deel.
Kras Reizen samen
met Stervakanties
ËOT 309
w
Vakantiekrant voor de smalle beurs
THUKE ORDENING
DE STEM
PERMANENT IN SPANJE VERBLIJVENDE
NEDERLANDERS VERGRIJZEN STERK
INSPELEN OP DE VERWENDE CONSUMENT
gemeente
tSSING MIT. 18A
WET OP
MED VILLA
BUISSCHE HEIDE"
e schone motor.
to met allure die
ïkjepast.
oord goed.
NIEUW
AULEENSTAANDENBAL
Duizenden en nog eens duizenden Nederlanders zijn weggetrokken naar
zuidelijk gelegen landen rondom de Middellandse Zee. In de jaren 1960/
1970 was het vooral Spanje waar men zich ging vestigen. Die mensen wor
den steeds ouder. In feite gaat het om een generatie die gaat verdwijnen.
OP 10 van vakantie-landen
van Aardenburg maakt ter voldoe-
iaalde in artikel 19a, lid 4 van de
ilijke Ordening bekend, dat met in-
lari 1988, gedurende 14 dagen ter
lie, afdeling Algemene Zaken, de
plannen ter inzage liggen:
j.A.M. Verstraete, voor het oprich-
arging aan het adres Grenspad 2a
Kg. Henry voor het oprichten van
ran het adres Weststraat 55 te Aar-
moemd onder a. kan niet voldoen
;hriften van „Wederopbouwplan
/plan genoemd onder b. kan niet
voorschriften van „Wederopbouw-
wethouders zijn derhalve voorne-
epassing van artikel 18a, lid 1 van
uimtelijke Ordening vrijstelling van
ieropbouwplannen te verlenen.
Irmijn van terinzagelegging kan een
bezwaren tegen genoemde bouw-
lijk indienen bij burgemeester en
januari 1988.
de burgemeester voornoemd,
mr. E.F. Jongmans
S3
VRIJDAG 15 JANUAR11988-
lil
/lila „De Bulssche Helde"
t zaterdag 16 Januari a.s.
lowel dames en heren
|anvang 20.00 uur.
snsedreef 36 Achtmaal
(Gem. Zundert).
'-825 (1 km-v.d. Belgische
;en Achtmaal en Schijf). Bij
frsrust rechtdoor, daarna 2e
weg links.
A
Mlure heeft een
kostbare katalysator
indert niet alleen de
maar ook de Bijzon-
Vandaar ook zijn interessante
aantrekkelijke extra's, betekent
van f 1.800,-.
bben dat deze Peugeot 309 een
i verkrijgbaar in de speciale kleu-
raarbij de kleur van de extra's tel-
d op de kleur van de carrossene
le Peugeot 309 Allure tot een
lie in geen enkel hokje is in te
vandaag nog bij de Peugeot
11 EN 1:12 IN DE STAD (ECE-NORM).
TW) OP BASIS VAN +8 MAANDEN EN 20.000 KM
PBRJAAK
WÊÊÈBm
Uitstervende
zonzoekers
Door Wim Verwey
Want het waren vooral,
de landgenoten uit
het voormalige Ne
derlands Indië die lang buitenlands
hadden gewoond en gewerkt, die
zich daar gingen vestigen. Wat wa
ren destijds hun motieven? Er is een
veelheid van redenen. De een zegt
'dat rotklimaat in Nederland', de an
der zegt 'als ik in Holland ben, erger
ik me de hele dag' en weer een an
der zegt het vooral gedaan te heb
ben omdat men in Spanje gemakke
lijker kan bouwen, wonen en leven
dan in Nederland. Wat hun motieven
ook waren, velen hebben er tenslotte
min of meer wortel geschoten. Dat
heeft wel consequenties. De belang
stelling voor wat er in Nederland ge
beurt, is aan het vervagen. Ach ja,
meestal luistert men 's avonds of
's morgens nog wel even naar de
Wereldomroep. Maar Nederlandse
kranten kopen, wordt toch te duur en
dat plaatselijke nieuws kan ze eigen
lijk niet veel meer schelen. Het langst
worden nog de Nederlandse week
bladen gelezen.
Toch blijft het een riskante zaak
een algemeen geldend beeld te'
schetsen over de naar Spanje, Por
tugal of Italië verhuisde Nederlan
ders. Er zijn zo ontzettend veel varia
ties. Zijn er nog kinderen of andere
familieleden waar men in Nederland
contact mee heeft? Gaat men nog
elk jaar voor een medische check-up
naar Nederland? Het moeilijkst heb
ben het ongetwijfeld de mensen die
geen definitieve keuze hebben willen
of kunnen maken. Die als het ware in
twee vaderlanden zijn blijven leven.
