De verschrikkingen van
de Culturele Revolutie
iir'
De troosteloosheid
van de Po-vlakte
Een vergeten hoekje van de geschiedenis
Geestige De GénesteJ
ten onrechte vergeteij
VERSCHENEN
DE STEM BOEKENGIDS ZATERDAG 6 FEBRUARI 1988
AANGRIJPEND RELAAS VAN CHINESE VROUW
Geestkracht
Nachtmerrie
'DE ROZE DRIEHOEK', DE NAZI-VERVOLGING VAN HOMOSEXUELEN
Himmler
Bijgezet
Het Haantje
,aat de neusl:
)e wondere
/ereld van Nemo
iske en Wiske: „J
tf 1 i
Li
IJlW
G2
Door Wim van Leest
DE Po-vlakte in Italië is een merkwaardig gebied. In
vergelijking met het overgrote deel van overig Italië
is het veel lager gelegen en zoals de naam al zegt
uitermate vlak. Bovendien werd in de uitgestrekte
Po-vlakte nieuw land gecreëerd, doordat moerassen
werden drooggelegd. Dat maakte een grotere bevol
kingsdichtheid van de Po-vlakte mogelijk.
Als we de Italiaanse schrijver Gianni Celati mogen geloven
dan woont er in de Po-vlakte een merkwaardig slag men
sen. 'Vertellers uit de Po-vlakte' schetst hij veelvuldig een
sfeer van troosteloosheid en laat de mensen daarop met ge
latenheid reageren. De Po-vlakte in Celatis boek is een
saaie, kleurloze streek waar het vaak mistig is en waar het
barst van de muggen.
Gianni Celati kreeg voor 'Vertellers uit de Po-vlakte'
('Narratore delle pianure' in het Italiaans) na het verschij
nen van de bundel in 1985 twee hoge Italiaanse onderschei
dingen. Celati brak dan ook prompt door met dit boek en het
gevolg was dat er ook meer belangstelling kwam voor de
vier romans die hij tussen de jaren 1971 en 1978 schreef. Ce
lati doceert Anglo-amerikaanse literatuur aan de universi
teit van Bologna en hij geniet in Italië ook enige bekendheid
als criticus en als vertaler van o.a. Twain, Swift en Céline.
Vorig jaar verscheen van hem de bundel 'Quattro novelle
sulle apparanze' ('Vier novellen over verschijningen').
'Vertellers uit de Po-vlakte' bevat 31 korte vertellingen,
waarin, zoals in zoveel Italiaanse boeken, alle aandacht uit
gaat naar de tragi-komische voorvallen uit het leven van
alledag. Gianni Celati laat zijn diverse hoofdpersonen niet
uitblinken door grootse prestaties of sublieme gedachten,
maar door hun hebbelijkheden, hun kleine tics, hun merk
waardige gewoonten of him verbeten streven tegen beter
weten in.
Celati doet het voorkomen alsof hij de verhalen uit de
mond van bewoners van de Po-vlakte heeft opgetekend.
Zijn verteltrant is onopgesmukt en zo nu en dan kinderlijk
eenvoudig. Toch slaagt Celati erin om, ondanks de zichtbare
onbeduidendheid van de vermelde voorvallen, zijn verhalen
een grootsheid mee te geven. Celatis verhaaltjes zijn een
soort parabels die voortdurend leerzaam, maar nimmer be
lerend zijn. Je hoeft niet in de Po-vlakte geweest te zijn om
de essentie van die verhaaltjes te vatten.
Gianni Celati: 'Vertellers uit de Po-vlakte'. Uitg. Meulen-
hoff, prijs 29,50.
Door Hans Rooseboom
CHINA is ver van ons bed.
Ver, mysterieus, communis
tisch, volgens veel mensen
gevaarlijk, een dreiging
voor de toekomst. China is
ook, dat weet iedereen, een
land met een miljard inwo
ners, een vijfde van de we
reldbevolking, verenigd on
der één totalitair regime
met een militaristisch ka
rakter. Reden genoeg om er
méér dan geïnteresseerd in
te zijn.
Jaren lang zijn wij in het wes
ten voor onze China-informatie
aangewezen geweest op kreten.
Onder de langdurige dictatuur
van Mao Zedong (1949-1976)
drongen er slechts slogans tot
ons door, slogans die menig
westers intellectueel wel aan
spraken, zonder overigens iets
te weten van de werkelijkheid
achter het Bamboe Gordijn.
