DE STEEft
i schrijver in
DOCUMENTAIRE OVER PAUL BOWLES OP NOS-TELEVISIE
De j azzy kant van
Cybill Shepherd
Afrika werkt aai B'HMI'Im
eigen politiefilm
Twee boeken me
Brabants dialect
Je kunt bijna geen grote stad in de Derde Wereld
bezoeken of er woont wel een westerling die die
plaats als oord voor een vrijwillige ballingschap
heeft gekozen.
Cult-figuur
Botsing culturen
Kif
Anna Domino
Durutti Column
Yung Wu
WOENSDAG 6 JANUARI li
iE STEM GIDS 2 WOEI
fi
mm
Coolen
)UITSLAND 1
Oudenbosch
DUITSLAND 2
Dongen
„Ik voldoe aan de definitie van 'rechts'
van wijlen profNagel: graag naar parades
kijken, de vlag uitsteken op Koninginne
dag"
Dr.Ph.M. Bosscher, marine-officier -
T2
Door Wim van Leest
Meestal gaat het om excentrieke Engelsen die zich ter
plekke met een of ander vaag wetenschappelijk doel en
veel drinken bezighouden. Soms zijn het Amerikanen,
van wie iedereen vermoedt dat ze wel iets met spionage
te maken zullen hebben.
Hoe het ook zij, het gaat
meestal om zeer kleurrijke fi
guren die veel meegemaakt en
veel te vertellen hebben. Ze
zijn behept met een mengeling
van cynisme en fatalisme. Niet
voor niets zijn er veel speel
films en vooral veel boeken aan
dergelijke figuren opgehangen.
De Amerikaanse schrijver
Paul Bowles is zo'n figuur. Hij
verblijft al sinds 1947 in Tan-
ger, Marokko. De NOS-tv zendt
vanavond van 22.45 tot 23.40
uur op Nederland 2 in stereo
een documentaire van George
van Breemen en Hans Hul-
scher óver Bowles uit.
Paul Bowles is misschien wel
het bestbewaarde geheim van
de Amerikaanse literatuur. Bij
het grote publiek is hij niet of
nauwelijks bekend, maar voor
insiders geldt hij als een groot
schrijver. Hij wordt in de Ame
rikaanse literatuur beschouwd
als een schakel tussen de 'Lost
generation' van de jaren '20 en
de 'Beat generation' van de ja
ren '50.
Een veelschrijver is Paul
Bowles (inmiddels de 76 gepas
seerd) nooit geweest. Zijn be
langrijkste werk verscheen in
de jaren vijftig. Het was een
triologie die zich in Noord-
Afrika afspeelde. Het eerste
boek in die reeks was 'The
sheltering sky' uit 1949 (begin
vorig jaar kwam dat als 'Het
dak van de hemel' bij uitgeve
rij Contact uit). In 1952 volgde
'Let it come down' en in 1955
kwam 'The spider's house' (in
1986 verscheen daarvan bij
Contact de vertaling 'Het huis
van de spin').
Andere romans van Bowles
zijn 'Points in time' en 'Up
above the world' uit 1966. Daar
naast waren er de autobiogra
fie 'Without stopping' en de
verhalenbundels 'Midnight
mass', 'Collected stories' en 'A
little stone'. Ook verscheen er
nog de gedichtenbundel 'Next
to nothing'.
'A little stone', een verzame
ling korte verhalen, maakte
destijds diepe indruk op de
toenmalige Amerikaanse
schrijverswereld. Norman
Mailer schreef er later over:
„Paul Bowles gaf de term 'Hip'
inhoud. Hij stopte er moord in,
drugs, incest, de dood van het
gewone, de roep om orgieën,
het einde van de beschaving.
Hij heeft ons uitgenodigd om
ook met die thema's te gaan
werken en hij schreef een kort
verhaal 'Pages from Cold
Point', dat een van de beste
korte verhalen is, die ooit door
iemand werden geschreven."
