derlandse multinationals in
de Derde Wereld.
Shell behoort tot de vijf
grootste ondernemingen ter
wereld en had in 1983 bijvoor
beeld een omzet van 81 mil
jard dollar, meer dan wat lan
den als België, Indonesië en
Argentinië in één jaar verdie
nen. De nettowinst van Shell
(4,2 miljard gulden in 1983) is
groter dan wat landen als
Ghana en Bolivia jaarlijks
verdienen.
Er was voor SOMO dus alle
reden deze Nederlands-Britse
gigant te onderzoeken. De
auteurs hebben niet gezocht
naar de bevestiging van een al
dan niet bestaand imperialis
tisch optreden van Shell in de
Derde Wereld, maar hebben
geprobeerd te beschrijven wat
Shell daar precies doet.
Dat dat uiteindelijk toch tot
minder positieve conclusies
over Shell heeft geleid ligt
overigens voor de hand. Het is
eigen aan multinationals te
trachten eens veroverde
macht te behouden of uit te
breiden.
Shell heeft van de auteurs
ruim de gelegenheid gekregen
te reageren op de inhoud van
het boek, maar dat achter
wege gelaten. Enerzijds om
dat volgens Shell de tijd daar
voor te kort was, anderzijds
omdat het boek zoveel on
juistheden zou vermelden dat
het onbegonnen werk zou zijn
die recht te zettert Tenslotte
meldt SOMO dat de toonzet
ting van sommige hoofdstuk
ken Shell niet beviel en dat
mede daarom niet is gerea
geerd.
Dat is een gemiste kans
want vooral het reeds aange
haalde hoofstuk over de bio
technologie plaatst de multi
national in bepaald niet hel
der daglicht.
De biotechnologie dus. Bij
het horen van de naam Shell
denken we niet direkt aan de
produktie van zaaizaad of be
strijdingsmiddelen. Toch is
Shell de grootste zaaizaad-
onderneming ter wereld en
een van de belangrijkste pro
ducenten van bestrijdings
middelen.
Shell produceert vooral
pesticiden, middelen die in
sectenplagen bestrijden. Na
verloop van tijd raken insec
ten echter tegen dat soort
middelen bestand en daarom
zijn er regelamtig nieuwe
pesticiden nodig om de be
strijding te kunnen volhou
den.
Bestrijdingsmiddelen be
rusten op een 'basis-ingre
diënt'. Op basis van zo'n (ge
patenteerd) ingrediënt kun
nen, al dan niet in licensie, de
verschillende bestrijdings
middelken worden geprodu
ceerd.
Als een patent begint af te
lopen gebeuren er volgens
Ruivekamp twee dingen: de
royalties op het 'oude' pro-
dukt nemen af en daarom
proberen patenthouders met
een nieuw produkt hun
marktpositie te behouden.
Doordat die royalties op
oude bestrijdingsmiddelen la-
Zonder bescherming besproeien Afrikaanse landarbeiders hun maisplanten. -fotoanp
ger worden, kunnen ook eco
nomisch zwakkere bedrijven
die gaan produceren Vandaar
dat het gebruik van 'oude'
middelen toeneemt Sterke
landbouwbedrijven gaan de
nieuwe, dure middelen ge
bruiken, economisch zwakke
boerenbedrijven de oudere,
goedkopere middelen. Dus
ook de meeste bedrijven in de
Derde Wereld.
Shell is de op drie na groot
ste producent van bestrij
dingsmiddelen ter wereld,
constateert Ruivekamp. In de
jaren vijftig kocht Shell het
recht op de produktie en ver
koop van de beruchte 'drins'.
Ook DDT was een Shell-pro-
dukt.
Al deze middelen zijn in de
industrielanden al lang ver
boden, maar nog steeds pro
duceert Shell er aanzienlijke
hoeveelheden van. Die vinden
hun weg naar de Derde We
reld. Als bewijs voert Ruive
kamp aan dat uit de Derde
Wereld geïmporteerde land-
bouwprodukten vaak deze
(verboden) stoffen bevatten.
