el;
-J
ERARES
DESTEM
ANTILLEN EN ARUBA
KLAMPEN ZICH
WANHOPIG VAST
AAN MOEDERLAND
SCHAP HNO/LEAQ
nlangs bracht een delegatie van
parlementariërs samen met de ministers De Koning
(Antilliaanse Zaken) en Van Eekelen (Defensiè) een
bezoek aan de Antillen en Aruba. Terwijl de Nederlan
ders weer eens voorzichtig een balletje wilden opwer
pen over de door Den Haag zo vurig gewenste 'onaf
hankelijkheid' van de eilanden, werden ze overspoeld
met berichten over de slechte stand van de Antil
liaanse en Arubaanse economie waardoor zelfstandig
heid 'rampzalige gevolgen' zou krijgen. Bovendien
dreigde de eigenzinnige leider van het rijke Sint Maar
ten alle banden met Nederland en de Antillen te kap
pen en deden voorstellen voor een soort Gemenebest
relatie de ronde. Journalist Hans Vaders - op Curagao
zonachtig - peilt de meningen over de toekomst van
ons laatste restant koloniaal verleden.
Geen geld
Benzine
Tevreden
Terughoudendheid
Andersom
SINT MAARTEN
SINT EUSTATIUS
ARUBA
CURACAO
:Phjlipsburg!
-ST.BARTHÉLEMY-
^Oranjestad:
'ST. KITT'S'
Oranjestaai
Caribische
'schiereiland*
'KLEIN CURACAO-
van
paraguana
•ut (N.-B.)
reding met onmiddellijke in-
week; vervanging i.v.m. ziek-
in het bezit te zijn van een
lichtingen binnen 1 week te rich-
Katholieke scholen voor b.v.o.
irecteur.
ZATERDAG IQ
23 JANUAR1198810
Jfthmliscbe
OceMii
amr: r
Caribische
NEDERLANDSE ANTILLEN
ZUID-AMERIKA
0 Km 500
AGENDA
AGSE ROTTERDAM
asse-partouts 160.-, vrij/zon: 27.50,
52.50.
ir 65-plussers
'ma/di/wo: 17.50
L-VAKBEURS
chter en decorateur,
lodiging.
'ENNISTOERNOOI
12.00 uur 15.-
11.00 uur 15.-
11.00 uur J 15.-
12.00 uur 15-
12.00 uur ƒ20.-
13.00 uur* 35.-
13.00 uur» ƒ35.-
19.00 uur 25.-
19.00 uur 25.-
19.00 uur 25-
19.00 uur 25.-
19.00 uur 30.-
20.00 uur ƒ35.-
onder voorbehoud
40.-/35.-/30.-/25.-/20.-
jaar: half geld.
LLING
25.-/20-
jaar: half geld
NATIONALE WOONMANIFESTATIE
PCONCERT
VOETBALTOERNOOI
ƒ7.50
2 jaar en 65-plussers: ƒ5.-
)RJAARSBEURS
oor wintersportartikelen en -kleding,
veldsportartikelen en -kleding,
an en -kleding.
Inodiging.
R CONCERT
ÏNTURE, VRIJ AKTIEF
etijdskleding, sport en vakantie.
2 jaar: 5.-
4SPORT EQUIPMENT
haven- en transporttechnieken.
(ONTAKTDAGEN
tnodiging
foor milieubeheer en
idigheden
MAINTENANCE
over onderhoud en renovatie in de
ie.
)/SPORTSOOS
voor kinderen en kleuters
NTOONSTELLING
schappen voor honden van alle rassen
ir diensten en produkten voor de horeca en
diensten en horeca-amusement.
beroeps- en amateurmuzikant, gericht op
en hafabra-instrumenten.
urs voor professionele geluidsapparatuur,
muziekinstrumenten en lichteffekten.
iebeurs
O
Door Hans J. Vaders
Oudejaarsnacht op Curagao. Klokslag
aalf uur barst een massaal en oorver-
ivend vuurwerk los. Gedurende een
igtal minuten wordt het zicht in de
idswijken Punda en Otrobanda van
illemstad vertroebeld door langzaam
iet de passaat meedrijvende, dichte
kolken kruitdamp. „Er zit dus toch nog
hel wat geld op het eiland", meldt een
lokale vuurwerkverkoper opgetogen,
„want ik heb aanmerkelijk meer ver
kocht dan vorig jaar".
Curagao, als grootste en belangrijkste
eiland van de Antillen van de vijf, kan
terugzien op een nogal moeizaam verlo
pen economisch jaar, met hier en daar
wat flikkerende lichtpuntjes van begin
nend herstel aan de tropische einder. De
algemene prognose is, dat deze opwaart
se, economische spiraal zich in de loop
van 1988 zal voortzetten. En dit ondanks
de nog immer ongunstige financiële om
standigheden, waaronder het eilandge
bied nabij de Venezolaanse kust gebukt
gaat.
