t in Tirol
s
I
Halogeen licht brengt sfeer
Ananas
Cactussen gedijen bij verwaarlozing
1
DËÏËClÖR
DE STEM
SCHITTERENDE AANVULLING OP DE NORMALE GLOEILAMP
BIIS
AAN TAFEL
Koolmonoxyde - test
VRIJDAG 29 JANUAR1118
S3
VRIJDAG 29 JANUAR11988
i §„1
Tl
Nv. '*wm
toole grote pinten.
FOTO LEO VAN VELZl
na, indien mogelijk
Nederland onder de
lomen, waar de aca-
:heiden doch trouw
ift, vooral hier in het
lederland werkt men
indige kringen. Daar
pte tijd een paar van
dat men zelf ook
[ilinaire deel van de
el is blijven liggen,
dat moeilijk van de
pberen dat wel te sti-
nog steeds opgeld
woord van de aca-
|n: 'Het verhaal van
is een lange en
(tie van vreterij tot ta-
iter naar beneden, en dan houdt het i
ikjes sneeuw matten neergelegd,
IFOTO GUY VAN GRINSVEN
nderen aan de Heer.
Westendorf is ervan
iet de wraak van de
el Alpenwouden zijn
nder het kapmes om
naken voor het leger
Eens moest dat fout
nu.
Een spotje met
halogeen licht,
gericht op fraai
kristal, geeft
een heel eigen,
speels en
sfeervol effect.
Twee halogeen-bronnen
verlichten deze werktafel. Een
tegen het plafond, de ander
geplaatst op het bureau In een
sierlijke en ranke armatuur.
Volop prettig licht.
Door Hans Bours
Sinds de uitvinding van de
gloeilamp zo'n honderd
jaar geleden, is er op licht-
gebied heel wat gebeurd. Tientallen
jaren was, althans in woonhuizen, de
ballongloeilamp met een wol-
framgloeispiraal het enige kunstlicht.
De komst van energiezuinige SL, P1
en TL-D lampen betekende een
enorme verbetering. De levensduur
van dit soort lampen is vijf tot zes
maal langer dan van een normale
gloeilamp en het stroomverbruik
aanzienlijk geringer tegen dezelfde
lichtopbrengst. En sinds enkele jaren
is er dan weer een nieuwe ontwikke
ling; halogeenlampen voor particu
liere toepassingen.
Een halogeenlamp bestaat uit een
combinatie van een gloeidraad,
kwartsglas, lampvorm en een gas
mengsel waaraan halogeengas is
toegevoegd. Halogeenlampen heb
ben een langere levensduur, tot twee
maal zo lang, als normale gloeilam
pen. Dat komt doordat deeltjes die
door de gloeidraad afgestoten wor
den zich niet op het lampgas afzet
ten (zoals bij normale gloeilampen)
maar op de gloeidraad terugkeren.
Het afzetten van gloeidraaddeeltjes
op het lampglas bij een normale
gloeilamp herkent u door het zwart
worden van het glas.
VERSCHILLEN
De verschillen tussen een normale
gloeilamp en een halogeenlamp zijn
zeer opvallend. Halogeenlicht is hel
der, sprankelend wit en de lamp zelf
is veel kleiner dan de normale gloei
lamp. Daardoor kunnen de armatu
ren, geschikt voor halogeenlampen,
veel kleiner zijn. En dat biedt ontwer
pers weer veel vormgevingsmogelijk-
heden. Dat blijkt uit de talloze, vaak
heel ranke, armaturen die nu te koop
zijn.
PERFECT
Halogeenlampjes worden veelal ge
monteerd in een reflector van hoog
waardig aluminium, aan de voorzijde
afgesloten door helder of mat glas.
Door die reflector kan het licht heel
nauwkeurig gebundeld worden
waardoor het bij uitstek geschikt is
als accentverlichting.
Bijvoorbeeld voor het aanlichten
van bepaalde objecten zoals kunst
en siervoorwerpen, verzamelingen,
schilderijen, etc. Daarnaast zijn halo
geenlampen met name geschikt voor
het helder verlichten van een hob
by/werkplek of als bureau-verlich
ting.
