UITBLAZEN
'It's now or never' voor Gerrit Brokx
Cao-wegvervoer: de chauffeurs mogen het zeggen
Kinderen willen inspraak bij scheiding
O u
'DE1
w
even..^
FNV: O
Brand in
de chunnel
R
/oorbaric
DE STEM ACHTERGROND DONDERDAG 2)3 JANUAR11988
-DE STEM-
TILBURG VREEST HAAGSE 'OVERVAL' BIJ BENOEMING BURGEMEESTER
KINnCREN
PESTEM B
Kritiek
naunyMt',
Over een paar maan
den beslissen de
bouwers van de
Eurotunnel - dat is de toe
komstige tunnel onder hét
Kanaal door- of de pas
sagiers die hun auto bij
zich hebben tijdens de
treinreis in de auto's moe
ten blijven zitten of elders in de
trein zullen worden onderge
bracht. Ik vrees dat het wel het
eerste zal worden. Waarom an
ders nu al geoefend met wa
gons vol auto's met mensen er
in?
In een afgelegen hoek van
de Elzas, zo lees ik in een krant,
werd vorig weekend een ram
pen-oefening gehouden met als
doel uit te vinden wat men
moet doen als te zijner tijd, in
de door de tunnel rijdende
trein, brand uitbreekt. Voor de
oefening waren speciale wa
gons gebouwd met een ver
voerscapaciteit van honderd
auto's elk. Honderden vrijwilli
gers uit de omgeving waren
aangetreden' om voor passa
giers te spelen.
Alleen hartpatiënten werd
afgeraden mee te doen omdat
het er realistisch toe zou kun
nen gaan. Voor dat laatste
zorgden de specialisten van een
spektakelfirma, die er hun be
roep van hebben gemaakt
speelfilms van speciale effecten
te voorzien. Zij bliezen de
vlammen aan en lieten dikke
wolken ongevaarlijke, maar er
zeer echt uitziende rook over
het tafereel rollen. Of de oefe
ning aan de verwachtingen
heeft voldaan en welke conclu
sies eruit getrokken moeten
worden, is nog niet bekend.
Eén conclusie zal er zeker niet
uit getrokken worden: dat het
beter is de tunnel maar hele
maal niet te bouwen.
T5
WIM KOCK
in de kathedraalachtige 'ka
mers' van de leisteenmijn in
Wales, die ik met de kinderen
meermalen bezocht, heb ik me
nooit op m'n gemak gevoeld.
Ondanks de ontzagwekkend
hoge, door mensenhanden uit
gehakte, ruimte was ik me
steeds te zeer bewust van de
ontelbare megatonnen graniet
van de berg die op de grillige
gewelven rustten.
Op grotten, lange tunnels en
mijngangen heb ik het niet zo
begrepen. De Maastunnel is
mij lang genoeg. De Kanaal
tunnel, zo heb ik mezelf be
loofd, zal ik nooit van binnen
zien. Zelfs een uitnodiging voor
een gatis rit zal ik beleefd doch
beslist afslaan. Mij niet gezien.
Het artikel dat berichtte over
de brandoefening in de Elzas,
gaat ook nog nader in op de be
scherming van de tunnel tegen
terroristen. Vorige maand werd
van gezaghebbende zijde nog
op de kwetsbaarheid van de
tunneltrein gewezen. Men hoeft
slechts de benzinetank van één
van de honderden auto's tot
ontploffing te brengen om een
ware hel te doen losbreken.
Daar wordt natuurüjk wel
rekening mee gehouden, maar
nu al hoor je ook met betrek
king tot de tunnel het bekende
verhaal dat er geen waterdichte
defensie tegen terrorisme be
staat. De man die aan de En
gelse kant belast is met de ver
antwoordelijkheid van de vei
ligheid van de tunnel: „Als geld
gëen rol zou spelen zou ik de
tunnel wel honderd procent
veilig kunnen maken. Maar
dan zou er geen kip meer in- of
uitkomen. Daar bouw je na
tuurlijk zo'n ding niet voor."
Ik blader ook nog even door
de documentatie die Eurotun
nel, het Frans-Britse consor
tium dat de tunnel bouwt, me
een tijd geleden heeft gestuurd.