'Het Oosten is Rood, Laat
Honderd Bloemen Bloeien, de
Grote Sprong Voorwaarts, de
Culturele Revolutie...' Het
klonk allemaal zo prachtig.
Heel langzaam komen nu de
verhalen over de bittere wer
kelijkheid, de verhalen van
overlevenden. De Amerikaanse
journalist Fox Butterfield, in
China gestationeerd voor de
New York Times, publiceerde
een paar jaar geleden zijn
standaardwerk over de Grote
Culturele Proletarische Revo
lutie: 'Overleven in de zee van
bitterheid'. Een verpletterend
boek, gebaseerd op getuigenis
sen van slachtoffers van de
maoïstische terreur, van men
sen die jaren na dato voor het
eerst iets durven te vertellen
over de verschrikkelijke pe
riode tussen 1966 en 1976. De
Culturele Revolutie. Fox But
terfield durft zelfs te spreken
van een 'holocaust'.
Nu is er het boek van Nien
Cheng, een Chinese vrouw die
tijdens de Culturele Revolutie
zes jaar in de gevangenis van
Sjanghai zat. Onlangs vertelde
zij een deel van haar verhaal
aan Adriaan van Dis. Haar re
laas 'Gevangene van de Rode
Garde' is een onvergetelijk
'ego-document'. Een persoon
lijk relaas dat een hele periode
uit de geschiedenis indringend
zichtbaar maakt. Een nacht
merrie van vijfhonderd blad
zijden.
Nien Cheng verloor tijdens de
Culturele Revolutie alles: haar
huis, haar bezittingen, haar il
lusies, haar vrijheid, haar han
den, haar vrienden en haar
enige dochter. Maar zij verloor
niet haar geestkracht.
Het verhaal van Nien
Chengs vangt aan in een sfeer
van naderend onheil. Onheil
dat op onherroepelijk ook aan
haar voordeur zal kloppen. De
cirkel van het agressieve
kwaad wordt steeds dichter om
Nien Cheng, haar dochter en
haar huis getrokken. Tot er
geen ontsnappen meer moge
lijk is.
Het begint met massa's Rode
Gardisten, voornamelijk scho
lieren en studenten die met
trommels, gongs, Rode Boekjes
en luidsprekers door de straten
van Shanghai trekken en leu
zen schreeuwen. rcwpr
Dan slaan zij toe. Eerst moe
ten materiële dingen eraan ge
loven. „Ze hanteerden een
strakke lijn. Omdat zij vonden
dat een socialist niet op een
sofa behoorde te zitten, werden
alle sofa's taboe verklaard. An
dere dingen, zoals matrassen
met springveren, zijde, fluweel,
cosmetica en kleding waaraan
modesnufjes uit het westen
kleefden, werden allemaal op
straat gesmeten om later afge
voerd of verbrand te worden".
De Rode Gardisten vinden in
hun revolutionaire ijver ge
noeg stokken om iedereen mee
te slaan die zij maar willen.
Ideologische stokken, verstrekt
door voorzitter Mao. 'Klasse
vijanden' genoeg.
„Tijdens de Culturele Revo
lutie werden de aanduidingen
'koeieduivel' en 'slangegeest'
toegepast op alle negen zoge
naamde categorieën vijanden:
de voormalige landheren, die
werden aangeklaagd tijdens de
Landhervormingscampagne
van 1950-1952; de rijke boeren,
aan de kaak gesteld tijdens de
Campagne voor de Vorming
van Landbouwcoöperaties van
1955; contrarevolutionairen, die
waren aangeklaagd tijdens de
Campagne ter Beteugeling van
Contrarevolutionairen van 1950
en de Campagne tot Uitroeiing
van Contrarevolutionairen in
1955; 'slechte elementen', die
sinds het moment waaarop de
Communistische Partij aan de
macht kwam, van tijd tot tijd
werden gearresteerd; reactio
nairen, die werden veroordeeld
in de Campagne tegen Rechts
van 1957; verraders (Partij
functionarissen die ervan wer
den verdacht Partij geheimen
te hebben bekendgemaakt aan
de Kuomintang tijdens gevan
genschap door de Kuomintang;
spionnen (mannen en vrouwen
met connecties in het buiten
land); 'heulers met het kapita
lisme' (partijfunctionarissen
die zich niet aan de strikt
linkse politiek van Mao hielden
en 'de wegen van het kapitalis
me' bewandelden) en intellec
tuelen met een burgerlij ke ach
tergrond".