Paul Bowles woonde in 1931
al eens in Tanger en na de
tweede wereldoorlog vestigde
hij zich er definitief. Zijn aan
wezigheid daar was voor veel
aankomende schrijvers reden
om een tijdlang naar Marokko
te gaan. Truman Capote ver
bleef jaren in zijn omgeving,
William Burroughs werkte met
Bowles zijn 'cut-up-techniek'
uit en ook Jack Kerouac en Al
len Ginsberg bezochten Bow
les.
Ondanks die verering door
vakgenoten is Paul Bowles al
tijd een cult-figuur gebleven.
Dat kwam vooral, doordat zijn
toenmalige uitgevers nauwe
lijks iets deden aan de promotie
van zijn boeken of niet begre
pen hoe belangrijk zijn werk
was. In Engeland werd bij
voorbeeld het eerdergenoemde
'Pages from Cold Point' zelfs
uit de verzameling 'A little sto
ne' geweerd, omdat het te ruig
was. Bovendien heeft de be
trekkelijke onbekendheid te
maken met het feit dat Bowles
Paul Bovoles, sinds 1947 woonachtig in Marokko: „Terug
naar New York? Dat is een uitnodiging tot zelfmoord".
- foto alle lansu
zo weinig geschreven heeft.
Wel deed hij veel vertaalwerk
en schreef hij door de jaren
heen korte verhalen en gedich
ten, maar ook die werden nau
welijks opgemerkt
Veel meer bekendheid kreeg
zijn vrouw Jane Bowles, die
met het boek Two serious la
dies' opzien baarde als de eer
ste vrouw die openlijk over les
bische relaties durfde schrij
ven. Jane Bowles overleed in
1973 na een ziekbed van 16 jaar
als gevolg van een beroerte.
Paul Bowles verzorgde haar al
die jaren.
De levensgeschiedenis van
Paul Bowles laat zich lezen als
een avonturenroman. Op 14-ja-
rige leeftijd wordt hij zo gegre
pen door 'Les caves du Vatican'
van André Gide dat hij zich
voorneemt om schrijver te
worden. Hij schrijft gedichten
en stuurt die naar het in Parijs
gevestigde blad 'Transition'.
We schrijven dan het jaar 1926.
'Transition' plaatst de gedich
ten en Bowles raakt zo in de
ban wat er zich in Parijs op dat
moment afspeelt dat hij de uni
versiteit van Charlotsville,
Virginia laat voor wat hij is en
de boot naar Europa pakt. Hij
is dan 18 en zijn reis voert hem
achtereenvolgens naar Parijs,
het Zwarte Woud, Zwitserland
en de Rivièra. Tijdens die reis
doet Paul Bowles ook zijn eer
ste sexuele ervaringen op; de
eerste met een vrouw, de
tweede met een man.
Terug in Charlotsville sluit
Paul Bowles vriendschap met
de avant-gardecomponist
Aaron Copland. Bowles ont
wikkelt zich tot componist en
zal later muziek schrijven bij
theaterstukken van onder an
deren Tennessee Williams, Or
son Welles en Arthur Koestier.
In 1931 is Bowles weer eens
in Parijs en hij gaat daar op
bezoek bij o.a. Gertrude Stein.
Zij raadt hem om eens naar
Tanger te gaan. Bowles gaat
erheen, zoekt er een huis en
laat Aaron Copland overkomen
om samen met hem in Tanger
te componeren. De volgende ja
ren brengt Paul Bowles door
met reizen.
Terug in Amerika, in New
York om precies te zijn, leert
hij de jonge lesbische schrijf
ster Jane Auer kennen. Bowles
is er dan zelf al achter homofiel
te zijn en hij en Jane besluiten
te trouwen, omdat ze dat wel
'amusing' vinden. Het echtpaar
Bowles vormt in de jaren kort
voor en tijdens de tweede we
reldoorlog zo'n beetje het mid
delpunt van de New Yorkse in
crowd. Figuren als W. H.