Zijn de reflector halogeenlampen
alleen geschikt als accentverlichting,
halogeenlampen met een normale
fitting kunnen zo in iedere (gesloten)
armatuur worden gedraaid. Deze
Double Envelope lampen zijn dus
geschikt voor algemene verlichting,
bijvoorbeeld in de woonkamer.
HOOG-ENLAAGVOLT
Halogeenlicht is natuurlijk al veel
langer bekend. Denk maar aan kop
lampen van auto's, industriële werk-
verlichting (bijvoorbeeld bouw),
toonzalen en etalages. In al deze ge
vallen gaat het om hoogvolt-halo-
geen (220 volt).
In de particuliere sector worden
meestal laagvolt-halogeenlampen
gebruikt. Deze zijn, zoals gezegd,
veel kleiner en hebben veel minder
stroom nodig. Wel moet bij deze lam
pen de spanning van het lichtnet via
een transformator van 220 volt wor
den teruggebracht tot 6, 12 of 24
volt.
In de meeste armaturen is de
transformator in de lampvoet wegge
werkt. Laagvolt halogeenlampen zijn
te koop in 15, 20, 35, 50 en 75 Watt.
De prijzen variëren van zo'n 15 gul
den voor een 12 V/20 W lampje tot
zo'n 40 gulden voor een 12 V/50 W
reflector staaflamp.
OPPASSEN
Halogeenlampen mogen op een dim
mer worden aangesloten, de levens
duur van de lamp zal echter vaak
korter zijn. Dat komt omdat de halo
geenlamp alleen optimaal werkt
wanneer de gloeidraad een be
paalde temperatuur heeft, namelijk
de temperatuur bij branden op volle
sterkte. Wordt de lamp gedimd, dan
wordt de temperatuur van de gloei
draad lager en kan het halogeenpro-
ces zelfs stoppen, met als gevolg
een veel kortere levensduur. Dit
geldt zowel voor hoog- als laagvolt
halogeenlampen. I
Een dimmer mag u dan ook alleen
gebruiken wanneer de halogeen
lamp regelmatig op volle sterkte
brandt. Nog iets waarmee u moet op
passen; bij het verwisselen van een
halogeenlampje mag u het lampje
zelf niet aanraken. Door het vet van
de vingers worden, wanneer de lamp
brandt, de vingerafdrukken in het
glas ingebrand en kan de lamp knap
pen. Gebruik daarom bij het verwis
selen een papiertje of doekje. Raakt
u het lampje per ongeluk toch aan,
maak het dan met alcohol schoon
voordat u het lampje laat branden.
Bij de Double Envelope lamp met
normale fitting heeft u hier geen last
van, de halogeenlamp wordt name
lijk beschermd door een extra glazen
omhulsel dat u gewoon mag vast
pakken.
Halogeen is een heel aparte vorm
van verlichting, niet bedoeld als ver
vanger van de normale gloeilamp
maar juist als aanvulling. Het helder
witte sprankelende licht roept een
heel eigen sfeer op en biedt heel
eigen mogelijkheden. Sfeer en mo
gelijkheden worden nog versterkt
door de heel aparte eigentijdse
vormgeving van de speciaal voor ha
logeenlampen ontworpen armatu
ren.
Ananas savitus L. Is de Latijnse
naam voor een plant die vooral In het
Caraïbische gebied voorkomt. Ana
nas wordt gekweekt voor de verwer
king In bloemstukken of als potplant
verkocht. Daarnaast draagt het ge
was roodachtlg-gele eivormige
schijnvruchten, waarvan het vrucht
vlees al honderden Jaren in onze
streken wordt geconsumeerd.
Met name als nagerecht of In een sa
lade Is de ananas niet meer weg te
denken. Met de ontdekking van de
Nieuwe Wereld werd tevens de ana
nas ontdekt. Fernando Columbus
schreef In de zestiende eeuw een
boek over het leven van zijn be
roemde vader waarin vele wetens
waardigheden over diens reizen wer
den vermeld. Zo berichtte Chrlstof-
fels zoon dat zijn vader in 1493 tij
dens diens tweede reis naar de
Nieuwe Wereld op het eiland Guada-
loupe voor het eerst ananas zag.
