Het spoor van de moordenaars
Ree
Holisme
Dubieuze
dialogen
Leutvors
JOURNALISTEN RECONSTRUEREN OPTREDEN VAN DE BENDE VAN NUVEL
NATUURB
DE STEM EXTRA OP MAANDAG 18 JANUAR11988
Een aangename maartse zaterdag, die al goed
naar de lente geurt. Een zacht zonnetje verdrijft
aan de oevers van de Maas bij Dinant de herinne
ring aan de winter. Alles lijkt normaal op die
doodgewone zaterdag in 1982.
Thee en wijn
Emotieloos
Waanzin
Contra's
DE NIEUWSTE KLEREN VAN DE KEIZER
MEDISCHE
RUBRIEK
BERT
VAN VELZEN
Walkmandarijn
Po/ut&THiec
Overzichtsexpositie van Theo Knijpers
NISSAIM
w
SLUIS - Natuurt
niging 't Duumpj
zwaren tegen de
nieuwe streekpla
aan de recreatie
Zeeuwsvlaamse ki
Aardenburg
T48
Door Paul de Schipper
Het is een klein charmant stadje waar allen elkaar nog
goeiedag zeggen. Of bijna allen.
Op de drukke winkelstraat
stappen twee gehaaste mensen
voort. Bij de wapenhandel
Bayard vertragen ze hun tred.
Een vlugge blik naar rechts en
links. Ze openen de deur. Even
gaat de bel. Eigenaar Joseph
Cattai legt z'n schroeven
draaier opzij en loopt vanuit de
achterkamer z'n winkel in.
Niemand. Hij loopt terug. Weer
rinkelt de bel. Twee schaduwen
vluchten de winkel uit. Eén van
hen draagt een groot jachtge
weer. Het is een weinig ge
bruikt wapen; een ganzenroer.
Bij de rijkswacht in Dinant
wekt de diefstal geen beroe
ring. Kleine gangsters die een
den willen gaan schieten? De
rijkswacht heeft wel andere
katten te geselen.
Alsof het om een thriller
gaat, zo begint het. Maar het
ganzenroer zal niet dienen om
ganzen te schieten.
13 aug. '82: In het Noord-
franse Mauberge overvallen
twee mannen een kruideniers
zaak. De gewaarschuwde gen
darmerie wordt op een regen
van kogels onthaald. Agent
Christiaan Delacourt ligt dood
achter de dorpsfontein. De
buit: thee, wijn en champagne.
30 sept. '82: Overval bij de
Brusselse wapenhandelaar Da
niel Dekaise. Eén dode rijks
wachter, drie gewonden.
5 okt. '82: Als de rijkswachter
begraven wordt, waarschuwt
de procureur des konings voor
'een bloedbad in Waals-Bra
bant'. Het zijn profetische
woorden.
23 dec. '82: De bejaarde
nachtwaker van de Brusselse
Auberge du Chevalier ver
moord. Hij is vastgebonden, ge
folterd en koelbloedig geëxecu
teerd met vijf kogels in het
hoofd. In het restaurant, eigen
dom van oud-voetballer Jef
Jurion, zijn een paar flessen
champagne geledigd en er is
van de reebout gegeten. De
nachtwaker blijkt banden te
hebben gehad met extreem
rechtse milieus.
12 jan. '83: In een verlaten
taxi in Bergen vindt een werk
nemer van de gemeentereini
ging het lijk van de Griekse ta
xi-chauffeur Angelou. Vier ko
gels door het hoofd. De politie
constateert dat Angelou en de
nachtwaker van Jurion met
hetzelfde wapen zijn vermoord.
11 feb. '83: Met carnavalsmas
kers vermomde gangsters
overvallen de supermarkt van
Delhaize in Genval. De buit be
draagt 700.000 frank. De auto
van een ooggetuige wordt ge
mitrailleerd.
25 feb. '83: Overval bij Del
haize in Ukkel met vier man.
Buit 600.000 frank. De overval
lers gebruiken een Volkswagen
Golf zonder achterbank. Die is
verwijderd om door de ge
opende achterklep op achter
volgers te kunnen schieten.
8 mrt. '83: Supermarkt Col-
ruyt in Halle. Emotieloos richt
één van de overvallers z'n wa
pen en schiet beheerder Walter
Verstappen een kogel door het
hoofd. De buit: 1,2 miljoen
frank.
7 mei '83: Supermarkt GB in
Houdeng. Overval door twee
niet gemaskerde gangsters.