Maart zal in het teken staan van de
daadwerkelijke uitvoering van het zoge
naamde 'volume-beleid' van de regering
Martina, waarbij gestreefd wordt naar
een forse afslanking van vijftien procent
van de personele bezetting van de gour-
vemementsdimsten. Deze sanering, met
als uiteindelijc doel te besparen op de
overheidsuitgaven, zal in eerste instantie
Wrden geremiseerd door vrijwillig ont
slag, gekoppeld aan een wachtgeld-rege-
Een groot probleem is echter, dat met
betrekking iot deze, op papier zo mooie
afvloeiingsegeling vooralsnog geen dek
kende oveiheidsgelden beschikbaar zijn.
Gedeputeerde van Financiën van het
eilandgebied Curagao, Lucille Wout,
waagde zich onlangs op glas ijs door te
opperen dat de lumpsum-regeling, waar
bij het gaat om de uitkering van aanzien
lijke bedragen ineens, wellicht via mone
taire financiering door de Bank van de
Nederlandse Antillen gerealiseerd zou
kunnen worden.
Monetaire financiering leidt echter tot
het scheppen van ongedekt geld, dat
door grotere besteding uiteindelijk zal
voeren naar uitvoer van kostbare devie
zen in de vorm van betalingen aan bui
tenlandse leveranciers. Financiering of
niet, in ieder geval staat het voor de Cu-
ragaose insider vast, dat de kleine amb
tenaar op de schopstoel zit en de eerst
komende maanden als eerste het veld zal
moeten ruimen, dit in tegenstelling tot
de hogere overheidsrangen, die nauwe
lijks aangetast zullen worden.
Het is daarnaast een onomstotelijk feit
dat een aantal van rond de 1.500 'vrijwil
lige' ontslagen wederom zwaar zal druk
ken op het eilandelijke werkloosheids
percentage van 28 procent (op een totale
bevolking van 165.000 inwoners).
Een werkloosheid die overigens het
duidelijkst voelbaar is - er zijn nu een
maal te weinig banen - bij de categorie
van jonge schoolverlaters, Curagaos 'ver
loren generatie' met alle nare en trieste
gevolgen vandien: maatschappelijke on
vrede, desinteresse, druggebruik, kleine
criminaliteit en in enkele gevallen het
noodgedwongen vertrek naar het be
loofde land van melk en honing - Neder-
Minister Jan de Koning van wie
sommige wat minder geletterde eiland
bewoners ten stelligste aannemen dat
hij werkelijk dé koning Is die samen
met Beatrix de lage landen bestiert.
- FOTO ANP
De algemene prognose Is, dat de opwaartse, economische spiraal zich In de loop van 1988 zal voortzetten. En dit ondanks de nog Immer
ongunstige financiële omstandigheden.
'Geen onafhankelijkheid
FOTO ARCHIEF DE STEM
St.-Maartens 'golden boy' Claude
Wathey: wonderlijk nieuwjaarscadeau.
- FOTO ANP
land - om aldaar aan te schuiven aan de
gevulde staatsruif van minister De Ko
ning.
Daarnaast is het de bedoeling de benzi
neprijzen binnenkort met enige tiental
len procenten te verhogen en deze strin
gente maatregel zegt wel iets op een
eiland, waar iedereen -bemiddeld of
niet - uit pure noodzaak is aangewezen
op auto- en busvervoer.
En dan is er nog het wonderlijke
nieuwjaarscadeau van St.-Maartens 'gol
den boy' Claude Wathey, die in navol
ging van Aruba status aparte zoekt en de
Antillen van de vijf üever nog vandaag
dan morgen wenst te verlaten. In wezen
gaf het zogenaamde topoverleg tussen de
eilanden en de centrale overheid, dat be
gin augustus vorig jaar op Bonaire
plaatsvond al een treffende indicatie hoe
St. Maarten over haar staatkundige toe
komst denkt.
'The friendly island' kon zich toen, dit
in tegenstelling tot het verlangen van
Curagao, geheel vinden in een gediffe
rentieerd decentralisatiemodel. Daar
naast zou ieder eiland het recht op zelf
beschikking moeten kunnen behouden,
zo betoogden vertegenwoordigers van
St.-Maarten.
„Vaya con Dios, ga met God", zei pre
mier Don Martina van de Nederlandse
Antillen kortgeleden op de nieuwjaars
bijeenkomst van zijn politieke partij
MAN, de Movemento Antia Nobo. De
sociaal-democraat stelde dat hem nog
steeds een Antillen van de vijf als natie
voorstond, maar dat hij „niet tot elke
prijs wilde vasthouden aan deze con
structie".
