UITBLAZEN
Nukem: geschiedenis Van ongelukken en schandalen
Geweld doorkruist voltrekking democratisering Filipijnen
even..L
DEETM
Solidaritei
Zonnige
uithoek
BEDRIJF ONTKENT OVERTREDING NON-PROLIFERATIEVERDRAG
REGERING VAN CORY AQUINO HEEFT GEEN ANTWOORD OP TERREURAANSLAGEN
cssSsS5*
cSLHet IS 00k een uitr
Uüjöimvi AUH i fcHüHUIMU ZATERDAG 16 JANUAR11988
WIM KOCK
Wie de
schoen past
Schelte
van Jelgerhuis
PAPIER
VOOR UW PEN
Privacy
Bijsmaak
DE STEM BIN
den haag -
krijgen een groter
mogen bijvoorbee
van het ministerie
eigen goeddunken
Waardebonnen
OVER de heer Claude
Wathey, de man die
gedreigd heeft dat
hij Sint Maarten onafhan
kelijk zal maken, heb ik
vaker verhalen gelezen.
Wat ik daarvan aan in
drukken heb overgehou
den lijkt een beetje op wat
je wel eens in Amerikaanse
films ziet die in een klein stadje
spelen. Iemand heeft er alle
macht naar zich toegetrokken.
Iedereen staat op de een of an
dere manier bij hem in het krijt.
Hij zet de politie én de wet zelf
naar zijn hand. De onge
kroonde koning. Wat ik in het
verleden over Claude Wathey
gelezen heb roept dat beeld ook
op: de ongekroonde koning
van Sint Maarten. Dat wil zeg
gen: van de Nederlandse helft,
want de Fransen hebben er ook
een stuk van.
Mijn herinneringen aan Sint
Maarten zijn vaag geworden.
Het is ook bijna 35 jaar geleden
dat ik er voet aan wal zette.
Toen waren de hotels en de toe
risten er nog niet. Philipsburg,
de hoofdstad, was een armoe
dig dorp. Ik herinner me dat ze
er long toms maakten, sigaren
van wel twintig centimeter
lang. Tegenwoordig schijnt het
dit boven de wind gelegen
eiland ook buitengewoon vóór
de wind te gaan. De toeristen
uit Amerika besteden er genoeg
om Watheys onafhankelijkheid
ervan te kunnen betalen. Tot
de cruise-schepen de steven
wenden naar een nieuw lust
oord. Nog mooier, nog nieu
wer, nog modieuzer. Er liggen
heel wat eilanden in de Caraï-
bische Zee die het verrukkelijke
klimaat delen dat Sint Maarten
geniet.
Ik ben er maar kort geweest
want veel hadden we er niet te
zoeken. Even laten zien aan de
mensen daar dat de marine pa
raat was en niet te beroerd om
de omgeving van Curasao - he
melsbreed 850 km ver weg - te
verlaten. Een keer per jaar deed
het 'stationsschip' de eilanden
boven de wind aan, onderweg
naar lustiger eilanden als Ja
maica, Puerto Rico of op weg
naar de vreemde Sargasso-zee
waar het, varend door uitge
strekte velden van drijvend zee-
wier, met de Amerikaanse ma
rine oefende.
Saba, Sint Eustatius en Sint
Maarten. Een bezoekje van de
commandant aan de gezagheb
ber en voor de bemanning even
de benen strekken. Dat was het
zo'n beetje. Ook op Sint Maar-
- ten, het grootste van de boven
windse eilanden. Er viel abso
luut niets te beleven in deze
verre, zonnige uithoek van het
koninkrijk. Wij namen een
taxi-busje en reden langs de
zoutpannen en door de heuvels
naar de andere kant, de Franse
grens over. In Marigot, zo had
den we gehoord, kon je hanen
gevechten zien. Daar hielden ze
op Sint Maarten van, maar op
het Nederlandse deel waren die
verboden.
We konden al uit de verte
horen waar de gevechten zich
afspeelden. Er klonk een gehuil
en gejoel als bij een bokswed
strijd. Dicht opeen gedrongen
stonden de toeschouwers in een
soort plaatijzeren loods, rond
de kleine arena waar twee ha
nen elkaar fladderend aanvlo
gen. Eerst zagen we niet veel,
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
maar toen een paar mannen -
er waren alleen maar mannen -
ons hadden opgemerkt, scho-
ven ze opzij en ontstond er in
de brede haag van mensen een
paadje waarover we helemaal
naar voren konden. Het rook er g
hevig naar stof en drank. Het j=
waren arme, vriendelijke men-
sen toen. Ik weet niet wat de
nieuwe welvaart met ze heeft
gedaan. Je hoort zo weinig over
Sint Maarten.
