mocambique weet zich geen raad met kind-soldaten
bewegin
EG-top
Xai-Xai: een mooi eilandje
in een zee van verwoesting
Washington met ftrfdafri
de dag criminelei
'GEESTEN ZU
NEDERLANDSE HULPVERLENERS LEVEN GEÏSOLEERD IN MOZAMBIQUE
DE STEM DONDERDAG 11 FEBRUAR11988
MAPUTO (ANP) - Als onderdeel van zijn mili
taire opleiding kreeg Arnaldo Dzimba opdracht
tien vrouwen dood te steken. De instructeur wees
aan waar hij de vastgebonden vrouwen moest
raken met zijn bajonet: in de keel. Tevoren had
hij 'witte medicijnen' gekregen om de angst weg
te nemen. Arnaldo Dzimba is twaalf jaar.
Van 5 tot 15
Pleeggezinnen
DRUGSHANDEL MEEDOGENLOOS )E STEM BUITEN
Drugs
Moorden
Kinderen
Bende-oorlogen
Nekschot
Verkrotting
Werkloos
Daklozen
S Uil
ERUZALEM - De Vere
jen het eind van dit jaai
ïeginnen over de toekom
;sraël bezette gebieden.
Begrafenissen
Adviserend
Geïsoleerd
T48
De jonge vechtmachines
Hij deed zijn verhaal tegenover een verslaggever van de
Mogambiquaanse krant Noticias, nadat hij gevangen
was genomen bij een Renamo-aanval op Manhica, 80 ki
lometer ten noorden van Maputo. Arnaldo Dzimba is een
van de 45 kinderen die wisten te ontvluchten uit een
kamp van de Renamo-rebellen, of die gevangen werden
genomen door het Mogambiquaanse leger.
Maar volgens Unicef-verte-
genwoordiger Enrique Ma-
duelo in Maputo kunnen er nog
duizenden kinderen rondlopen
met soortgelijke ervaringen.
angst weg te nemen, of worden
bedreigd met de dood als ze zelf
niet willen doden."
Mogambique weet zich niet
goed raad met het probleem
van deze kinderen, die worden
ontvoerd bij Renamo-overval-
len op hun dorp en vervolgens
getraind als Renamo-strijders.
De kinderen zijn tijdelijk on
dergebracht in een school in
Maputo, maar maatschappelijk
werkers en studenten-vrijwil
ligers proberen de kinderen
voor te bereiden op terugkeer
naar een normaal leven. Maar
als in februari de scholen weer
beginnen, moeten de kinderen
elders ondergebracht.
„Het gaat om de leeftijdscate
gorie tussen 5 en 15 jaar", zegt
Maduelo. „Het is inderdaad on
gelooflijk. Ik heb twee jon
getjes van vijf jaar gezien, die
door de rebellen waren gere-
cruteerd. Dit is echt een unieke
situatie. In andere oorlogen
zijn kinderen wel gebruikt als
waterdragers of boodschap
pers, maar deze kinderen wor
den misbruikt als vechtmachi
nes. Ze krijgen drugs om de
'Instrumenten van de oorlog'
worden deze kinderen toepas
selijk genoemd in Mogambique.
Gelukkig behandelt de rege
ring hen als slachtoffers van de
oorlog en niet als krijgsgevan
genen, aldus Maduelo. Maar
het probleem is zo nieuw, dat
niemand weet hoe het aange
pakt moet worden. Psychiaters,
psychologen en maatschappe
lijk werkers buigen zich erover
en een instituut in Brazilië
heeft medewerking toegezegd.
Verscheidene landen, waar
onder Nederland, zijn bereid
bij te dragen aan een rehabili-
tatieprogram. Maar, zegt Ma
duelo, niemand weet hoe je
deze kinderen moet benaderen.
Is het wel een goed idee ze bij
elkaar te brengen in een reha
bilitatiecentrum? Zou plaat
sing in gezinnen niet beter zijn,
zodat de kinderen weer de nor
men en waarden van een nor
male samenleving leren? Voor
wezen en verlaten kinderen
zijn vaak wel pleeggezinnen te
vinden. Maar wie wil zo'n
jonge vechtmachine - kinderen
die soms hun eigen familiele
den moesten vermoorden - in
huis halen?
Een in de strijd gesneuvelde piepjonge Renamo-rebel. Het kind was amper 12 jaar oud.