Buit 900.000 frank. De politie
arresteert een eerste verdachte,
een zekere Vittorio.
9 sept. '83: Moord op Jozef
Broeders, conciërge bij de tex
tielfirma Wittock van Landeg-
hem in Temse. De firma produ
ceert in het diepste geheim
hoogwaardige kogelvrij vesten.
Als de politie arriveert blijken
er zeven prototypes te zijn ver
dwenen. Een buurvrouw be
trapt een van de naahtelijke
bezoekers en wordt zonder aar
zelen ook beschoten. Een van
de vesten wordt later terugge
vonden bij een militant van de
ultrarechtse organisatie West-
land New Post.
16-17 sept. '83: Een paar fles
sen drank, koffie en bonbons
zijn de buit bij een inbraak in
de supermarkt Colruyt in Nij-
vel. Een rijkswachter die te
vroeg arriveert wordt neerge-
maaid, een tweede rijkswach
ter houdt zich dood.
Collega's vinden later onder
wat boodschappenwagentjes
nog twee lijken. Het zijn een
man en een vrouw die toevallig
kwamen tanken bij de nacht-
pomp. De parkeerplaats blijft
achter of er een oorlog is uitge
vochten. De wachtmeester zit
letterlijk vol met lood. Bij de
autopsie komen vierentwintig
kogels tevoorschijn. Alarm in
Waals-Brabant.
Op de weg van Nijvel naar
Waterloo ontmoet een Rijks
wacht-patrouille in een Golf
een roekeloos snel rijdende
Mercedes en een Saab Turbo.
De Rijkswacht Golf zet de ach
tervolging in. De gangsters zien
het zwaailicht, minderen snel
heid, zetten hun auto's aan
weerszijden in de berm en
wachten. De politie-wagen
wordt opgevangen met een
kruisvuur. De agent aan het
stuur krijgt een kogel in het
hoofd, maar houdt de wagen op
de weg en rijdt in volle vaart
door.
2 okt. '83: Restaurant 'Au
trois canards' in Ohain. Gewa
pende mannen met carnavals-
maskers dwingen eigenaar
Jacques van Camp de sleutels
van de Golf GTI van z'n doch
ter af te geven. Hij krijgt een
nekschot en is het negende
slachtoffer. Op de lijst van re
gelmatige bezoekers van het
restaurant staan namen waar
bij de Belgische agenten hun
wenkbrauwen fronsen. Eén
van hen is een man die twee
Achtentwintig moorden, een land in paniek. Anti-ter-
reureenheden bewaken supermarkten. De opsporings
diensten vechten meer tegen elkaar dan tegen crimine
len. Achtentwintig doden, kinderen, mannen en vrou
wen, koelbloedig geëxecuteerd of simpel neergekogeld
omdat ze toevallig in de weg liepen. Geen motief.
Twee Belgische journalisten reconstrueerden het wrede
verhaal van de bende van Nijvel. Hun boek 'De Bende' is
een voorbeeld van professioneel bedreven onderzoeks
journalistiek. 'De Bende' is afgelopen vrijdag in België
gepubliceerd. Antwoorden geven de twee journalisten
niet.
Auteur Paul Ponsaers: „Het boek is niet bedoeld om de
zaak op te lossen. We hebben de geïsoleerde feiten op een
rij gezet om te zien of er verbanden zijn". En over het
motief: „Het ging niet om de buit". Wie het boek leest
krijgt het pas echt koud.
Bij de overval op de Delhaize-supermarkt in november 1985 vallen zeven doden. - fotoanp
jaar later een door twee man
gereden geldauto van de PTT
in de lucht laten vliegen. Een
ander is betrokken bij de
moord op Juan Mendez, een
man die op de loonlijst stond
bij FN, de grootste wapenfa
briek van België.
17 okt. '83: Delhaize in Beer-
sel bij Brussel. Drie killers met
carnavalsmaskers gijzelen een
student, verwonden twee cas-
sières en maken de beheerder
af. Ze rijden in een Golf GTI.
1 dec. '83: Voor een juweliers
zaak in Anderlecht arriveert
een Golf GTI. Twee mannen
vermoorden de juwelier en z'n
vrouw in koelen bloede. De buit
bestaat uit een onbeduidende
partij sieijuwelen. De politie
spreekt van 'een provocatie' en
arresteert enkele verdachten
waaronder de oud-politie
agent Michel Cocu.