Spanjaarden gaven de vrucht de
naam 'Pina' omdat hij zoveel over
eenkomsten vertoonde met de pijn
appel.
Eigenlijk Is er bij de ananas geen
sprake van één vrucht maar van een
verzameling van vergroeide
vruchtjes. In het begin van de 17de
eeuw kwam de ananas als geschenk
voor Oliver Cromwell naar Engeland.
Korte tijd later waren de Franse fijn
proevers aan de beurt, die het er
spoedig over eens waren dat het hier
een regelrecht geschenk uit de he
mel betrof. Aanvankelijk kon alleen
de adel het zich permitteren om van
de exotische lekkernij te genieten.
De eerste ananasplanten werden in
diezelfde eeuw naar Europa ge
bracht. Lelden zou de eer toekomen
de eerste ananas onder glas te heb
ben geproduceerd in 1650.
TEELT
Naarmate de verbindingen per schip
beter werden, was het rendabel om
vruchten in plaats van planten naar
Europa te verschepen. Rond de
eeuwwisseling werd de ananasteelt
in Europa verdrongen door de goed
kopere, uit warmere streken geïmpor
teerde vruchten. Hawai en het grote
eilandengebied daaromheen behoort
nog steeds tot de grootste producen
ten en neemt ongeveer 70% van de
wereldhandel voor zijn rekening.
Bij het kopen van ananas kan door
een lichte vingerdruk worden gecon
troleerd of het vruchtvlees meegeeft.
Is dit het geval dan is de vrucht vers.
De schil moet egaal donker zijn en
mag aan de onderkant geen donkere
plekken vertonen. De eenvoudigste
manier om de ananas schoon te ma
ken is de volgende: snij de verse ana
nas in plakken. Verwijder de harde
schil, zodat mooie ronde schijven
overblijven. Verwijder eveneens de
zwarte pitten die zich in de rand be
vinden en steek met een appelboor
het houtige middenstuk eruit. De
schijven kunnen dan - indien ge
wenst - in stukjes worden gesneden.
BEIGNETS
Indien u de ananas niet 'puur' wenst
te eten kunt u het volgende eens pro
beren: ananasbeignets. Daarvoor
hebt u nodig:
- 8 schijven ananas
-enkele eetlepels Kirsch
-125 gram bloem
-1 eetlepel brandewijn
-1 dl. bier en 1 /2 dl. water
-1 el
- snuifje zout
-1 lepel olie
- fijne suiker
Maak een kuiltje in de bloem en doe
er het ei, de brandewijn en het zout
in. Meng dit voorzichtig en voeg ge
leidelijk het bier en het water toe.
Vervolgens het deeg vanuit het mid
den goed mengen. Als het deeg een
homogene massa vormt moet het on
geveer een uur, afgedekt met folie,
rusten. Daarna wordt de lepel olie
toegevoegd. Het deeg heeft de ste
vigheid van een dik pannekoekbe-
slag. Het mag niet te vloeibaar zijn,
omdat het anders de ananas niet vol
doende omhult. De schijven ananas
moet u vóór u met het beslag begint
in de Kirsch marineren. Hierna laat u
de schijven goed uitlekken, waarna
ze in het beslag worden gedompeld.
Tenslotte worden ze in olie of frituur
vet gebakken totdat ze gezwollen en
goudbruin zijn. Laat ze na het bakken
uitlekken op keukenpapier en be
strooi ze met fijne suiker.
Door Hans Veldhuis
Er zijn maar weinig planten
die het 's winters in een
verwarmde kamer nog
goed uithouden. Of u moet dagelijks
met de plantenspuit aan de slag om
de droge lucht wat dragelijker te ma
ken.
Maar een bekende uitzondering
daarop vormt wel de cactus. Typi
sche droogteplanten, hoewel ze ook
heel goed zijn ingesteld op wisse
lende dag- en nachttemperaturen.
