UITBLAZEN
Toespraak van paus wekt verbazing
Voorstel twee gevangenen per cel is onhaalbare kaart)
Onmacht en onwil frustreren vredesplan Midden-Amerikal
TWEE H(
even
Industrieboi
Rampspoed
en opstand
ONDERZOEK JURISTE MAASTRICHTSE UNIVERSITEIT TOONT AAN:
VIJF PRESIDENTEN MORGEN OPNIEUW BIJEEN IN COSTA RICA
'Bejaarden
worden vaak
vastgebonden'
DESTEMCC
DE STEM ACHTERGROND DONDERDAG 14 JANUAR11988
WIM KOCK
-DESTEM-
DEEL VAN 20 JAAR KERKGESCHIEDENIS LIJKT TE WORDEN UITGEWIST
fiE STEM BINNE
rt
„Als
HET Amerikaanse
nieuwsmagazine
Time is alle terug-
blikkers, die in het pas be
gonnen jaar onze aan
dacht zullen vragen, een
stap voor geweest. In het
nummer van 11 januari
blikt het blad terug op het
tumultueuze jaar 1968.
een mes sneed dit jaar het ver
leden los van de toekomst",
volgens Time. In dat jaar ver-,
loor Amerika zijn onschuld en
daarin werd het spoedig ge
volgd door de andere democra
tieën. „Dit is de dageraad van
de eeuw van Aquarius", zongen
ze in de musical Hairdie in dat
jaar in première ging. De kin
deren van de baby boom van na
1945 waren groot geworden en
geloofden dat zij, zoals Bob
Dylan zong, eeuwig jong zou
den blijven.
Het is verbluffend om de
gebeurtenissen van 1968 op een
rij te zien, zoals ze door Time
zijn gegroepeerd. Het is heil
zame lectuur ook voor degenen
die serieus menen dat de zaken
in de wereld er nog nooit zo be
roerd hebben bijgestaan als nu.
Het kan erger. 1968 wés erger.
Juist voor die landen, Amerika
voorop, die meenden dat ze in
hun zelfgegeven opdracht, de
wereld te verbeteren, bezig wa
ren te slagen. Ineens - in 1986 -
verdwenen dat optimisme, de
hoop en het vertrouwen in de
toekomst.
Op 30 januari begon de Viet-
cong het Tet-offensief in Viet
nam, net toen er 'militaire aan
wijzingen waren dat de zaken
er beter gingen dan ooit sinds
'1965.' Een politiechef in Viet
nam schoot op straat een 'ter
rorist' dood en de hele wereld
kon het zien. Op de tv, in de
kranten en later op de tentoon
stellingen van World Press Pho
to. Het Tet-offensief was mili
tair geen sukses voor de Viet-
cong, maar politiek wel. Het
bracht de oorlog naar Amerika
zelf. In juli werd het verbran
den van de stars and stripes tot
misdrijf verklaard. Het Tet-of
fensief kostte Lyndon Johnson
zijn baan. Op 31 maart maakte
hij bekend dat hij geen poging
zou doen om voor de tweede
keer tot president te worden ge
kozen.
De Nederlandse rust werd in
de nacht van 2 op 3 maart ver
stoord door bomaanslagen op
de Griekse, Spaanse en Portu
gese ambassades. Het werd on
rustiger op straat. Op 27 fe
bruari had de Tweede Kamer
ide aankoop van vijf waterka
nonnen voor de dire grootste
steden goedgekeurd. Op die
zelfde dag scheurde de KVP en
splitsten de radicalen zich af.
Slechts vijf dagen nadat pre
sident Johnson had verklaard
zich niet herkiesbaar te zullen
stellen, stierf op een hotelbal
kon in Memphis Martin Luther
King jr. Gedood met een kogel
die ook een einde maakte aan
de geweldloze emancipatie
strijd van de zwarten. In 125
Amerikaanse steden braken
rassenonlusten uit. Om die te
beteugelen werden 54.000 sol
daten en gardisten opgeroepen.