Inmiddels laait de concurren-
tie-strijd tussen de verschil
lende opsporingsdiensten op.
Echter na 14 moorden wordt
beslist de inlichtingen centraal
te gaan verwerken bij de poli
tie van Nijvel.
Belgische, Franse en Duitse
specilialisten onderzoeken wa
pens en kogels die gevonden
zijn in de door de moordenaars
achtergelaten auto's. Nog voor
een laatste onderzoek is afge
rond neemt de president van de
Nijvelse rechtbank op 21 mei
het ongelooflijke besluit dat de
verdachten vrijuit kunnen
gaan. Onder hen Adriano Vit
torio. Kort daarop laat deze
'King Kong van de Borinage'
zich interviewen met z'n tien
jarige zoon op de arm en zegt:
„Hoe kan ik nou op mensen
schieten?"
Het onderzoek verzandt. Het
onderwerp van de Waals-Bra
bantse slachtpartij wordt een
taboe in kringen van politie en
justitie. In hun boek spreken
Paul Ponsaers en Glbert Du-
pont van 'de slaapziekte' die de
onderzoekers treft.
Dan, op 22 september 1985,
dringt een overval-commando
het zwaarbeveiligde parkeer
terrein van een Volkswagenga
rage langs de autoweg Brussel-
Leuven binnen en steelt een
grijze GTI. De gerechtelijke
autoriteiten houden de zaak
stil en spreken heimelijk hun
bewondering uit voor de stout
moedige raid.
En België raakt in de ban
van een andere terreurgroep:
de CCC (Cellules Communistes
Combattantes).
27 sept. '85: Eigenbrakel. De
waanzin is terug. Bij twee
overvallen op twee warenhui
zen, binnen een half uur uitge
voerd, sterven een kassière, zes
klanten en een kind van veer
tien. Opnieuw gaan de overval
lers schuil achter carnavals
maskers. Met hun riotguns
maaien ze mensen neer, zoals
anderen vliegen van de mum-
slaan. Kil en berekend schieten
ze op alles wat beweegt. Een
klant die al met twee schoten in
de rug op de grond ligt wordt
omgedraaid en afgemaakt met
negen kogels in de nierstreek.
De buit: 3,5 miljoen frank.
België raakt in paniek. Er ver
schijnen politie-scherpschut-
ters op de daken van Delhaize
en andere supermarkten. Begin
1986 begint de Belgische justitie
succes te boeken.
Het onderzoek concentreert
zich aanvankelijk op Philippe
DeStaerke een man met een
respectabele straflijst die een
groep geroutineerde beroeps-
doders om zich heen heeft ver
zameld. Hij noemt zich man
denmaker, maar het is al lang
geleden dat hij z'n laatste bie
zen gevlochten heeft. DeS
taerke beschikt over een BMW
die is omgebouwd tot gevechts
wagen. Rijkswachters schrik
ken zich een aap als ze zien hoe
de achterbank is verwijderd en
hoe inzittenden van binnenuit
in de koffer kunnen geraken en
die ook kunnen openen. In de
wagen vinden ze munitie van
hetzelfde merk als die bij de
overval in Aalst is gebruikt.
Via DeStaerke duiken nieuwe
en oude namen op. Een ervan is
die van Jean Bultot, de ad
junct-directeur van de gevan
genis van Sint Gillis. Bultot is
betrokken bij wapenleveran
ties aan de Contra's in Nicara-
qua. Hij is tevens oprichter van
een 'practical shooting club' en
beweegt zich graag in ultra
rechtse kringen. Tegen Bultot
wordt een arrestatie-bevel uit
gevaardigd, maar hij slaagt
erin naar Paraquay te vluch
ten. Een uitleveringsverzoek
hebben de Belgen tot nu toe
niet ingediend. Dat, terwijl bij
Bultot een mittrailleur is ge
vonden die in 1982 werd gesto
len bij een spectaculaire over
val op een Rijkswachtkazerne.
DeStaerke die op 6 septem
ber 1986 wordt gepakt, wordt
op 30 juni 1987 samen met drie
andere bendeleden tot 20 jaar
cel veroordeeld. DeStaerke
blijft tot het eind ontkennen.
Half januari 1988 is het verhaal
van de Bende van Nijvel voor
lopig toe aan het laatste hoofd
stuk: het proces tegen Michel
Cocu, wat vandaag begint voor
het Assissenhof van Bergen.