Al deze 'Campagnes' waren
sinds 1949 over China heenge-
raast: massale vervolgingen,
razzia's, arrestaties, liquida
ties, executies, vernielingen
van kunst en cultuur.
De Grote Proletarische Cultu
rele Revolutie, die in 1966 be
gon en tien jaar duurde, over
trof alle vorige 'Campagnes' in
omvang, wreedheid en vernie
tigingskracht. Het was een
nachtmerrie die een volk van
bijna één miljard mensen ja
renlang in de greep van de ter
reur hield.
Nien Cheng maakt deze pe
riode grotendeels door in de ge
vangenis, waar zij constant
wordt mishandeld en tot be
kentenissen geprest. Maar zij
geeft geen duimbreed toe: zij
heeft immers niets misdaan.
Haar grote geestkracht stelt
haar in staat deze bittere mi
sère te doorstaan.
Als zij na zes jaar uit de ge
vangenis komt ziet zij het re
sultaat van de orkaan die over
het land heeft geraasd. China is
een land waar de Culturele Re
volutie totaal heeft gezege
vierd. Er is niets meer, behalve
leegte en angst. Op zoek naar
een dichtbundeltje in de boek
winkels van Shanghai treft
Nien Cheng uitsluitend en al
leen nog de verzamelde werken
van Marx, Engels, Lenin, Sta
lin, Mao, Kim II Sung en Enver
Hoxha aan. De Culturele Revo
lutie heeft de cultuur vernie
tigd. De westerse en de ooster
se. Er is niets voor in de plaats
gekomen, behalve een boze dic
tatuur.
Nien Cheng wordt na haar
ontslag uit de gevangenis (zij
zat er van 1966 tot 1972) con
stant door iedereen bewaakt.
Zij heeft geen leven meer.
Maar zij blijft vechten, on
danks het verdriet om de dood
van haar dochter, die door de
Rode Gardisten is doodgemar
teld.
Elseviers Belasting-Almanak
1988. Uitg. Annoventura, prijs
21,75. De 33e editie. „Ook in
dit jaar zijn er weer nieuwe
fiscale bepalingen van kracht
en zijn er dus weer nieuwe be-
lastingbesparende mogelijkhe
den", aldus de uitgeverij. Ver
der is een 'Elsevier Belasting-
Diskette' te koop voor 50,- en
een belasting-cassette van
27,50.
Kluwer Belastinggids 1988.
Uitg. Kluwer, prijs 18,50.
De programmacassette voor
huiscomputers kost 24,90.
David Lewis: 'Het Alfa
plan'. Uitg. J.H. Gottmer,
prijs 29,90. 'Een verbluf
fende methode voor opti
male geestelijke prestaties',
aangeboden door Engelse
psycholoog.
Dr. Joseph Murphy: 'Ja zeg
gen tegen het leven'. Uitg.
J.H. Gottmer, prijs 28,90.
Het laatste boek van de
Amerikaanse propagandist
van het positieve denken.
Suzie Orbach en Luise
Eichenbaum: 'Van vrouw
tot vrouw*. Uitg. Bert Bak
ker, prijs 24,90. De schrijf
sters van 'Wat willen vrou
wen eigenlijk' en 'Zo zijn
vrouwen' houden zich nu
bezig met het leven van
vrouwen in de jaren tachtig
en vooral met relaties tussen
vrouwen. Over de vanzelf
sprekendheid waarmee
vrouwen elkaar in vertrou
wen nemen, maar ook over
jaloezie, teleurstelling en
woede tussen vrouwen en
over eenzaamheid waarover
juist niet wordt gesproken
van vrouw tot vrouw.
Door Mathieu Kothuis
CONTRAGENEN is een
term die de taalkundige
Richard J. Deppe bedacht
om al die groepen mee aan
te duiden die de nazi's wil
den elimineren: joden, an
tifascisten, homosexuelen,
Jehova's Getuigen, non-
conformistische geestelij
ken, zigeuners en andere
groepen 'Untermenschen'.