Zesenveertig doden, op vijf na
allemaal zwarten.
Op 23 april bezetten studen- 3
ten van de Columbia-universi-
teit de schoolgebouwen. Op een
wijze die tot dan zonder prece-
lllllllllllllllllllllllIllllllllliIlllllilllllllIllllllllltIlllIllll
dent was in de 'beschaafde we-
reld' werden de autoriteiten 5
van de universiteit en de politie ij
publiekelijk vernederd. Enkele
weken later sloeg in Parijs de 3
vlam in de pan. Zonder duide-
lijke oorzaak liep een gewone 5
studentendemonstratie, die 3
over slaapplaatsen ging, uit op s
een massale revolte in de Pa-
rijse straten, waarbij honderden
gewonden vielen en waardoor
op een haar na de regering ten |j
val werd gebracht. Deze mei- 3
revolutie vond een jaar later in |j
Nederland op becheiden schaal
navolging toen studenten het
gebouw van de Katholieke Ho-i
geschool in Tilburg bezetten.
In Amerika volgden steeds
meer jonge kiezers de democra-
tische presidentskandidaat 3
Eugene McCarthy. In maart
had deze anti-oorlog-politicus E
een verrassend sukses behaald E
in de voorverkiezing van New
Hampshire. Dit sukses bracht 3
Robert Kennedy, die aanvan-
kelijk zijn strategie op 1972 had
gericht, alsnog in de verkie-
zingsstrijd. Dat kostte hem zijn
leven. Op 6 juni werd hij, ook
al in een hotel, te Los Angeles E
doodgeschoten. Met hem ver-
dween, naar het lijkt voorgoed, 3
de verbeeldingskracht uit de 5
hoogste rangen van de Ameri-
kaanse politiek.
Op 8 augustus werd Richard 3
Nixon uitverkoren als presi-
dentskandidaat van de Repu- §f
blikeinen. Twaalf dagen later
hielpen de Russen hem een e
handje bij zijn verkiezingscam-
pagne door met tanks Praag
binnen te rijden en er Dubceks
'communisme met een mense-
lijk gezicht' om zeep te helpen. S
De Nederlandse minister van
Defensie vroeg de Tweede Ka-
mer 250 miljoen extra voor de S
krijgsmacht en kreeg die ook.
Enkele dagen later zagen de
Amerikaanse tv-kijkers, ver-
vuld van afschuw de beelden
uit Chicago, waar de Democra-
tische Conventie bijeen was en e
de door jonge McCarthy-aan- e
hangers geprovoceerde politie
barbaars hard inhakte op de
demonstrerende menigte. „De e
waarheid is", schreef de New 3
York Times, „dat dit onze kin- Er
deren waren in de straten van e
Chicago en dat de politie ze in
elkaar sloeg."
In november werd Richard
Nixon tot president gekozen.
In 1968 sneuvelden in Vietnam
16.000 Amerikanen aan wier E
moeders Lyndon Johnson in 3
zijn campagne van 1964 nog
had beloofd dat hij 'geen Ame-
rikaanse jongens 10.000 mijl
ver weg zou sturen om te doen
wat Aziatische jongens zelf
maar moeten doen.'
In de kerstnacht van 1968
draaide Apollo 8 om de maan. E
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie®076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, incl. b.t.w., bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. j 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Jan Bouwmans
PAUS Johannes Paulus II
heeft tijdens hun bezoek
'Ad limina Apostolorum'
in Rome veel begrip ge
toond voor de Nederlandse
bisschoppen. Veel begrip
voor de moeilijke situatie
waarin zij moeten werken.
Hij heeft hen nauwelijks
iets verweten.
En de ene keer dat hij hun on
derlinge verdeeldheid ter
sprake bracht, deed hij dat zo
mild als de bisschoppen zich
maar hadden kunnen wensen.
Als je daarentegen ziet
waar de verantwoordelijk
heid voor de moeilijkheden
wel worden gelegd. De paus
somde op: de sterke seculari
satie van de Nederlandse
maatschappij, de polarisatie
onder de gelovigen, de onver
schilligheid van velen en
vooral jongeren, de onvol
doende medewerking van
vooral intellectuelen en theo
logen. En de media uiteraard:
zij schilderen van kerk en ge
loof vaak een negatief beeld.