Ze voelen zich niet thuis in Spanje
en evenmin in Nederland, men wil
van twee kanten profiteren en dat
brengt onherroepelijk teleurstelling
met zich mee. Je hoort dan tenslotte
nergens meer bij.
Uit gesprekken met de mensen die er
gingen wonen, blijkt dat zij die defini
tief kozen voor een permanent ver
blijf in Spanje het gelukkigst zijn. Ve
len van hen beheersen min of meer
de landstaal en dat maakt de contac
ten met de plaatselijke bevolking ook
veel gemakkelijker. Dat betekent ook
weer niet, dat je het contact met an
dere Nederlanders moet vermijden.
Het komt heel vaak voor, dat groe
pen Nederlanders in eikaars buurt
wonen. Het gevaar dreigt dan wel
eens dat er zich kliekjes gaan vor
men, met allerlei dwingende sociale
verplichtingen. Samen verjaar- en
feestdagen vieren. Het wordt daar
door een 'moetje' en er ontstaat ook
vaak ruzie. Veel beter is in zo'n situa
tie een Nederlandse vereniging op te
richten.
NUTTIG
Men kan die onderlinge belangen
veel beter en efficiënter regelen,
zonder dat men genoodzaakt is tot
knellende sociale verplichtingen. In
verschillende delen van Spanje zijn
Nederlandse verenigingen actief die
over het algemeen heel nuttig werk
doen op het gebied van sociale,
maatschappelijke en culturele con
tacten.
Een apart probleem is in die lan
den de ouder wordende en hulpbe
hoevend rakende Nederlander. Ge
zien tegen de ruime emigratie van al
op leeftijd zijnde Nederlanders in de
jaren 1960/1970, is verzorging van
de ouder wordende mens langza
merhand een urgent probleem aan
het worden. Er zijn wel een paar ser
vice-flats in Spanje, maar die zijn on
voldoende voor de stijgende behoef
te, bovendien is de verspreide lig
ging van heel wat naar Spanje ver
huisde Nederlanders zodanig, dat bij
verhuizing naar een service-flat men
vaak noodgedwongen afscheid moet
nemen van zijn laatste sociale con
tacten.
OPLOSSING
In de praktijk kan men op die voor de
samenleving van Nederland vanzelf
sprekende service-flats of bejaar
dentehuizen niet rekenen. Theore
tisch kan een in Spanje of ander land
wonende Nederlander naar het va
derland terugkeren om daar van de
goede verzorging te gaan profiteren,
maar in de praktijk gebeurt dit toch
nog niet vaak. Door onderling hulp
betoon - de meestal ruim beschik
bare en ook goedkope huishoude
lijke hulpen - bieden vaak, ook als
men al sterk hulpbehoevend is, op
lossingen waardoor men zich nog
lang zelfstandig staande weet te
houden.
Op zich is deze ontwikkeling toe te
juichen. In principe ook veel beter
dan een beroep te moeten doen op
een aantal gemeenschapsvoorzie
ningen. In wezen ook een sterk psy
chologisch punt: men kan tot op
hoge leeftijd zelf en eventueel met de
hulp van buren zichzelf bijven red
den.
ZIEKENFONDS
Opmerkelijk is de over het algemeen
grote waardering voor doktoren en
ziekenhuizen in Spanje. Zit men in
het Nederlandse ziekenfonds dan
krijgt men te maken met een lagere
voorziening dan in Nederland. Is
men daarentegen particulier verze
kerd, dan is geneeskundige verzor
ging praktisch van hetzelfde niveau
als in Nederland. De soms minder
goede ervaringen van toeristen met
vreemde buitenlandse artsen kan
meestal aan het taalprobleem wor
den geweten. Het is en blijft onder
alle omstandigheden een eis, dat de
Nederlander die zich permanent dan
wel voor langere tijd in het buiten
land gaat vestigen, de taal van het
land van inwoning redelijk beheerst.
Al willen velen eigenlijk zo min
mogelijk met Nederland te maken
hebben, er zijn toch zaken waar men
op Nederland blijft aangewezen. Met
name de sociale verzekeringen blij
ven uitermate belangrijk. De volks
verzekeringen (AOW/AWW) kunnen
- wanneer men dat tenminste tijdig
met de Sociale Verzekeringsbank re
gelt als men zich in het buitenland
vestigt-van kracht blijven.