Daarin lees ik dat, dankzij de
tunnel, een transportonderne
mer in Cardiff, Wales die wat
af te leveren heeft in Amster
dam, dat binnen een en de
zelfde werkdag kan doen. Het
blijft een roteind rijden natuur
lijk en daarom zal het ook een
lange werkdag zijn. En omdat
de vrachtwagen in elk geval
niet meer op dezelfde dag terug
in Cardiff kan zijn, blijft een
vergelijking met een autoveer
schip interessant. Uitgaande
van de snelle veerschepen op de
route Dover-Calais, ongeveer
hetzelfde trajekt dat de trein
volgt, is de tijdwinst per trein
zegge en schrijve veertig minu
ten.
De 'verloren' tijd op het
veerschip kan de chauffeur be
nutten om wat extra rust en
ontspanning te vinden, want
-. zoals al gezegd- van Cardiff
naar Amsterdam, het is 'n ro
teind rijden.
Aan beide kanten van het
Kanaal is al heel wat werk ver
zet en sinds vorige maand
wordt onder Shakespeare's
Cliff, vlak boven Folkestone, al
geboord. Alleen de zee zelf of
de aardlaag, waar de tunnel
doorheen moet, kunnen nu nog
verhinderen dat Brittannië's in
tegriteit als eiland wordt aange
tast door deze, voor de econo
mie zo onontbeerlijk geachte,
vaste verbinding met Frankrijk.
De tunnel gaat voor het groot
ste deel door een laag kalkmer-
'gel, een materiaal dat door de
bouwers ideaal voor de tunnel
bouw wordt genoemd. Alleen
aan de Franse kant is die
kalklaag wat minder homogeen
en stabiel. Daar 'injecteren' de
boormachines de laag met een
mengsel van beton en klei. Ik
weet niet goed hoe ik me daar
van een voorstelling moet ma
ken, maar het klinkt stevig.
In dwarsaanzicht biedt de
tunnel ongeveer het beeld van
de doorsnede van een ondiepe
schaal. Eerst daalt hij geleide
lijk, om tegen het eind van de
oversteek weer even geleidelijk
te klimmen. Op het diepst gele
gen stuk, de bodem van de
schaal, ligt de tunnel veertig
meter onder de zeebodem. Een
griezelige gedachte. Ik ben wel
eens vele honderden meters
diep in een Engelse kolenmijn
geweest. In de lift waarin we af
daalden kon je niet eens nor
maal rechtop staan. Dat was
een benauwend avontuur. Ook
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiI
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, incl. B.T.W., bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. j 1per maand,
J 1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. 1,25.
Sen/ice-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Ranlrrolatioc
Postgiro 1114111 —ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Pieter Eggen
DE GEMEENTERAAD
van Tilburg staat klaar
voor de benoeming van een
nieuwe burgemeester.
Deze week rondt een
werkgroep uit de raad
haar voorbereidingen af
en kan de profielschets
voor de opvolger van de
inmiddels met ziekteverlof
vertrokken Letschert wor
den geschreven.
Volgende maand zal de Bra
bantse commissaris van de
koningin, mr. F. Houben, de
profielschets komen ophalen
en zelf een lijstje presenteren
van kandidaten, die volgens
hem geschikt zijn voor Til
burg. Daarna volgen de solli
citatiegesprekken met de
kandidaten en de voordracht
aan minister Van Dijk (Bin
nenlandse Zaken). De ver
wachting is dat ergens in
april of mei de benoeming een
feit zal worden.
Dat is allemaal nog behoor
lijk ver weg, maar toch vre
zen vooral Tilburgers dat de
race om het burgemeester
schap al lang gelopen is. Voor
die vrees lijkt alle reden. De
kans dat er vanuit Den Haag
een kandidaat wordt 'gepara
chuteerd' is zeker aanwezig.
In Den Haag én in Brabant
wordt de geschiedenis van de
benoeming anderhalf jaar ge
leden van Havermans tot eer
ste burger van de residentie
in herinnering geroepen.
De Haagse en de Tilburgse
benoemingskwesties vertonen
opvallend veel overeenkom
sten. In 1985 meldde de toen
malige burgemeester van Den
Haag, mr. Frans Schols, zich
ziek. Een opvolger diende met
spoed gezocht. De Haagse ge
meenteraad had het meeste
trek in mr. Gerrit Brokx en
die liefde was wederzijds.