Cocu en vijf anderen, waaron
der Ariano Vittoria, worden
verdacht van vier overvallen in
1983. Daarbij vielen vier doden.
Het proces in Bergen gaat drie
weken duren. Er zijn 160 getui
gen opgeroepen.
Hoe zit het dan met al die
andere wandaden? Was er één
Bende van Nijvel, of waren er
meerdere. Was er een centrale
leider en zo ja: wie was dat
dan? En wat waren de motie
ven van die redeloze moorde
naars? Wat betekenden de
banden met extreem rechts?
Was er sprake van een poging
om door terreur de Belgische
staat te ontwrichten?
Ook de Belgische justitie
weet geen antwoorden, even
min als de auteurs Ponsaers en
Dupont. Ponsaers, als crimino
loog afgestudeerd en nu recht
bankverslaggever bij De Mor
gen: „Wie of wat de van Bende
Nijvel is, is nooit duidelijk ge
worden. Tussen de overvallen
van '83 en die van '85 bestaat
een materieel verband. Het op
vissen van wapens in het ka
naal van Ronqiueres is wat dat
betreft cruciaal geweest. Die
vondst toonde aan dat in beide
periodes dezelfde wapens zijn
gebruikt. Een aantoonbaar
verband tussen de personen
ontbreekt echter. Ook de mo
tieven zijn onduidelijk. Vast
staat wel dat het niet om de
buit ging".
De daders die zich tot nu toe
hebben moeten verantwoorden,
beschrijft Ponsaers als 'margi
nale figuren uit de minst be
deelde streek van België".
Een duidelijke lijn bestaat er
volgens hem tussen de slacht
offers en hun familieleden: „Ze
kwamen allemaal uit hetzelfde
milieu, maar daar is tot nu toe
geen onderzoek naar verricht".
De verslaggevers gaan in 'De
Bende' niet verder dan wat ze
aan gecontroleerde feiten kun
nen verantwoorden. Paul Pon
saers: „Oplossingen bieden we
niet. We leggen verbanden
bloot. Door allerlei geïsoleerde
berichtgeving en afzonderlijke
processen krijgt het publiek de
indruk dat het om losstaande
zaken gaat. Dat is niet zo".
De Belgische overheid heeft
van de Bende van Nijvel ge
leerd. Ponsaers: „Eerst werk
ten er vier diensten naast elk
aar. Nu is de terreurbestrijding
gebundeld en kennen we de
23ste Brigade. In België heb je
22 arrondissementen met eigen
opsporingsdiensten. De 23ste
Brigade is gevormd om het ge
heel te stroomlijnen".
Bij de Rijkswacht is er ook
het een en ander verbeterd. Bij
de eerste confronties met de
Bende van Nijvel gebeurde het
dat wapens weigerden. Paul
Ponsaers: „De opsporingsdien
sten zijn nu voorzien van riot
guns, kogelvrije vesten en Golf
GTI's. Ik heb de stellige indruk
dat de doders van Nijvel ver
slagen zijn met eigen wapens,
al hebben zij natuurlijk als
eersten de waarde van die wa
pens ontdekt".
Paul Ponsaers en Gilbert Dupont:
'De Bende'. Uitg. EPO/De Geus,
Breda.
Door Jan Paalman
DE GEZONDHEIDS
ZORG heeft een nieuw
toverwoord. In het boek
„Met zorg verplegen", het
Handboek Soldaat voor
verpleegkundigen, schrijft
J.R.M. Arets dat hij als
uitgangspunt voor zijn
boek het holisme heeft ge
kozen.
In een of ander artsenblad
stond laatst een advertentie
voor een verpleeghuisarts:
„Wij gaan er van uit hij/zij
een holistische visie heeft op
het mens-zijn."
Vorige week wijdde de
IKON het zoveelste (radio)
programma aan het holisme.
Met een avant-garde mu
ziekje uit Hoger Sferen op de
achtergrond zegt de inleid-
ster: „Holisme is in; steeds
meer mensen voelen zich er
bij thuis. We hebben zelfs te
maken met een compleet
nieuw wereldbeeld." En:
„Sindsdien is er in de gezond
heidszorg meer aandacht
voor de geest bij de genezing."
U verwacht natuurlijk dat
ik u nu haarfijn ga uitduiden
wat dat holisme, dat „com
pleet nieuwe wereldbeeld",
nou precies is. Ik moet u te
leurstellen: geen flauw idee.
