Terugdringen werkloosheid zwaarste klus'
Colonia Dignidad: Van God tot Gestapo
IN WESTDUITSE PLAATS GRONAU BEGON DE TRAGEDIE
'Ouderwetse' Russische ruimtevaart op kop
Aantal WA
'DRIE DOEI
PROFESSOR RUTTEN: ECONOMIE IS FUNDAMENTEEL VERSTERKT
DESITEM CO
Te overmoed!
Washington helpt Mexico
met enorme schuldenlast
DE STEM ACHTERGROND ZATERDAG 2 JANUAR11988
InESTEM BINNENj
ROTTERDAM (ANP) -
van het regeerakkoord
kabinetsperiode niet me
I worden gehaald.
Postkantoor
drie maal
overvallen
door dezelfde
persoon
WASHINGTON wil Me
xico helpen bij het opko
pen van circa 20 miljard
dollar oude buitenlandse
schuld. Daartoe willen
de Verenigde Staten spe
ciale obligaties uitgeven,
die Mexico tegen een ge
reduceerde prijs koopt
en vervolgens kan ver
handelen.
Het plan, dat deze week in
Washington is bekendge
maakt, kan een nieuwe
wending aan de Latijns-
amerikaanse schuldencrisis
geven, zeggen financiële
deskundigen.
Het Amerikaanse minis
terie van Financiën open
baarde het plan gisteren.
Het voorstel is voorbereid
door Financien, de firma
Morgan Guaranty in New
York en Mexicaanse rege
ringsfunctionarissen. Het
Mexicaanse plan is een
nieuwigheid] e en ook het
eerste initiatief in de twee
dehands schuldenhandel
dat steun krijgt van de
Amerikaanse regering.
De procedure, die de par
tijen hebben uitgedacht,
voltrekt zich in meer fasen.
Washington geeft ter
waarde van tien miljard
dollar speciale schuld
verklaringen uit voor Me
xico. De Mexicaanse rege
ring betaalt daarvoor twee
miljard dollar. Er wordt
geen rente uitgekeerd op de
obligaties. De schuld
verklaringen vervallen na
twintig jaar.
De Mexicaanse regering
geeft met deze obligaties als
onderpand eigen schuld
verklaringen uit ter
waarde van tien miljard
dollar. Daarop wordt wel
rente uitgekeerd: 1 boven
Libor, de interbancaire
Londense rentevoet. Deze
Mexicaanse obligaties wor
den via Morgan Guarantee
bij Amerikaanse, Europese
en Japanse banken aange
boden in ruil voor oude Me
xicaanse schulden.
Omdat de Mexicaanse
schulden op de tweede
hands markt op het ogen
blik tegen 52 procent van
him nominale waarde wor
den verhandeld, zou Mexico
in principe op deze wijze
circa twintig miljard dollar
van de oude schuld kunnen
opkopen. De totale Mexi
caanse buitenlandse schuld
is ruim 100 miljard dollar.
Volgens financieel des
kundigen kan het nieuwe
plan een doorbraak beteke
nen in de schuldencrisis
van de Derde Wereld. Het
voorstel biedt alle partijen
voordelen. Mexico kan de
schuld, maar vooral ook de
schuldenlast van de rente
en aflossing, verminderen.
Het is voor de banken aan
trekkelijk een deel van de
Mexicaanse schuld af te
schrijven, omdat ze er toch
nog een bedrag voor terug
ontvangen. De Verenigde
Staten hebben tenslotte een
duidelijk gebaar gemaakt
om een buurland dat in fi
nanciële problemen ver
keert, te helpen.
Opmerkelijk is overigens
dat met het plan meer dan
ooit tevoren wordt toegege
ven dat ontwikkelingslan
den de schuld nooit volledig
zullen terugbetalen.
Maar er zijn haken en
ogen. Allereerst is niet dui
delijk hoe happig de ban
ken zullen reageren. Ame
rikaanse functionarissen
lieten gisteren doorscheme
ren dat zij grote vraag naar
de Mexicaanse obligaties
verwachten. De rente op
deze effecten is flink hoger
dat wat de banken bedon
gen bij de laatste heronder
handeling over Mexicaanse
schuld. Op de nieuwe lenin
gen krijgen zij 13/16 boven
Libor. Bovendien zijn de
nieuwe obligaties vrij te
verhandelen.