Die verdeling van Sint
Maarten in een Frans en een
Nederlands deel heeft overi
gens een vreemde oorsprong.
Het eiland werd door Colum
bus ontdekt in 1493. Pas in
1631 werd het door Nederlan
ders bezet. Twee jaar later wer
den zij weer verjaagd door En
gelsen. In 1639 kwamen de
Spanjaarden, maar die vertrok-
ken een jaar later weer. Terwijl s
ze hun nederzetting opbraken
ontsnapten vijf van hun Neder-
landse gevangenen. Tijdens
hun zwerftocht over het aland
ontmoette dit groepje Neder
landers vier Fransen, vergezeld
door een Mulat. Het moet rede
lijk hebben geboterd tussen de
twee groepjes Europeanen want
in 1648 sloten zij een 'verdedi
gingsverdrag', waarbij de Fran
sen de noordelijke helft en de
Nederlanders het zuiden kre
gen.
Ik word altijd een beetje
kregel als ik in de berichtgeving
weer de Haagse aandrang be
speur waarmee de Antillianen
wordt voorgespiegeld dat het
buiten het koninkrijksverband
beter toeven is. De Antillianen
geloven daar zelf niet zo in.
Hun economische basis is daar
voor te smal. Op Aruba en Sint
Maarten floreert het toerisme,
maar op Curasao stagneert het.
Kwade tongen beweren dat dit
komt omdat de service er be
labberd is en het bedienend
personeel onbeleefd. Wat daar
ook van waar moge zijn, ik ver
baas me erover dat de Antillia
nen, zeker nu de dollar en daar
mee ook de Antilliaanse gulden
zo goedkoop is, niet veel inten
siever de Nederlandse toeris-
tenmarkt bewerken.
Zeker voor Nederlanders
zijn de Antillen veel interessan
ter dan bijvoorbeeld de Canari-
sche Eilanden. Het weer is er
nóg betrouwbaarder en gasten
en gastheren verstaan er elkaar.
Met een gerichte inspanning
moet het mogelijk zijn het hele
jaar door een stuk of wat jum
bo's en hotels gevuld te krijgen
met Nederlandse toeristen. En
misschien dat daardoor ook de
doorsnee-Nederlander eindelijk
een idee krijgt waarover het
gaat als ze het in Den Haag
over de Nederlandse Antillen
hebben.
Illlllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllli=
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, incl. B.T.W., bij vooruitbetaling te voldoen:
J 24,90 per maand; J 71,85 per kwartaal of J 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. ƒ1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. f 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice*
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 —ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
HET SCHANDAAL rond
de illegale transporten van
radio-actief afval in de
Bondsrepubliek door
Transnuklear, is in een
stroomversnelling geraakt
nu gebleken is dat het
moederbedrijf Nukem
rechtstreeks of zijdelings
betrokken is geweest bij de
levering van uranium voor
kernwapens aan Pakistan
en/of Libië.
Nukem - Nuklear Chemie und
Metallurgie - is het centrum
van een keten van zes atoom-
fabrieken in het Hessische
Hanau. Verder omvat de ke
ten de plutoniumfabriek Al-
kem, Reaktor-Brennelement-
Union (RBU), Hochtempera-
tur-Brennelement GmbH
(Hobeg), Nuklearversiche-
rungsdienst (NVD) en de
transportonderneming
Transnuklear.
Naast de bedrijven in Ha
nau beschikt Nukem over een
netwerk van kleindochters en
deelbelangen in het buiten
land - Nederland, Luxem
burg, Frankrijk, Groot-Brit-
tannie en de VS.
De geschiedenis van het
Hanause atoomimperium is
vergeven van ongelukjes, sto
ringen, nalatigheid bij het
veiligheidstoezicht en om
koopschandalen, terwijl nog
altijd niet is vastgesteld of het
bedrijf wel beschikt over de
noodzakelijke vergunningen.
