ANTOINE DENERT,
DE BIJZONDERE
BURGEMEESTER
DE STEM
ZATERDAG I
20 FEBRUAR119881
:ndbureau in
Oostburg.
n de schoot der Schelde woont een
machtig mens. Die mens staat zijn politieke wedde af
aan een bijstandsmoeder die geen kerst kan vieren.
Priester worden was zijn wens, maar hij struikelde
over het celibaat. Nu is hij burgemeester, zowat de be
kendste in België. „Soms voel ik me gelukkig, maar
nooit lang. Dan denk aan al die anderen die het min
der hebben. Je moet daar mee uitkijken. Het kan tot
zelfvernietiging leiden". Antoine Denert, burgemeester
van het Belgische Kruibeke. Wie is die man die op ge
meente-recepties zelf koffie schenkt en de kopjes
wast, die baardige duivel die veerboten entert, rijks
wachters gijzelt en zandzakken uitdeelt omdat z'n
dorp bedreigd wordt door de Schelde?
'Lieve mensen'
Veerdiensten
Opdracht
Geen cent
130 September 1987. Antolne Denert heelt die dag uitgeroepen tot 'Zwarte woensdag'. Gesierd met sjerp, megafoon In de hand gaat hij voor In een demonstratie voor de veerverbinding.
- FOTO WIM VAN CAPELLE
vanmorgen.
regelmatig veel werk bij
Hulst en Oostburg.
werk zoekt én u woont
:om dan even langs voor
n/of inschrijving.
en wij elke maandag-
10.00 tot 13.00 uur in
"iffanys' op Vismarkt 1.
zijn wij elke woensdag-
10.00 tot 13.00 uur in
3e Eenhoorn', Markt 1.
l
4531 GD Terneuzen
150 - 18600
Door Paul de Schipper
Je kent de tien plagen van Egypte. Wei-
san, we hebben hier in Kruibeke ver
schillende problemen, 't Zijn er niet wel
geteld tien, in feite hebben we er niet
meer dan een ander, maar wij brengen ze
naar buiten. We werken met een open
beleid. We leggen de zaken voor aan de
bevolking. En bij hen die dat niet ken
nen komt het zo over van: god wat ge
beurt daar in Kruibeke allemaal".
Kruibeke, een klein dorp in Oost-
vlaanderen, een dorp in een bocht van
ne Schelde. Bij een oostenwind hangen
ue cadmium- en looddampen boven de
'age huizen achter de dijk. Waait het uit
bet westen dan ruik je er de weiden, slo
ten, wilgen en populieren, de volle na
tuur van het Vlaamse land. De bewo-
bers, op de grens van stad en land, ver
staan zich dagelijks met het moderne le
ven, maar wonen nog in landelijke rust.
In dat dorp zit Antoine Denert (41) al
sinds 1971 in de gemeenteraad. Hij ver
tegenwoordigt er de fel Vlaams georiën
teerde Volksunie. In zijn jeugd is hij nog
r? geweest van de extreem rechtse
aamse Militanten Orde, uit haat je-
gfns alles wat Frans was. Geen schande
tb hij achteraf, omdat hij zichzelf af
kerig oordeelt van enigerlei.
In 1982 slaagt Denert er na de verkie
zingen in om een meerderheidsblok te
vormen met de Socialistisch Partij. De
met de politieke macht vergroeide chris
tendemocratische CVP'ers verschieten
alle kleuren van de Belgische vlag, kla
gen bij de rechter over valse volmachten,
maar het mag hen niet baten, Antoine
Denert wordt burgemeester en België zal
het weten.
Hij heeft zijn sjerp nog niet omgeknoopt
of hij richt zich al direct tot de bevol
king. Het pamflet draagt de kop 'Lieve
mensen'. Daarmee introduceert hij een
politiek die hij praktiseert als ware het
de roeping van een missionaris. Bij een
burenruzie laat hij de veldwachter thuis
en gaat zelf met de betrokkenen praten.
De burgemeester die nog altijd zegt lie
ver pastoor dan politieker te zijn jaagt
het volk naar de barricaden. De mensen
lezen meer demonstratieve teksten dan
vermaningen in het parochieblad. Kaart
avonden maken plaats voor volksverga
deringen. Denert praat en luistert.