Auden, Benjamin Britten, Ten
nessee Williams, John Cage,
Max Ernst, Marcel Duchamp
en Jean-Paul Sarte behoren tot
de kennissenkring. Bowles is
zo'n beeije de eerste figuur die
in een serieuze krant, The He
rald Tribune, aandacht be
steedt aan jazzmuziek en hij
maakt zich op voor het 'grote
schrijven'.
De oorlog heeft er voor ge
zorgd dat Paul en Jane min of
meer vastzaten in de States,
maar zodra het verkeer met de
rest van de wereld weer enigs
zins normaal is, vertrekken
Bowles en vrouw voorgoed
richting Tanger. Tanger is dan
de stad van de Internationale
Zone. Het wemelt er van de on
duidelijke figuren die zich be
zig houden met zo mogelijk nog
onduidelijker zaken. Het paar
komt in 1947 in Tanger aan.
Bowles begint vrijwel meteen
aan zijn debuutroman The
sheltering sky'.
'The sheltering sky' is het ver
pletterende relaas van een
echtpaar dat knettergek wordt
in de woestijn van Algerije.
Bowles ontrafelt in dat boek de
menselijke psyche. 'Let it come
down' verhaalt over een Ame
rikaan die in Tanger verstrikt
raakt in een vreemde cultuur
en uiteindelijk in zijn waanzin
een moord begaat. 'The spider's
house' heeft als decor de Ma
rokkaanse strijd voor onafhan
kelijkheid. Het boek brengt
vooral de botsing tussen de
westerse en islamitische cul
tuur onder woordea
Over die botsing van cultu
ren zei Bowles in een interview
met NRC-Handelsblad: „Ik wil
alleen maar laten zien hoe
slecht voorbereid de gemid
delde westerling is op het con
tact met hem onbekende cultu
ren of culturen die hij slechts
dénkt te kennen. Hoe meer hij
erin probeert door te dringen
hoe erger het wordt. De 'primi
tieve' mens heeft iets behouden
dat de westerse mens allang is
kwijtgeraakt: hij kan zich
handhaven in een natuurlijke
omgeving. Amerikanen zijn in
dergelijke omstandigheden nog
slechter toegerust dan Euro
peanen, omdat zij ervan uit
gaan dat hun manier van leven
de beste is. Daardoor is het
contact met anderen voor hen
nog moeilijker."
In datzelfde artikel om
schrijft Bowles zichzelf ook als
schrijver en denker: „Ik ben
een existentialist, maar niet op
zijn Sartriaans. Ik zit mis
schien dichter bij Camus. Ik
vond 'L'Etranger' een prachtig
boek. Ik geloof dat datgene wat
gebeuren moet, gebeuren zal.
In het begin vond ik het moei
lijk om romans te schrijven,
omdat ik niet kon verplaatsen
in de beweegredenen van men
sen. Maar ik zie de mens niet
als een van nature geïsoleerd
wezen, althans niet meer dan
hijzelf verkiest"
Paul Bowles is anno 1988 een
bejaarde man die in Tanger
min of meer als mentor op
treedt voor Noordafrikaanse
schrijvers en muzikanten. Hij
rookt voortdurend kif, een lo
kale hasj-variëteit, en houdt
zich verre van drank.
Bowles' positie in Tanger en
de verhalen die over hem in het
cult-circuit de ronde doen, heb
ben in de loop der jaren tal van
alternatievelingen richting
Marokko doen vertrekkea Fi
guren als Ginsberg, Burroughs
en Kerouac waren nog zijn
aardigste bezoekers, maar
Bowles heeft in de loop der tijd
ook talloze hippies aan de deur
gehad die dachten dat hij wel
leuk zou vinden als ze bij hem
hasj kwamen roken.
Paul Bowles mag dan Ame
rikaan van geboorte zijn en
met flink wat goede wil tot de
Amerikaanse literatuur gere
kend worden, hij voelt zich al
lang geen Amerikaan meer.