Nadat CDU en FPD in april
vorig jaar de regering van de
deelstaat overnamen an de
rood-groene coalitie van SPD
Het nucleaire onderzoekscentrum in Mol, in de Belgische Kempen. Ditcentrum is be
trokken bij het nieuwe schandaal rondom de Westduitse transportfirma Transnuklear.
en Groenen is Hanau niet
meer uit het nieuws geweest.
Vijftien maanden geleden
weigerde de toenmalige mi
nister-president van Hessen,
Holger Bomer, het atoombe-
drijf in Hanau stil te leggen,
zoals door zijn 'Groene' mi
nister van Milieu, Joschka Fi
scher, was gevraagd omdat de
bedrijfsvergunningen niet in
orde zouden zijn. Volgens
Bomer was er niets aan de
hand.
Terwijl in november 1986 in
Hanau maar liefst 11.000 te
genstanders van de atoomin
dustrie demonstreerden, la
gen de toenmalige bondsmi-
nister voor Milieu Walter
Wallmann en de Hessische
minister van Economie Ulrich
Steger in de clinch over een
aanvraag van Alkem zijn plu-
toniumverwerking te mogen
opvoeren. Wallmann wilde de
coalitie van SPD en Groenen
in Hessen een onvoorwaarde
lijk ja afdwingen, maar SPD-
er Stegemann wilde alleen
van beperkingen horen.
Uiteindelijk werd besloten
een deelvergunning af te ge
ven. Volgens Wallmann zou
de uitbreiding van 460 kg naar
2,5 ton te verwerken uranium
leiden tot verbetering van de
veiligheid, en helemaal geen
wijziging van omvang of ka
rakter van de produktie bete
kende. In november werden
twee medewerkers van Al
kem en drie ambtenaren vrij
gesproken. De bedrijfsveran-
deringen waarvoor zij toe
stemming hadden gegeven
waren in strijd met de wet,
maar het viel niet te bewijzen
dat de vijf daarvan ook op de
hoogte waren geweest.
Op 13 maart werd bekend
dat zich zowel bij Alkem als
bij Nukem storingen hadden
voorgedaan, en dat Nukem
het bedrijf twee weken daar
voor geheel had stilgelegd.
Twintig medewerkers waren
besmet geraakt met pluto
nium, en bij Alkem was een
man met de splijtstof in aan
raking gekomen. Half mei
maakte de nieuwe Milieu-mi-
FOTO AP
nister van Hessen, Karlheinz
Weimar, bekend dat Nukem
met een veelvoud van de toe
gestane hoeveelheid uranium
heeft gewerkt.
Eind april meldde Der
Spiegel dat meer dan honderd
medewerkers van atoomfa-
brieken en energiefirma's
door de Hanauer Transport
firma Transnuklear zijn om
gekocht. Het transportbedrijf
zou de afgelopen vier jaar
minstens zes miljoen mark
smeergeld hebben betaald.
Het openbaar ministerie in
Hanau startte een onderzoek
nadat de bedrijfsleiding van
Transnuklear onregelmatig
heden in de boeken had ge
meld.
Een dag later, op 28 april
1987, werd bekend dat een in
genieur van het elektriciteits
bedrijf Preussenelektra, die
bij de affaire betrokken
scheen te zijn, zich van het le
ven had beroofd. Bij Trans-
kuklear en Nukem worden
vijf medewerkers met verlof
gestuurd, en in de weken
daarna volgen meer verloven
en ontslagen. Op dezelfde dag
moet RBU zijn bedrijf wegens
een storing een week lang
stilleggen.
Ook Nukem komt weer in
het nieuws. Op 10 juni ver
klaart Weimar in het Hessi
sche parlement aanwijzingen
te hebben dat de veiligheids
oorschriften niet worden na
geleefd. Kort daarna wordt
ook RBU nalatigheid verwe
ten. Een container van de
firma blijkt 25 kilo zwak ra
dio-actief uranium-oxide te
bevatten, dat twee jaar eerder
is opgeborgen en daarna ver
geten.
Op 3 juli legt Nukem een
belangrijk deel van het be
drijf stil in verband met vei
ligheidsproblemen, en is
daarmee een reeds door Wei-
mar aangekondigde gedwon
gen sluiting voor. Weimar
geeft Nukem een lijst van
dertig noodzakelijke verbete
ringen. Op 30 september
wordt ook RBU stilgelegd in
verband met verbetering van
de brandveiligheid.