Bij vergaderingen is er eerder sprake
van een spreekplicht dan van een zwijg-
De liefde als machtsmiddel
plicht. De media gebruikt hij in ruime
mate als 'het ware instrument van de de
mocratie'. Veel Kruibekenaren bezien
verwonderd maar goedkeurend de vitali
teit. Een reactie: „Eindelijk een burge
meester met kloten aan zijn lijf'.
Als in de herfst de Schelde boos in haar
bedding woelt, doet Antoine Denert pas
echt de stormklok luiden. Voor het eerst
gebeurde dat in 1986.
„We hebben de zwakste dijken van het
hele Scheldebekken. Ik was gewaar
schuwd door de bevolking die aan de
dijk woont en die vreesde voor proble
men. De mensen kennen die dijk. Ze za
gen verzakkingen en aan de voet van de
dijk uitstulpingen, bulten. Ik heb de mi
nister verwittigd. Geen reactie. Tot 20
oktober vorig jaar. Bij een lichte storm
steeg het water bij ons enorm. Net toe
vallig op die dag hadden we een (lijk
schouwing van het polderbestuur en de
Dienst van de Zeeschelde. Het water
steeg zo snel kwam en zo hoog dat het
angstaanjagend werd. De golfslag had
een ander karakter dan we hier gewoon
waren. Het gaf me meer de indruk van
een zee, dan van een stroom. Affijn,
iedereen is van de dijk gaan lopen en
toen we bij het veer van Kallebeek kwa
men, bij onze auto's, stonden die al tot
de portieren in het water".
„Dan heb ik contact opgenomen met
de Dienst Zeeschelde in Antwerpen. Zij
hadden nog altijd geen waarschuwing
gegeven voor springvloed. Normaal krij
gen we bij gevaar een 'telegram met
staatsvoorrang'. Dat krijg je dan twee
dagen te laat. Ja, echt, 't is met spoed,
maar 't komt twee dagen later, da's nor
maal. Maar goed, op het moment dat wij
de voeten spoelden bij onze auto's, zei
men in Antwerpen dat er geen gevaar
was. Die mannen heben knappe appara
tuur en computers, maar 't gebeurt dat
ze dat even met in het oog houden en zo
doende wisten ze daar van niks".
„Achteraf verneem ik dat op dat ogen
blik in Nederland de stormstuw voor de
eerste maal echt gesloten is, een proef-
sluiting. Het sluiten van de Ooster-
schelde heeft z'n invloed op de water
hoogte in de Westerschelde. Dat geloof
ik vast. De deskundigen zijn het er niet
over eens. Sommigen zeggen dat het
maar vijf centimeter kan schelen. Vijf
centimeter kan veel verschil uitmaken.'t
Kan er over of het kan er niet over lo
pen".
„Ik heb de koning uitgenodigd om
langs te komen. Hij is niet geweest. Spij
tig genoeg. Als we onder waren gegaan
of op de dakpannen hadden gezeten was
hij wellicht wel gekomen, 's Anderen
daags heeft de Dienst Civiele Verdedi
ging gebeld en gevraagd: Wat hebt ge
nodig. Ze zijn gekomen met tienduizen
den zandzakken en die zijn op de kruin
van de dijk gelegd. Dit jaar dreigde het
water opnieuw. Dan is op 17 augustus de
gouverneur van Oost-Vlaanderen in ac
tie gekomen. Vorige keer, met die brief
aan de koning, voelde hij zich voorbijge
stoken. Nu heeft hij zich ingespannen
om de dijken met vette klei op te hogen".
De veerdiensten over de Schelde. Denert
vertelt soms het verhaal van de verliefde
koppeltjes die 's avonds laat aan het veer
afscheid nemen: „Als koningskinderen
voor wie het water veel te diep is".
Al sinds 1368 worden er bij Kruibeke
geregelde veerdiensten over de Schelde
onderhouden. Momenteel verzorgt de re
derij Flandria 750.000 overzetten per
jaar. Brussel heeft uit bezuinigingsover
wegingen de post 'Conssessies Kruibeke'
uit de Belgische rijksbegroting geschrapt.
Naderhand zou pas blijken dat het hier
om overzet-vergunningen van de rederij
Flandria betrof.