Tegenover William Rothuizen
van de Haagse Post verklaarde
hij in een interview: „Waar zou
ik naar toe moeten als ik Ma
rokko moet verlaten? Ik zou
het niet weten. Naar New
York? Dat is een uitnodiging
tot zelmoord."
Aan de ene kant is het wel
licht jammer dat Paul Bowles
niet meer romans geschreven
heeft, aan de andere kant zou je
kunnen zeggen dat hij vooral in
zijn Noordafrikaanse trilogie
zo veel heeft gegeven en een
zo'n hoog niveau heeft bereikt,
dat het met die drie romans
eigenlijk allemaal al gezegd
was. Bowles heeft zeker niet al
zijn kruit verschoten, maar be
zit zelfkennis en het weten dat
overbodigheid en nodeloze her
haling nergens toe leiden. Er
zijn bosjes schrijvers die daar
een voorbeeld aan zouden kun
nen nemen.
SOMS KAN roem alsnog
alles ten goede doen ke
ren. Neem nou Cybill She
pherd. Ze is tegenwoordig
zeer in trek, omdat ze
naast Bruce Willis een
hoofdrol vertolkt in de
succes-serie 'Moonligh
ting'. Alles wat Cybill
aanraakt, verandert als
het ware in goud.
•Vroeger was dat wel even
anders. Toen was ze een on
beduidende actrice en opna
men maken voor een plaat
betekende toen nog niet dat
die plaat ook meteen werd
uitggbracht. Zo kon het dus
gebeuren dat Cybill in 1976
samen met muzikanten als
Stan Getz in 1976 opnamen
maakten die tot voor kort
veilig opgeborgen lagen op
een of andere archiefplank.
Nu Cybill een ster is, zijn die
De agenda voor de komende we
ken ziet er als volgt uit:
Der Plan, 8 januari in Tilburg
(Noorderligt)
Ted Hawkins en De Breakers, 15
januari in Tilburg (Noorderligt)
ILegendary Pink Dots, 24 januari
in Den Bosch (Willem II)
John Cougar Mellencamp, 20 ja
nuari in Den Haag (Congresge
bouw)
Lloyd Cole the Commotions, 20
januari in Utrecht (Vredenburg)
Jonathan Richman, 22 januari in
Breda (Para)
Pablo Moses, 22 januari in Til
burg (Noorderligt)
The Alarm, 28 januari in Utrecht
(Vredenburg)
Depeche Mode, 22 februari in
Rotterdam (Ahoy)
Sfravie Ray Vaughaa, 23 februari
in Rotterdam (Ahoy)
Heart en Hooters, 24 februari in
Rotterdam (Ahoy)
Toto, 2 maart in Rotterdam
(Ahoy)
Supertramp, 7 maart in Rotter
dam (Ahoy)
opnamen ijlings tevoorschijn
gehaald en is er onder de titel
'Mad about the boy' een elpee
verschenen.
Zoals gezegd doet Stan
Getz op die plaat mee en dat
betekent dat je jazzy muziek
mag verwachten. 'Mad about
the boy' laat zwoele jazz ho
ren die door dame Shepherd
op gepaste wijze van zang
wordt voorzien. Een hogere
kwalificatie dan gepast kan
niet gegeven worden, want
Cybills vocale capaciteiten
zijn, net als haar acteertalen
ten trouwens, tamelijk be
perkt en eenzijdig gericht
Voor de liefhebbers van
Stan Getz is de plaat wellicht
de moeite waard en fana
tieke Shepherd-fans mogen
hem natuurlijk niet missen,
maar wie het lezen van dit
stukje niet warm of koud ge
worden is, moet dat vooral zo
houden. Je mist niks aan
'Mad about the boy'.
DE WEG naar de roem kan
soms lang zijn. Zangeres
Anna Domino is al sinds eind
1984 onder eigen naam on
derweg naar erkenning en
voordien deed ze al mee in de
cultformatie Polyrock. An
nas eerste plaatprodukt was
de mini-elpee 'East and
west'. Daarop liet ze jazzy en
vooral melancholieke muziek
horen. Daarna volgde de
'grote' elpee 'Anna Domino'
in 1986. Op die plaat was
naast jazz ook latin te horen.