Maar Brokx - toen nog staats
secretaris van volkshuisves
ting - mocht het kabinet niet
uit. Lubbers stond niet toe dat
leden van het kabinet tussen
tijds naar elders gingen en
dus bleef Brokx.
Op hoog politiek niveau
werd toen beslist dat Haver-
mans (burgemeester van Doe-
tinchem en vele malen gepas
seerd voor fraaie benoemin
gen) de opvolger van Schols
werd. De Haagse politiek
stond op zijn kop, maar had
uiteindelijk de voldongen fei
ten te accepteren. De latere
wethouder Verduyn Lunel
merkte tijdens de inhuldi
gingszitting van de raad
fijntjes op: „De raad heeft alle
inspraak gehad, die ze wilde.
Er waren maar twee rand
voorwaarden: het moet een
CDA'er zijn en hij moet Ha
vermans heten".
Het Haagse voorbeeld lijkt
in Tilburg school te zullen
maken. Straks zal een Til-
burgs raadslid kunnen ver
zuchten: 'Er zijn twee rand
voorwaarden. Het moet een
CDA'er zijn en hij moet Ger
rit Brokx heten".
Deze oud-staatssecretaris
verkeert in ongeveer dezelfde
positie als Havermans eerder.
Hij werd enige malen hard
handig gepasseerd voor een
fraaie post. Van de PvdA
mocht Brokx Van Agt niet op
volgen als commissaris in Den
Bosch en ook tegen oud-mi
nister Van Kemenade moest
Brokx het afleggen in de race
om Eindhoven. De verguisde
en beweende Brokx eist eer
herstel voor de al te snel uit
gedeelde rode kaart eind 1986,
toen hij met de parlementaire
enquete bouwsubsidie in het
vooruitzicht het veld moest
ruimen.
Brokx wierp zich daarna
verwoed in de strijd om Bra
bant en Eindhoven, maar viel
beide keren buiten de prijzen.
De eerste keer heette hij nog
te besmet. De parlementaire
enquete moest nog beginnen
en misschien zou Brokx' fei
len nog wel blijken. In de
kwestie-Eindhoven speelde
dit argument veel minder,
maar waren de machtsver
houdingen van te doorslagge
vend gewicht. Het CDA
Laatste kans voor Gerrit Brokx.
waagde de strijd met de PvdA
niet, die op historische gron
den Eindhoven claimde. De
sociaal-democraten zetten de
'zware' kandidaat Van Keme
nade in en wonnen.
Als troostprijs zullen Til
burg en Den Bosch voor het
CDA behouden blijven. Kan
didaten van PvdA-huize heb
ben zich niet aangediend voor
Tilburg. Deze benoeming is
een CDA-onderonsje.
Hoezeer dat het geval is,
bleek wel uit de uitlatingen
van premier Lubbers, tijdens
de persconferentie waarop hij
Van Kemenades benoeming
bekend maakt. Lubbers
noemde bij die gelegenheid
Brokx een 'uitstekende kan
didaat voor Tilburg'.
Kringen rond Lubbers be
vestigen dat deze 'losse' op
merking van de premier twee
doelen dient.
„Op de eerste
plaats moest Tilburg weten
serieus rekening te houden
met de komst van Brokx. Dat
was nodig omdat Brokx zich
eerder wat laatdunkend over
Tilburg had uitgelaten. En het
was tegelijk voor Brokx het
signaal dat hij nü moet solli
citeren. Een volgende gele
genheid kan te laat zijn", al
dus een CDA'er uit de omge
ving van Lubbers. Voor
Brokx geldt nu Elvis Presley's
evergreen 'It's now or never'.
Lubbers wil Brokx graag aan
een leuk baantje helpen, om
dat hij zijn vertrek als een
soort ereschuld ziet. 'Lubbers
heeft zeker verwachtingen
gewekt'.
Lubbers wilde Brokx niet
kwijt, maar moest hem laten
vallen toen Bert de Vries en
de CD A-fractie in zijn spoor
het heengaan van Brokx eiste.