Maar sommige deskun
digen voorspellen dat de
uitgifte de belangstelling
voor tweedehands Mexi
caanse schuld' kan doen
toenemen. Daardoor stijgt
de waarde weer en kan Me
xico minder schuld opko
pen.
Het is ook de vraag welke
schuldenlanden nog meer
in aanmerking kunnen ko
men voor een dergelijke
overeenkomst met het
Amerikaanse ministerie
van Financiën. Financieel
deskundigen in Washing
ton merkten gisteren op dat
Mexico, als buurland, altijd
speciale steun heeft gekre
gen van de Verenigde Sta
ten en dat het land boven
dien in Amerikaanse ogen
een 'modelschuldenaar' is.
De Mexicaanse economie
is bovendien in vergelijking
met die van andere grote
schuldenaren, zoals Argen
tinië en Brazilië, relatief
gezond. Mexico beschikt
over een aanzienlijke de
viezenvoorraad en houdt
zich aan afspraken met het
Internationaal Monetair
Fonds.
(IPS)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, @01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, incl. B.T.W., bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. ƒ1,- per maand,
j 1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. f 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5
Door Louis van de Geijn
HET verder terugdringen van de werk
loosheid is de zwaarste opgave waarvoor
de regering door het verslechterde inter
nationale economische klimaat staat.
„Het herstelbeleid komt hiermee voor een
nieuwe krachtproef te staan. Aan het welsla
gen daarvan hoeft niet te worden gewanhoopt,
gelet op de goede resultaten na 1982 en gelet
ook op de buffers die hier en daar voor de eer
ste opvang van moeilijker tijden zijn ge
creëerd", zo meent prof. dr. F.W. Rutten.
Deze topambteraar van Economische Zaken
schetst in zijn gebruikelijke nieuwjaarsartikel
in het economenblad ESB een gemengd opti
mistisch beeld van de Nederlandse economie.
Kijkt men naar de niveaus waarop het kabinet
in 1986 mikte voor het nationaal inkomen, de
werkgelegenheid en de investeringen voor
1990, dan ziet het er niet slecht uit. De percen
tuele verbeteringen die in het regeerakkoord
staan, zitten er echter niet meer in.
Rutten somt een reeks pluspunten op in de
Nederlandse economische situatie, afgezien
van de verwachte neergang door de internatio
naal afnemende groei. De fundamenten zijn
steviger geworden, door een spectaculair her
stel in een groot deel van het bedrijfsleven en
door een groeiend evenwicht in de overheidsfi
nanciën.
De concurrentiepositie van het bedrijfsleven
is aanzienlijk versterkt. In de verwerkende in
dustrie lagen de loonkosten afgelopen jaar 20
tot 30 procent gunstiger ten opzichte van de
concurrentie dan in de tweede helft van de ja
ren zeventig.
Prof. dr. W. F. Rutten.
FOTO ANP
Het eigen vermogen van ondernemingen in
de nijverheid is vanaf 1983 met meer dan der
tig procent gestegen.
De investeringen zijn van 1983 tot 1987 met
45% toegenomen, in de industrie zelfs met ruim
80%. Dat is veel meer dan in West-Duitsland en
Frankrijk en nog iets beter dan in het Ver
enigd Koninkrijk.
Het eerste doel van het gezond maken van de
rijksfinanciën is binnen bereik gekomen. De
rentelasten zullen vanaf 1990 niet sneller stij
gen dan het nationale inkomen. Daarbij gaat
Rutten uit van een tekort van 5%% in dat jaar
en een rente van 5 tot 6%.
De werkgelegenheid is van 1983 tot 1987 met
350.000 personen gestegen. De groei van het
aantal banen in Nederland was in die jaren
drie maal zo hoog als gemiddeld in de Europese
Gemeenschap.
De vertraging van de economische groei van
drie procent (in 1984/1986) tot een half a één
procent in 1987/1988 duidt niet op een funda
mentele verzwakking van de nationale econo
mie, zo concludeert Rutten.