Hij pleit in dat verband
voor een nader onderzoek in
hoeverre de afzet van deze
oude, giftige stoffen in de
arme landen Shell het geld
verschaft voor de ontwikke
ling van milieu-vriendelijker
produkten, vooral voor rijke
landen.
De circel is rond (en zeer lu
cratief) als producenten van
bestrijdingsmiddelen er ook
in slagen de zaaizaad-markt
te veroveren en die in de pro
duktie van pesticiden te inte
greren. De Groene Revolutie
heeft tot gevolg gehad dat de
landbouwproduktie zeer af
hankelijk is geworden van de
producenten van zaaizaad.
Hybride zaaizaad wel te
verstaan, want veredelde va
riëteiten brengen veelal
zwakke 'nakomelingen' voort.
Met andere woorden: boeren
reserveren niet langer een
deel van de oogst als zaaizaad,
maar kopen nieuw (hybride)
zaaizaad. De afzet van dat
zaad is voor lange tijd ge
waarborgd, want de kopers
komen elk jaar terug.
Sinds de jaren zeventig zijn
meer dan 500 zaaizaadbedrij-
ven overgenomen. Ruim 300
andere bedrijven zijn con
tractueel gebonden aan mul
tinationals. Slechts tien be
drijven zijn verantwoordelijk
voor de helft van die fusies en
dat Shell hierin de eerste viool
speelt blijkt uit het aantal be
drijven dat deze multinatio
nal in die sector heeft overge
nomen: 68.
Kijkt men naar de drie be
langrijkste landbouwgewas
sen - tarwe, mais en soja -
dan controleren particuliere
bedrijven driekwart van de
kwekersrechten en nemen
multinationals daarvan weer
het leeuwendeel voor hun re
kening.
Er is, concludeert Ruive
kamp, ook sprake van 'geneti
sche verarming', omdat steeds
minder variëteiten een steeds
groter deel van de voedselpro-
duktie voor rekening nemen.
Er worden wereldwijd
dan wel 1.500 plantesoorta
verbouwd, slechts 30
sen leveren 95 procent van ons
voedsel en slechts drie daar
van nemen de helft van de to
tale produktie voor rekening
Van alle graansoorten, to
nen, aardappelen, mais
suikerbieten in Nederlan
zorgen slechts twee tot dril
variëteiten voor driekwal
van de totale produktie
Slechts drie grote onder®
mingen controleren 70 procen!
van de landbouwzaden
vier bedrijven 90 procent vu
het zaaizaad in de tuinbouw,
Deze ontwikkeling speel
zich wereldwijd af. Er ont
staat een nieuwe
waarin de leveranties vu
zaaizaad en bestrijdingsmid
delen worden geintegreerd.
De biotechnologie maakl
het mogelijk genen in te bren
gen waardoor gewassen onge
voelig worden voor onkruid-
bestrij dingsmiddelen.
worden combinaties gevorat
van zaaizaad en een herbicide
waartegen dat zaad een
weer heeft gekregen.
Het is duidelijk dat het ce
de markt brengen van een ge
slaagde combinatie van resis
tent zaaizaad en bestrijdings
middel zeer voordelig uitpak
voor de leverancier. Hei
maakt de afnemer echter zeei
afhankelijk. Ruivekamp
denkt dat Shell met namevii
deze weg de vooraantsaandi
positie in de voedselprodukti
wil handhaven en vergroten
Met biotechnologie kunn®
zaden snel worden veranderd
De zaaizaad-sector begint die
van de bestrijdingsmiddelei
dan ook te overvleugelen.
Als men er bovendien
slaagt die technieken te 1
tenteren is de voedselproduc
tie in de wereld definitie!
overgeleverd aan een klein
aantal ondernemingen, waar
onder, uiteraard, Shell. En d
de Derde Wereld daarmee bi
moet zijn is hoogst twijfelacb
tig-
Het artikel over de 'Zoeter
meerse van Gogh' in uw
krant van 10 februari
jongstleden is - naar ik mag
aannemen - een woordelijke
weergave van mevrouw M.
op de Coul van het Rijksbu
reau voor Kunsthistorische
Documentatie te 's Graven-
hage. Ik heb respect voor
haar kennis omtrent de sti
listische kenmerken van het
oeuvre van Vincent van
Gogh en vanzelfsprekend is
het haar goed recht om een
afwijkende mening - die ik
eveneens respecteer - ken
baar te maken. De wijze
waarop, acht ik voor een
deskundige van haar for
maat onwaardig.