In het boek 'De Roze Drie
hoek, de nazi-vervolging van
homosexuelen', heeft de
Amerikaan Richard Plant
een bijdrage geleverd aan de
geschiedschrijving over de tot
nog toe onderbelichte vervol
ging van homosexuelen tij
dens het naziregime.
Zelfs veertig jaar na de
oorlog, zo zegt Plant, hebben
veel facetten van het nazi-re
gime niet die aandacht van
wetenschap en publiek ge
kregen die ze verdienen. Veel
gruwelijkheden uit de oorlog,
waaronder de vervolging van
homosexuelen, zijn als het
ware weggedrukt door de
grootste gruweldaad van al
les: de systematische uitroei
ing van de joden.
Voor die verlate aandacht
zijn volgens Plant genoeg re
denen aan te wijzen. Na de
oorlog kregen homo's niet, zo
als andere vervolgden, de mo
gelijkheid hun gevoelens van
wrok te uiten. Het klimaat
van koude oorlog en conser
vatief moralisme was be
paald niet bevorderlijk voor
het elimineren van alle spo
ren van nazi-juriprudentie
tegen homo's. Zo bleven de
anti-homosexuele wetten van
de nazi's nog tot 1969 in West-
Duitsland van kracht.
Van de groep homo's uit de
concentratiekampen kon pas
in '72 een eerste volledig ver
slag worden gepubliceerd. In
1977 werd dit verslag gevolgd
door een diepgaand onder
zoeksrapport met cijfers over
arrestaties, vervolgingen en
het lot van Duitse en Oosten
rijkse homosexuelen in de
concentratiekampen.
Plants bijdrage aan de ge
schiedschrijving over de
nazi-gruwelen en misdaden
tegen homo's leidde in de VS
tot enthousiaste en uiterst lo
vende kritieken. En terecht,
Plant is er in geslaagd op een
overtuigende manier duide
lijk te maken dat de homo
haat van de nazi's niet alleen
maar in het verlengde lag van
de uitroeiing van de joden en
andere 'Untermenschen'.
De Duitse homofobie vond
zijn wortels al ver vóór de
Tweede Wereldoorlog. Dat de
homovervolgingen vooral
plaats vonden in Duitsland en
Oosterijk had alles te maken
met de nazi-opvatting dat het
'homo-virus' het 'Arische ras'
infecteerde en daarom met
wortel en tak moest worden
uitgeroeid. Plants verslag
houdt impliciet ook flinke
kritiek in aan het adres van
al die historici die dit aspect
uit de Tweede Wereldoorlog
consequent hebben gene
geerd.
Plant begint en eindigt zijn
boek met een persoonlijk ver
slag over zijn ervaringen in
Duitsland. In '38 wist hij tij
dig uit Frankfurt, waar hij
was opgegroeid, te ontkomen
en vluchtte naar Zwitserland.
Later emigreerde hij naar de
VS. Na de oorlog bezoekt hij
zijn overgebleven (homose-
xuele) kennissen in West-
Duitsland en krijgt dan de ze
kerheid dat de meesten de
oorlog niet hebben overleefd.
Het duurde daarna nog jaren
voordat Plant zich zette aan
een boek over de homovervol
gingen.
En dat hij daarbij niet over
een nacht ijs is gegaan be-
Ernst Röhm, chef van de
staf van de SA, manifes
teerde zich openlijk als ho-
mosexueel en werd in 1934
in de 'Nacht van de lange
messen' gevangen genomen
en gefusilleerd. - foto af
wijst de gedegen aanpak van
'De Roze Driehoek' waarvoor
Plant jarenlang studie en on
derzoek verrichtte in Duitse
archieven. Naast de rol van
de homosexualiteit in de
Duitse samenleving, het lot
van de homo's tijdens de op
komst van de nazi's en de
verschrikkingen in de con
centratiekampen behandelt
Plant uitvoerig het befaamde
Institut für Sexualwissen-
schaft van Magnus Hirsch-
feld. Deze belangrijkste ver
tegenwoordiger van de sek
suele wetenschap opende
vlak voor de oorlog ook een
kantoor in Den Haag. Bij de
inval van de Duitsers in ons
land werd dit kantoor geslo
ten. Voor de nazi's werd
Hirschfeld, liberaal, jood én
homosexueel, een ideaal doel
wit in hun propaganda voor
uitroeiing van alle 'Unter
menschen'.