Op 11 december begint het
schandaal rond Transnuklear
uit te dijen. Drie medewer
kers worden gearresteerd op
verdenking bij het omkoop
schandaal betrokken te zijn
Transnuklear geeft voor het
eerst toe dat er sprake is ge
weest van „onregelmatighe
den".
Op 17 december verbiedt
Milieu-minister Klaus Töpfer
voorlopig alle transporten
van Transnuklear. Bij door
zoeking van kerncentrales in
het land vindt de politie ze
overal: vaten illegaal uit hel
Belgische Mol ingevoerd
atoomafval met resten pluto-
nium en kobalt. Op 22 decem
ber raakt Transnuklear
zijn transportvergunningen
kwijt. Elke dag worden meer
vaten gevonden, het totale
aantal staat nu op ongeveer
2.500.
Bedrijfsleider Manfred
Stephany van Nukem, al ja-
ren aan het bedrijf verbon.
den, besloot vorige week vrij,
dag af te treden. Voor Töpfer
was dat al niet meer voldoen
de. Met ingang van donderdag
nam bij Nukem de bedrijfc.
vergunning af. Volgens Töp
fer had het bedrijf al in de zo
mer kunnen weten dat zich
bij Transnuklear illegale za
ken voordeden.
Donderdag werd voor het
eerst de verdenking geuit dat
de Westduitse atoomindustrie
zich schuldig heeft gemaald
aan overtreding van het non
proliferatieverdrag, met de
export, via België en Zwitser
land, van uranium voor kern
wapens naar Libië en Pakis
tan. Minister-president Wall
mann gaf Nukem donderdag
36 uur de tijd de twee overige
bedrijfsleiders te schorsen.
Intussen vraagt men zich
met grote zorg af waar twee
vaten afval zijn gebleven die
waarschijnlijk hoog-radioac-
tief plutonium, cesium en ko
balt bevatten. Inmiddels is
duidelijk dat de bestemming
hoogstwaarschijnlijk Pakis
tan was. (AP)
ZIE OOK DE STEM WEEKEND:
'DE ATOOMBOEVEN VAN MOL'
NA EEN gewelddadige
campagne van anderhalve
maand worden maandag
op de Filipijnen provin
ciale en gemeenteraads
verkiezingen gehouden.
Zij zijn de laatste fase in
het democratiseringspro
ces dat president Aquino
twee jaar geleden in gang
zette.
Eergisteren nog hebben ge
wapende mannen op het
eiland Masbate in het zuiden
van de Filipijnen het vuur ge
opend op een jeep met politici
die campagne bedreven voor
de gemeentelijke- en provin
ciale raadsverkiezingen. Vier
politici werden gedood en vier
gewond.
De verkiezingscampagne
barstte op 1 december los, en
ook de daarmee gepaard
gaande terreur. Tot nu toe
zijn er al meer dan zestig do
den gevallen en generaal Fi
del Ramos, de stafchef van
het leger, moest toegeven dat
de regering vrijwel machte
loos staat tegenover die golf
van geweld. Onder de slacht
offers zijn ook veel kandida
ten die werden neergeschoten
op verkiezingsbijeenkomsten.
Het leger is niet in staat alle
kandidaten - 150.000 voor
ruim 1.600 functies - afdoende
bescherming te bieden, aldus
Ramos.
Ramos merkte overigens op
dat voor Filipijnse begrippen
de campagne niet buitenge
woon gewelddadig was. Tij
dens de campagne voor de
parlementsverkiezingen in
mei vorig jaar vielen 65 do
den. In de aanloop naar de vo
rige lokale verkiezingen, in
1980, kwamen meer dan 900
mensen om. Vooral tijdens lo
kale verkiezingen lopen de
emoties op de Filipijnen hoog
op. Op de vaak rumoerige
verkiezingsbij eenkomsten
wordt gepraat over onder
werpen die de mensen direct
aangaan en de gemoederen
verhitten.
Lokale verkiezingen zijn
ook fraudegevoelig. Veel Fili
pijnen hangen tijdens de cam
pagne rond de kandidaten die
hun baantjes aanbieden. Ve
len treden op als lijfwacht.
Voor hun bestaan zijn deze
'volgelingen' afhankelijk van
de politici en om hun eigen in
komen veilig te stellen, zijn zij
bereid tot fraude of zelfs
moord.