De economie houdt zich na de financiële cri
sis vanaf oktober nog niet zo slecht, meent
Rutten. Hij ziet in de internationale handel een
herstel in de richting van meer evenwicht. In
volumes gerekend zijn het tekort van de Ver
enigde Staten en de overschotten van Japan en
West-Duitsland al aan het afnemen. In geld
gemeten is dat nog niet zo omdat de wissel
koersveranderingen in eerste aanleg averechts
werken.
Prof. Rutten maakt zich wel grote zorgen
over de 'bokkesprongen' van de Amerikaanse
dollar. „Een verdere daling van de dollar zou
ernstige schade kunnen berokkenen". Dat
schreef hij nog voordat de dollar deze week
nieuwe dieptepunten bereikte.
Hij ziet in de economische problemen van dit
moment geen aanleiding het over een heel an
dere boeg te gooien met de economische poli
tiek, minder bezuinigen en meer stimuleren.
„Ook een goede beleidsfilosofie lijdt schip
breuk bij gebrek aan krachtdadigheid bij de
uitvoering", aldus Rutten.
Voor de korte termijn lijkt het hem wel ver
standig dat in Europa het accent op een lage-
rente-politiek wordt gelegd in plaats van op
het terugdringen van overheidstekorten. Ne
derland kan bij het aanjagen van de economie
maar bescheiden meedoen, omdat het tekort
van de overheid volgens Rutten daarvoor nog
te groot is en het overschot op de lopende reke
ning van de betalingsbalans bescheiden.
De ambtelijke rechterhand van minister De
Korte gelooft niet in het opofferen van het
overheidstekort voor het verder terugdringen
van de werkloosheid. Als de overheid het te
kort in 1990 zou laten oplopen tot het peil van
1986 zou dat niet meer dan tien- tot twintigdui
zend banen extra opleveren.
Een betere werking van de arbeidsmarkt en
met name ook scholing van langdurig werklo
zen kunnen wel wat helpen, aldus Rutten.
Maar: „Op iets langere termijn zijn economi
sche groei, loonmatiging en scholing de pijlers
voor de groei van de werkgelegenheid".
Rutten meent dat een verder terugtreden
van de overheid in de toekomst goed is voor de
economische groei, de welvaart en de werkge
legenheid. Lagere belastingtarieven en minder
overheidsuitgaven pakken daarvoor gunstig
uit, hebben ambtenaren van Economische Za
ken onlangs op een studiereis in de Verenigde
Staten van Amerikaanse economen gehoord.
Ook de OESO, de organisatie voor economische
samenwerking en ontwikkeling, denkt er zo
over.
COLONIA Dignidad. Spaans voor Kolonie Waardig
heid. En volgens velen synoniem voor concentratie
kamp.
Een kamp in het Zuidamerikaanse Chili waar rond
driehonderd Westduitsers werkdagen maken van
zestien uur, waar kinderen seksueel misbruikt wor
den en waar een behandeling met electroshocks tot
dagelijkse kost behoort. En dat alles onder het motto:
nader tot God.
De kwade kracht achter de Colonia is Paul Schafer,
gezocht door de Westduitse justitie voor onder meer
kindermishandeling, maar dankzij steun van de Chi
leense dictator Pinochet en vrienden in de Beierse
CSU nog steeds op vrije voeten.
Het verhaal van de Colonia begint al eind jaren vijf
tig, wanneer Paul Schafer naar het Westduitse grens-
plaatsje Gronau komt. Hij sluit zich aan bij de Bap
tistengemeente van predikant Hugo Baar en binnen
korte tijd weet hij het dorp in ellende te dompelen.
„Die man heeft hetzelfde organisatietalent als Hit-
Ier".
fff* ■:-%
'K
-
SC
- - L
PZ"P
j-s, -
f CV.
Door Alex Ruitenbeek
„WE hebben een beetje ge
lachen om het gedoe van
Schafer en Baar bij de
Baptisten. Die twee von
den dat de gemeente
christelijker moest wor
den.
Er moest meer gebeden wor
den en genotmiddelen als ro
ken en drank moesten verbo
den worden. Ach, die vrome
lui, reageerde men in het
dorp. Maar we hebben niet
gezien wat er werkelijk aan
de hand was, dat die Schafer
een rattenvanger was. Hij
lokte de mensen mee naar
Chili, stopte ze in een kamp en
deed er prikkeldraad om
heen".