Behalve over dit unieke pro
bleem ontfermt Unicef zich sa
men met het Mogambiquaanse
ministerie van volksgezond
heid ook over de problemen
van wat genoemd wordt „kin
deren onder moeilijke omstan
digheden". In Mogambique om
vat die categorie vrijwel alle
kinderen, verzucht Maduelo.
Naar schatting 200.000 tot
250.000 kinderen hebben hulp
nodig: oorlogswezen en verla
ten kinderen, straatkinderen
en kinderen in weeshuizen.
De regering is teruggekomen
van haar aanvankelijke opvat
ting dat de staat tot taak heeft
deze kinderen op te vangen in
tehuizen. Nu wordt de voor
keur gegeven aan plaatsing in
pleeggezinnen en opvang door
de plaatselijke gemeenschap,
met enige hulp van buiten. Ook
wordt geprobeerd de ouders of
andere familieleden op te spo
ren van kinderen die zijn ach
tergebleven in dorpen waar de
bevolking in paniek vluchtte
voor aanvallen van rebellen.
„We werken hierbij nauw sa
men met het leger, want de mi
litairen zijn de eersten die deze
kinderen vinden".
Mogambiquanen zijn gesteld
op grote gezinnen en vinden
het onder normale omstandig
heden geen probleem om neef
jes of nichtjes op te nemen of
kinderen die in het geheel geen
familie zijn.
Maar het voeden
van extra monden kan een
- foto anp
zware last zijn in de huidige
benarde toestand. Daarom stelt
Unicef hulppaketten samen
voor gezinnen die een kind wil
len opnemen: ze krijgen wat
extra voedsel, zaaigoed, kle
ding en landbouwwerktuigen.'
Maar gemeten naar de omvang
van de problemen is de hulp
voorlopig nog maar een drup
pel op de gloeiende plaat. Vorig
jaar werden slechts 2.500 kin
deren via deze regeling in een
pleeggezin geplaatst.
In Mogambique moeten steeds vaker massagraven gedolven worden om de slachtoffers van
het Renamo-geweld te begraven. Op deze foto worden de doden van de slachting bij Ho-
moine begraven. - fotoap
als succesvol, maar dreigt
steeds meer een eiland te wor
den in een provincie die ten on
der gaat aan blinde moordpar
tijen en vernielingen. De helft
van de 1,2 miljoen bewoners
van deze provincie staat gere
gistreerd als 'getroffenen',
mensen die in een of andere
vorm slachtoffer zijn van oor
log of droogte. Ook de projecten
die elders met steun van an
dere landen worden opgezet,
leiden een geïsoleerd bestaan.
Deze eilandjes van ontwikke
lingshulp lijken op een archipel
van bescheiden vooruitgang te
midden van een zee van ver
woesting.
Ontwikkeling van het land
als geïntegreerd geheel is naar
ieders oordeel pas mogelijk als
er een eind komt aan de oorlog.
Voorlopig moet noodgedwon
gen veel geld en energie gesto
ken worden in noodhulp. Het
kost Novib-vertegenwoordiger
André Vonk weinig moeite om
een bestemming te bedenken
voor de gelden, die tezijnertijd
uit de actie Afrika Nu beschik
baar zullen komen voor
Mogambique. „Vrachtwagens,
dekens voor het koude seizoen
dat over enkele maanden be
gint, waterpompen en integra
tie van vluchtelingen in het
landbouwgebied langs de Lim
popo. Want daar is grond ge
noeg, er zouden zeker 10.000
mensen aan het werk kunnen".
Door Jo Wijnen
WASHINGTON - De Amerikaanse hoofdstad
ington bloeit als nooit te voren. Bijna nergens in
Verenigde Staten wordt zo'n koortsachtige bouwacii
viteit aan de dag gelegd dan in de stad langs de Pol
mac. Het beeld van de hoofdstad wijzigt zich dan
even snel als ingrijpend: van een wat provinciaïi
saaie en weinig levendige ambtenarenstad is Wash
ington bezig uit te groeien tot een rusteloze metropol
Tal van zeer grote bedrijven dader wandelde
zijn doende hun hoofdkan
toren naar Washington te
verplaatsen. De drie rond de
stad gelegen vliegvelden
zijn volkomen uit hun jasje
gegroeid. Het aantal toeris
ten dat jaarlijks de stad be
zoekt groeit stormachtig.