Voor de Comelec, de kies
raad die toezicht moet houden
op de verkiezingen, is het ge
weld aanleiding geweest in
tien van de 73 provincies de
verkiezingen uit te stellen tot
februari om het leger gele
genheid te bieden meer man
nen te stationeren in politieke
probleemgebieden. Onder an
dere in vijf provincies op het
overwegend islamitische
eiland Mindanao zijn de ver
kiezingen opgeschort.
Een groot aantal partijen
en partijtjes doet mee aan de
verkiezingen voor in totaal
16.454 functies variërend van
gemeenteraadslid tot burge
meester en gouverneur. In de
eerste plaats zijn er de par
tijen die deel uitmaken van de
regeringscoalitie, de Lakas ng
Bayan (Volksmacht). De be
langrijkste zijn de PDP-La-
ban van president Aquino's
broer José 'Peping' Cojuanco
en de Liberale Partij van se
nator Jovito Salonga. Zij zit
ten elkaar danig op de huid in
het besef dat het voorlopig de
laatste verkiezingen zijn. Pas
in 1992 zullen de kiezers weer
de gang naar de stembus hoe
ven te maken.
Ook de KBL (Partij voor
een Nieuwe Maatschappij)
van oud-president Marcos is
present evenals de 'Grote al
liantie voor democratie' van
Aquino's aartsrivaal Juan
Ponce Enrile. Daarnaast is er
nog een aantal splintergroe
peringen.
Ook de verboden commu
nistische partij heeft zich in
de verkiezingsstrijd gemengd,
zij het indirect. Volgens Füi-
pijnse functionarissen int de
militaire vleugel van de par
tij, het Nieuwe Volksleger
(NPA), van kandidaten geld
voor 'bescherming en vrijge
leides'.
Tegen betaling kunnen de
kandidaten dan in door com
munisten beheerst gebied
campagne voeren. Het geld
wordt gebruikt, zo wordt ge
zegd, voor de financiering van
de campagne van linkse kan
didaten die de communisten
welgezind zijn.
Generaal Ramos stelt het
NPA verantwoordelijk voor
een groot aantal van de moor
den die sinds het begin van de
verkiezingscampagne zijn ge
pleegd.
De verkiezingen vormen de
Het politiek geweld op de Filipijnen baart president
Cory Aquino grote zorgen. - fotoap
met de verkiezingen voor
twee kamers van het parle
ment. Ook die verkiezingen
gaven grote steun voor
Aquino te zien. De plaatste-
lijke verkiezingen zijn de
laatste fase.
Kort nadat zij als president
was aangetreden had me
vrouw Aquino duizenden
plaatselijke functionarissen
ontslagen en plaatsvervan
gers aangewezen. Dit leidde
in veel provincies tot onrust.
De ontslagen aanhangers van
Marcos weigeren hun plaats
af te staan en het kwam tot
derde en laatste fase in het
democratiseringsproces op de
Filipijnen. Toen mevrouw
Aquino in 1986, na de val van
Marcos, president werd, be
loofde zij de democratie te
herstellen. De eerste stap
hiertoe was de invoering van
een nieuwe grondwet. De
grondwet, opgesteld door een
presidentiële commissie,
kreeg verleden jaar februari
tijdens een referendum de
stieun van een overweldigende
meerderheid van de bevol
king. De tweede fase werd
drie maanden daarna voltooid
bloedige confrontaties met de
door Aquino aangewezen op
volgers. De keus van Aquino
was niet altijd even gelukkif
In een aantal steden kwam
het tot protesten omdat zij in
capabele en corrupte mensen
had benoemd.
De verkiezingen kunnen
een einde maken aan deze ge
schillen en zo bijdragen
een grotere stabiliteit. Opinie
peilingen voor de verkiezin
gen zijn er niet. Maar we!
peilde een Filipijns dagblad
de mening over de president
en haar beleid. In mei keurde
nog 70 procent van de onder
vraagden het beleid van
president goed. Maar in het
najaar was de populariteit
van Aquino teruggelopen.
Toen was nog maar 55 procent
tevreden over de gevolgde po
litiek.