Ja maar, zult u misschien
zeggen, u wordt betaald om
de hoogte te zijn. Dat is zo,
maar ik héb me op de hoogte
gesteld. Toevallig geef ik ook
les aan een school waar ver
pleegkundigen hun vak leren
en waar, zoals dat heet, „de
holistische mensvisie centraal
staat". Op mijn vraag wat
nou precies dat holisme voor-
steldde kwam ik eigenlijk
niet meer te weten dan dat
holisme iets te maken heeft
met „heel de mens en zo".
Zoeken in boeken en tijd
schriften (Arets, Kuiper, van
Dorsien, Van den Brink Tjeb-
bes, Veling, Besseling en-
zoverder) leverde me niet
meer op dan dat holisme
duidt op „een geheel, eenheid
van de mens, totaliteit, heel-
zijn, heel en al." En: „Cen
traal in deze mensvisie staat
dus de persoonlijke beleving
van de mens als onherleid
bare eenheid van lichaam en
geest".
Duidelijk? Nee dus. Alle
maal onzin? Tandenknarsend
moet ik bekennen dat ook dat
niet het geval is. Wat is dan
wel het geval? Pakweg tien,
twintig jaar geleden en soms
nog steeds, werd de patiënt
geacht om zijn ziekte bij de
dokter in te leveren zoals je
een pak inlevert bij de stome
rij: „Dokter heb ik kanker?,
mevrouw bemoeit u zich met
uw eigen zaken". De zieke
was een naamloze drager van
ziekte: de maagzweer van ka
mer 103, de hersenbloeding
van zaal 8.
„Als je triest bent zegt de
dokter", zo dichtte de jong ge
storven Hans Lodeizen, „moet
je meer eten/ klieren die niet
goed werken hebben voedsel
nodig om op toeren te komen,
dat is logisch/ Maar de dokter
denkt niet aan mij." De dok
ters behandelden wel de
ziekte van Hodgkin, maar
niet de ziekte van Lodeizen.
Daarbij bedienden de dokters
zich van hulpjes die niet be
taald werden om zelf na te
denken, maar om alles te
doen wat de dokter zegt: de
„verlengde arm van de dok
ter", de verpleegkundigen.
Halverwege de jaren 70
dringt het bij verpleegkundi
gen door dat ze méér kunnen
zijn dan de verlengde arm
van de dokter en Virginia
Henderson, een Amerikaanse,
is de ideoloog van de nieuwe
verpleegkunde. Henderson in
het kort gaat als volgt. Een
ziekte beperkt zich niet tot
een orgaan maar heeft op al
les wat de mens is en doet in
vloed. Met, pakweg, een rug
kwaal in het ziekenhuis lig
gen kan ook betekenen dat je
je zorgen maakt over de toe
stand thuis, het werk, de op
voeding van de kinderen en
„hoe het allemaal verder
moet". Bovendien maakt
ziekte afhankelijk en met het
behandelen van de lichame
lijk klacht ben je er niet: de
patiënt moet leren weer op
eigen benen te staan. Voor dat
alles had Henderson oog, en
ze bedacht een aanpak waar
bij verplegen méér is dan
iemand afhelpen van een li
chamelijk kwaal.
In Nederland vertaalde
mevrouw Van den Brink
Tjebbes deze ideeën, en zij is
hier nog steeds de onge
kroonde koningin van de
nieuwe verpleegkunde. Me
vrouw leerde voor verpleeg
kunde en later ook nog door
voor socioloog, en dat laatste
had ze misschien beter niet
kunnen doen, want, ach Hee-
re, wat is dat mens onlees
baar. Zijen een hele stoet go
gen en logen in haar kielzog,
hebben de verpleegkunde op
gescheept met een vakjargon,
een psychobabbel, een geneu
zel, dat mij steeds doet den
ken aan de gevleugelde woor
den van Alberto Moravia dat
je vroeger analfabeten had,
maar dat ze tegenwoordig
kunnen lezen en schrijven.
Verplegen heet tegenwoor
dig een „verpleegkundig pro
ces", thuis heet „thuissitua
tie", werk de „werksituatie",
crisis de „crisissituatie", wer
ken „functioneren", praten
„communiceren" en iets te
rugzeggen „het geven van
feed back". Dat alles kan al
dan niet „optimaal", al dan
niet „naar de patiënt toe".
("De boer heeft naar zijn koe/
best wel gevoelens toe."
dichtte Levi Weemoedt ooit
vergeefs).