Want juist om aan die extreme groei-
omstandigheden het hoofd te kun
nen bieden zijn de bladeren omge
vormd tot stekels - uitzonderingen
daargelaten.
Juist daarom zijn cactussen maar
ook vetplanten gewaardeerde huis
genoten. De laatste groep heeft vle
zige stammen en/of bladeren,
waarin ze een vochtvoorraad op
slaan. In huis vragen ze niet alleen
een lichte plaats maar ook weinig
water. In elk geval minder naarmate
hun groei afneemt en dat begint in
de nazomer al. Voorbeelden van vet
planten zijn het lantaarnplantje, de
wasbloem, agave en aloë evenals de
jaarrond verkrijgbare kalanchoë.
Overigens is de benaming vetplant
eigenlijk wat vreemd, droogteplant
zou een betere omschrijving zijn.
Ook alle planten die tot de cactus
familie behoren zijn droogteplanten.
Meestal stekelige planten, hoewel er
ook uitzonderingen zijn. Zoals de pe-
reskia aculeata 'godseffiana', die
nog wel een bladplant is. Min of
meer een tussenvorm is te vinden bij
de bladcactus of epiphyllum en bij
de paas- of kerstcactus, resp. rhipsa-
lidopsis en zygocactus. De oor
spronkelijke vormen van de laatste
twee bloeien in het voorjaar en in de
cember, maar de tegenwoordige,
moderne typen worden gedurende
een groot aantal maanden van het
jaar aangeboden.
PLASTIC POT
Zowel cactussen als vetplanten wor
den gerekend tot de zogenaamde
succulenten, waarin het Latijnse
woord sucus voor sap zit. En dat is
precies wat deze planten zijn: sap
pig. Voor de verzorging betekent dit
dat ze weliswaar niet al te veel water
vragen, maar vooral dat het grond-
mengsel doorlatend moet zijn. Wat
teveel water is dan niet direct scha
delijk. En eigenlijk mag de grond ook
best af en toe aan de droge kant zijn.
Vooral voor een plastic pot hoeft de
hoeveelheid water in de winter zelfs
maar erg klein te zijn.
DROOG EN KOEL
Ze krijgen alleen in de groeiperiode,
zo tussen maart en augustus, extra
voeding. En als het even kan, wor
den ze in de winter koeler gezet,
hoewel dat al heel goed op de ven
sterbank bereikt kan worden. Mijn
lidcactus bijvoorbeeld blijft daar zo
mer en winter staan en hij bedankt
daar elk voorjaar voor met een zeer
rijke bloei. Maar cactussen kunnen
een temperatuur verdragen die maar
net boven het vriespunt blijft. En me
nige soort bloeit pas echt rijk als
deze droog en koel kan overwinte
ren.
Voor liefhebbers van vetplanten en cactus
sen bestaat er een speciale vereniging,
Succulenta, met een eigen tijdschrift. Voor
meer informatie: Mauritshof 124, 3481 VN
Harmeien.
3
X
PEN VOOR DIABETICI
Alle honderdduizend diabetespa
tiënten (suikerpatiënten) in Ne
derland komen in aanmerking
voor een gratis insuline-pen. Een
blijvend geschenk van Nordisk
Nederland, onderdeel van de
Deense gelijknamige stichting
van en voor suikerpatiënten, die
deze maand tien jaar bestaat. De
pen, de Insuject-X, kost normaal
ruim honderd gulden.
Hij vervangt het dagelijkse ritu
eel van spuit klaar maken, de
juiste hoeveelheid insuline opzui
gen en injecteren. Het nieuwe in
strument is geschikt voor alle
suikerpatiënten en kan een grote
ommekeer in hun leven beteke
nen. Een keer in de week hoeft er
maar een patroon te worden ver
vangen.
De pen is op aanvraag via de
huisarts verkrijgbaar. Volgens
een woordvoerder van de stich
ting zijn er genoeg pennen in
voorraad, maar het kan, gezien
de verwachte drukte, even duren
voordat hij wordt toegezonden.
Er is een speciale infolijn voor
deze actie geopend: 070-469500,
te bellen tussen 9 en 18 uur.