Kortom, de schuld ligt bij
alles en iedereen, behalve in
de eigen boezem. Zo'n schilde
ring doet onwillekeurig den
ken aan de belevenis van Piet;
niet de slimste van het dorp.
Hij zal voor de eerste keer in
zijn leven naar de grote stad
reizen. Daar is een militaire
parade, waarin ook zijn broer
Kees meeloopt. Als hij terug is
wipt hij 's avonds het café
binnen, waar iedereen hem
vraagt naar zijn belevenissen.
Machtig heeft hij alles gevon
den. „Geweldig! Alleen liepen
ze allemaal uit de maat, be
halve onze Kees!"
Meer serieus roept zo'n
schildering de uitspraak van
de Belgische kardinaal God
fried Danneels in herinnering
dat mensen, die het ontbreekt
aan historisch geheugen, heel
manipuleerbaar zijn. Men
kan zich afvragen of getracht
wordt de Nederlandse kerk
het beeld op te dringen van
een schuldbewuste en be
rouwvolle kerk. Want de
grondtoon van de toespraak
van de paus wekt enige ver
bazing.
Die is namelijk, dat de bis
schoppen samen de goede weg
hebben gevonden, die zijn in
geslagen, dat ze nu alleen nog
maar moedig hoeven voort te
gaan en dat dan alles heel
goed zal komen. Zo gesteld,
wekt deze toon op zijn minst
de schijn dat getracht wordt
een deel van de geschiedenis
van de afgelopen twintig jaar
uit te wissen. Met name de
eigen rol van het Vaticaan,
door uit te gaan van de van
zelfsprekendheid dat die bui
ten kijf heeft gestaan.
De toespraak van de paus
wekt de behoefte om zich toch
weer eens af te vragen hoe het
allemaal zo gekomen is. Hoe is
met name de vertrouwenscri
sis rond het bisschoppencol
lege ontstaan en gegroeid?
Twintig jaar geleden bestond
er een hechte vertrouwens
band tussen bisschoppen en
gelovigen. Die band is in
hoofdzaak van buitenaf on
dermijnd.
Men hoeft niemands goede
bedoelingen in twijfel te trek
ken om vast te stellen dat de
effectuering van die goede be
doelingen volstrekt averechts
heeft uitgewerkt. Want alle
maatregelen van de ene partij
waren bijna even zovele blij
ken van wantrouwen aan het
adres van de andere partij.
Als dan ook nog eens argu
menten geen rol meer blijken
Paus Johannes Paulus II:
te spelen, wordt geraakt aan
het zelfrespect.
Niemand zal ooit de illusie
hebben gehad, dat r.k. Neder
land zonder de Vaticaanse in
grepen voor grote problemen
en spanningen gespaard zou
zijn gebleven. Maar voor de
huidige, armzalige situatie is
het Vaticaanse beleid in niet
geringe mate medeverant
woordelijk. Elke poging om
dit te willen doen vergeten, is
niet slechts verdraaide ge
schiedschrijving en afwente
ling van verantwoordelijk
heid, maar telkens ook een
aanslag op het zelfrespect.
Zo wordt vertrouwen nooit
hersteld, althans niet in
Noordwest-Europa. Dat had
de wereldkerk best kunnen
weten uit de historie van de
Reformatie en nadien de
Oud-Katholieke Kerk. Zou
daar niet eens aan gedacht
kunnen worden als geklaagd
wordt over bijvoorbeeld on
voldoende medewerking van
,Op de goede weg".
- foto archief de stem
intellectuelen en theologen?