Brokx heeft volgens goed
ingevoerde bronnen de oproep
van Lubbers begrepen en een
briefje geschreven. De Tü-
burgse politici voelen er wat
minder voor om als onder-
duik-adres voor Brokx te die
nen. „Natuurlijk, de raad zal
heus wel vragen: en hoe lang
denk je hier te blijven Bra
bantse en Haagse CDA-krin-
gen geven ruiterlij k toe dat de
Tilburgers wat beducht zijn
voor „een al te overheersende
Brokx. 21e hebben liever een
.burgemeester die collegiaal is
en o'e wethouders niet te veel
voor' de' voeten loopt".
Of het is. omdat hij zijn
kans rook, niet duidelijk,
maar ook ouq1 -staatssecreta
ris Marius van .Amelsvoort
(ook gepasseerd vb°r Don
Bosch) liet van zijn belang
stelling blijken. Zelf onu>ent
hij gesolliciteerd te hebbeD.
maar hij verhult niet belang
stelling te hebben. „Als ik ge
vraagd wordt, zal ik daar ze
ker goed over nadenken", al
dus Van Amelsvoort.
Van Amelsvoorts kansen op
Tilburg worden zeer laag
aangeslagen door mensen die
het kunnen weten. „Het is ze
ker zo'n beetje de laatste kans
voor Van Amelsvoort en
waarschijnlijk is het een
goede burgemeester. Maar het
punt is, dat hij het niet
wordt", weet een Haagse
bron.
Deze zegsman wijst op de
positie van Brokx en hij legt
uit: „Het is zo dat éls de ver
trouwenscommissie van de
raad Brokx op de lijst zet, hij
het ook wordt. Ook als hij niet
nummer één op die lijst
staat". Anders gezegd: Als
Lubbers een kansje krijgt om
Brokx in Tilburg te benoe
men, dan zal hij dat niet nala
ten.
Ook de andere kandidaten
zijn kansloos. Godfried van
den Heuvel, eerste burger van
Borsele, heet een goede te zijn,
maar is kansloos is het spel
der kanonnen dat in Tilburg
wordt gespeeld. En Maarten
van Rooijen (oud-staatssecre
taris van Financiën onder
Den Uyl) telt helemaal niet
mee. Hij schijnt van te voren
niet eens de moeite te hebben
genomen het CDA in Den
Haag op de hoogte van zijn
plannen te brengen.
Toch is het niet gezegd dat
Brokx dus burgemeester van
Tilburg wordt. Voor die con
clusie is het wat te vroeg. Hei
liger nog dan de wens van po
litiek Den Haag om Brokx in
Tilburg te krijgen, is het oor
deel van de vertrouwenscom
missie. Als die Brokx hele
maal niet op de voordracht
zet, dan komt hij niet in aan
merking. In dat geval zal de
keuze vallen op de huidige
burgemeester van Rosmalen,
mr. Ton Burgers.
Hij wordt in CDA-kring
een .jonge, enthousiaste en
zeer goede bestuurder" ge
noemd, die voor zijn ambts
uitoefening in Rosmalen een
dikke voldoende krijgt.
De keuze voor de Tilburgse
raaoi is simpel: Burgers of
Brokx. Wil de raad de eerste,
dan mag de naam van Brokx
niet meer op de voordracht
staan. En wil de raad Brokx,
dan doet het er toe op welke
plaats hij staat. „Als Van
Amelsvoort één staat. Bur
gers twee en Brokx drie, dan
wordt het Gerrit Brokx".
Van belang voor Tilburg
zal de komende tijd zijn of het
CDA in de kruikenstad erin
slaagt de Haagse druk en
Brokx te weerstaan. Lukt dat
niet dan komt Brokx er. Het
alternatief is Burgers. Zo be
zien gaat de vergelijking met
Den Haag en Havermans toch
niet helemaal op. Tilburg
heeft meer keus.
Door Thom Meens
OOK DE zevende onderhandelingsronde
tussen werkgevers en werknemers in het
wegvervoer heeft geen nieuwe cao ge
bracht. Sterker nog. De partijen zijn uit
onderhandeld zonder dat er een echt ak
koord op tafel ligt.
De onderhandelaars (Bergmans voor de werk
gevers en Van den Bergh voor de werknemers)
gaan nu terug naar hun leden voor een laatste
bespreking. Daarin zal het eindbod van beide
partijen worden beoordeeld. Eindbod, want
van een akkoord willen in ieder geval de werk
nemers niets weten. Daarvoor is de uitkomst
van alle overleg in hun ogen veel te mager.