PLAATJE REDTLEVENS
DETECTOR EUOOPE DIST
V*NNEER
HET OOG
VER
KLEURT
NAAR
GRUSOF
ZmRTOAN
DREIGT ER
GEVAAR
Vanaf volgende week is er een
klein plastic plaatje in de winkels
te koop dat niet veel groter is dan
een lucifersdoosje maar dat wel
levens kan redden. Het ding sig
naleert namelijk onmiddellijk de
aanwezigheid van koolmonoxyde
in de lucht. Ook als er sprake is
van een zeer geringe, maar toch
gevaarlijke concentratie.
Het lijkt geen overbodig artikel
als we het aantal mensen in
ogenschouw nemen, dat jaarlijks
in Nederland overlijdt aan kool-
monoxyde-vergiftiging. Dat zijn
er zo'n twintig tot dertig. En hon
derden mensen die het uiterst
giftige gas hebben ingeademd,
moeten in het ziekenhuis behan
deld worden.
Koolmonoxyde komt meer
voor in de atmosfeer dan menig
een denkt. Het is volkomen reuk
en smaakloos zodat het zintuige-
lijk niet kan worden waargeno
men. Maar al bij concentraties
rond 0,02 procent kunnen er ver
schijnselen optreden van hoofd
pijn en misselijkheid. Als de hoe
veelheid gas toeneemt, kan dat
leiden tot bewusteloosheid en
uiteindelijk tot de dood.
Koolmonoxyde, ook wel kolen
damp geheten, komt vrij bij ver
brandingsprocessen. In het da
gelijkse leven kan dat het geval
zijn bij geisers, cv-ketels, open
haarden, kacheltjes, gasfornui
zen, auto's (denk aan bijvoor
beeld defecte uitlaten), caravans,
motorboten, werkplaatsen en ga
rages. Is er ook maar een
spoortje van het gas in de omrin
gende lucht aanwezig, dan ver
kleurt een deel van het plaatje
van bruin naar grijs of zwart.
Simpel, maar volgens het bedrijf
dat de detector op de markt
brengt, Detector Europe Distri
bution in Malden, heel effectief.
Te koop in onder meer doe-het-
zelf-zaken, drogisterijen, kam-
peerwinkels, tankshops en gara
ges voor 4,95.
GEURTJE VOOR BABY
Wie zijn of haar baby wil parfu
meren, kan gerust zijn. Speciaal
voor kinderen van nul tot twaalf
jaar heeft Irène Clayeux in Parijs,
wereldwijd befaamde topont-
werpster van baby- en kinderkle
ding, vooreen wereldprimeur ge
zorgd: een geurlijn, toegepast in
zeep, shampoo of eau de toilette.
De 'Maëlle pour TEnfant' werd
voor het eerst geïntroduceerd in
1986. In december j.l. was het
nieuwe geurpakket goed voor
een 'Janus de I'Industrieeen of
ficiële Oscar die jaarlijks wordt
toegekend voor het meest unieke
produkt-idee.
De geurmakertjes zijn allemaal
officieel uitgetest en volkomen
veilig bevonden voor de tere ba
by- en kinderhuidjes. Ze prikken
ook niet in de oogjes.
ProCosmétiques in Weesp
brengt de Maëllelijn op de markt.
Niet goedkoop: zeep f 13,95,
shampoo f 14,95 en eau de
toilette (100 ml.) f 49,95.
VOCHT WEG UIT MUUR
Hafort BV in Amersfoort zegt de
ideale oplossing te hebben ge
vonden voor optrekkend vocht in
muren. De Aquaplan Wall Injec
tor is voor doe-het-zelvers ge
makkelijk aan te brengen.
Een
volledige set is verkrijgbaar in
doe-het-zelfzaken en bestaat uit
injektiekokers, toevoertuiten,
slangetjes, steenboor, plamures.
snelcement en handschoenen.
Prijs: f 199. Een eventuele navul
ling van vijf liter kost f 145. Het
systeem veroorzaakt vrijwel geen
muurbeschadigingen en als het
karwei geklaard is, laat het nage
noeg geen zichtbare sporen na.