De komende 25 jaar zal de
werkgelegenheid in Wash
ington met ongeveer 60 pro
cent stijgen. Intussen is er
geen straat in het centrum
van de stad waar niet op
grote schaal wordt gebouwd.
De krottenwijken die zich,
tot voor enkele jaren nage
noeg tot bij het Witte Huis
uitstrekten, zijn goeddeels
verdwenen. Ze worden ge
woon 'weggebouwd' met
kantoren, hotels en winkel
centra.
Toch kampt het nog altijd
wat deftige en stijve Wash
ington in toenemende mate
met problemen. Vooral de
plotseling gestegen crimina
liteit en de explosief ge
groeide drugshandel baart
het stadsbestuur, onder lei
ding van de zwarte burge
meester Marion Barry, grote
zorgen. Het zeer succesvolle
Washington maakt in toene
mende mate de indruk zich
zelf niet meer aan te kun
nen. Tal van hoge stedelijke
functionarissen hebben het
veld moeten ruimen omdat
ze zich aan corruptie hebben
bezondigd.
Zelfs de populaire bur
germeester Barry is in op
spraak gekomen, nadat hij
zelf van rechtstreekse be
trokkenheid bij de drugs
handel werd beschuldigd.
Gedurende de eerste maand
van dit jaar werden in
Washington 32 moorden ge
pleegd. Dat is een verdubbe
ling van het aantal moorden
in vergelijking met januari
van het vorig jaar. In 1987
werden in de Amerikaanse
hoofdstad 227 moorden ge
pleegd. Daarvan konden er
100 niet worden opgelost. De
niet opgeloste moorden
staan, volgens de politie,
vrijwel allemaal in relatie
tot de zeer florerende handel
in harddrugs.
In feite is Washington
niet groot Het eigenlijke ge
bied van het zogenaamde
District of Columbia, telt
niet meer dan 650.000 inwo
ners, waarvan ongeveer drie
kwart zwart is. De stad
heeft zich in de loop der ja
ren uitgebreid tot ver over
de grenzen van de aanlig
gende staten Virginia en
Maryland. Het hele stadsge
bied van Washington telt
ongeveer 3 miljoen inwo
ners.
Toch concentreren de cri
minaliteit en de drugshan
del zich grotendeels binnen
de grenzen van het zoge
naamde 'District' en boven
genoemde cijfers hebben
dan ook uitsluitend betrek
king op het gebied van het
oorspronkelijk Washington.
Wat de autoriteiten vooral
zorgen baart, is de grote be
trokkenheid van kinderen
bij de drugshandel en de
daarbij behorende crimina
liteit. Onlangs overviel een
12-jarig meisje een kleding-
stomerij. Later verklaarde
het kind geld nodig te heb
ben voor het aanschaffen
van cocaïne.
Een paar dagen eerder ar
resteerde de politie twee
kinderen van 14 jaar die
voor 50.000 dollar aan drugs
bij zich hadden. In december
werd een 12-jarige jongen
gegrepen die een automa
tisch pistool op zak had en
die een min of meer 'profes
sionele' rol in de drugsghan-
del speelde.
Net als in andere Ameri
kaanse steden, treden de bij
de drugshandel betrokken
criminelen bijzonder hard
op. Er worden complete oor
logen uitgevochten tussen
verschillende bendes. Zo
werd op klaarlichte dag een
man in een druk bezochte
kapsalon doodgeschoten. De
gewon
naar buiten en de
heeft hem nog steeds niï|
kunnen grijpen,
schijnlijk moet die moorj
worden gezien als een
bloedige executie.
In een buiten het eigi
Washington gelegen voor
stad werden onlangs 6
sen koelbloedig met
schoten geëxecuteerd,
van hen - een jonge vrouw
overleefde de executie eves
wel en zo kwam de politiet
weten dat de slachtoffers
zowel als de daders even.
eens bij de handel in hard
drugs waren betrokken.
De reputatie van het
groeiende en als zeer rustif
bekend staande Washington
heeft een enorme klap
kregen sinds bekend gewor
den is dat, voor wat
de drugshandel, de stadij
opgemarcheerd naar
tweede plaats in de VS.