CONSULATEN
Ook arbeidsongeschiktheidsuitkerin
gen worden na overleg met de uit
voeringsorganisaties (bedrijfsvereni
gingen) doorgaans ook in het bui
tenland uitbetaald. Wel blijkt vaak
dat de correspondentie met de uit
voeringsorganisaties vanuit het bui
tenland erg moeizaam verloopt. Er
moet vaak maanden op antwoord
worden gewacht. Over de contacten
met de Nederlandse consulaten is
men over het algemeen wel te spre
ken. De Nederlandse verenigingen
vervullen daarbij vaak een bemidde
lende rol. Zich op oudere leeftijd in
een warm land vestigen, lijkt een
minder riskante onderneming dan
een nieuwe toekomst op te bouwen
in een heel nieuw en ver land.
Toch zitten er aan de verplaatsing
van oudere landgenoten, die veelal
in hun derde levensfase zitten, nog
heel wat haken en ogen. Als men al
leen al denkt aan de geweldige bu
reaucratie die doorgeworsteld moet
worden om een vestigingsvergun
ning te krijgen.
VOORAVOND
Een feit is, dat vele oudere landge
noten in Spanje en andere warme
landen aan de vooravond van grote
veranderingen staan. De Neder
landse groeperingen die in de jaren
1960/1970 naar Spanje c.a. kwa
men, bestonden voornamelijk uit
personen in de leeftijd van 50 60
jaar. Er treedt dus ook daar een ver
grijzing op. Zitten we in Nederland al
met het probleem, dat er te weinig
jongeren zullen zijn om voor de
ouderen te zorgen, in Spanje gaat dit
waarschijnlijk nog veel sterker spe
len. Want de oorspronkelijke genera
tie is over tien twintig jaar uitge
storven. Komen er in de periode van
de komende twintig jaar wel vol
doende Nederlandse zonzoekers
naar de zuidelijke warme landen, die
de plaats van de eerste emigraties
kunnen innemen en een steun zou
den kunnen blijven voor de erg oude
Nederlanders?
De Nederlandse ambassade weet
niet nauwkeurig te zeggen hoeveel
Nederlanders zich in Spanje c.a. ge
vestigd hebben. De schattingen lo
pen erg uiteen. Voor de provincie
Alicante schat men het aantal op
30.000. Maar de vraag blijft dan weer
hoe permanent men zich in werke
lijkheid gevestigd heeft.
Het probleem van de in Spanje,
Portugal en Italië vergrijzende Ne
derlander komt er in ieder geval aan.
Ouder
wordende
Nederlanders
genieten van de
milde Spaanse
winterzon.
Maar zij staan
aan de
vooravond van
grote
veranderingen.
FOTO
GER DIJKSTRA
ÏÜTS
Hotelplan biedt meer
exclusieve vakanties
VS
West-Dultsland heeft het vorig jaar het duidelijkst
3eProflteerd van de grotere toeristenstroom uit ons
land. In totaal brachten 752.000 Nederlanders hun
'jjtantle in de Bondsrepubliek door en dat Is ruim
100. ooo meer dan de zomer daarvoor,
wkFrankrijk (plus 80.000 Nederlanders), Oosten-
Wen Italië (met ieder een stijging van 60.000 va-
Wandse toeristen) scoorden In 1987 hoger dan 12
panden daarvoor. Joegoslavië en Griekenland le-
°n respectievelijk een verlies van 50.000 en
000 Nederlandse vakantiegangers.
°e „Top 10" onder de buitenlandse vakantiebe-
wnmlngen van Nederlandse zomervakantiegan-
8«s ziet er (In procenten) als volgt uit:
Frankrijk 24%;
West Duitsland 16%;
Spanje 11 <&-,
Oostenrijk 10
10.
Selglë 5
Joegoslavië 4%;
Griekenland 3
Luxemburg 3
"Zwitserland 3%.
,i,'er9e,ilking met 1986 verdween Groot Brittanlë
"'de'TOP 10'.
Extra comlortabel vliegen en
een extra service maken deel
uit van de speciale Silver
Class-relzen die Hotelplan
biedt. Deze drukte bij het
Inchecken op Schiphol wordt
vermeden.
FOTOANP
Door Jack Arentsen
I
■■■ti
iefst 84 van de Neder
landse toeristen laat kwali-
Iteit, zekerheid over de ac
commodatie en extra service, preve-
leren boven het 'prijskaartje' dat aan
een vliegvakantie hangt.
Voor Hotelplan is deze uitkomst de
basis geweest voor het ontwikkelen
van een speciaal reisprogramma: Sil
ver Class.
„De belangrijkste en duidelijkste
verschillen met alle andere produk-
ten op de Nederlandse reismarkt",
zegt Hotelplan-directeur Frans van
Steenis, „zijn de onderdelen die in
spelen op de 'gevoelige snaar' van
de wat verwende consument".