Onlangs verscheen 'This
time'. Die elpee laat horen
dat Anna steeds meer muzi
kale genres voor haar be
speelbaar acht. Gevolg is dat
'This time' een redelijk geva
rieerde plaat is met zo nu en
dan heel aardige momenten.
Cybill Shepherd met Bruce Willis in Moonlighting. Op plaat is Cybill zo mogelijk
nog saaier. fotoanp
Mensen die in muziek de pose
minstens zo belangrijk vin
den, zullen aan deze 'This ti
me' veel plezier kunnen bele
ven. Anna laat een soort
post-new wave horen. Ze
klinkt verantwoord artistiek
vaag en haar zang is opper
vlakkig genoeg om niet irri
tant te zijn.
Anna maakt haar platen
voor het Belgische Les dis-
ques du crépescule-label en
ze heeft Brussel als thuisha
ven. Die omstandigheden
roepen onwillekeurig verge
lijkingen op met een Belgi
sche grootheid als Jo Lemai-
re. Tegen Jo moet Anna het
afleggen, vooral omdat ze er
vooralsnog niet in slaagt om
pakkende songs te schrijven.
Niettemin is This time' best
een aardige plaat en ik denk
dat wanneer Anna muzikan
ten tegen het lijf loopt die
haar echt kunnen inspireren,
en dus niet braaf begeleiden
zoals op This time' het geval
is, ze tot veel meer in staat is.
BIJ HET grote publiek kreeg
The Durutti Column enige
bekendheid door het feit dat
de drummer en de bassist
van de groep overstapten
naar Simply Red. Ingewijden
zullen weten dat Durutti Co
lumn vooral een onderne
ming is van gitarist Vini
Reilly. Reilly experimenteert
op platen driftig met de mo
gelijkheden van de gitaar.
Dat leverde een reeks aar
dige elpees op die zo nu en
dan aan Robert Fripp deden
denken.
'The guitar and other ma
chines' is de titel van de
nieuwste Durutti Column-el-
pee en ook die plaat staat, zo
als de titel al zegt, voor een
belangrijk deel in het teken
van Reillys gitaar. 'The gui
tar and other machines' be
vat heel sfeerrijke, soms iet
wat dromerige muziek. In de
elf stukken op de plaat wordt
zo nu en dan gezongen, maar
er is nergens sprake van af
geronde liedjes. De meeste
nummers lijken geen voor
opgezet doel te hebben gehad,
maar toevallig op de plaat te
zijn beland. Daar is op zich
niks op tegen. Liedjes willen,
zeker als ze niet briljant zijn,
nog al eens de neiging verto
nen om te gaan vervelen. Met
fragmentarische muziek
stukken loop je die kans min
der snel, omdat ze afgelopen
zijn eer je er erg in hebt
Vini Reilly toont zich op
'The guitar and other machi
nes' een meester in zeer ge
nietbare vaagheid. Je mist
eigenlijk niks aan deze plaat,
maar als je er eenmaal inten
sief naar gaat luisteren,
gaat-ie je onwillekeurig heel
intens bezighouden.
DE GROEPSNAAM Yung
Wu en ook de hoes van de el-
EINDREDACTIE WIM VAN LEEST
pee 'Shore leave' doen ver
moeden dat je met misschien
wel Chinese popmuziek te
maken hebt Beluistering
van de plaat leert echter dat
dat niet het geval is. Yung
Wu is een Amerikaanse
groep uit Hoboken, New Jer
sey en de muziek is net zo
Chinees als een Chevrolet
Yung Wu maakt merk
waardige muziek die zo nu
en dan het midden lijkt te
houden tussen rare bands als
Pearls Before Swine en In
credible String Band. Af en
toe klinkt de muziek op
'Shore leave' als regelrechte
folk. Met een beeije fantasie
hoor je dan muziek zoals je
die vroeger bijvoorbeeld bij
Fairport Convention kon ho
ren.