De drugshandel en de c__
bij behorende bende-oorlo
gen, vetes en schietpartijen
vinden vrijwel allemaal
plaats in het sterk verwaar
loosde en verkrotte noord
oostelijke deel van de star
dat nauwelijks heeft kun
nen profiteren van de
enorme 'boom' die Washing
ton op dit ogenblik door
naakt. In dat stadsdeel wo
nen voornamelijk zwarten
en uit uit Midden- en La-
tijns-Amerika afkom
immigranten.
Omdat Washington
stad is die zich voornamelijk
richt op ambtenaren, diplo
maten en allerlei
specialiseerde functionaris
sen die in dienst zijn van
duizenden firma's die direct
of indirect voor de regering
werken, is de industriële
werkgelegenheid in en om
de stad schromelijk ver
waarloosd.
De slecht geschoolde zwarte
beroepsbevolking is
dwongen genoegen te nemen
met onderbetaalde banen in
de dienstensector. Vele dui
zenden jongeren zijn werk
loos en hangen rond in hun
verkrotte woonwijken, ma
ken ruzie en raken betrok
ken bij de drugshandel.
In december werd een 15-
jarige jongen doodgeschoten
bij een ruzie om een nylon
jack. Korte tijd later werden
een 12-jarige jongen en zijn
hond doodgeschoten tijdens
een ruzie om drugs. Een 17-
jarige knaap werd koelbloe
dig vermoord toen hij wei
gerde zijn draagbare radio
aan twee overvallers te
ven.
Bij de snel groeiende crimi
naliteit en de
drugshandel mag dan ook
nog het toenemende
daklozen worden gevoegd-
In het hartje van de Ameri
kaanse hoofdstad -op
steenworp afstand van het
Witte Huis en de belangrijk
ste regeringsgebouwen-le
ven ongeveer 2500 mensen
op straat.
Amerika's snel groeiende
en door steeds meer toeris
ten bezochte hoofdstad,
heeft niet de middelen
effectief tegen de criminali
teit, de drugshandel en de
werkloosheid op te treden
In de stad waar op dit
blik miljarden worden geïn
vesteerd in nieuwe kantoor
gebouwen, restaurants, wa
renhuizen, hotels en musea,
is geen geld om tragische
problemen van honderddui
zenden verarmde en ver
pauperde inwoners effectief
aan te pakken. De treintjes
en namaak-trams waarmee
jaarlijks miljoenen toeristen
door de stad worden gere
den, vermijden de pro
bleemwijken dan ook met de
grootst mogelijk angstval
ligheid. Washington houdt
de schijn van rust, rijkdom
en vreedzaamheid met niet
gering succes op.
En Washingtons wapen
spreuk is nog steeds: 'Justi-
tia Omnibus', gerechtigheid
voor iedereen.
JOHANNESBURG (RTR/
*FP) - Het Zuidafrikaanse
eeer is woensdag het thuis-
and Bophuthatswana bin-
Wash- lengetrokken om een
i itaatsgreep tegen president
_,ucas Mangope te onder-
Irukken.
minister van Buitenlandse Za-
-en Pik Botha zei dat de Zuid-
ifrikaanse militairen de op
stand hadden verpletterd. Pre
sident Mangope mankeert
'iets aldus de bewindsman.
Vre<
/an onze correspondent Rob Simons
;jj zonderheden over een nie
atief in het Midden-Oosten
em onthuld na gesprekken
ninister van Buitenlandse Z;
jremier Sjamir en de minist
iin.
/olgens de Amerikaanse voor
tellen zal over twee maanden
Genève een internationale
ipeningsplechtigheid worden
jehouden ter inleiding van
■echtstreekse bilaterale onder-
andelingen over interimrege-
ingen voor alle door Israël be-
itte gebieden inclusief de Go-
an-hoogvlakte.
Aan de formele openings-
ilechtigheid zou behalve door
je bij het Arabisch-Israëlisch
conflict rechtstreeks betrokken
itaten ook door de vijf perma-
aente vertegenwoordigers van
ie Veiligheidsraad van de VN
worden deelgenomen. De PLO
zal echter althans in deze ope-
Kingsfase van het overleg vol-
omen buiten spel worden ge
let.
Als de onderhandelingen
iver interimregelingen, die
laar verwachting zes maanden
lullen duren, tot overeenstem
ming leiden, zouden eind okto-
r verkiezingen kunnen wor-
len gehouden voor een Pales
tijnse raad voor zelfbestuur op
Ie westelijke Jordaanoever en
de Gazastrook.