Wilfried Wiltfang, de offi
cieuze geschiedschrijver van
Gronau geeft het ruiterlijk
toe: in 1957 sliep Gronau en
Paul Schafer kon ongestoord
zijn sekte vormen. „Je kunt
het vergelijken met de nazi-
tijd; toen wisten ook veel
Duitsers niet wat er gebeurde
in de concentratiekampen,
ook al werkten ze er".
Tot voor de komst van
Schafer was er niets mis met
de Baptistengemeente in Gro
nau. Een kleine, actieve en
alom gerespecteerde gemeen
te. Er zat van alles bij, van
hoog tot laag, hoewel de
grootste kern werd gevormd
door textielarbeiders. Velen
van hen waren afkomstig uit
de Oekraïne, in de jaren twin
tig gevlucht voor de bolsje
wisten.
Maar met de komst van
Schafer veranderde de stem
ming in de gemeente. Na zijn
komst begon predikant Hugo
Baar tekeer te gaan tegen de
verloedering van de gemeen
te. Zij verloor het juiste, goed-
christelijke spoor, zo hield hij
de gemeente voor. We moeten
goede dingen doen, ons geheel
naar de Heer richten, klonk
het uit Baars mond.
Baars scherpe tong leidde
tot verdeeldheid in de ge
meente. Een deel van de leden
wilde hem volgen, een deel
wilde de man kwijt. Baar
deed geen moeite de scheuring
af te wenden. Zij werd defini
tief toen Baar met zijn volge
lingen zich in de kerk ver
schanste en er slechts met po-
litiegeweld uitgehaald kon
worden.
Schafer hield zich bij dit al
les op de achtergrond, viel
niet op. Maar voor Wiltfang is
het duidelijk dat hij de wer
kelijke organisator was. „Hij
is de rattenvanger. Hij bezit
demonische krachten, waar
mee hij de gemeente op sleep
touw genomen. Hij heeft
vooral de vrouwen behekst",
zegt Wiltfang.
Nadat de groep uit de kerk
gezet was, verwezenlijkte ze
een oud plan van Baar en
Schafer: de oprichting van
een tehuis voor wezen, die de
'Private Sociale Mission' (par
ticuliere sociale missie) kwam
te heten. Het tehuis kwam
niet in het besmette Gronau,
maar op de hei bij Siegburg.
Een kleine honderd mensen
uit Gronau volgden de twee,
vooral vrouwen en kinderen,
met alle gevolgen van dien:
echtscheidingen en ver
scheurde gezinnen.
Een paar jaar bleef de
groep in Siegburg. Schafer
nam de leiding van de groep
over. Het christelijke karak
ter verdween meer en meer.
Dat werd ook de politie duide
lijk, toen er aanklachten bin
nenkwamen over mishande
ling van kinderen. „Schafer
stapte bij meisjes onder de
douche met een zweep. Daar
mee sloeg hij ze op de rug. Het
meisje Renate Freitag werd
zo zwaar mishandeld dat ze
dertig dagen bed moest hou
den", aldus een politierapport.
In 1961 ging het arrestatie
bevel tegen Schafer uit. De
Het concentratriekamp
Dawson in Chili, waar het
Pinochet-regime jarenlang
politieke dissidenten op
sloot. - FOTO ARCHIEF DE STEM
man dook onder en kwam niet
meer boven. Wel slaagde hij
er in de verhuizing naar Chili
te regelen: land kopen, de
mensen het land uitsmokke
len en de achterblijvers doen
geloven dat het om een korte
reis naar het buitenland ging.
Een aantal ouders gaf zijn
kinderen mee aan Schafer -
Baar bleef achter - in de ver
onderstelling dat zij daar de
juiste opvoeding zouden krij
gen.
Toen hij eenmaal zijn vol
gelingen in Chili had, kon
Schafer de laatste christelijke
fagade laten vallen. Alle ban
den met buiten werden afge
kapt. Het leven werd op zijn
Schafers ingericht, dat wil
zeggen, als in een concentra
tiekamp, zo blijkt uit bekente
nissen van de weinigen die
het kamp ontvluchtten. Kin
deren worden gefolterd vol
gens methoden waarvoor de
Gestapo of de Chileense ge-
De Westduitse minister
van Buitenlandse Zaken,
Hans Dietrich Genscher.