Bijkomende moeilijk
heidsfactor bij het kwalifice
ren van Yung Wu is dat de
groep, net als REM vroeger,
de zang haast onverstaan
baar heeft gemaakt, zodat je
als luisteraar alleen via zeer
ingespannen beluistering
hoort waar Yung Wu het nou
precies over heeft.
Yung Wu maakt al met al
leuke muziek die fris aandoet
en gezien het veelal eenvor
mige aanbod uit de States
best opmerkelijk genoemd
mag worden. Yung Wu: be
stel het niet bij de Chinees,
maar bij je platenboer.
ABIDJAN - Afrika krijgt
zijn eigen Miami Vice. In
de Ivoriaanse hoofdstad
Abidjan wordt de eerste
zwarte, Afrikaanse poli
tiefilm opgenomen: 'Les
Guerisseurs, De Gene
zers'. Acteurs komen uit
heel Afrika en uit Frank
rijk.
Het verhaal speelt zich voor
een groot deel af in een slop-
penbuurt van Abidjan, waar
de flink gespierde en kaal
hoofdige Attila, gespeeld
door de Ivoriaan Loukou
Yao, de scepter zwaait. De
rolprent, die komisch is,
schetst het leven van de
krottenbewoners, met hun
eigen wetten en codes.
De Ivoriaanse reggae
zanger Alpha Blondy zingt
in de film en de Malinees
Salif Keita maakte de mu
ziek. De bekende Franse ac
teur Gerard Depardieu
speelt eveneens mee.
„Het westen kent de Afri
kaanse stad niet", zegt de
Ivoriaanse regisseur Sijiri
Bakaba. „Mijn film is een
wandeling door een zieke,
Afrikaanse stad, waar de
mensen geen plek meer heb-
(in
dó v
ben om 's avonds verli
aan elkaar te verts
waar misdaad heerst,
genezers nodig zijn."
De regisseur, die
ciele steun kreeg van
Ivoriaanse ministerie
cultuur en de Franse
heid, wil geen politiek el
krijgen opgeplakt. „De
is commercieel en één
show", onderstreept Bi
ba, in het dagelijks
theaterdirecteur en
expressie aan het Natioi
Instituut voor Kunstr
Abidjan.
Augustin Dahouet-B W
ny, distributeur en co-]
ducent, zegt: „Bakaba
laten zien dat Afrika
menselijk en creatief
voir heeft los van alle p
tieke problemen." Hij
dat 'Les Guerriseurs' de
kan vrijmaken voor de A
kaanse film in het corni |a(
ciele bioscoopcircuit,
dien zou de nieuwe film
voorbeeld kunnen zijn
andere cineasten. Data
Boigny: „Er komen
schien betere of slecht
films, maar deze zal deji
filmmakers in elk
aanmoedigen."
derde aflevering van Ta-
lax' behandelt de reïncar-
•ie, de wedergeboorte van
ael. De Amerikaanse psy-
oloog Ian Stevenson heeft
wereld afgereisd om ver
ende gevallen van reïn-
uatie te onderzoeken. Een
«j die gevallen werd ge
rikt voor het gedramati-
,rde verhaal over de Bra-
aanse vrouw Sinja. In het
j van deze eeuw gaf zij
voor haar dood te ken-
in een ander lichaam te-
te zullen keren.
Door Henk Egbers
BRABANT kent niet één, maar talrijke dialecten, wonSü
22.20
Parallax
The Hitch
hiker
■onica's Hitchhiker pre-
teert deze keer het ver-
il 'Nachtploeg'. In een be
rdenhuis werkt een ver-
.gster, die bevriend is met
pianist. De mans carrière
loopt weinig succesvol,
it de verpleegster hem
pjeert te helpen met de ju-
len van haar patiënten.
re J
Bot ,beei
8i 10,20
Geen gevoel
meer over
Engelse drama is de ver-
oing van Elizabeth Bo
as roman 'Death of the
at', die als een van haar
ite boeken wordt gezien.