Afzonderlijke onderdelen
van de pauselijke toespraak
lokken gemakkelijk vragen
en kanttekeningen uit. Zo zei
hij tegen de bisschoppen:
„Uwerzijds hebt u de band
tussen uw Kerk en de Wereld
kerk bevorderd door uw con
tacten met de verschillende
Congregaties en andere in
stanties van de Heilige Stoel,
vooral in deze dagen van uw
ad liminabezoek." Je vraagt je
hierbij af of Wereldkerk dan
toch alleen maar uit Vaticaan
bestaat, althans uitsluitend
via het Vaticaan ontmoet kan
worden.
Tot de niet onbelangrijke
vooruitgang die volgens de
paus is geboekt, behoort ook
het benoemingenbeleid 'dat
aan de geloofsgemeenschap
de garantie wil geven dat be
langrijke functies binnen die
gemeenschap vervuld worden
door personen op wier geloof
men kan vertrouwen.' Of het
benoemingenbeleid algemeen
zo wordt ervaren en ontvan
gen, laat ruimte voor twijfel.
Men denke aan de recente af
faire rond Piet Nelen.
Hoogste prioriteit moet
voor de bisschoppen de gezin
spastoraal zijn. „Het zal een
van uw belangrijkste pasto
rale zorgen moeten zijn het
gezin te verdedigen tegen de
vele gevaren waaraan het in
deze tijd is blootgesteld, en het
krachtig te steunen in zijn
taak de jonge mensen op te
voeden en te vormen tot even
wichtige persoonlijkheden die
de toekomst van de maat
schappij en de Kerk kunnen
verzekeren."
Nog even afgezien van het
feit dat het huwelijk als rela
tievorm in Nederland nog al
tijd zeer dominant is en dat er
zelfs weer meer gehuwd
wordt, betekent alleen het
verlies van het alleenrecht
van het huwelijk als maat
schappelijk aanvaarde rela
tievorm dat het huwelijk
wordt ondermijnd en achter
gesteld Verliest, wie dit sug
gereert, niet het gehoor?
Versterking van de authen
tieke identiteit van de katho
lieke scholen, zei de paus, is
geboden en 'ik wil in het bij
zonder wijzen op de noodzaak
van een katechetisch onder
richt dat de jonge mensen een
echte kennis van het katho
lieke geloof bijbrengt en niet
slechts een algemeen gods
dienstig onderricht biedt
Akkoord, maar waarom was
het ook al weer dat de vraag-
en antwoordkatechese (kate-
chismus) in onbruik raakte?
Was dat niet omdat ontdekt
werd dat geloof toch iets an
ders is dan leerstellingen bea
men die in onderwijs worden
voorgeschoteld?
Het kloosterleven in Neder-1
land verkeert in een diepe cri
sis. Dat blijkt alleen al uit het
gebrek aan aanwas. De crisis,
aldus de paus, „is niet op de I
eerste plaats te wijten aan ge-1
brek aan edelmoedigheid bij I
de jongeren, maar eerder een
gevolg van het feit dat men in I
het religieuze leven niet meer I
voldoende een profetisch te-I
ken van de aanwezigheid van I
God kan zien, wat juist het]
belangrijkste aspect is vanf
het kloosterleven."
De religieuzen zijn door
hun verburgerlijking met an
dere woorden zelf de grootste I
schuldigen aan de crisis. Maar I
daar tegenover even worden
herinnerd aan de verwikke
lingen rond het opdringen van
een nieuwe leefregel aan de l
zusters Karmelitessen, die zij
zelf ervaren als ongezond en
grievend.
En dan deze aanmoediging
van de paus: „In dezelfde lijn j
zult u uw inspanningen moe
ten voortzetten en versterken
om de katholieke instituten
voor hoger onderwijs te ma
ken tot centra, waar de we
tenschap,verlicht door het ge-1|
loof en geleid door het kerke
lijk leergezag, mensenxoml I
die op hun eigen specifieke
wijze, met hun intellectuele
gaven en kennis, kunnen bij-1
dragen tot de opbouw van een II
waren geloofsgemeenschap."
Welke wetenschap wordt
anno 1988 nog serieus geno-J
men als die zich de wet 1
voorschrijven door een kerke II
lijk leergezag? Laten we het
er maar op houden dat hier
een misverstand in het spel is.