- FOTO AP
heime dienst zich niet hoeven
te schamen. Een van de ma
nieren om onder de folterin
gen uit te komen is een geza
menlijk bad met Paul Scha
fer. Ook de volwassenen staan
bloot aan lichamelijke en
geestelijke terreur.
Het 'Nader tot God' van
Baar in Gronau werd tot
'Godsdienst is werk' van
Schafer in Chili. Zijn doel:
een mens te scheppen die niet
nadenkt maar sleichts werkt.
Want gewerkt moet er wor
den: zestien uur per dag, on
geacht de leeftijd. Overigens
zorgt een winkel in Siegburg
voor distributie van een aan
tal geproduceerde levensmid
delen.
Schafer neemt nog slechts
het woord God in de mond als
iemand overlijdt, aldus de ge
tuigen. Want bij Schafer is de
dood nooit het gevolg van ont
bering en foltering maar al
tijd 'de straf van God, het be
wijs van de slechtheid van de
dode'.
Het duurde tot 1967 Gronau
wat hoorde van de toestanden
in het kamp. Een man uit
Gronau kwam bij Wiltfang
met een verhaal over de gru
welen waaraan zijn dochter
in het kamp blootstond. Wilt
fang geloofde hem niet. „Ik
dacht, die man is een 'Spin
ner'. Maar daarna hoorde ik
van Wolfgang Müller, die uit
het kamp gevlucht was, het
zelfde verhaal. Toen heb ik
het in de krant gepubliceerd".
Meteen stond Baar op zijn
stoep. Met foto's van lachende
en spelende kinderen in Colo
nia Dignidad. En met de drei
ging van een proces. Wiltfang
herriep niets. „Foto's bewijzen
niets". Een proces bleef uit en
Wiltfang wist: „Ik had gelijk".
Maar in Colonia Dignidad
veranderde niets. Ook niet na
publicaties van Stern in 1967,
ook niet na de recente stroom
van publicaties in West-
Duitsland. En al helemaal
niet na een poging van de
Westduitse minister van Bui
tenlandse Zaken Genscher
een onderzoekscommissie
naar het kamp te sturen. Hoe
dat kan? Schafer, de duistere
man met de nog duisterder
krachten, heeft een paar
machtige beschermengelen,
zo is de algemene theorie: de
Chileense dictator Pinochet,
wiens geheime dienst in Colo
nia Dignidad zijn wrede
praktijken kan uitoefenen,
mensen op de Westduitse am
bassade in Santiago de Chili
en leden van de Beierse rege
ringspartij CSU van Franz-
Josef Strauss. Maar dat hij
goed in de politieke vrienden
zit was velen al duidelijk toen
hij in 1961 ondanks het arres
tatiebevel de uittocht naar
Chili kon regelen.
In Gronau zijn de wonden
weer opengereten. Colonia
Dignidad in de krant, Colonia
Dignidad op de televisie.
Maar geen duidelijkheid over
over de bijna honderd inwo
ners van het dorp die in 1958
met Baar en Schafer mee
naar Siegburg trokken. Hoe
veel zijn er mee naar Chili ge
gaan. Wie is daar overleden.
Wat is geworden van de zui
gelingen? In de dertig zijn ze
inmiddels. Geterroriseerd en
gehersenspoeld. Mochten ze
ooit terugkomen, kennen ze
hun familie dan nog terug?
De Baptistengemeente in
het dorp weet niet wat ze met
de zaak aan moet. Rust wil ze,
vooral niet herinnerd worden
aan het verleden. De leden
willen de herinnering aan
hun familieleden, vrienden en
kennissen verdringen door er
niet over te praten. Of zijn ze
bang dat uitspraken gevolgen
kunnen hebben voor de arme
sloebers in het kamp? Wilt
fang: „Het is net als in de
Tweede Wereldoorlog toen
niemand iets durfde te zeggen
uit angst dat de Gestapo er
lucht van kreeg".