Als de verkiezingen onder de
,4 miljoen Palestijnen in de
«zette gebieden op democrati-
iche wijze worden gehouden, is
Israël al de vrees uitgespro-
:en dat in de autonomieraad
rnjwel uitsluitend vertegen
woordigers van de PLO en van
fundamentalistische islamiti
sche groeperingen zullen wor
den gekozen, die de Likoed niet
als gesprekspartners wenst te
lanvaarden.
Op zijn rondreis in het Mid
den-Oosten heeft Murphy in de
loofdsteden van Jordanië, Sy
rië, Egypte en Saudiarabië
overwegend positieve reacties
op de Amerikaanse voorstellen
Voor de tweede maal in ruim
baanden komen vandaag en
ie regeringsleiders van de tv
SG-landen bijeen voor een E
»p. Een beslissende bijeenkc
fan onze correspondent Frans
boogaard
BRUSSEL - Methodiek, of
symboliek? Het Westduitse
'oorzitterschap van de EG,
iat dinsdagavond de lidsta-
zijn finale voorstellen
'oor de top presenteerde,
leeft ervoor gekozen om
"Ie grote probleempunten
n de vorm van meerkeuze
vragen aan de regeringslei
ders voor te leggen.
!n "e twee maanden die liggen
tussen de volledig mislukte top
van Kopenhagen en de nieuwe,
top in Brussel,
'bben de Westduitsers zich de
moeite bespaard naar ingewik-
eide compromisformules te
«*ken.
Maar de problemen waar-
ver de regeringsleiders zich
juoeten uitspreken, zijn nu wel
7®t6r jn kaart aahrar>hi rfart
twee
in kaart gebracht dan
maanden terug.
Jacques Delors, voorzitter
an de Europese Commissie,
ut dagelijks bestuur van de
ij bevestigde dat gisteren:
dat ?openhagen heb ik gezegd
t de geesten nog niet rijp wa
tt voor beslissingen".
Ue politieke wil is het een-
XAI-XAI (ANP) - Mooie
stranden, redelijke hotels en
goed bereikbaar over een
asfaltweg vanuit Maputo,
zo meldt de reisgids over
Xai-Xai, de provincie
hoofdstad van de Mogambi-
kaanse provincie Gaza. De
stranden zijn nog steeds
schitterend, de hotels staan
al jarenlang leeg en langs
de 220 km lange weg liggen
uitgebrande vrachtwagen-
karkassen. Bezoekers wordt
met klem aangeraden de
reis uitsluitend per vlieg-
tuiig te maken.
„De massaslachting die hier
gaande is, overtreft die in Ho-
moine, die vorig jaar interna
tionaal de voorpagina's haalde.
Sinds Nieuwjaar zijn hier 18
dorpen overvallen, de meeste
ten noorden van Xai-Xai, 1500
huizen platgebrand en meer
dan 500 doden geteld. En dat
zijn alleen de doden die ze ge
vonden hebben. God weet hoe
veel er nog in het bos liggen",
zegt Charles de Monchy, een
Nederlandse ingenieur die hier
werkt aan de drooglegging van
moerasgronden langs de rivier
de Limpopo. Dat was op zater
dag. Op maandag keerde een
provinciale onderzoeksmissie
terug van een bezoek aan
Guija, 100 km ten noordwesten
van Xai-Xai, met de medede
ling dat daar na een overval
door Renamo-rebellen 81 doden
waren geteld. Bij veel mensen
waren armen of benen met
kapmessen afgehakt. Alle
openbare gebouwen waren met
dynamiet opgeblazen.
Het tiental Nederlanders dat
in Xai-Xai erkt voor Novib en
de Mondlane-stichting mag
zich niet verder dan 20 km bui
ten de stad wagen. Maputo
geldt als veilig tot een straal
van 40 km, maar in de hoofd
stad lijkt de oorlog veel verder
weg en veel abstracter. In Xai-
Xai zijn de „gewapende ban
dieten", de aanduiding voor
Renamo-rebellen, het gesprek
van de dag. Weer is er een dorp
overvallen, een medewerker
ontvoerd, een vrachtwagen niet
aangekomen, een voedselop-
slag geplunderd, een coopera-
tiegebouwtje in puin geschoten.
„Ik ga hier twee zondagen per
maand naar een begrafenis".