Zin en onzin van dat alles
zijn niet makkelijk te schei
den. De zin, nee de verdienste,
is dat de nieuwe verpleeg
kundige vaak beter dan dok
ters in de gaten hebben hoe
ziekte ingrijpt op, vooruit dan
maar, „heel de mens". Ze heb
ben, anders dan de dokters,
ook een manier gevonden om
systematisch alle andere kan
ten van, vooruit dan maar
weer, „het ziek-zijn" bij de
behandeling te betrekken. De
prijs is een saus van nu ver
schaalde 60-er en 70-er jaren
ideeën: een snufje existentia
lisme, een mespuntje Teil
hard du Jardin, een fikse
scheut Maslow en dat alles op
smaak gebracht door wat
Marxisme „voor arbeiders
verklaard".
Daar kun je dan misschien
een holistische kijk op de
mens uit puren, dat de mens
„een geheel is en zo", maar
daarmee heb je nog geen ho
listische wetenschap. Katho
lieken en protestanten heb
ben ook een andere kijk op de
mens, maar een aparte katho
lieke of protestante weten
schap is er niet.
Bovendien verzamelt zich
de laatste jaren onder het ba
nier van het holisme de hele
obscurante santekraam van
„alles wordt nieuw" bewegin
gen van de jaren 70 en eerder.
Wat vroeger nog alternatieve
geneeskunde heette, heet nu
„holistisch". Binnenkort, men
zegt in het jaar 2012, breekt de
nieuwe tijd (New Age) aan en
zal een nieuw bewustzijn
over de mensheid neerdalen.
Alles wordt één, lichaam en
geest, gevoel en verstand, en
men zal de werkelijkheid
achter de werkelijkheid door
schouwen. In het tijdperk van
Aquarius, die nieuwe tijd dus,
zal, op het gezag van het ho
lisme, een nieuwe mens op
staan. Holisme is een nieuwe
heilsverwachting, een nieuw
geloof, een duister en modieus
toverwoord dat met ingang
van vandaag uit de verpleeg
kundige boeken zou moeten
worden geschrapt.
VREDE zij u. Ik heb
me aangesloten bij
het geëxalteerde ge
nootschap der balladeurdra-
gers. Onze last is licht. Wij be
lopen de straten en lanen van
steden en dorpen met de allure
van tevreden boeddhistische
monniken. We hangen met ons
hele lichaamsgewicht aan de
krullen van onze glimlach, zo
dat de voeten de stenen nauwe
lijks raken. Het is alsof we zwe
ven. Wij behoren tot de kaste
der Walkmandarijnen, verwant
aan hoge Chinese adel.
Enkelen onzer hebben reeds
op het water gelopen, maar ik
moet hier - terwille van het
evenwicht - onverwijld aan
toevoegen dat we ook enkele
verdrinkingsgevallen moeten
betreuren, een ervan zes mijl
buitengaats ter hoogte van
Noordwijk aan Zee. En een be
jaarde non, die naar Prince en
Madonna hep te luisteren,
werd uit het leven weggeplukt
door een voortsnellende trein.
Wij Walkmandarijnen dra
gen een stalen nimbus met don
zen oorklepjes, vanwaar een
draad loopt naar de jaszak,
waarin - verpakt in een ma-
fisch doosje - een groot orkest
uist. Ik ben zeer gelukkig met
dat toverdoosje. Koning Salo
mon zou er vele kamelen bela
den met juwelen voor over heb
ben gehad, alsmede de schoon
ste zijner vrouwen. Geen hart
kan schrijnen zolang de kop in
een volle orkestbak is gestoken.
Met de balladeur geklampt aan
de hersenen kun je afdalen tot
de laatste treden van de Basin
Street Blues, gestreeld door de
weeklagende stem van de be
traande trombone.
Je kunt dan als Zingende
Detective speuren naar stille
getuigen van weemoed, liefde
en het verdriet van de man die
zijn butler James heeft gezocht.
Gekroond met de balladeur
loop ik, midden in het Philhar-
monisch Orkest van Berlijn,
voortgesleept door Herbert von
Karajan, door de stad. De af
stand van de plek, waar ik wat
lichte werkzaamheden verricht
tot aan de deur van mijn huis,
is de lengte van de Negende
van Beethoven. Te voet dan.
U ziet, de Walkmandarijn
wordt een geheel ander mens.
Hij gaat anders rekenen. Hoe
lang is het lopen van de Sche-
veningse pier naar Katwijk aan
Zee? Met de Zevende van
Brückner, de New World van
Dvorzak, Jasha Heifetz in het
lyrische vioolconcert opus 64
van Felix Mendelssohn en de
wind in de rug kom je een heel
eind.