Volgens hem waren de recente uit
spraken van St.-Maartens politieke lei
der „kortzichtig en egoïstisch". „De
liefde moet van twee kanten komen. Wij
houden ons aan onze principes en
waaien niet met alle wind mee zoals an
deren dat doen", aldus de eerste minis
ter.
Mr. Gerard Tellers, directeur van het de
partement van Binnenlandse Zaken,
deed er in dit kader nog een schepje bo
venop. Tellers voorzag „een complete
chaos wanneer het Wathey-plan op korte
termijn gerealiseerd zou worden". En:
„een 'normale' voorbereiding op de on
afhankelijkheid zoals Wathey die wil,
zou minimaal twee tot drie jaar in beslag
nemen".
In deze nogal geladen sfeer landde af
gelopen week de Nederlandse parlemen
taire delegatie onder aanvoering van dr.
Willem De Kwaadsteniet in het kader
van het contactplan nieuwe stijl op Cu
ragao, na eerst Aruba, Bonaire en de Bo
venwinden bezocht te hebben. Minister
van Antilliaanse Zaken, drs. Jan de Ko
ning, was de Kamerleden reeds voorge
gaan met zijn periodieke bestedingsover-
leg op Aruba en de overige Antillen.
Tevens toerde minister van Defensie,
dr. Willem van Eekelen - „indien
St.Maarten zich zal terugtrekken uit het
koninkrijk, dan zal de militaire verdedi
ging van dat eiland niet meer door Ne
derland worden voortgezet" - langs de
diverse eilandelijke detachementen van
Koninklijke Marine en Korps Mariniers.
CDA-parlementariër De Kwaadste
niet benadrukte na aankomst op de
luchthaven als woordvoerder van het
twintigtal Nederlandse Eerste en Tweede
Kamerleden, dat het huidige bezoek van
de delegatie nadrukkelijk op Aruba als
gastland lag. Met Aruba is uitgebreid
van gedachten gewisseld over financiële,
economische, justitiële en culturele aan
gelegenheden. „Maar omdat we nu een
maal toch in de buurt zijn, laten we de
gelegenheid niet liggen ook een kort be
zoek te brengen aan de overige eilan
den", aldus het Tweede Kamerlid.
Dr. De Kwaadsteniet toonde zich bij
zonder tevreden over de recente ontwik
kelingen op Aruba. „Na de sluiting van
de Lago-raffinaderij heerste er op het
eiland een absolute mineurstemming.
Maar nu is de werkloosheid dalende, de
toeristische sector heeft zich zeer sterk
ontwikkeld en het is mogelijk geweest
om grote investeringen te financieren".
Volgens de voorzitter van de vaste Ka-
mercomissie voor Nederlands-Antil-
liaanse zaken staat de band tussen Ne
derland en de Antillen niet ter discussie.
„Maar het is daarom noodzaak, dat we
met elkaar in gesprek blijven3, zei de
CDA'er. Hij doelde daarbij op de eilan
delijke gesprekken om te komen tot een
toekomstige staatkundige structuur en
het model van 'nation building', dat
door de Antilliaanse premier Martina
wordt voorgestaan, waarbij de histori
sche band tussen de eilanden na een
eventuele onafhankelijkheid behouden
blijft. „Men is nu aan het broeden en een
broedende kip behoort men niet te sto
ren", zo meende de parlementariër.
Minder te spreken was De Kwaadste
niet over het eenzijdige gebrachte onaf
hankelijkheidsstreven van St. Maartens
baas Claude Wathey. Hij noemde diens
plannen „uiterst wonderlijk en verba
zingwekkend". In dit kader onderschrijft
de christen-democraat de mening van
minister Jan de Koning, dat de eventuele
onafhankelijkheid van het kleine eiland
met economisch potentieel onmogelijk
binnen een jaar gerealiseerd kan worden.
„Momenteel is het nog niet geheel duide
lijk wat de heer Wathey nu precies wil.
Daarnaast heeft het eilandsbestuur van
St. Maarten zich nog niet over deze hei
kele materie uitgesproken".
Waaraan PvdA Antillen-adept Wijnie
Jabaay toevoegt: „De mensen op St.
Maarten willen alleen maar informeel
over deze materie praten". Jabaay ver
volgde dat ze „niet in de hersens van
Wathey kan kijken". Het Kamerlid
proeft op St. Maarten terughoudendheid
en een gebrek aan realiteitszin. Ze ge
looft niet dat men op het 'honeymoon'-
eiland, dat volgepropt staat met peper
dure hotels en casino's, erg goed beseft
dat de Wathey-dromen het verlies van
het Nederlandse paspoort en de terug
trekking van Nederlandse rechters met
zich meebrengt.