Hoewel het om lokale ver
kiezingen gaat, kan er voorde
regering toch heel wat op het
spel staan. Een nederlaag, oi
zelfs een middelmatige pres
tatie, van de kandidaten van
de regeringspartijen zou kun
nen worden uitgelegd als een
teken dat de bevolking
Aquino de rug toekeert. Dat
zou rechtse militairen kunnen
aanmoedigen opnieuw een
poging te wagen de macht
naar zich toe te trekken.
de parlementsverkiezingen
stemden de militairen in
meerderheid voor Enrile,
in november 1986 uit de rege-
ring-Aquino werd gezet
geruchten over coupplannen
waarbij hij betrokken zou zijn
geweest. (ANP/UPI)
DE NEDERLANDSE bis
schoppen zijn op 11 januari
j.l. door de Paus ontvangen
bij gelegenheid van hun
vijfjaarlijkse bezoek 'ad li-
mina' aan het Vaticaan. De
Paus heeft de Nederlandse
bisschoppen geprezen voor
de niet onbelangrijke voor
uitgang die ze hebben ge
boekt op de weg naar meer
eenheid in hun kerkprovin
cie; hij leverde kritiek op
theologen, intellectuelen,
religieuzen en de media die
het de bisschoppen moeilijk
maken
De gelovige leek er
vaart dan ook hun gedrag
en zienswijze als 'schui
vende katholieke panelen',
als hinderlijk tot zeer hin
derlijk in de Nederlandse
kerkprovincie.
Uiteraard
passeerde ook de kwestie
van het r.-k. onderwijs de
revue, waarvoor de bis
schoppen vorig jaar een
nieuw reglement hebben
uitgevaardigd. De Paus
moedigde hen aan op deze
weg door te gaan, de identi
teit van de r.,k. school en ca
techese te herstellen en te
versterken en er zeker op
toe te zien dat godsdienst
lessen niet vervlakken tot
Paus Johannes Paulus II.
maatschappijleer. Wie de
schoen past...!
Oosterhout
H. Hoegen
NAAR aanleiding van het
kranteartikel over Schelte
van Jelgerhuis wil ik graag
even iets aanvullen. Maar
eerst wil ik de journalist een
compliment maken voor het
uitstekende en lezenswaar
dige artikel over Schelte.
Ook de fotograaf verdient
lof.
De bedoelde brievenactie
waarover wordt gesproken,
naar een idee van Schelte
,Ge«eN
I -TCRS
van Jelgerhuis, is door
Vrouwen voor Vrede te
Goes ten uitvoer gebracht.
Bij de internationale de
monstratie in Brussel wer
den duizenden brieven ver
spreid, waarin zowel me
vrouw Reagan als mevrouw
Andropov werd gevraagd
bij hun echtgenoten alle
aandacht te vragen om de
aarde te sparen. Er werden
foto's van kinderen bijge
voegd om het belang ervan
extra te benadrukken. Deze
briefschrij factie had tot ge
volg, dat er wel 180 reacties
kwamen van allerlei ver
enigingen. Alleen al in Van
couver werd de brief door
96.000 mensen verstuurd, zo
dat rustig kan worden aan
genomen dat tienduizenden
brieven mevrouw Andropov
en mevrouw Reagan bereikt
hebben. Ook allerlei buiten
landse kranten hebben aan
dacht aan deze actie be
steed.
Toen wij korte tijd
daarna een bezoek brachten
aan de Amerikaanse en
Russische ambassade, wer
den we met name door de
Amerikaanse ambassadeur
uitermate vriendelijk ont
vangen. Wij boden daar een
kleurenfoto van een tot kin
derschepje omgesmede gra
naathuls aan, met daarop
zowel de Amerikaanse als
de Russische vlag. Ook een
idee van Schelte. In ieder
geval een duidelijk voor
beeld van wat één man, in
dit geval Schelte van Jel
gerhuis, met één brief te
weeg kan brengen.
Colijnsplaat
Joke Siepman
IN VERPLEEGHUIZEN
liggen vier tot zes personen
in een kamer. Brave Neder
landers, die een leven lang
gewerkt, belasting betaald
en soms met het wapen hun
vaderland gediend hebben,
wachten soms onder zeer
sombere omstandigheden op
hun dood.
In huizen van bewaring
wordt actie voorbereid en
over stakingen gesproken,
omdat er plannen bestaan
twee gedetineerden in één
cel te plaatsen. Dat zou hun
'privacy' ten laste komen.
En er zijn mensen, die hun
eis rechtmatig vinden, hoe
wel het plaatsen van meer
dere personen in cellen in
het buitenland, zoals wij dat
op de tv kunnen zien,
bruikelijk is.