Maar het staat er wel in de
volledige tekst zoals het Ka-1|
tholiek Nieuwsblad die gepu
bliceerd heeft en dat blad kan II
men allerminst van kwade
trouw verdenken.
Door Ron Buitenhuis
„IK KAN me niet aan de
indruk onttrekken dat de
voorstanders van 'celde
ling', nog nooit een cel van
binnen hebben gezien. Ne
derlandse cellen zijn echt
geen luxe hotelkamers. De
privacy van de Neder
landse gevangenen is wer
kelijk zeer beperkt. Als we
nu ook nog twee volwassen
kerels in een éénpersoons
cel gaan stoppen, is het hek
helemaal van de dam.
Het voorstel van de minister
komt er in de praktijk op neer
dat twee kerels 's nachts, in
eikaars bijzijn, in één emmer
moeten poepen. Dat is toch
waanzin! Trouwens, onder
zoek wijst uit dat meer perso
nen per cel agressie en erger
nis uitlokt. Meer agressie
vraagt weer om meer toezicht.
Meer toezicht vraagt om meer
personeel. En daar is geen
geld voor. Twee gedetineer
den in één cel kan dus echt
niet."
Mevrouw mr. T. Appels
verdiepte zich in 1987, samen
met een collega, in de vraag of
meerdere gedetineerden in
een cel een oplossing is voor
het nijpende cellentekort. Wat
haar het meest opviel is het
feit dat de (politieke) discussie
over de hoofden van de gede
tineerden heen wordt ge
voerd. „Hun visie is nooit ge
vraagd, terwijl juist zij in
zicht hebben in de voor- en
nadelen", aldus de juriste.
Ofschoon het in veel Europese landen de normaalste zaak
van de wereld is dat meerdere gedetineerden één cel delen,
leidt alleen al de suggestie in Nederland tot felle discussies.
Tegenstanders schermen met kwalificaties als: onverant
woord, in-humaan, praktisch onuitvoerbaar en een uitlokking
van agressie en ergernis.
Voorstanders verwijzen graag naar ziekenhuizen, verpleegte
huizen en kazernes waar ook meerdere patiënten c.q. solda
ten op één zaal liggen.
De verantwoordelijke politici weten blijkbaar ook niet goed
wat ze er mee aan moeten. Begin vorig jaar was staatssecre
taris mevrouw Korte-Van Hemel (Justitie) resoluut tégen twee
gedetineerden in één cel. Haar baas, minister Korthals-Altes,
toonde zich minder afkerig, maar slikte zijn woorden in toen
er krachtig verzet kwam. Nu een jaar later is hij - mede onder
druk van de publieke opinie die het niet pikt dat vijf drugs
dealers op vrije voeten worden gesteld wegens cellentekort -
weer vóór 'celdeling'.
Mr. Toty Appels, verbonden aan de juridische faculteit van de
rijksuniversiteit in Maastricht, zette naar aanleiding van de
discussie een aantal feiten op een rij en peilde de meningen
van de gedetineerden zelf. Haar conclusie: twee gevangenen
in één cel kan inderdaad niet.
Gedetineerden: verlies van privacy weegt zwaar bij
'celdeling'. - foto de stem/johan van gurp
Uit vraaggesprekken die
mr. Appels voerde met gedeti
neerden die reeds hun cel
moeten delen met iemand an
ders (in open- en halfopen
gevangenissen, red.), kwam
naar voren dat vooral het ver
lies van privacy zwaar weegt
Een Antilliaanse jongen die
tien weken moest zitten om
dat hij geldboetes niet had be
taald, klaagde dat hij zijn cel
moest delen met druggebrui
kers. „Ze stelen je pakje shag.
Je persoonlijke bezittingen
kun je niet afsluiten. Je raakt
opgefokt. De een wil de TV
aan, de ander wil hem uit; de
een wil lezen met het licht aan
de ander wil slapen", aldus de
Antilliaan. Sommige gedeti
neerden die niet zo lang moes
ten zitten, waren niet a priori
tegen 'celdeling', mits ze met
drie of vier personen op een
zaal konden zitten. „Als je
met meerderen zit kun je 'een
etter' links laten liggen", al
dus een gedetineerde.