Gevolmachtigde minister van de Ne
derlandse Antillen, mr. Gualberto 'Boy'
Hernandez meende tijdens een interview
in regeringscentrum Fort Amsterdam,
dat het met de alleenheers-positie van
Wathey allemaal best meevalt. „Wathey
heeft op St. Maarten weliswaar economi
sche, maar geen staatsrechtelijke
macht", aldus de in Den Haag gestatio
neerde bewindsman. Mr. Hernandez ge
looft dat Wathey met zijn uitspraken po
litici op de Antillen alleen „op stang
heeft willen jagen".
Wat betreft het Antilliaanse verzoek
om in aanmerking te komen voor een
aanzienlijke overbruggingssteun van
rond de 500 miljoen gulden, toonden di
verse Nederlandse parlementariërs zich
uitermate positief. De Kwaadsteniet:
„Op Aruba werd duidelijk dat de 100
miljoen die dit eiland in het kader van
begrotingssteun heeft gehad, een enorme
morele steun is gebleken. Politiek en be
stuurlijk draait Aruba nu op volle toe
ren. Begrotingshulp voor de Antillen is
dus mogelijk, maar tevens gevaarlijk.
Het geven van steun verstoort de ont
wikkelingsrelatie, omdat Nederland er
niet aan ontkomt frequenter dan anders
in de Antilliaanse keuken te grasdui
nen".
„Ik vind", aldus WD-Kamerlid Erica
Terpstra, „dat de kinderen in het ko
ninkrijk allemaal dezelfde behandeling
moeten krijgen. Dus gelijke monniken,
gelijke kappen". In dit verband wees de
op de Antillen populaire parlementariër
op de kamerbrede motie Aarts/Jabaay/
Terpstra, die minister Onno Ruding van
Financiën zal moeten vermurwen onder
welke noemer de hulp aan de vijf eilan
den zal worden verstrekt.
Een ding ligt voor de Antillen overduide
lijk. De Nederlandse parlementaire dele
gatie is tijdens haar Antillen-reis met
ernst, beleid en deskundigheid te werk
gegaan. Dit lag in het verleden weieens
anders, toen een reisje naar de tropen
vanuit kil en winters Nederland door
sommige Kamerleden voornamelijk
werd gezien als een gratis vakantie onder
de wuivende palmen met veel drank en
bijkomende pleziertjes.
Het schaamrood steeg de beleefde An
tilliaanse en Arubaanse gastheren vaak
naar de kaken tijdens het aanhoren van
de zoveelste 'wijze' bespiegeling over het
reilen en zeilen van hun eilanden
Minister Jan de Koning (Antilliaanse
Zaken), van wie sommige wat minder ge
letterde eilandbewoners ten stelligste
aannemen dat hij werkelijk dé koning is
die samen met koningin Beatrix de lage
landen bestiert, toonde zich tijdens zijn
halfjaarlijkse terugkerend bestedings-
overieg op Curagao uitermate verrast
over de zichtbare vooruitgang die het
eiland - vooral op toeristisch gebied - in
een korte spanne tijds heeft weten te
boeken.
Projecten en plannen zijn er op Curagao
momenteel te over. „En dat is maar goed
ook", zei minister De Koning, nadat hij
achter het stuurwiel van een vervaarlijke
bulldozer het resort-project Cas Abao
officieel had geopend. „Want in het ver
leden was er meer ontwikkelingsgeld be
schikbaar dan er plannen waren. Nu is
het juist andersom", aldus de rijzige be
windsman.
Op het spierwitte strand van Cas
Abao, waar de komende jaren door Dos-
ton Development NV en de Koniqklijke
Volker Steving Groep voor een bedrag
van 150 miljoen dollar geïnvesteerd gaat
worden aan hotels, appartementen, een
casino en een jachthaven, zitten die
avond twee jonge adviseurs uit het ge
volg van De Koning onder de met ster
ren bezaaide tropenhemel. De overmaat
aan rum-coke, de delicate barbecue-geu
ren, het intrigerende fluitspel en de
trommels van de geestenmuziek, de 'mu-
zik di zumbi, de hele 'ambiente' leent
zich tot commentaar.
De adviseurs kijken enigszins besmukt
naar het feestje van de enthousiaste pro
jectontwikkelaars. Op een vraag van
mijn kant of ze zich amuseren, bevesti
gen de financiële experts dat ze het op
Curagao wel zien zitten. De altijd schij
nende zon, de blauwe zee, de vriendelij
ke, behulpzame mensen.... Het is alle
maal perfect en plezierig geregeld.
„Maar toch, de Antillen kosten het moe
derland alles bij elkaar genomen wel erg
veel geld. Kortom, Nederland moet er
maar eens vanaf. De eilanden moeten
maar zo snel mogelijk onafhankelijk
worden
pr hout en houtbewerking
)IG
oe-het-zelver
ÏRT VISSERIJ
voor Rijn- en binnenvaart en
*jl
Inlichtingen/reservering®]
tel. 010-48121^;
maandag t/m zaterdaS
van 10.00-16.00 urn