Silver Class-Reizen, voor het eerst
in het zomerprogramma opgenomen
met een speciale 100 pagina's tel
lende brochure, onderscheiden zich
o.a. op de volgende punten van de
normale vliegvakantiereizen: bij aan
komst en bij het vertrek van de be
stemming in het buitenland krijgt
men individueel taxi-vervoer; aparte
incheck-balie op Schiphol voor pas
sagiers voor de chartervluchten;
meldingstijd op Schiphol is daardoor
tot 1 uur teruggebracht; gratis toe
gang tot de Executive Lounge op
Schiphol met gratis drankjes en hap
jes; in het buitenland verblijf in 4- of
5-sterrenhotels en extra service tij
dens de vliegreis.
„De prijsstelling van de Silver
Class Reizen", zegt Frans van Stee
nis, „is in principe, afhankelijk van
de lengte van de taxitransfers en zal
slechts enkele tientallen guldens ho
ger liggen dan de prijsstelling in ver
gelijking met onze andere reispro-
dukten." Gemiddeld moet 50 tot 75
gulden extra uitgegeven worden.
BETEREHOTELS
Een 8-daagse chartervlucht naar Tu-
nesi"e kost als Silver Class-passa-
gier 1.015 gulden; een 8-daagse
vliegreis per lijndienst naar Malta
heeft een prijs van 1.354 gulden; een
15-daagse vliegreis naar de Maledie-
ven is er voor 2.780 gulden. In het
Silver Class-programma zijn uitslui
tend de betere hotels en apparte
menten in het Middelandse Zeege
bied te vinden en bestemmingen in
het z.g. Verre Reizen-programma.
DOELGROEP
Een aantal jaren heeft de inmiddels
uit de reiswereld verdwenen Zuid
Europa Stichting dergelijke reispro
gramma's ook aangeboden. „Wij
hebben die formule in een moderner
jasje gestoken; niet extreem snobis
tisch maar uiterst degelijk. Onze
doelgroep zit in de top van de
massa-reismarkt", stelt Van Steenis.
Net als Arke Reizen heeft ook Ho
telplan zich niets aangetrokken van
de prijzenslag die Neckermann Rei
zen voor het komend zomerseizoen
heeft aangekondigd. In het voorsei
zoen zijn de vliegreizen bij Hotelplan
wel rond 3 goedkoper geworden,
maar daar tegenover staat dat in het
hoogseizoen rekening moet worden
gehouden met prijsstijgingen van 2
tot 4 Ook bij de bus- en treinrei
zen is een soortgelijke prijsontwikke
ling. De autoreizen naar Spanje zijn
5 in prijs gestegen.
Het Nederlands Bureau voor
Toerisme gaat op korte termijn
een krant uitgeven met vakantie-
tips voor minder draagkrachti-
gen. De oplage is voorlopig vast
gesteld op 150.000 stuks.
Het NBT heeft hiertoe besloten
omdat 15% van de bevolking of
wel ruim twee miljoen mensen tot
deze groep behoort. Voor verre
weg de meesten van deze men
sen is vakantie niet of nauwelijks
weggelegd omdat men zich dat
eenvoudig niet kan permitteren.
„Maar", zo zegt het NBT, „het
blijkt ook dat veel mensen te wei
nig op de hoogte zijn van de mo
gelijkheden om in eigen land
voor weinig geld op pad te
gaan".
De bedoeling is dan ook om in
deze krant, die zestien pagina's
zal tellen, veel goedkope maar
niettemin aantrekkelijke moge
lijkheden te presenteren. Daarbij
is de hulp gevraagd van tal van
toeristische organisaties en be
drijven, die de nodige suggesties
hebben gegeven. Ook vanuit
Brabant en Zeeland is een aantal
suggesties aangeleverd.
De vakantiekrant zal onder
meer verspreid worden via ge
meentelijke sociale diensten,
wijk- en buurtcentra en bureaus
voor maatschappelijk werk in ste
den met 30.000 inwoners of
meer.
Nadat eerder het busprogramma van Holland International
door De Jong Intra Vakanties Is overgenomen, hebben nu ook
Kras Reizen en Stervakanties (Oosterom BV) besloten hun
reisaktiviteiten te bundelen.
Na De Jong Intra Vakanties, OAD-Relzen en Arke Reizen Is
deze nieuwe reiscomblnatle nu de vierde bustouroperator op
de Nederlandse markt.
Het samengaan zal voor de vaste medewerkers van Sterva
kanties geen directe gevolgen hebben. De zomerprogramma's,
die in de eerste week van het nieuwe jaar verschijnen, komen
voor de komende zomer nog onder de namen Kras Reizen en
Stervakanties uit. Pas met ingang van de winter 1988-1989 zal
het reisproduct onder de naam Kras Stervakanties op de reis
markt. De directie van Kras Reizen verwacht in de komende tijd
nog meer marktconcentraties in de buswereld.