4 verhaal speelt in de
cede helft van de jaren
rtig te Londen. Na de dood
haar moeder komt de
tienjarige Portia bij haar
t naar genegenheid zoe-
Een in 1983 uitgeschreven
prijsvraag door het Noordbra
bants Genootschap en het Cul
tureel Contact in Goirle le
verde heel wat inzendingen in
het Brabants dialect op. Het
grootste deel van de bundel
'Hedde gij....' is gevuld met de
beste inzendingen.
De auteur, A. Hagen, gaat
onder meer in op de differen
tiatie binnen het taalgebruik,
dat door Wijnen verder is uit
gewerkt. Eén van de bedreigin
gen van het Brabants dialect
wordt gezien in het feit dat pa
en ma met elkaar wel dialect
spreken, maar met hun kinde
ren zoiets als ABN menen te
moeten hanteren. Dialect en
prestige/standenverschil speelt
in Brabant een grotere rol dan
in Limburg.
Een tachtigtal verhalen e.d. uit
evenzoveel plaatsen in Noord-
Brabant illustreren in dit boek
op een daadwerkelijke manier
wat Wijnen in zijn studie theo
retisch heeft vastgesteld. Het
gaat daarbij om de dialecten en
niet om de literaire waarde
(want die is meestal niet hoog).
Dat blijkt bijvoorbeeld uit de
mededeling dat er geen aan
dacht wordt besteed aan een
auteur als Antoon Coolen, die
geen authentiek dialect ge
schreven zou hebben. Wijnen
daarentegen: „Coolen vermijdt
de dialectklank maar zoekt in
woordenkeus en syntaxis het
typische... Zijn hele stijl ver
toont een locale inslag."
Om dichtbij huis te blijven.
Voor Bergen op Zoom leverde
de technicus Wim van Vliet en
technisch tekenaar Ad van de
Goorbergh hun bijdragen. 'Nou
was Nol mé z'n stoefertje op
zak nogal 'n sjiek ventje, zo
eentje van: 'emmeke rak me
gatje nie'. Voor Breda schreef
A. Oomens 'Maaikus Dost'. En
theologie-student Berry van
Oeres schreef in onvervalst
Chaams (al ontbreken jod' en
'nund'): 'Meneer dun dokter,
oos Jantje heet heel veul ostap-
peltjes gegeten, nou heet ie toch
zon bukpijn. Het lekt wel asof
ur nun zog mee stekken aon
zun spenen op zunnen rug dur
ut mozzegotje glijdt; hij kwekt
den gaasen dag'.
wordt tot uitdrukking gebracht in de nieuwe bundel vi
halen 'Hedde gij, zedde gij - Edde gij, zijde gij', uitgej Ja£ meisje "heeft grote
ven door Het Noordbrabants Genootschap. Wie vani «te om zich aan te passen
constatering de achtergronden wil weten kan zich nu a i haar omgeving, die koel
nog de tweede bijgewerkte uitgave van het door prof.i a/s*a?d®}ük bUjft. Ook
A.A. Wijnen geschreven 'De dialecten van Noord-Bi hét "rieden,
bant' aanschaffen.
doet. De Heen-Nieuw-V«
meer mag in dit boek
steeds pronken met A.M.
Jong (Flierfluiters Onoptho»
'Veul geluk oai ze in dur
ven wók niej gad, want ze?
al zeuvetig jaor ne bedrogeli
of un oagweeuw, net ag o Sidney Lumet is de film
emme wouwt...'??? Ja, rbotalks', die op heteer-
Huij bergen en opgeschrei Duitse als 'Die Gottüche
door landbouwer Kees Hoec rdt uitgezonden. Hierin
Voor Oosterhout is men ten rit
10.15
Die
Göttliche
Anne Bancroft een
gevallen op het verleden; i ®w met twee passies. De
fragment uit 'n 'Braobaait ste is haar verering voor
Zaangerke in de Tropen' i et» Garbo en de tweede
Piet Kersten die dat in Ned reft haar dagelijkse stnjd
lands-Indië als ambten en sociaal onrecht. Als de
schreef in 1932. Uit het zeil wyorkse hoort, dat ze nog
stamt een stuk van kort te leven heeft, ver-
jaar stamt een
Oosterhoutse missionaris
Sternberg in Indië.