Breda
AJ. Jonas
GELUKKIG nieuwjaar
heeft voor vele mensen en
dieren nu al een wrange bij
smaak gekregen. Neem bij-J
voorbeeld de nutteloze g
verslindende race Parijs-
Dakar. Dat geld zou b
besteed zijn aan de honger
bestrijding in Afrika en el
ders. En dan de vervuilW
van rivieren en ze
stranden, grond-luchtver
vuiling die vele vogels, vis
sen, en andere dieren het le
ven kost. Als toefje toe
atoomafvalschandalen vl'
België naar Duitsland. Alle
maal door onmensen ver
oorzaakt, die zich dan
druk durven te maken oveI
een paar honde-uitwerpse-
len waar fikse belastin!
voor moet worden betaal'
en die na een paar zure re
genbuien vanzelf oplosser-
De flora en fauna is wee'
eens de dupe van milieucn*
minelen op grote schaal-
schande en zwaarder straf
fen die lui!
Bergen op Zoom
J. v.d. Ketterij
Van onze Haagse redactie
pEN HAAG - Het kt
gaat subsidies en fina
tegemoetkomingen d
laatste jaren telkens v
veel uitgaven uit de r
kist hebben gezorgd,
passen.
Binnen iets meer dan
maanden - ongeveer
maart - hoopt het kabine
crete voorstellen aai
Tweede Kamer te s
waarin per regeling is
geven op welke manierr
voorziene extra uitgaver
nen worden voorkomen
Dat heeft het kabinet
ren besloten na weken ve
cussie over wat in politie
Haag de 'begrotingsdisc
wordt genoemd.
Het besluit van het ki
Ho
Van onze Haagse redactie
Nu geeft het ministe
studierichting. Van c
geen sprake meer zijn
teraf op kwaliteit en
Dat staat in het conce
werp van de nieuwe W
Hoger Onderwijs en
schappelijk Onderzoek,
nister Deetman (Ond
heeft gepresenteerd. De
wet moet de vijftien bes
regelingen voor het ho
derwijs vervangea
Universiteiten en ho
len krijgen nu nog een
van de ongeveer vijfh
studierichtingen toeg~
In de toekomst kunnen
of meer van negen v
lende sectoren: ond
landbouw, natuur,
gezondheidszorg,
recht, gedrag en maats
en taal en cultuur.
Behalve geld per
gen de instellingen ook
om subsidie te halen uit
genaamde missiebudge
budget is bedoeld voo
nieuwende activiteiten
mee een universiteit of
school zich duidelijk wil
scheiden. Het missie
staat per instelling nie
„Het kan zo zijn dat de e
versiteit zeer veel geld
een andere helemaal
verklaarde minister Dee
In het concept-o
werkt Deetman ook zijn
der aangekondigde pla
het voucher-systeem ui
student krijgt bij eers
schrijving 189 vouche
die-waardebonnen). I
kan een student een vie
studie (voor ieder jaar
chers) volgen, waarbij
nog 21 vouchers overhou
het volgen van extra v
Bij opleidingen die in d
meer tijd vergen, zoals
ste-graads lerarenoplei
geneeskunde, krijgt ee
dent respectievelijk 42
vouchers meer.
Deetman heeft in h
teem een stimulans ing
om studenten tot snelh
te zetten. Over de in p
vierjarige opleiding, m
DE VAKORGANISATIES
toch een uitweg gevon
kant door de overheid
l'Jke financiële deelnam
immers dat ontslagen F
oen ontvangen op hun v*
„Dergelijke bovenwett
collectieve arbeidsover
ceerde dus bij Fokker,
9en-in-nood wel is gebe
Geen wonder dat vak
"''verworven recht, wa
siotte ook een prijs is b
9e2et. De overheidssteu
maar was dus wel bijzon
uit die nood is nu ee
Sen de vliegtuigfabr
irilï. s Fokker °P- Dit fon
"wering van ontslagen
een eenmalige uitkering
Het volledige person
i.fp®n in te leveren, ofw
rif. ^oet ook een duit in
°ie bijdrage geen stokje
mo La"e ellende die de
ment Sn?en' is dit 9eb
rP 'ge houding niet n
zirh mpeilijkheden waa
n ook bij andere bed
?irh!ereld ondermijnd zi
nÏÏl Zl)n Phil'Ps en Océ
ten van de nationale v
f ''jkt er derhalve n
rtrt upP 'S gedaan op soli
at stoffig geworden