Vanuit een ivoren toren
worden onterechte beschul
digingen gespuid die in hoge
l
mate beledigend zijn en bo
vendien op geen enkele
wijze kunnen worden waar
gemaakt.
Ons enige streven is een
fatsoenlijk antwoord op de
vraag of wij - misschien -,
gezien de bijzondere om
standigheden waaronder
het verkregen is, een zeer
vroege en misschien wel de
allereerste poging met olie
verf van Van Gogh in han
den hebben gekregen. Als
het antwoord bevestigend
zou zijn dan is het - ondanks
tekortkomingen - een be
langrijk document Me
vrouw Op de Coul stelt, ge
zien de kop van het artikel:
1. 'Zoetermeerse van Gogh
is een vervalsing'. Waarop
baseert zij dat? Een verval
sing wordt met oneerlijke
bedoelingen gemaakt met
het doel deze op naam van
een ander uit te geven. De
maker van dit in 1943 door
mij verkregen doek is niet
bekend; die kan toch geen
oneerlijke bedoelingen heb
ben gehad, anders had het
geen jaren bedenkt met stof
op een zolder gelegen? Haar
oordeel 'Geen van Gogh' is
voor haar rekening, maar
van vervalsing is geen spra
ke!
2. 'Het verhaal dat het doek
afkomstig zou zijn van Mi
nus Oostrijck is verzonnen
om er een tintje van echt
heid aan te geven'. Met deze
beschuldiging wordt onder
getekende afgeschilderd als
leugenaar en/of bedrieger.
Ik ben bereid onder ede te
verklaren dat alles' wat in
het artikel van zaterdag 6
februari jongstleden is ge
schreven omtrent de her
komst van het doek op
waarheid berust Wij zoe
ken geen 'tintje van echt
heid'., Wij willen alleen
graag zekerheid. Van een
verzonnen verhaal en dus
ook van leugens en/of be
drog is geen sprake!
3. 'Juist in die kunstenaars
kring kwamen tal van na-
bootsers voor'. Hier wordt
de indruk gewekt dat de
Bredase kunstkring wordt
bedoeld. In juli 1949 ben ik
toegelaten als werkend lid
van de Bredase kunstkring
'Jeroen Bosch' en gedurende
een aantal jaren heb ik het
secretariaat waargenomen.
Nooit heb ik in die tijd ken
nis van nabootsers gehad. Ik
ervaar ook deze aantijging
als een stoot onder de gor-
In bedekte termen
wordt de suggestie gewekt
dat ik zelf het schilderijtje
gemaakt zou hebben. Dat
daarbij de inmiddels hoog
bejaarde heer Marijnissen
eveneens in een wat obscuur
licht wordt geplaatst tekent
de wijze waarop de kritiek
wordt gevoerd. Gelukkig is
uit de resultaten van een
reeds op 8 november 1984 in
tensief onderzoek door het
Centraal Laboratorium
voor Onderzoek van Voor
werpen van Kunst en We
tenschap te Amsterdam, on
der andere aan de hand van
verf- en linnenmonsters
vastgesteld dat het desbe
treffende doek geschilderd
werd in de vorige eeuw,
lang voordat ondergete
kende geboren werd
Vervalsing? Verzin#!1
Nabootsing? De uitsprak»
van mevrouw Op de C
blijken volkomen n
plaatst en onjuist te zijn!