De Walkmandarijn is een ge.
lukkig, maar ook voorzichtig
mens. Als Sviatoslav Richter
aan de Appassionata zit te bei-
telen kun je, zeker als de mos.
nikskap van de duffel het hoofd
omkranst, gemakkelijk ondet
de wielen van een voortdende-
rende vrachtmastodont
ken. Evenzeer is het
geblazen met Mozarts Re. I
quiem. Een passend afscheid
van het leven is het wel, om
met deze hemelse muziek in de
oren de ziel op weg te zenden
naar een hogere wereld om
daar, als eerste evenement in
een eindelijke reeks, te worden
voorgesteld aan Wolfgang
Amadeus zelf, maar de nabe
staanden hebben daar weinig
aan.
Gezegd wordt dat men, met
Mozarts Requiem aan de kop,
in staat van genade sterft en I
niet in handen kan vallen van
de duivel. Dit moge gelden als
een gouden tip voor de
onder u die de oefening van I
Volmaakt Berouw zijn verge
ten. Feit is ook dat Walkman-1
darijnen, zelfs die van de I
ste kaste, die op rolschaatsen I
door het leven gaan, innige te
vredenheid uitstralen. Wij
Walkmandarijnen weten dat er
in ieder mensenleven weleens
een buitje valt (en soms wat a
te veel) en wij leren zoetjesaan I
liplezen. We zien er stralend
uit, het gelaat opgeheven naar
de zon of het zwerk. We maken
weinig geluid. Slechts het flap
peren van de jaspanden in de
wind en de zwiffel en de zwaf-
fel van de zolen verraadt onze I
doorkomst. Lang nadat we zijn
langsgevaren zegt de grijsaard
tegen zijn gekromde gade: „Die
vent zweefde en hij had lichtge
vende verf op zijn gezicht". En
zij: "O, dat is een Walkmanda
rijn, die zie je wel meer tegen
woordig".
(meta ta phusika kai alko-
holika)
O'Mill: Kijk nou eens naar
die rode bal die nou toeval
lig net midden op tafel ligt.
Die ligt daar doodstil maar
krijgt direkt een opdonder
van de witte en komt dan in
beweging; dat is voorspel
baar.
v.d. M: Tot zo ver kunnen wij je goed volgen. Zelfs Max, hè
Max?
O'Mill: Nou, dat geldt niet alleen voor biljartballen. Je mag
stellen dat iedere beweging in de natuur het gevolg is van
een voorafgaande beweging en om die reden voorspelbaar
is.
v.d. M: Dat willen we ook nog van je aannemen, hè Max?
O'Mill: Beweging zonder oorzaak bestaat niet in dode ma
terie, alleen in bezielde wezens. Max kan z'n rechterarm
omhoog laten gaan alleen maar door dat te willen. Ema
nuel Kant is hierover verbijsterd gebleven tot z'n dood toe.
Hoe een onstoffelijke geestesaktiviteit een zware klomp
bot, been, vlees en spieren in de hoogte kreeg.
v.d. M: Ik niet, hoor. Ik steek mijn arm op en roep: Ober,
meneer een vieutje!
O'Mill: Nou hebben ze ook nog oorzaakloze beweging ont
dekt in dode materie.
v.d. M: Toe maar, in de Amersfoortse Kei, zeker.
O'Mill: Ja, dat is maar een verzameling van triljarden ato
men en binnen in elk atoom blijkt een verkeersdrukte van
jewelste te heersen. Atomen zijn nl. opgebouwd uit elek
tronen en de beweging daarvan is niet te voorspellen en
oorzaakloos, maar wel kontinu en hevig.
v.d. M: Jesses, wat eng! En nou?
O'Mill: Tsja, nou wordt het inderdaad dood eng want die
elektronen blijken te bestaan uit ladingen elektriciteit en
elektriciteit is onstoffelijk.
v.d. M: Wat zeg je nou? Onstoffelijk?
O'Mill: Ja, elektriciteit, zegt Van Dale, is een vorm van
energie, net als bij warmte, wind of zwaartekracht en die
kun je niet zien, ruiken, horen, voelen, alleen de uitwer
king ervan. Tijdens de midzomerzon hittegolf wordt een
spoorrail een centimeter langer. Niemand heeft ooit de
kracht gezien die hem deed uitzetten. Over de zwaarte
kracht maar niet gesproken.
v.d. M: Wat is elektriciteit volgens de encyclopedieën?