Door Piet Smolders
TERWIJL de Russische
kosmonauten Joeri Roma-
nenko en Sacha Aleksand-
rov na hun verbazingwek
kende recordvlucht de eer
ste weken van het nieuwe
jaar nodig zullen hebben
om geleidelijk aan weer
bewoners van deze planeet
te worden rijst de vraag of
hun Amerikaanse collega's
in 1988 opnieuw de weg
naar de ruimte zullen kun
nen vinden.
Op de voorlaatste dag van het
oude jaar kwam de jobstij
ding: de eerste start van een
space shuttle na de Challen
ger ramp, gepland voor 2 juni
1988, is voor onbepaalde tijd
uitgesteld.
De gewraakte vaste brand
stofraketten, die de ontplof
fing van de shuttle op 28 ja
nuari 1986 veroorzaakten,
hebben opnieuw voor ernstige
problemen gezorgd: er zijn
onderdelen afgebroken in de
straalpijp van een onlangs ge
teste motor. Verder uitstel
van de lancering van de space
shuttle Discovery met de er
varen Fred Hauck als com
mandant, heeft een domino
effect op alle volgende ge
plande en broodnodige lance
ringen.
Omdat een nieuwe camera
voor inwendige inspectie van
de met vaste brandstof gela
den raketten nog steeds niet
klaar is, heeft NASA op Cape
Canaveral zijn toevlucht ge
zocht tot een merkwaardige
noodgreep: de verticaal opge
stelde vele meters hoge raket
motoren, die een holle kern in
de brandstofkolom hebben,
worden nu inwendig geïn
specteerd door een man die
aan een parachuteharnas in
de raket wordt neergelaten,
gekleed in een 'wrijvingloze'
overall en met een 12-volt
lamp. De fabriek Morton
Thiokol, waar enkele weken
geleden nog de eerste trap van
een militaire MX-raket ont
plofte ten koste van vijf men
senlevens, zegt dat deze 'man
in the hole'-procedure abso
luut ongevaarlijk is
De problemen rond de
shuttle hebben intussen
nieuw voedsel gegeven aan
een oude discussie: is het wel
nodig zo'n ingewikkeld en dus
peperduur toestel te gebrui
ken om mensen en kunstma
nen omhoog te brengen? Het
antwoord daarop is duidelijk
nee. De Russen lanceren hun
mensen in krappe capsules,
waar ze schouder aan schou
der met ongetrokken knieën
in liggen. Die capsule zit on
der een neuskegel op de top
van de raket. Als dat vervoer
middel ontploft, wordt de
capsule automatisch afge
scheiden om een parachute
landing te maken. Kosmonaut
Wladimir Titov, nu met zijn
collega Moesa Manarov be
gonnen aan een ruimtevlucht
die een jaar moet duren, was
ooit bij zo'n ongeluk betrok
ken.
De Russische Sojoez-cap-
sule is zeker geen luxe ver
blijf, maar binnen een dag
maakt hij vast aan het ruim
testation Mir, waar de ruim
tevaarders 150 kubieke meter
ter beschikking hebben. Ook
voor de retourvlucht naar de
aarde, gevolgd door een
ouderwetse parachutelan
ding, doet zo'n kleine goed
kope capsule het prima.
De Nederlandse ruimte
vaarder Wubbo Ockels en en
kele van zijn collega's hebben
intussen publiekelijk gepleit
voor het herinvoeren van deze
betrouwbare en voordelige
techniek. Ook voor het sim
pelweg lanceren van kunst
manen is geen space shuttle
nodig. Dat kan heel best met
onbemande klassieke eenma
lige raketten, zoals ondermeer
de Europese Arianeraket
overtuigend bewijst. Alleen
voor het in een baan inspecte
ren van satellieten en het te
rugbrengen van defecte
kunstmanen naar de aarde is
een shuttle het optimale voer
tuig. Maar dat betekent dat de
rol van de shuttle anders en
meer bescheiden zou kunnen
zijn, dan in de afgelopen jaren
het geval was.