Het gevoel van privacy is
volgens mr. Appels met name
afhankelijk van de leefruimte
die letterlijk beschikbaar is,
en de hoeveelheid tijd die men
per dag buiten de cel kan
doorbrengen (luchten, sport,
recreatie, tewerkstelling).
„Het voorstel van de minister
gaat echter uit van twee ge
vangenen in één eenpersoons
cel waarin een stapelbed
wordt geplaatst. De bewe
gingsvrijheid van gedetineer
den bij 'twee in één cel' neemt
door personeels- en ruimtege
brek juist af", aldus mevrouw
mr. Appels.
De aan de Maastrichtse fa
culteit verbonden juriste
steunt daarom de gevangenis
directies die vrezen dat 'twee
per cel' onrust en agressie in
de hand werkt, en bang zijn
dat zware jongens elkaar op
jutten in de criminaliteit „Uit 1
een onderzoek in de halfopen
gevangenis in Westlinge bij I
Heerhugowaard in 1986, waar
meerdere gevangen op
zaal slapen, durven bewakers I
in de nachtdienst nog nauwe
lijks te controleren. In de pa- j|
viljoens spelen zich zaken i
drugs- en drankgebruik, gok-1
ken, geweld en wat men i|
noemt 'ongewenste intimitei
ten' af, aldus mr Appels. (In
dezelfde inrichting kwam af-
gelopen weekeinde een groot
drugschandaal aan het licht
red.)
Tot slot vindt mevrouw mr, I
Appels dat de voorstanders
van 'meer personen in
ruimte' het gevangeniswezen I
niet kunnen vergelijken met
ziekenhuizen en verpleegte
huizen. „Gedetineerden ver
blijven tegen hun zin in ge-1
vangenissen. Ziekenhuispa
tiënten zullen eerder vanuit
een onderlinge lotsverbon
denheid en met een gemeen-
schappelijk doel van herstel J
voor ogen, de tijd door zien te j
komen. Van 'solidariteit' t
sen een inbreker en een I
drugsverslaafde is echter j
geen sprake."
Ook het argument dat ge-1
detineerden in andere Euro-I
pese landen wel met meer
personen in een cel zitten, 1
acht mr. Appels niet relevant 1
„Ik zie niet in waarom wij het 1
relatief humane Nederlandse
gevangeniswezen, moeten j
aanpassen aan beroerdere si-
tuaties in het buitenland"
Door Jo Wijnen
DE PRESIDENTEN van de
vijf Middenamerikaanse
staten die op 7 augustus
van het vorig jaar een vre
desplan voor hun gebied
overeenkwamen, komen
morgen in Costa Rica bij
een om de vorderingen die
sindsdien zijn geboekt te
bespreken.
Het plan, dat is geformuleerd
door de Costaricaanse presi
dent Oscar Arias Sanchez en
dat hem de Nobelprijs voor de
vrede opleverde, heeft even
wel nog niet tot een door
braak in vooral Nicaragua en
El Salvador geleid.
Een Nicaraguaanse com
missie van nationale verzoe
ning, die onder leiding van
kardinaal Miguel Obando y
Bravo staat, heeft weinig vor
deringen gemaakt en stuit op
een hardnekkige Sandinisti-
sche weerstand. Kardinaal
Obando verklaarde enkele
dagen geleden dat de Sandi
nisten hun standpunten tot
dusver hoegenaamd niet heb
ben gewijzigd.
