)OMINOBOUWER MARCUS VAN UNEN OVER RECORDPOGING:
Kinderen voor de
rechter in
tv-serie van IKON
'Hé, droegen ze toen zulke schoenen?'
door dl
Een j aar zonder slot
THF.A BECKMAN: JEUGDBOEKEN VOL HISTORIE EN EMANCIPATIE
ten
ZATERDAG 2 JANUARI 1988
is volstrekt ont-
lannen en heel zeker
zijn zaak. Dit lukt,
wordt een wereldre-
rd. Marcus van Unen
uit Roosendaal
sft de afgelopen
§aand in de grote ex-
sitiehal van Autotron
Rosmalen meege-
erkt aan een gigan-
dominostenenta-
eau.
Grijze vloer
Levensecht
Schavot
Optimistisch
Capitool over
media en
criminaliteit
ERDAGI A
Rl19881*+
eke kerk geen en-
hebben. Ook on-
taat behoefte aan
overheid heeft in
gesproken aan de
er wil gaan druk-
De overheid be
niet mee.
hristelijke kerk in
trein", vertelt dr.
plaatse bevestigd
evolutie, van 1979
end zijn. Die ker-
ofdzakeiijk in de
gebieden. Op het
tteland functione-
gspunten'.
'sch Chinese naam.
ken noemen. Het
:t hun kracht ge-
Mensen komen
bijbel te lezen en te
e dag, maar zeker
gemeenten zijn uit
de enorm toegeno-
Ik heb er een be-
Nanjing. Die huis-
uitwijken naar een
600 aanwezigen te
e 600 aanwezigen
uwen en 100 man-
en niet. De men-
pen voor over."
endaagse Chinese
groepjes, vertelt
'et kunnen vinden
en die zich afzijdig
en niet bekend,
ftijd van de predi-
60 en 65 jaar. Door
:e is een hele gene-
ggevallen. Maar se-
weer. Het semina-
155 studenten, dat
at van Peking onge-
reekt de seminaries
oenlijk studiemate-
kerij in Nanjing
et protestantisme in
en vijftig zijn afge-
kenschetst de kerk
nominalistisch'. Het
erschillende kerkge-
voor China afge-
tantse kerk wil een
et nieuwe China.
k in China is ervan
de opbouw van het
christelijk volksdeel
zijn. Ze zal dat doen
ectuur aan te bieden
uthentieke plaats in
eving in te nemen,
"ten, die bijdragen
heffing van het Chi-
oodzaak overal in
t. Men wil een gods-
westerse import is,
hinees. De kerk in
fd weer boven water
r de overtuiging dat
moet zijn bij de op-
unistische China. De
de richtlijnen van de
die niet in strijd zijn
sen katholiek en pro-
nog zeer ver weg. Er
ct met de 'Chinese
het hoogste protes-
heel groot probleem
ze een verschillende
God hebben. „Dat
emtoonde dr. Kruys-
olieken geen gebruik
en van de bijbeldruk-
g even. De behoefte
'dent. In de huisge-
yswijk bezocht, had
Er zijn groepen waar
iplaar in tien stukken
idat tien groepjes met
dg kunnen zijn. Niet-
door het lezen van on-
ïgo en Leo Tolstoi be-
>ekregen om de bijbel
it in het hedendaagse
ibutie. Er is volgens
et zo gek veel infra-
^root probleem is ook
le kerkgangers op het
lezen en schrijven. Je
k, moeten werken met
settes. Maar daar heb
sr bij nodig en stroom,
ander verhaal.
DE STEM
G1
Dit jaar kan het niet misgaan'
Marcus van Unen bij een van de domino-creaties.
Twente hopen dat ze meer
geluk hebben dan vorig
jaar toen steenlje nummer
755.537 weigerde om te val
len.
Vanavond om 19.12 uur is in het
programma 'De eerste de beste'
van de TROS te zien of het do
mino-wereldrecord wordt ge
broken. In TROS-uitzendingen
hebben verslaggevers Walter
Tiemessen en Tom Blom laten
zien welke vorderingen de der
tig studenten de afgelopen
maand maakten.
Tiemessen en Blom spraken
dit keer aanzienlijk minder
vaak met dichtgeknepen strot
en op fluistertoon dan vorig
jaar. En ook bij Marcus van
Unen is er geen twijfel: „We
hebben geleerd van de fouten
die vorig jaar gemaakt zijn".