Beide partijen hebben heel wat uit te leggen.
De werkgevers omdat ze toch weer meer geld
hebben uitgegeven dan ze van plan waren. Ze
zijn de onderhandelingen begonnen met een
pakket dat tal van verslechteringen bevatte
ten opzichte van de huidige cao. Zaken als ver
laging van de ploegen- en zaterdagtoeslagen,
bevriezing van overuren voor buitenland-
chauffeurs en een beperking van het loon voor
bijrijders stonden op dat lijstje.
Dat is geheel van de baan. Alles blijft bij het
oude, met dien verstande dat er één procent
loonsverhoging wordt betaald en dat er twee
extra vakantiedagen komen voor mensen on
der de veertig. Bergmans denkt dat zijn trans
portachterban uiteindelijk morrend akkoord
zal gaan.
Minder optimistisch zijn de werknemers. De
bonden zullen hun leden een neutraal advies
geven. Ze zijn bepaald niet gelukkig met het
bereikte resultaat. Vooral de geringe loonsver
hoging (er was drie tot vier procent gevraagd)
en de schamele toezegging van extra vakantie
(de bonden wilden vijf dagen meer) vallen
slecht. Maar omdat de verslechteringen van de
baan zijn, zullen de bonden geen negatief ad
vies geven. „Die verslechteringen zaten onze
leden nogal hoog", zegt de FNV.
Of de leden komende weken akkoord zullen
gaan met de voorstellen wordt in ieder geval
binnenshuis bij de FNV betwijfeld. „Van de
achterstand ten opzichte van andere sectoren
wordt niets goedgemaakt. De kloof wordt
eigenlijk alleen maar groter."
Daar staat tegenover dat werknemers in het
vervoer niet snel bereid zijn tot acties. De ge
ringe rechtszekerheid speelt daarbij zeker een
rol. In ieder geval tot na de raadpleging van de
leden zullen de bonden de voorbereidingen van
acties stopzetten. De werkgevers gaan er zelfs
van uit dat acties definitief van de baan zijn,
maar dat wordt weersproken door de bonden.
Op dit moment is werkgeversaanvoerder
Bergmans degene die het meest reden tot la
chen heeft. Hij heeft weliswaar de minlijn
moeten verlaten, maar verder nauwelijks in
geleverd. Daarom denkt werknemersonder
handelaar Van den Bergh dat er meer is te ha
len bij de werkgevers. Veel meer. „Alleen kan
dat niet via de weg van de onderhandelingen.
Aan tafel is op dit moment niets meer te berei
ken. Als we meer willen, zullen we actie moe
ten voeren, dan moet er druk op de ketel wor
den gezet."
Materieel hebben de 70.000 chauffeurs wei
nig te verliezen bij acties. Maar ze lopen kans
dat dan ook het akkoordje dat is gesloten over
een bedrijfsgezondheidsdienst weer wordt
opengebroken. Die dienst kost 7,5 miljoen gul
den per jaar en zal vrijwel geheel door de
werkgevers worden betaald. Dat is een over
winning voor de werknemers want aanvanke
lijk wilden de bazen niet meer dan de helft van
de kosten dragen.
Tot zover de geldelijke kant. Op het immate
riële vlak zijn nog veel minder resultaten ge
boekt. Partijen hebben alle twistpunten voor
zich uit geschoven. Pas als er een akkoord ligt
over de poen zullen deze zaken in zeven nieuwe
onderhandelingsrondes worden bekeken. De
werknemers zijn daar niet blij mee want het
gaat om gevoelige zaken als de invoering van
een 'zwarte doos' in de cabine, de verbetering
van de arbeidsomstandigheden, een regeling
van werk- en rusttijden en de opleiding van
nieuwe chauffeurs.
Het is echter vooral de zwarte doos (bekend
uit de vliegtuigwereld) die voor problemen
zorgt. Chauffeurs zien de doos als een aantas
ting van de privacy. De beroemde vrijheid van
de grote jongens van de weg is geheel verdwe
nen als de baas via een doosje kan controleren
wie wat waar en wanneer heeft gedaan. Vol
gens vakbondskringen registreert de doos zelfs
tijdens nachtelijke rusturen wat er zich in de
cabine afspeelt.