De op grond van het Arias
plan gevormde internationale
verificatiecommissie - be
staande uit vertegenwoordi
gers van de VN, de Organisa
tie van Amerikaanse Staten,
de zogenaamde Contadora-
landen en de betrokken Mid
denamerikaanse regeringen -
heeft weinig vooruitgang in
het vredesproces gesigna
leerd. De commissie heeft
vastgesteld dat het Sandinis-
tische bewind onder meer te
weinig persvrijheid toelaat,
niet bereid is de staat van be
leg op te heffen en niet wil
overgaan tot een algemene
amnestie voor politieke ge
vangenen. De Sandinisten
zeggen op hun beurt dat, zo
lang de Contra's actief blijven
vanaf grondgebied van het
buurland Honduras, ze zich
niet volledig aan de in het
Arias-plan neergelegde bepa
lingen hoeven te houden.
Overigens is ook Honduras
zeer onwillig zich naar de re
gels van het vredesplan te
voegen. Ook in dat land is een
commissie van nationale ver
zoening gevormd, maar die
danst geheel naar de pijpen
van de regering en heeft tot
dusver geweigerd de aanwe
zigheid van de Contra's in het
land zelfs maar ter sprake te
brengen. De Hondurese rege
ring heeft slechts een handje
vol politieke gevangenen vrij
gelaten.
In Guatemala liggen de za
ken nauwelijks anders. De re
gering van dat land heeft
slechts één kort gesprek met
de in Guatemala actieve re
bellen gevoerd. Daarna heeft
het leger van Guatemala - ge
heel tegen de regels van het
Arias-plan in - een groots op
gezet offensief tegen de rebel
len ontketend.
De regering van El Salva
dor heeft weliswaar amnestie
verleend aan veel politieke
gevangenen en heeft de te
rugkeer van leden van de op
positie naar het land toege
staan, maar ze heeft tegelij
kertijd ook talloze burgers en
militairen vrijgelaten die zich
aan politieke terreur hebben
schuldig gemaakt. Overigens
weigert de regering in het
land teruggekeerde politieke
vluchtelingen resoluut de toe
gang tot bepaalde zones van
El Salvador.
Vorige week hebben presi
dent Reagans adviseur voor
nationale veiligheid Powell en
de onderminister van Buiten
landse Zaken Elliott Abrams
een bezoek gebracht aan Mid-
den-Amerika. Beide functio
narissen sloegen Nicaragua
overigens over. Ze drongen er
bij de regeringen van de an
dere vier Middenamerikaanse
landen op aan de druk op Ni-
caragua te verhogen.
De vijf leiders die eind deze
week onder voorzitterschap
van president Arias van Costa
Rica vergaderen, zullen dan
ook tot de conclusie moeten
komen dat him met zoveel ge
juich begroette vredesplan
nauwelijks effect heeft gehad
op de gespannen situatie in
Midden-Amerika en zeer in
het bijzonder in Nicaragaua.
Bovendien is president
Arias nagenoeg alleen komen
te staan, nu blijkt dat niet al
leen zijn Nicaraguaanse col
lega Daniel Ortega, maar ook
zijn collega's uit Honduras,
Guatemala en El Salvador
onwillig of onmachtig zijn iets
te wijzigen aan de vastgelo
pen situatie in hun landen.
Overigens is het vijftal er zich
zeer van bewust dat als niet
snel een doorbraak aan het
vredesfront volgt, het Ameri
kaanse Congres nagenoeg ge
dwongen is positief te reage
ren op een hernieuwd verzoek
van de Reagan-regering voor
grootscheepse financiële
militaire hulp aan de Con-
tra's.
Eind vorig jaar vroeg mi
nister van Buitenlandse Za
ken Shultz het Congres de
Contra's over een periode van j
twee jaar te steunen met eet
bedrag van maar liefst
miljoen dollar.
Shultz schortte dat verzoek
overigens tot dit jaar op
het Arias-plan een kans van I
slagen te geven. Nu het pla"
vrijwel zonder tastbaar resul
taat is gebleven, wordt het 1
zelfs voor de meest verstokte
tegenstanders van de Contra's
in het Amerikaanse Congres
bijzonder moeilijk voortge
zette hulp aan de Nicara
guaanse rebellen te weigeren.