Dan in vaktaal: „De aorta loopt
langs de motieven. G&êt het in
een van de motieven fout, dan
- foto cos de kock Een blik op de werkvloer (een oppervlakte van 30 bij 60 meter) in Rosmalen.
or Kees den Exter
I
iderhalf miljoen domi-
«tenen staan er klaar.
identen van de techni-
le universiteiten in
udhoven, Delft en
loopt de aorta gewoon door. Het
Twente-effect, ontstaan door
teruglopende lussen, hebben
we uitgeschakeld. We hebben
nu een veel beter systeem. Dit
kan niet misgaan. Daar is
iedereen van overtuigd".
Marcus van Unen is tweede
jaars student luchtvaart- en
ruimtevaarttechniek in Delft.
In augustus heeft hij zich aan
gemeld als dominobouwer:
„Het leek me een ervaring op
zich en ik hoorde leuke verha
len van de bouwers van vorig
jaar. Ik wilde het graag een
keer meemaken en ook het
goede doel sprak mij erg aan".
De maanden september, okto
ber en november werden benut
voor het maken en uitwerken
van ontwerpen: „Het moest er
aardig uitzien, er moesten
technische snufjes in worden
verwerkt, maar het moest na
tuurlijk ook allemaal nog om
kunnen vallen. Je verdiept je
écht in de vraag wat er nu wel
én niet kan met een dominos
teen".
Op 29 november vond de eer
ste kennismaking plaats: jat
is heel positief verlopen. Met
acht nieuwe mensen was onze
ploeg het meest onervaren.
Maar we zijn door de anderen
in de afgelopen weken prima
meegetrokken. We begonnen
met drie ploegen van tien man,
nu is het één ploeg van dertig
man geworden".
Op 4 december begon de daad
werkelijke bouw: „In het begin
schoot het niet op. Je kijkt heel
lang naar een grote, grijze
vloer waarop ogenschijnlijk
maar een paar stenen staan. En
al heel snel verloor iedereen
alle notie van dag en uur. Dat
krijg je als je zeven dagen per
week werkt. Maar eentonig
werd het nooit. Er waren vol
doende ontspanningsmogelijk
heden". Aanvankelijk waren
de studenten ondergebracht in
vakantie-huisjes. Momenteel
vertoeven ze in motel Vin-
keloord, pal naast Autotron:
„In en bij het motel kunnen we
tennissen, tafeltennissen en
zwemmen en hier in de hal
kunnen we lezen, televisie kij
ken, een plaatje draaien of wat
lezen. Nee hoor, verveeld heb ik
me nog geen moment"
Van een onverwacht geluid
schrikt Marcus van Unen niet
meer op: „In het begin heb je
dat wel hoor. Dan vrees je wel
eens dat er van alles omvalt.
Maar de hele zaak is goed be
veiligd. In het begin zijn er he
laas een paar rampen gebeurd.
De grootste was toen in 'Italië'
8000 stenen omvielen. Gelukkig
stonden ze in rechte rijen, maar
dan nog praat je over twee
mandagen werk die in enkele
minuten verloren zijn. Was dat
aantal echter in bochten omge
gaan, dan was het nog veel er
ger geweest, want in de boch
ten werken we met pincetten
en dat duurt veel langer".
Het thema is deze keer
'Europe in domino'. Van de
twaalf leden van de Europese
Gemeenschap zijn karakteris
tieke afbeeldingen gemaakt De
scheve toren van Pisa voor Ita
lië, 'Du pain, du vin et du bour-
sin' voor Frankrijk, Suske en
Wiske voor België, Stephen Ro
che voor Ierland, een olijfboom
voor Spanje en Amsterdam als
Culturele Hoofdstad van
Europa namens Nederland en
dat alles vormgegeven in an
derhalf miljoen dominostenea
De 'finale' is een gigantisch
vlak van een half miljoen ste
nen met daarin de twaalf na
tionale vlaggen.
Ook in andere Europese lan
den is belangstelling getoond
voor de Nederlandse domino
marathon.