De werkgevers vinden die angst voor de
nieuwe technologie overdreven. „Je moet met
de tijd meegaan", zegt Bergmans. Hij vindt
zulke zaken van zo weinig belang dat hij ze
eigenlijk helemaal niet in de cao wil opnemen.
De bonden hebben op dit terrein nog geen
water bij de wijn willen doen Als ook de leden
hun poot stijf houden kan deze 'immateriële
paragraaf' zelfs als er al een akkoord zou zijn
over de andere zaken, alsnog roet in het eten
strooien.
„De voorbereidingen van de acties zijn even
stopgezet, maar uitstel is bepaald geen afstel",
zegt Van den Bergh dreigend. Het is aan de le
den om te beoordelen of die dreiging een reële
is.
Daarbij zal in ieder geval de vraag een rol
spelen hoe hard de financiële toezeggingen van
de werkgevers tot nu toe zijn. Bergmans heeft
al eens geroepen dat hij vindt dat chauffeurs
tot de best betaalden uit de samenleving beho
ren. „Veertig mille netto per jaar. Daar komen
niet veel mensen aan." Hij heeft dat bedrag
nooit met een loonstrookje van wie dan ook
kunnen staven, maar dat neemt niet weg dat
de werkgevers vinden dat ze nu al te royaal
zijn.
Ze wijzen daarbij graag naar het buitenland
waar slechter wordt betaald. „Je ziet nu al
steeds meer buitenlandse vrachtauto's hier
rondrijden. Als in 1992 de EG-binnengrenzen
opengaan, kapen die hier alle werk weg", zeg
gen ze.Verslechtering van het arbeidsvoor
waardenpakket is dus eigenlijk in het voordeel
van de chauffeurs, aldus de redenering. De
bonden bestrijden dat met een Zwitserse stu
die. Daaruit blijkt dat Nederlandse chauffeurs
weliswaar het best worden betaald, maar dat
ze ook het beste werk afleveren. Gerekend
naar de prijs per product is Nederland een
goedkoopte-eiland.
Als de werkgevers uit woede over eventuele
acties besluiten toch weer op de minlijn te
gaan zitten, zal dat in ieder geval niet verande-
Door Jan van de Ven
WIE KIJKT er nog op van
scheiding? Een op de drie a
vier huwelijken komt zo
aan een eind. Gevallen van
echtscheiding komen in
elke straat voor, in de
beste families zelfs. Voor
rechters zijn scheidingen
lopende handwerk gewor
den. Toch lijken scheidin
gen niet zo normaal als we
veronderstellen.
Wat ogenschijnlijk de ge
woonste zaak van de wereld is
wordt nog steeds met een
waas van geheimzinnigheid
omgeven. Een besluit om uit
elkaar te gaan betreft immers
twee mensen. Alleen zij en
niemand anders spreken er
over en zij bepalen wie in de
besluitvorming wordt betrok
ken. Kinderen horen zeker
niet bij de raadgevers. Kinde
ren worden voor het blok ge
zet als de stap om uit elkaar te
gaan al is gezet.
Toch hebben kinderen een
mening. En graag zouden zij
ervaren, dat volwassenen met
hun mening rekening hielden.
Negen van de tien kinderen,
deel uitmakend van de door
Carla van Wamelen onder
vraagde groep, willen in
spraak in geval hun ouders
uit elkaar gaan. Of hadden
het gewild als de breuk al de
finitief is. Slechts een op de
tien ziet de noodzaak van in
spraak niet in. 'Een kind kan
er immers toch niets aan doen
als vader en moeder elkaar
niet meer verdragen'.
Wat zouden kinderen hun
ouders dan willen zeggen?
Waaruit bestaat hun mening?
Zij blijken er volwassen
ideeën op na te houden. Kin
deren laten hun ouders vrij.
Willen zij uit elkaar? Prima,
maar er wordt wel een voor
behoud gemaakt voor het ge
val er nog jonge kinderen in
het gezin zijn. In dat geval be
hoort in de optiek van de
jeugd het gezin bij elkaar te
blijven.