Toch zijn ook de Russen be
zig met het ontwikkelen van
een shuttle, juist voor dit
soort toepassingen. Ook zij er
kennen dat een ruimtevlieg
tuig onvergelijkelijk veel in
gewikkelder is dan de ouder
wetse ruimtecapsules die
voorlopig bij hen nog volop in
gebruik zullen blijven. De
Russen mikken op een even
wichtige verhouding tussen
eenmalige capsules en raket
ten enerzijds en ruimtevlieg
tuigen anderzijds. Wanneer
zich bij de verdere ontwikke
ling van de laatsten proble
men zouden voordoen, hoeft
hét ruimtevaartprogramma
van de Sovjets niet op zijn gat
te zitten. Met andere woor
den: de Russen willen hun
oude schoenen voorlopig blij
ven dragen, ook lopen ze bij
tij d en wij le op hun nieuwe.
ZEIST (ANP) - Het aanta
beidsongeschiktheids- en i
loosheidsuitkeringen dat loo;
ie BVG (bedrijfsvereniging
verzorgende beroepen) is di'
opzienbarend opgelopen,
beeft directeur drs. H. Schrip
van de BVG donderdag bi
gemaakt op een oudejaarsb:
komst van zijn organisatie.
De stijging van het aantal wer
heidsuitkeringen heeft onder m
Het gaat om het tegelijk tei
heid naar een niveau van 5b
naar 5,25 procent en het st
lastendruk. Premier Lubbe
vraaggesprek met NRC Han
Volgens Lubbers hoeft het re
geerakkoord niet te worden
DEN HAAG (ANP) -
Een ongeveer 40-jarige
man heeft donderdag
morgen bij een overval
op een postkantoor in
Den Haag drie ton
buitgemaakt.
De man bedreigde een
van de personeelsleden
met een pistool en wist
aan de achterkant van het
gebouw binnen te drin
gen.
De zeven aanwezige per
soneelsleden werden op
gesloten in een kast. Een
van hen werd eerst ge
dwongen de kluis te ope
nen. Lopend verliet de da
der vervolgens het kan
toor. Na vijf minuten wist
het personeel zich te be
vrijden.
Woensdagavond werd het
postkantoor in de Vale-
riusstraat ook al bijna be
roofd: een schoonmaak
ster die een kerstboom
buiten zette, wist dit toen
echter te voorkomen door
de deur op slot te doen
toen zij een gewapende
man uit de bosjes zag ko
men.
Het postkantoor werd ook
in maart van dit jaar
overvallen, waarbij an
derhalve ton werd buitge
maakt. Volgens de politie
gaat het om steeds de
zelfde dader. Van hem
ontbreekt echter elk
spoor.
MINISTER-PRESIDENT Lubbers)
yen als expert op het gebied var)
De meeste van zijn uitspraken
kanten mee uitkan. Groot was
kampioen van de voorzichtige f
ruchte uitspraak over het werklc
Ruim anderhalf jaar geleden lie
aantal werklozen onder het half
klaarde tevens er persoonlijke
wanneer hij niet zou slagen in zij
Deze stoutmoedigheid werd Li|
niet door zijn eigen CDA en nog'
4ij drongen er tevergeefs bij Lu
ken terug te komen.
Overigens had Lubbers een he!
nsicoyolle handelen. Leider zijn
n°9 niet zeggen dat je je sociale
[edeneert hij. Omdat Lubbers v
ureigt neer te leggen bij de onve
'ai werklozen, wil hij de boel wa
Z|jn nek uit te steken, trachtte I
vergroten.
Lubbers zou echter Lubbers nie
nouden aan zijn eigen woorden
werkelijkheidsgehalte van zijn s
.wellicht doen we er een jaartji
7ol k de moed nog niet verloi
[«it had gesteld zou wel eens te
ia be9in van dit jaar is Lut
en. Hij geeft openlijk toe dat d
j egeerakkoord in de komende
unnen worden. Nieuwe extra
ijjj^gMinister Ruding van Financ
ktra bezuinigingen hebben eet
loeilijker zal worden om de we
u ,eru9 te drin9en. Lubbei
,p^™oosheidsvermindering hoo
L blijft, meer dan een goed vc
huidige situatie niet.
'an '5 n'et sterk van Lubber
n de werklozen aan te voerer
n zijn doelstelling heeft bemc
ni sieren wanneer hij ruiterlijk
ërhS,?eWeeSt- Daar h°eft hiJ Zi
alf jaar mag hij best weer ee