O'Mill: De Winkler Prins zegt: elektriciteit is een natuur
verschijnsel, d.w.z. hoort thuis in het gezelschap van de re
genboog, de nachtvorst en 't noorderlicht, om er maar eens
een paar te noemen. Allemaal onstoffelijk, alweer. Even
onstoffelijk als onze denkkracht. De geest brengt ons den
ken en dromen teweeg, onze geest of wellicht wel de uni
versele geest, de wereldgeest of de Heilige Geest. Drink
eens leeg, gij kleingelovigen, alcohol verrijkt en verruimt
de geest, mits met mate genuttigd.
DEN BOSCH (ANP) - Het eer
ste representatief overzicht
van het werk van Theo Kuij-
pers (48) wordt van 29 januari
tot 10 april gegeven in het Bra
bants Museum in 's-Hertogen-
bosch. Er worden 67 schilderij
en, assemblages, tekeningen en
grafiek, voornamelijk uit par
ticulier bezit geëxposeerd. De
tentoonstelling is de eerste van
een reeks solo-exposities ge
wijd aan hedendaagse
bantse kunstenaars.
Kuijpers werd in Helnw'l
geboren en werkte in Surin'I
me, Australië en Marokko. ®l
was jaren lid van de IJmui»!
Kring en woont en werkt thaifl
in Eindhoven. Het werk val
Kuijpers was de laatste twinWI
jaar op ongeveer zeventig tf|
toonstellingen te zien, zowel
musea als in galeries.
Verkoop, leasi
Volgens 't Duumpje
volledig voorbij aan
het onderzoek, dat i;
recreatiebeleid van d
is uitgevoerd.
Het ongeval met d<
centrale in Tsjernc
drukte iedereen m<
neus op de feiten. C
ten raakten besme
radioactieve deellj
Koeien moesten op
Vooral de boeren w
wakker geschud V
zij voelden het dire
hun portemonnee,
dan gebeurde de ra
nog duizenden kilo
ters verderop.
Logisch dus dat er
'Tsjernobyl' in land
bouwkringen beha
aan informatie ove:
gevolgen van een ir
lijk kernongeval di
bij huis. Gevolgen,
de landbouw en de
selvoorziening.
Daarover gaat op ir
dag 25 januari een
cussie-avond in H
Door Eugene Verstraeti
HULST - De Nede.
overheid is tot nu toe
in gebreke gebleven,
gaat om voorlichting
boeren over de gevolg
een mogelijk kernonge
Dat is de mening v,
A. Huijsmans, voorzitl
de Werkgroep Kerne
Zeeuws-Vlaanderen.
„Tsjernobyl is ge
voor ons zonder edit
gevolgen gebleven",
Huijsmans. „Ik heb
principe geen last van
Misschien wel wat ra
tieve deeltjes inge.
Maar het niet in mijn
monnee gevoeld. Mi
boeren wel. Ze kond
melk niet verkopen,
sen moesten vernietigd
den, en er waren extr,
derkosten voor koeien
stal moesten. Naar set
een schadepost van 20
joen gulden. Dat was
Van onze correspondenten
KLOOSTERZANDE/A
DENBURG-De Kloori
uit Kloosterzande er
Nachtuuln uit Aarden
hebben een nieuwe 1
Carnaval.
hi Kloosterzande zal Fi
hint als Freek I zijn ondi
pen leiden tij dens het j aar
leutfeest dat half voli
maand weer los barst.
Freek werd vrijdags
door voorzitter Wil Due
?m precies elf minuten ov|
ln zaal Van Leuven eei
enorme hoge hoed ge
Met hem zijn hofdame j
Marie van der Wege. On
hjn nog jeugdige leeftijd
lentes is Prins Freek een
F°t in het carnavalsvak
neeft zich verdienstelijk
maakt in vier verschil
oouwploegen.
De presentatie van de
vorst trok een redelijke
'angstelling. Onder de aa
pigen ook een aantal col
Prinsen met aanhang. O
dens waren er van de bias
Pp1 Windkracht 9 en va
pnowgirls van Kloorlje.
Kloorianen konden meteeJ
Wee nieuwe raadsleden
™elkomen, Andre Boot
voormalige champetter St
van Mieghem. Het ni<
am ordehandhavers be
p Idar uit Ron Duerinc
Eric d'Hondt.
In Aardenburg brak ever