Th»
Tenslotte nog een opn®
king mijnerzijds. Mevro®
Op de Coul zegt in haar kri'
tiek dat Vincent van Gogt
in zijn Ettense periode nit'jvai
heeft geschilderd Op
kan zij daar gelijk in
ben, maar verwijzend naai
brief 164 die Vincent
Etten aan zijn broer
schreef, waar hij onder
dere zegt: "uit Den Haag
komen met enige
derde studies en een
aquarellen. Natuurlijk
dat geen meesterstuk'
ken..p', blijkt dat er in Ej'
ten wel degelijk olieven
schilderijen van Vine®'
van Gogh terecht zijn gekt'
men.
Zoetermeer
Gert A ten Hoopen
Van onze
^nomisch redacteur
BREDA - De CDA-Kamer-
leden Hennekam en Paulis
zullen volgende week
staatssecretaris De Graaf
van Sociale Zaken aan de
tand voelen over de proble
matiek van de grensarbei
ders.
pe Kamerleden willen weten
wat De Graaf het laatste jaar
gedaan heeft om de verschillen
jassen de Belgische en Neder
landse wetgeving op sociaal ge
bied te verkleinen.
pat hebben de Kamerleden
gisteren beloofd in een gesprek
met vertegenwoordigers van de
Belgische en Nederlandse vak
bonden. Zij vinden dat Den
A
SCHIPHOL (ANP) - De re
gionale luchtvaartmaat
schappij Netherlines stopt
maandag met haar lijn
dienst tussen Rotterdam en
Londen-Gatwick.
De passagiers die al voor Ne-
therlines-vluchten op dit tra-
ect hadden geboekt, zullen
worden vervoerd -door de
Britse regionale luchtvaart
maatschappij Connectair.
Volgens een woordvoerster
van Netherlines, die het bericht
bevestigde, is het besluit geno
men omdat de vluchten door
wat zij noemde „prijsdruk-
kende effecten" op deze be
stemming voor de maatschap
pij niet rendabel meer waren.
De groei van het passagiers
aanbod was volgens haar wel
bevredigend
De diensten op Gatwick wa
ren de enige Netherlines-
vluchten die van een andere
luchthaven dan Schiphol wer
den uitgevoerd Het hoofdkan
toor van Netherlines is geves
tigd op de luchthaven Wel-
schap van Eindhoven. Van
Eindhoven vliegt Netherlines
alleen naar Amsterdam.
TERWIJL HET in december van
(wederzijdse vernietiging van ra
stand) nog moet worden goedge
iaat, vinden nu al de eerste voc
volgende fase in de ontwapenings
vooral de Britse premier Marga
bekende manier laten gelden. 2
sprake kan zijn van onderhande
kernwapens voor de korte afstand
Thatcher is tevens van mening
a oomwapens van de Navo onvf
ais de Russen bereid zijn om hun
conventionele en chemische bew:
sproken worden over eliminering
Het is niet toevallig dat mevrou
a'schrikkingstheorie verkondigt,
oe Navo-partners bij elkaar om te
het iNF-akkoord.
De Russen hebben intussen a
mandelingen over vermindering va
vinden dat tijdens die bespreking
iMëe moeten komen die Europa o
'NF-akkoord.
Bij de meeste Navo-partners
rote weerstand. De Navo wil de
r®n om de Warschaupact-lan
uai1 rankriJk en Engeland hun pc
vaar komen. Met die gedachte va
Aj| t Mitterrand niet te leven,
«'teen West-Duitsland voelt iet'
vro de hele praktische reden dat
«apens (bereik tot 500 km), op Wi
,.n worden uitgevochten. Door
an het eigen gebied, stellen de
£v?or de Russische opvattingen
^..Thatcher haar Westduitse c
ut nij zich op dat punt geen illusie
ion lr[itaties over en weer - Gort
3L„ÜcherP veroordeeld - geven
ashington-akkoord de politieke
J** verlopen. De Russen erg
ïiot het westen de relatie tussei
non loslaten. Zij willen praten o
m ®e"rechten in de Sovjet-Unie e
Mf i ondertekening van het i
1 -akkoord in Washington hebber
ion ,-. a9an als de Russische pa
anno die histonsche gebeurtenis
"pnlo moeizame weg naar verdei
'e ontwikkelingen maken duide
lun zijde hebben
d
W