Dertig september 1987. Antoine De
nert heeft die dag uitgeroepen tot
'Zwarte woensdag'. Gesierd met sjerp,
megafoon in de hand loopt hij voor een
stoet van 1800 demonstranten door het
dorp. Het mag niet baten. Van staats
wege wordt de veerman van Kallebeek
sinds 1 oktober niet meer betaald. De
Schelde-veren Bazel-Hemiksem en Lillo-
Doel zullen half '88 en november '89 ver
dwijnen.
Denert: „Dat is slordigheid op kosten
van de kleine man. Die moet straks om
rijden naar z'n werk. De Gewestelijke
Ontwikkelings Maatschappij heeft bere
kend dat opheffen van veren een econo
misch verlies is. Als ze mochten verdwij
nen, dan gaan we ze bezetten, dan gaan
we er zelf mee varen. Nee, echt, daar
gaan we niet voor achteruit. Het is een
taak van de plaatselijke overheid om het
belang van de bevolking te verdedigen,
een vorm van burgerplicht. Dat heb ik
gezworen op de wetten van het Belgische
volk, aan de koning en aan de grond
wet".
Er zijn weinig burgemeesters die zo optre
den?
„Ik kan alleen voor België spreken. Bij
ons bekijken politiekers, een burgemees
tersambt, als een beloning voor het werk
binnen hun partij. Ze zeggen dankjewel
en zitten neer. Maar zo'n mandaat is
juist een opdracht om te gaan werken.
Daar sta je kandidaat voor."
„Politiek is een rotboel, maar dat wil
niet zeggen dat je er buiten moet blijven.
Kuis het dan op, stel je kandidaat. Heel
veel mensen die het goed menen stellen
zich geen kandidaat omdat ze er niks
mee te maken willen hebben. Jammeren
en klagen en aan den dijk staan klagen
helpt niet. Wees consequent en zeg: laat
ons dat beter doen. Zo lang ik idealist
kan zijn, blijf ik in de politiek. Ik ga di
rect afstappen op het moment dat ik zeg:
ik krijg de neiging om te gaan profite
ren".
„De politiek kan mij nu niks verwijten,
want ik wil er geen cent aan verdienen.
Dat komt vanuit m'n persoonlijke
christelijke visie. Ik zal je dat uitleggen.
Normaal was ik pastoor geweest, maar
ik had moeite met het celibaat. Veel
mannen die willen, kunnen geen pastoor
worden vanwege het celibaat. Ze lijden
daar onder, 't Is mijn leed ook, ik reageer
me stiekem af in het burgemeester
sambt door ook pastoor te spelen.
Naar mensen luisteren, mensen helpen.
Ik mis geloof van mensen in mij. Ze den
ken: waarom doet hij dat. Als ik hier nu
zit en ik help iemand. Die zit in de mi
sère en ik help die mens met tienduizend
francs, dan slaat-ie in paniek en zegt: ge
hebt me geholpen, maar hoe ga ik dat te
rug kunnen geven? Hij wil wat terug
doen. Ik zeg, nee, ge moet dat niet terug
gegeven. 't Is gedaan. Maar hoe kan dat,
vraagt die mens. Dan zeg ik: Kent u de
woorden van Jesus: 't Is om de liefde van
God gegeven".
En dat zegt de burgemeester?
„Ja, mijn wedde als burgemeester
houd ik apart. Ik wil daar geen franc van
hebben. Daar betaal ik zaken van die de
gemeente niet kan regelen, in hoofdzaak
probleemgevallen. De weg is te lang, de
administratie te moeilijk, paniek bij die
mensen. Rond kerstmis, nieuwjaar ko
men er mensen af waarvan je weet: ze
hebben een gezin en ze kunnen geen
kerstmis vieren. De man heeft maar zo
veel 'dop', de huishuur eraf. Het is niet
fijn van mij om te vertellen, zo van ik
deel ze maar uit. Ik doe het voor mensen,
niet terwille van die stem. De mensen
denken zo gauw: ik moet voor hem stem
men. Ze kunnen niet geloven dat dit ont
staat uit een onweerstaanbare drang die
zegt: ik wil iets doen voor anderen, voor
mensen die ongelukkig zijn".
De oppositie vindt u een wolf in
schaapskleren.