'De Bazzeliek' heet het sl
over - het kan niet ander
Oudenbosch, geschreven d
een oud-inwoner, de voort
lige concertmeester van 122.40
Brabants Orkest Anton Koe
Michel de Koning bezingt de
van het Oud Gasteis en H(
riëtte Kegge schreef in 197)
it ze haar zoon met een
itste wens: eenmaal haar
»1 Garbo in levende lijve
mogen zien.
Vincent,
Franqols
licht melancholische film
Incent, Francois, Paul et les
hetM^enbSfeUDaör"rnl'res' van Claude Sautet is
nie ankommeVeehandel] verhaal van drie vnen-
Drik de Bruyn uit Rijsberg 1 van middelbare leeftijd.
ontmoeten elkaar regel-
itig tijdens het weekend in
uls huis op het platteland.
'Vruger was er gin vakaas
daorveur hoie gin tijd/want
mosse mee de zasie/gras
maaie veur de geit...'
De oud-Dongenaar Tiny van
den Ouweland haalt jeugdhe
rinneringen aan Dongen op.
'Econoom en wethouder' Frans
Fakkers doet het op zijn Fijna
arts; 'Die Soonie ja gurrels
kennen dur ok wa van'... Voor
's-Gravenmoer werd geput uit
'Begraoven' van W. Van Bom
mel Van Vloten uit 1882. "t Is 'n
wonder ies bij de boerenmin-
sen, ten minste as ze zoo wé nao
de virtig gaon. Ze laachen
nooit, hé, schreeuwen doe-en ze
ok nie, neeje'. En Leo Geers uit
Halsteren kent er ook wat van:
'Errebezies in 'n mandje/erpels
in 'n meukesmaand/kommekes
mee 'n gouw raandje/peeje
butte op 't laand...' Terwijl si
garenhandelaar Jansen uit de
zelfde plaats ook zijn zegje
Roosendaal heeft drie ver Uske eïl Wiske: „De
genwoordigers met Kees ft
kers (1997-1947), de gepens
neerde PTT-ambtenaar Jo
Mooij ('Da se meij 'm gestecl
aar, omdat 'r n'm bostel
gaauw kaol wier') en gepens
neerd bibliothecaresse Heli
Raaijmakers. Voor Ulvenh»
het kan bijna niet anders.
Dré: 'Zelfs onzen meester
dikkes gezegd: D'n Blaauwe
is mee 'n monica in de wieg
leed'.
Wijnen schrijft dat hij i
teveel is gaan knoeien in
herdruk van 'De dialecten
Noord-Brabant', maar afef
derlij k verbeteringen voorst
Zoals wellicht bekend
spreekt hij de maatschap:
lijke en taalkundige struct®
vanuit de historie en de spt
ding over de provincie,
voorbeelden in de tekst en
toegevoegde kaarten ver!*
derthij zijn studie.
Wat er sedert 1951, toen
eerste druk verscheen, bij
dialectstudie gebeurde, tra
hij in een slothoofdstuk aan]
vullen met melding van
werkzaamheden op wel
schappelijk gebied en v(
naamste publikaties. Tensla
wijst hij op de wonderü
grenslijn tussen Tilburg
Breda. Ten oosten spreekt
van rad, ten westen zegt
wiel. „Het wonderlijke is
deze lijn niet alleen Nc
Brabant, zelfs niet alleen
derland, maar bijna
Europa in twee grote eenhi
splitst."
'Hedde gij, zedde gij'. Uitg. Ni
brabants Genootschap,
J 17.50.
Prof.dr.A.A. Wijnen: 'Dialf
van Noord-Brabant'. Uitg. i'
prijs 16,-.