Hoe jong is jong, als de on
dervraagde groep bestaat uit
tien- tot twaalfjarigen? Kin
deren uit de lagere schoolleef
tijd vinden kleuters jong. In
de ogen van middelbare scho
lieren is de lagere schooljeugd
jong. Carla van Wamelen
kreeg te horen, dat van echt
scheiding geen sprake zou
mogen zijn als er kleuters in
een gezin zijn.
De conclusie, dat tienjari
gen zich groot genoeg achten
om een scheiding op te vangen
en ouders met kinderen vanaf
die leeftijd dus de vrije hand
hebben, mag voor de hand lig
gen, maar moet als niet te
recht worden afgewezen. Kin
deren willen zich niet kinder
achtig opstellen en met hun
gedrag beslissingen van oude-
Hoe denken kinderen over
echtscheiding? Niemand vraagt
ernaar. Zelfs na maatschappe
lijke aanvaarding van echt
scheiding wordt er angstig over
gezwegen. Voor Carla van Wa
melen aanleiding kinderen op
te zoeken en te vragen hoe zij
over uit elkaar gaan van ouders
denken. Haar bevindingen zijn
neergelegd in 'Ouderschap en
ouderlijk gezag na scheiding'.
Daarin neemt zij het op voor
kinderen, een verwaarloosde
groep
ren blokkeren. De essentie
van hun stellingname is ech
ter: Wij hebben beide ouders
nodig. En zolang onze rust
niet met ruzies wordt ver
stoord, willen wij het gezin bij
elkaar houden.
Een andere gevolgtrekking
lijkt niet mogelijk. Kinderen
ontdekken vanuit de rust van
het gezin de wereld: eerst de
straat voor het huis, vervol
gens de wijk, de gemeente, de
streek en dan de rest. Uitbrei
ding van het te ontdekken
territoir gaat gepaard met op
bouwen van levenservaring.
Telkens komen zij daarbij
nieuwe mensen, andere situa
ties tegen. Een proces, waarbij
de zekerheid van het ouder
lijk huis onontbeerlijk is. Ze
hebben in de evenwichtige
ontwikkeling van hun per
soonlijkheid het gezin nodig
totdat ze op eigen benen kun
nen staan.
Wanneer mag de omslag
naar de volwassenheid wor
den verwacht? Laat men de
natuur zijn gang gaan, dan
valt het passeren van de grens
van jeugd naar volwassen
heid rond het achttiende le
vensjaar waar te nemen. Net
als bij de eerste stapjes gaat
de jongvolwassene dan, niet
geheel zeker nog, zijn eigen
gang. Tot die tijd heeft het
kind dagelijks de zekerheid
van beide ouders in het gezin
nodig. En pas daarna zal het
zich in geval van een gebro
ken gezin niet meer van na
ture verzetten tegen een
nieuwe vriend voor moeder of
vriendin voor vader.
Een onderzoek onder
Schotse kinderen, zo be
schrijft Carla van Wamelen,
heeft uitgewezen, dat ouders
niet de vrijheid krijgen uit
elkaar te gaan. Schotse kinde
ren willen vader en moeder
bij elkaar houden. Ook als de
volwassenen samenleving
Diet meer zien zitten. In de
kem zijn Nederlandse kinde
ren, ondanks hun liberale op
stelling in onze libertijnse sa
menleving, net zo intolerant.
Zij wensen verantwoord vol
wassen te worden.
Aan het onderzoek van Van
Wamelen deden kinderen mee
uit Delft en Arnhem. Stads
kinderen, die bij toeval hun
mening mochten geven. Pas
nadat onderwijzers toestem
ming voor klassikaal onder
zoek hadden gegeven en
ouders zich eveneens met het
stellen van de vragen hadden
akkoord verklaard, kwomen
de kinderen aan het woc'rd.
Met of zonder echtscheidings
ervaring, zij hebben een dui
delijke mening.
En zij hebben rechtsgeleer
den van naam mee. Van Oven
bijvoorbeeld stelt in het gezin
het belang van het kind abso
luut. Volgens Van Oven, aldus
Van Wamelen, is het echt
scheidingsprobleem een kin
derprobleem. 'In zijn visie rij
zen de problemen met de toe
wijzing van een scheiding al
leen daar waar bij de schei
ding kinderen betrokken zijn,
die de zorg van hun ouders
nog behoeven. Het belang van
het kind kan bestaan in het
continueren van de huwe
lijksband, hoewel het huwe
lijk is gestrand.'