Novib-coördinator André Vonk
heeft al verscheidene goede
vrienden moeten begraven. De
Nederlanders vragen zich af
hoe lang er hier nog zinvol ge
werkt kan worden. Vonk werkt
hier al meer dan vijf jaar, maar
sinds hier de oorlog vorig jaar
in alle hevigheid oplaaide is
zijn actieradius steeds verder
ingekrompen. Weggaan heeft
iets van opgeven, maar als je de
stad niet meer uit zou kunnen,
kan er nauwelijks nog gewerkt
worden. „Ik begin er steeds
meer aan te twijfelen of het
nog zin heeft om hier te blijven.
Ze moesten het nu eerst maar
eens uitvechten. Alles wat je
hier structureel ontwikkelt,
wordt kapotgeschoten". Met
enige regelmaat worden naaste
medewerkers of goede vrien
den vermoord: dat begint aan
hem te vreten.
Economisch gezien bestaat
de provincie Gaza nog maar uit
twee districten: Xai-Xai en het
meer westelijk gelegen Cho-
kwe. De rest begint buiten de
nationale economie te vallen.
Daar leven de mensen, voor
zover ze niet wegvluchten, van
de opbrengst van hun eigen ak
kertjes, die vanwege de droogte
weinig opbrengen, en van
noodhulp.
Issufo Jamaldine, provin
ciaal directeur van het staats-
bureau voor rampenhulp, zegt
dat de hulp die hem vanuit Ma
puto en Zimbabwe bereikt, net
genoeg is om te voorzien in de
minimale behoeften. Maar het
grote probleem is dat vaak on
middellijk na het afleveren van
een voedselzending de rebellen
het dorp overvallen om de
voedselschuur te plunderen.
Hij kampt met een groot tekort
aan vrachtwagens. Eigenlijk
heeft hij er 83 nodig, maar
sinds 1985 zijn er slechts 31 af
geleverd, waarvan er slechts 15
in gebruik zijn. Zeventien
vrachtwagens zijn overvallen,
uitgebrand of op mijnen gelo
pen. Vorig jaar heeft hij vijf
chauffeurs en vijf andere me
dewerkers verloren: dat bete
kende tien familiebezoeken
met de trieste mededeling dat
de kostwinner niet meer thuis
zou komen. Toch heeft hij wei
nig moeite bij het vinden van
nieuwe chauffeurs. „Natuur
lijk zijn de mensen bang, maar
we hebben geen keus, we moe
ten wel."
De Nederlanders in Xai-Xai
hebben adviserende functies
bij de drooglegging van moe
rasgebied, in de landbouw
voorlichting en in een werk
plaats waar landbouwgereed
schap, windmolens en ossekar-
ren worden gemaakt. Langs de
Limpopo ligt vruchtbare land
bouwgrond, waar het waterpeil
beheerst kan worden met slo
ten en windmolens. In een pro
vincie die vaak door droogte
wordt geteisterd, bieden deze
drooggelegde moerasgronden
goede perspectieven voor land
bouwontwikkeling.
De velden langs de Limpopo
zijn nu deels weer overwoekerd
met riet, waarin grote kerkho
ven van Oosteuropese tracto
ren en combines verscholen
liggen. De laatste jaren nemen
westerse deskundigen de plaats
in van him Russische, Oost-
duitse en Noordkoreaanse
voorgangers. Het nieuwe beleid
geeft voorrang aan kleine en
middelgrote boeren, en ook de -
weinig talrijke- grote boeren
zijn tegenwoordig in de gratie.
Vóór alles moet de produktie
worden opgevoerd. De moe
rasgronden, die nu met Neder
landse hulp worden ontgonnen,
zijn bestemd voor kleine boe
ren. Daarop is de landbouw
voorlichting tegenwoordig ook
gericht, al staat die nog in de
kinderschoenen omdat daar
eerder nooit aandacht aan is
besteed. Men hoopt te leren van
de ervaringen van Zimbabwe,
waar vanouds een goede land-
bouwvoorlichtingsdienst be
staat.
Landbouwvoorlichting
wordt gegeven via de Casa
Agrarias, die moeten uit
groeien tot een dienstencoöpe
ratie. Boeren kunnen dan geza
menlijk zaaigoed en kunstmest
inkopen, een tractor huren en
de verkoop van hun opbrengst
organiseren. Maar het woord
coöperatie wordt angstvallig
vermeden, omdat het zeer is
belast met de collectivisatie-
gedachten van het verleden.
Het Nederlands project geldt