Hilversum heeft onze oud-en-nieuw-gevoelens deze week
op wrede wijze genegeerd. Overzichten van het afgelopen
jaar waren er genoeg, maar de wijze man die alles op de
juiste plaats zet via een komische sketch en een vertederend
liedje, werd ons onthouden. Wim Kan komt alleen terug in
herdenkingsprogramma's, dat weten we. Maar zonder een
waardige opvolger gaan we allemaal onvoldaan en onvast
het nieuwe jaar in.
Paul van Vliet moest maandagavond al wijken voor de
opsporingsactiviteiten van de AVRO. Toen bleef er niks
over. Geen Seth Gaaikema, geen Freek de Jonge, zelfs geen
Youp van 't Hek of Herman Finkers. We moeten zelf maar
in het reine komen met onze zonden van 1987. Misschien
hebben sommigen baat gevonden bij het EO-slotwoord van
dominee Velema, maar waarschijnlijk zaten de meeste
Nederlanders toen naar een zingende Herman Kuiphof te
kijken.
Koot en Bie deden zondagavond of ze zich in het winterse
Lech voorbereidden op hun oudejaarsconference. Koot liet
zich al snel afleiden door de wintersport-glamour en Bie
kwam niet verder dan een paar oubollige rijmpjes op
Deetman en Brinkman. Daar komt in Nederland een
oudejaarspreek op neer, lieten de heren ons weten.
Misschien hebben ze gelijk. Maar hoe begin je aan nieuw
televisie-jaar als je niet eerst je mening mag geven over een
show die het hele land gezien heeft?
De laatste complimenten van 1987 gaan naar de NOS die op
woensdagavond een boeiende en prettige samenvatting gaf
van wat Journaal en Studio Sport het vorige j aar hebben
getoond. Het was geen strakke aaneenschakeling van
beelden die we allemaal nog kennen, maar de feiten van
1987 werden voorzien van een achtergrond en er werd
opnieuw gesproken met mensen die in het nieuws geweest
zijn. De parlementaire onderzoeken naar bouw- en
visfraude werden teruggebracht tot korte, duidelijke
samenvattingen, terwijl alle tijd werd genomen voor een
gesprek met twee jongens, die hun ouders hadden verloren
bij de ramp met de Herald of Free Enterprise.
De opdracht om voor wat lol te zorgen tussen alle ellende
was misschien wat erg zwaar voor de Frisse Jongens. Ze
deden het echter niet gek. Zijn de oude heren Huyg en
Bleeker dan de wijze mannen die ons in de toekomst van het
ene jaar in het andere kunnen helpen?
Opvallend was de rol die Noortje van Oostveen speelde. Het
hele jaar is ze de rust zelve. Haar kapsel veandert steeds,
maar haar stem blijft steeds begrijpend-neutraal. Nu
interviewde ze onder meer Lubbers en ze leek deze kans aan
te grijpen om haar grootste ergernis van 1987 eruit te
gooien. „Dat voetbalvandalisme, meer Lubbers, dat is toch
om razend van te worden?" Kijk, nu weet je dat Noortje zich
in zit te houden als ze op maandagavond op kalme toon
meldt hoeveel er in het weekend weer vernield is aan de
treinen.
Er was misschien wat weinig buitenland en wat veel sport
in het NOS-overzicht en we misten de klap die de Indiase
leider Rajiv Gandhi kreeg op Sri Lanka, maar de uitzending
was van begin tot eind de moeite waard. Dat belooft toch
iets voor Nederland 3, het net dat komende week al met een
testbeeld begint, in februari beelden brengt van de
Olympische Winterspelen en in april volwaardig wordt.
Toch nog een positieve conclusie bij het begin van 1988.
Van onze rtv-redactie
HILVERSUM - De IKON
brengt vanaf dinsdag 5 ja
nuari vier programma's die
zich afspelen voor een tele
visie-rechtbank. „In de
haar werkkamer staan
alle Beekmannen in een
boekenkast. Ze heeft 21
boeken geschreven, de
meesten zijn uitgegeven
door Lemniscaat in Rotter
dam. Een aantal is ver-
l in het Engels,
Spaans, Duits en Hon-
s. Het zijn boeken voor
alle leeftijden met een on
dergrens van tien jaar.
k de loop der jaren kreeg ze
duizenden brieven van kinde-
een gestage stroom die
steeds voortduurt. „Ze
Wagen ook heel vaak of ze me
"logen komen interviewen,
'oor een werkstuk of voor de
schoolkrant. Maar ik denk wel
dat ze gewoon nieuws
gierig zjjn: hoe woont dat
"ons, hoe ziet ze er uit?"