Daar komt nog bij dat de
ontmoeting tussen preside»'
Reagan en de Russische pat'
tij leider Gorbatsjov, althans
voor wat betreft Midden-
Amerika, niets heeft opgele*
verd. Intussen staat vast dat
de Russen onverdroten verder
gaan met het verstrekken van
grootscheepse militaire hulp
aan het Sandinistisch bewind
van Nicaragua.
UTRECHT (ANP) - De Me
dicenters in Nijmegen e
pen Haag, het eerste expt
riment met commerciële ge
zondheidszorg in ons lane
gaan dicht. Vendex, die d
jyledicenters exploiteerd
ziet er geen gat meer in. „E
i Medicenters in Nijmegen e
pen Haag zijn in financiet
opzicht niet levensvatbaar
aldus Vendex gisteren.
Vendex had bij het experimer
op financiële steun van c
overheid gerekend, maar dez,
is nooit verleend. „Nada
staatssecretaris Dees had late
Con
Van onze Haagse redactie
AMSTERDAM-De
triebond FNV lijkt
van voorzitter Visser
De twee grootste rivalen
beidsvoorwaarden coörd
meester Van der Veen, 1
functies ter beschikking
snel mogelijk, Van der Ve
bestuursverkiezingen in
Het vertrek van beiden vloe
voort uit het rapport dat ef
commissie van goede dienst*
heeft uitgebracht over h
functioneren van de top van i
bond in de afgelopen vier ja:
en de problemen in die top.
het rapport wordt de zwar
piet van de onenigheid vrijw
geheel bij Schermer en Van d<
Veen gelegd. Telkens stond*
deze twee bestuurders tegei
over de beide anderen in 1
bestuur, voorzitter Visser
secretaris Van de Weg.
h
DEN HAAG - Het
PPR-kamerlid Lank-
horst heeft minister
Brinkman vragen ge
steld over het verzor
gingstehuis 'Voor An
ker'in Urk waar een
groot aantal ouderen
met de regelmaat van
de klok in bed of aan
de stoel worden vast
gebonden.
Bezuinigingen, en daar
door een tekort aan per
soneel, zouden de oorzaak
van deze 'noodmaatregel'
zijn.
In de Zwolse Courant
laat huisarts W. de Visser
weten dat het vastbinden
van patiënten „slechts
een voorproefje is en in
de toekomst heel ernstige
vormen zal aannemen".
Lankhorst wil weten of
dit verschijnsel meer
voorkomt.
HET GAAT DE VAKBONDEN
oenbestand en interne strub
voor de toekomst, wekken d
niet meer weten. Aan de seri*
weer een worden toegevoe
CMwermer en Penningmeeste
FNV hebben besloten hun i
I achterliggende reden is een a
meer speciaal met voorzitter
I §en de toekomstvisie var
den.
In het door Schermer en V;
wezigheid van de bond op be
l°® 'ndustriebond zijn positie
Z,Tn-De Project- en werk'
"en te belasten met belang*
h^wProblemen bii deskundig
I °°nd op bedrijfsniveau veel 1
ning van de samenstellers vai
net conflict komt voor de
L voor de Industriebori
«et ledenbestand van de ind
?aii00lt met 320.000 leden
LnHolt.n°g steeds fors achter
|h" 3.erhandelingsperiode ove'
arde vertrekpunten van de ri
,S~,Pak bijvoorbeeld Philip:
tnt i7, 9 van de arbeid o.
npvt?n, fenheid moeten smet
iorhl' j6!. automatische gev*
,Pandelingspositie verzwak
=>nnfi,v?! overigens niet te i
fionlt dllemma staan. Corr
aienstveriening aan de leden
men* 9aa! Wel voor een deel
alleen H huidige computer
aemn beperken tot zending?
fermer',? met POlitiek-maa
e[mijdelijk geworden.
lehhn nden moeten zich
Tioeif0 9eor'ënteerd, zich r
eerste taak van *j
^nartigmg van de eigen lede
nol"'®vinden op de 'vra*
lat a!?. geconfronteerd
ana niJt° n in die taakst*
neer i laan die eerste voor\
zien „Jë afhaken omdat z
Btellerl p dat punt zulle