Leyten, een andere rechts
geleerde, legt de huichelach
tigheid bloot, die schuilgaat in
de veel gehoorde opmerking
•we scheiden in het belang
van het kind'. Kinderen blij
ken ook in een minder harmo
nisch gezinsverband verder te
willen leven met zowel vader
als moeder. Van Wamelen on
dervindt in haar onderzoek,
dat kinderen op in het alge
meen gestelde vragen best een
vrijblijvende houding willen
aannemen. 'Sommige ouders'
mogen van hen uit elkaar
gaan. Zeker als die sommige
ouders elkaar het huis uit
vechten.
Uit de antwoorden van de
kinderen blijkt echter niet,
dat zij bereid zijn hun eigen
leefsituatie op te geven.
Serie met afleveringen op: 27, 28
e.i 29 januari
JEN HAAG (ANP
[VD-fractie in de
(amer is in beginse
fin voorstel te steur
je PvdA om in
,penbare manifesto
oproep tot gebed va
moskee gelijk te stel
jet luiden van de ki
(.an christelijke
voor religieuze doele
get PvdA-wijziging
moet daartoe nog wor
gepast, onder meer om
mondelinge oproep
imam als een mechan:
roep via geluidsappar;
AMSTERDAM
ziet dat de kome:
ningnood uit de
Voorzitter Schuller
genoemd dat de reg
trekt van de social
bouwen huurwonin
sprak in Amsterda
RAI-expo die in ma
Van de 79.500 woningt
1988 met subsidie van
moeten worden gebou
gen er 29.500 worde:
voerd als woningwetw
voorgaande jaren was
tal bijna tweemaal
Bovendien verstrekt
geen leningen meer
ningbouwvereniginger
door die hun geld nu 1
gere rente moeten 1
banken en andere
instellingea
Schuller meent da
woningbouw onmog
zonder betrokkenheid
rijk. „Wij houden
vast", zei hij in relati
door de FNV
groeiende tekort aan t
voor huishoudens met
tot gemiddeld inkomer
Ook zijn tegenspelei
maatschappelijk verke
zitter De Vilder van i
werkgeversorganisatie
uitte woensdag kriti*
opstelling van de reg
aanzien van de volk
ting. Hij constateerde
kabinet heeft verzuim
te geven hoe woningb
nigingen goedkoop
blijven bouwen, nu
geen laagrentende
meer ter beschikking i
De Vilder zei dat de
bouwverenigingen nu
veertig procent van h
plannen uit 1987 geit
MDS IS EEN ZIEKTE
leeft gegrepen. Als eei
Jaar als de vroegere 'i
firus zich. De sombere
biljoen mensen aan ai
onder de jeugd zal worl
Het is onvermijdelijk
rende cijfers tot paniell
Jen aids-patiënten gees
egaan met lijders aanl
enende instanties steil I
soms zeer intolerant opl
Het is de plicht van
reling de kop in te c
loede veiligheidsmaa!
'ormen de eerste belal
Seriand vervult daarin!
bondiaal verband fana
Je dramatische opmar
Jie momenteel in Lonc
Jenoeg kan worden
andsgrenzen. Oplossi;
'erband worden gezoc
Een van de gevolge
at de discussie rond
"ijven en instanties hd
«n verplichte test. De
lering daargelaten - g
"achten hoe de zaken
en.
Philips Nederland h
wachtende houding.)
!|tanten te gaan teste)
temer met het aids-vi;
«gewezen voor de job
De handelwijze vanl
'arig. De leiding van hi
Jen van de ingrijpend
tot door medische or
re discussie over het
nog moet voeren
Naast ethische bez
loonden worden vero
Jat staat volop ter dis
''tof is, nog niet ziek.
ret later te worden. Q
toeid uitgesloten, ter
reeft nauwelijks betocj
al hebben voor de alc
Philips valt de laats)
reihard personeelsbel
iren eventuele risico's
"orden ontzegd zijr
Jat de storm van prot,
■rent brengt dat het be
ren zaak is die zelfs
"Qedaan.