„Daar heb je het: het ongeloof, de
achterdocht. Zo gaat het. De mensen
kunnen het zich niet voorstellen. Ze den
ken dat je bijbedoelingen hebt. Maar let
op, als de kerk mensen blijft afstoten,
ontstaat er een alternatief circuit van
mensen die naastenliefde bedrijven. Het
zijn uitspattingen van idealisme die heel
nuttig kunnen zijn".
„Ik ben voorstander van het in stand
houden van de kerk. Ik ben er van over
tuigd, heel sterk, dat God bestaat. Theo
logen en bijbelkenners verwerpen dat. Ik
heb de moed om te zeggen dat m'n twij
fels bijna even sterk zijn als m'n zeker
heid aan geloof. Ik geloof op 't risico af
dat het niet waar is. Ik geloof op 't riscio
af dat het misgaat. Het moet voor de
godheid een enorm orgasme zijn om van
mensen dat geloof te krijgen, om dat er
varen. Dat geeft bevrediging, een kick,
da's toch fantastisch!"
Hij toont me een kalender met kleu
renfoto' van 'Redt de veren-aktie' en op
schriften, zijn filosofie en levenskunde
voor 365 dagen: 'Denert met een hart,
maar hard als het nodig is' en 'Jong en
oud stemt voor iemand die van mensen
houdt'.
U kan het mooi vertellen, maar wat bent u
nou eigenlijk een priester die met bid
prentjes leurt of een politieker die aan zijn
image werkt?
„Ach, achterdocht honderd keer be
drogen jawel, maar m'n vriendschap
voor mensen blijft. Luister! De image is
belangrijk, hè. Ik moet de pers halen, als
ik geen show maak van 't overstromings
gevaar, dan haal ik de televisie niet en
dan verzuipen de mensen hier. We ken
nen allemaal dat kind in de modder van
die aardbevinging Columbia. D'r is een
show rondgemaakt. De wereld schrok en
hielp. D'r sneuvelen dagelijks kinderen
op straat, d'r wordt niet overgepraat. Als
ik mensen kan redden door show dan
doe ik dat."
Is dat uw 'lieve mensen doctrine'?
„Ik spreek altijd mensen aan met de
woorden 'lieve mensen', eender welke
mensen, 't Is de hoogste onderscheiding
die mensen kunnen krijgen. Tegen God
zeggen we ook onze 'lieve heer' en we
hebben het over 'onze lieve vrouw1. Wat
betekent 'lieve mensen', 't Is geen vleie
rij. Ik zal trachten uit te leggen wat ik er
mee bedoel. Kijk, de een doet beroep op
de kracht van een ander, of op z'n kapi
taal. Ik doe een beroep op de kracht van
liefde in een mens, tederheid, affectie.
Liefde is niet alleen voor tussen de la
kens. Het is een kracht die bruikbaar is
in de dorpspolitiek, die bruikbaar is op
nationaal vlak, maar ook internatio
naal".
„De mensen rondom mijn tegenstre
vers zijn ook lieve mensen. Ze zijn op
recht in hun denken dat hun kandidaat
de goeie keus is. Ik weet dat m'n eigen
moeder destijds redelijk fanatiek was als
ze mij moest verdedigen, 't Was een fan
tastisch lief mens, maar ik kan me inden
ken dat de moeder van m'n tegenstander
een enorm lief mens is en mocht ze to
maat naar m'n oren gooien, ik zou er om
kunnen lachen en het toch een lief mens
vinden. Liefde is een macht, liefde is
energie. Het maakt nieuw leven, waarom
zouden we er geen gebruik van maken".
„God en de kerk geven liefde. Er is
plaats voor berouw, zelfs voor moord is
vergeving. Ons systeem kent dat niet, het
is gebaseerd op wraak. Een boef moet
verstikken in 't gevang omdat hij het
mispeuterd heeft. Dat is misbruik van
macht over een medemens. Gezag moet
gebaseerd zijn op vertrouwen. Ik ben uit
principe tegen macht en gezag. Daarom
juist wil ik zelf die macht in handen heb
ben, om ze zo zacht mogelijk toe te pas
sen".
„Al wat macht is, is verkeerd. Gaat de
macht te ver dan moeten wij als mensen
opkomen voor onze rechten. Dat kan
met de macht en de energie van de lief
de. 't Gebeurt nog veel te weinig.
tja.wij mensen zijn altijd te tam, veel
te tam, Lamme Goedzakken zijn we".