Vooral Himmlers obsessie om
de homo's in het Duitse leger
radicaal uit te roeien (lang
voordat aan een systemati
sche moord van de joden
werd gedacht) werkt Plant
uit in een hoofdstuk over de
'affaire Röhm' en in een
schets over het leven van
Himmler. Röhm, hoofd van
de SA, werd in de beruchte
'Nacht van de Lange Messen'
opgepakt en met honderden
anderen geliquideerd. Het feit
dat Röhm zich openlijk als
homosexueel manifesteerde,
maakt volgens Plant duide
lijk dat de nazi's (met Himm
ler als grote voorvechter) hun
homohaat in toenemende
mate projecteerden op ieder
een (homo of niet) die ze uit te
weg wilden ruimen.
Zo werd ook de opperbe
velhebber van de Reichswehr
Werner von Fritsch die vrij
kritisch tegenover de nazi
ideologie stond, op beschuldi
ging van homosexualiteit
voor de rechter gedaagd. Pas
toen dat proces niet vlotte
werd hij op een andere wijze
op een zijspoor gemanoeu
vreerd. Ook Alfred Krupp,
erfgenaam van de gelijkna
mige Duitse staal-multina-
tional, werd slachtoffer van
deze homojacht. In een Ber-
lijns hotel en op het eiland
Capri werd hij betrapt in ge
zelschap van een stel jonge
mannen. Kort daarop pleegde
Krupp zelfmoord.
Op grond van processtuk
ken kan worden opgemaakt
dat in de jaren '36 tot '39 42.919
Duitse en Oostenrijkse man
nen werden veroordeeld op
grond van de beruchte para
graaf 175 dat homosexuele
handelingen tussen volwasse
nen verbood. Concrete cijfers
Himmler projecteerde
homo-haat op iedereen die
hij uit de weg wilde
ruimen. - fotoap
over de slachtoffers in de con
centratiekampen zijn er niet.
Geschat wordt dat die aantal
len in de tienduizenden lopen.
Onder de groep homo's in de
concentratiekampen was het
aantal sterfgevallen relatief
erg hoog (60 procent tegen 41
procent onder de groep poli
tieke gevangenen en 35 pro
cent onder Jehova's Getui
gen). Bij de bevrijding was
nog 26 procent van de gevan
gen homo's in leven (tegen 41
procent onder de groep poli
tieke gevangenen en 57 pro
cent onder de Jehova's Getui
gen).
Richard Plant: „Het lot van
de homo's tijdens het Derde
Rijk kan dienen als toetssteen
voor alle slachtoffers die zijn
weggevaagd in de orkaan van
haat.De schrikbeelden ko
men opnieuw tot leven wan
neer fundamentalisten van
welke sekte ook - religieus of
wereldlijk - het in een land
voor het zeggen krijgen en
een heilige oorlog uitroepen
tegen de meest kwetsbare en
beschimpte minderheden".
Richard Plant: 'De Roze Drie
hoek'. Uitg. Veen, prijs 37,50
Door Gerard van Herpen.
WAAROM koop ik voor een tientje de Dichtwerk]
van Peter De Génestet? Ik bezit van hem een klei
bloemlezing van Meulenhoff die ik in 1945 kocht!
acht gedichten van De Génestet had ik kunnen vindj
in de bundel 'De Nederlandse Poëzie" van Gerij
Komrij. Ik herinner mij niet dat zijn poëzie blijven)
indruk heeft gemaakt. Nu schaf ik mij de Volle
Dichtwerken van De Génestet aan, omdat het 1
werk, in 1921 uitgegeven, zo fraai is uitgevoerd.
Het is de 21-ste, met roman
tische prenfjes geïllu
streerde uitgave en C.P.
Tiele schreef er een uitvoe
rige levensschets voor. Van
Peter de Génestet kende ik
slechts enkele gedichtjes:
Het haantje van de toren,
Het Penningske der We
duwe en Individualiteit,
„Wees U zelf, zei ik tot
iemand, maar hij kon niet,
hij was niemand" en zeker
ook wel: „O land van mest
en mist, van vuile koude re
gen".
Ik heb aan een week-end
lang lezen in De Génestet
een gevoel van spijt en
wroeging overgehouden.
Spijt dat ik hem niet eerder
en grondiger heb gelezen en
wroeging omdat ik een mooi
boek had gekocht zonder te
weten wat de dichter echt
waard was. De Génestet be
hoort zeker niet tot de top
pers van onze poëzie, maar
hij is van alle Hollandse
tijdgenoten, van het hele
zootje, Beets, Tollens, Ten
Kate, Heije, Van Lennep, de
zuiverste, de eenvoudigste
en ook de sympathiekste.
Hij is de dichter die in zijn
poëzie pathos, braafheid,
heldenmoed en andere na
tionale deugden niet zo no
dig Heeft. Hij is geestig, doet
in sommige gedichten zelfs
een tikkeltje aan Heine den
ken en hij is vooral sober en-
eerlijk De dichter in de do
minee of de dominee in de
dichter laat zien dat hij de
consequenties van zijn leven
overziet. In zijn poezie ver
bloemt hij niet dat hij soms
in uitersten van geloof en le
ven overvallen door twijfels
wordt overvallen. „Hij is
geen dominé- de Hemel zij
geprezen- Voor velen is men
't best, door 't ganschelijk
niet te wezen".
Ik ben het vurig eens met
Jan Rogier die in 1961 bij 'de
eeuwwende van zijn dood'
schreef dat De Génestet ten
onrechte is vergeten en dat
hij jammer genoeg is bijge
zet in het Museum van onze
Vaderlandse Letterkunde.
Hij noemt hem 'de zuivere
zanger van het Hollandse
binnenhuisje'.
Peter de Génestet, in 1829
in Amsterdam geboren, was
vroeg wees, verbleef bij fa
milie in Bloemendaal, werd
Remonstrants predikant in
Delft, in 1852 trouwde hij
met een jeugdvriendin uit
Bloemendaal, Henriëtte
Bienfait, maar hij verloor
haar al in 1859 en kort
daarna stierf ook zijn enige
zoontje. In Delft woonde hij
in de pastorie aan het
Noordeinde 31. In de zeven
zeer gelukkige jaren die hij
in Delft heeft doorgebracht
heeft hij veel gedichten ge
schreven. In die poëzie be
zingt hij zijn huiselijke ge
luk, maar hij dicht spottend
ook veel over theologisch
gekrakeel in Holland.
In die spotternijen blijft
hij met twee benen op de
grond staan. „Handen uit de
mouwen, courage en ver
trouwen en wat gezond ver
stand". In 1859 verlaat hij
Delft en hij vraagt ontslag
als predikant. Er zijn critici
die vaststellen dat hij af
scheid van zijn ambt heeft
genomen vanwege de dood
van zijn vrouw en zoon,
maar uit zijn poezie blijkt
meermalen dat hij het pre
dikantschap hem menig
maal zwaar is gevallen. Hij
was bovendien met zijn Eer
ste Gedichten in 1851, zijn
verzen in Laatste der Eers
in 1861 en met zijn
dichtjes (1860) een zeer;
pulair dichter geworden. i
Génestet is een volksdicht]
'hij is de rustige teken
naar de dingen van de
tuur'.
In 1849 was hij nogi
jonge poeët die het leven 1|
had. „Ik ben gelukkig
een kind en dwaas en
Ik durf weer veilig van]
leven alles hopen". Leve:
lust was voor hem het
leven. In de ondeugende]
vrijmoedige ondertoon
zij n poëzie herken ik, bij
tijdverschil, invloeden
van Annie M.G.
Freek de Jonge en
Gaaikema, om maar
enkele domineeskinderen!
noemen.
De Génestet was een f
kig mens totdat hem in h
korte tijd bijna alles
ontnomen. Over het verl|
van zijn vrouw en ei
zoontje heeft hij zeer
roerende gedichten gesi
ven. 'Het haantje van
toren' beschrijft hoe z|
zieke vrouw hoopt dat
haantje van de toren,
zij dagelijks vanuit
ziekbed het uitzicht op
nog tijdig van die akelij
koude noordenwind
het zuiden zal draaien.
Het gedicht waarmee
de geboorte van zijn
('Op een kind in mei')
zong, kreeg al te gauw
vervolg waarin hij vei
tig vaststelt dat ,,'t lied
mei een logen" bleek te f
Het kind zou geen
meimaand meer bek
Ook het gedicht Liefde
De Génestet schreef na
dood van zijn vrouw in II
is in zijn sobere en sta
toonzetting een aangrij
gedicht gebleven.
In de hoop dat de Gek
lucht hem goed zou
verhuisde hij naar het
derse Rozendaal (bij
hem). Op het buiten dat
behoorde aan de familie
zijn vrouw overleed Peten
Génestet op 2 juli 1861.
Rozendaal ligt hij ook
graven. In Bloemendaal
liefste plek, daar half
thuis mocht wezen, U eeri
bovenal') werd in 1911
vereerders een bank te
ner ere geplaatst.
De poëzie van Peter
Génestet laat zien dat hij
dichter niet alleen over
natuur, over zijn liefde
het leven kon schrijven,
was ook, precies zoals Hl
en Victor Hugo, die hij
wonderde, een begenadi|
spotvogel. En die waren
in zijn tijd niet zo heel vf
Zijn derde misschien wel'
minst geprezen talent
zijn vertellerschap. Ook
die grote gedichten over
Nikolaasavond, Het
en De Mailbrief kon hij
spotten met de brave zii
der natie niet laten. Van
phen bij voorbeeld,
zwijgt er maar liever o<
'om niet 't vrouwlijk Ni
land aan den hals te
gen'.
Een Delftse (l)'uitgevf
verzorgde in 1977 een
gave van de brieven van
Génestet. Een mooie hei
gave van zijn poëzie,
pleet met de romantii
prentjes van een eeuw g<
den, zou de vergeten, door
tachtigers onderste
geholde dichter, Peter
Génestet, het eerherstel
zorgen dat hem, bij nat
inzien, zeker toekomt.
_)E zwarte neushoorns in Afrika
.en. Het Wereldnatuurfonds
[een actie om die dieren te ree.
?een zier schelen. Er is zelfs eer
seert om op neushoorns (en leeu'
[anten) te kunnen schieten.
je moet daar veel geld voor be
yeer uit De hoorn van de neush
neushoornpoeder brengt twintig
Daar worden dure poeders i
ders innemen kunnen beter
eter de neushoorns laten vrijen
3ASISSCHOOLLEERLIN-
JEN uit Etten-Leur gingen
I maandag naar 'De wondere
wereld van Nemo'. Een to
neelvoorstelling met muziek
voor kinderen van vijf tot
;ien jaar door kindertheater
rats.
'Kleine Nemo' komt uit
nerika en was in 1909 het
erste stripverhaal ter we-
Sreld. Net als in het boek be
geeft Nemo de gekste dingen.
lij gaat het noorderlicht ach-
ema, ontmoet ijsberen en
[apen enz. Na elk avontuur
vordt Nemo weer wakker in
zijn bed, het was maar een
Idroom.
Het toneelstuk ziet er mooi
uit, de fee en prinses Poppele-
i in tulen sluiers, mooi met
achtgekleurd licht. Het decor
dapt soms open en dan is er
plotseling een drakenmuil,
en ijsbeer of een ijspaleis. De
ersonen zijn echte stripfigu
ren, je leert hun gedachten en
karakters niet kennen, dat
hoort meer in een gewoon
ek.
I Krats speelt graag voor
scholen in het hele land.
cholen die zo'n voorstelling
[leuk vinden, moeten de kop
en bij elkaar steken. De
voorstelling kost geld, maar
[er kunnen veel kinderen te
gelijk naar kijken. Voor in-
iformatie stichting Krats, tel.
010-4760478.
Overal in China valt Mao Zedong van zijn voetstuk
fotoap
Door de loop der historische
gebeurtenissen (de toenadering
tussen China en de Verenigde
Staten) nemen haar kansen om
voorgoed naar het buitenland
te kunnen ontkomen toe. Het
bezoek van president Nixon in
1973 schept een goed klimaat.
Uiteindelijk lukt het haar in
1980 naar Amerika te emigre
ren. Daar onderneemt zij met
haar kapotgemartelde handen
de moeizame taak om haar ge
tuigenis te schrijven.
De dood van Mao Zedong in
1976 was voor alle Chinezen een
geweldige opluchting. De dic
tator was dood. Het is voor de
Chinezen te hopen dat de ver
meende veranderingen onder
Deng Xiaping en zijn huidige
opvolgers het leven in het Rijk
van het Midden iets minder on
draaglijk hebben gemaakt dan
het was tijdens de hel van Mao.
Nien Cheng: 'Gevangene van
de Rode Garde'. Uitg. Het We
reldvenster, prijs 34,90.