Misschien bespaart ze een
teleurstelling door meestal
Seen tijd te hebbea „Als ik
®ar aan begin, kom ik niet
"teer tot schrijven, zit ik hier
'edere middag met kinderen."
Veel te zien is er niet. Haar
temer is uiterst sober. Haar
hulpmiddelen bij het schrij-
'en zjjn een elektrische type
machine, een platenspeler
"aar altijd wel iets klassieks
"P ligt, een rij naslagwerken
"lot titels als: De mysteries
van de menselijke geest, Grote
mysteries van Moeder Aarde,
"o wonderen van het planten
en dierenrijk, Het Romeinse
Nk. De wereldbol staat cen
taal in de kamer.
Thea Beekman mag dan een
Sloot schrijfster zijn, ze is
'brassend klein van gestalte.
™oe, kinderogen krijgen hier
Weinig om zich aan te verga-
Die kunnen zich maar
"eter op haar boeken richten.
'Hasse Simonsdochter' gaat
er de spannende weder
waardigheden van een zeer
onafhankelijk meisje met ra
venzwart haar en fonkel-
zwarte ogen die als jongen
verkleed in de vijftiende eeuw
jagend door de rietlanden en
de moerassen trekt. Ze trouwt
met Jan van Schaffelaar en
blijft tijdens al hun avonturen
haar mannetje staaa
Thea Beclönan: „Ze zeggen
altijd dat ik over geschiedenis
schrijf maar dat is niet waar.
Ik heb maar zeven boeken
over historische onderwerpen
geschreven en veertien over
andere.
Geschiedenis boeit mij bij
zonder, vooral de Middeleeu
wen waarover nogal wat mis
verstanden bestaan. Ik ben
niet zo geïnteresseerd in veld
slagen en koningshuizen, wel
in het leven van het gewone
volk dat in die tijd niet mee
telde maar er toch zeer na
drukkelijk was."
De Tweede Wereldoorlog is
voor haar een belangrijke pe
riode geweest. Ze was zeven
tien jaar toen hij uitbrak. „Ik
ging toen beseffen dat een
mens zichzelf pas goed leert
kennen in een crisissituatie.
Dan ontdek je wat je eigenlijk
waard bent."
Sindsdien is de onthullende
functie van het avontuur haar
blijven boeien. Je wordt er een
ander mens door en dat thema
staat centraal in haar boeken.
Thea Beekman werd in 1923
geboren, trouwde in 1945,
kreeg drie kinderen en toen
die groot waren, besloot ze een
oude droom in vervulling te
laten gaaa Ze ging psycholo
gie studeren. In 1981 studeerde
zij af in de sociale psychologie.
Wellicht is het mede aan die
studie te danken dat de drijf
veren en gedragingen van de
personen in haar boeken zo le
vensecht en herkenbaar zijn.
Pleegt zij in haar boeken
geschiedvervalsing?
„Dat verwijt krijg ik wel
eens. Bij Hasse Simonsdochter
was een geschiedenisleraar
heel boos op mij. 'U schrijft
uw boeken zo overtuigend dat
de kinderen denken dat het
ook allemaal echt is gebeurd.'
Als je je afvraagt: wat is
geschiedvervalsing en wat
niet, dan kom je tot de conclu
sie dat je niet mag sjoemelen
met feiten zoals jaartallen,
oorlogen, bepaalde geografi
sche situaties.
Vervolgens zit je met de
uitleg van de feiten. Ik ben het
lang niet altijd eens met de
historici. Zij studeren geschie
denis aan de faculteit der let
teren maar geschiedenis is in
feite een sociale wetenschap.
Historici hebben van men
selijk gedrag en de interpreta
tie daarvan vaak geen kaas
gegeten. Dus ben ik zo vrij en
zo brutaal er een eigen me
ning op na te houden die soms
nogal afwijkt.
Een historicus is bovendien
een kind van zijn tijd. Hij be
kijkt de geschiedenis vanuit
een bepaalde tijdgeest. Een
voorbeeld: in deze tijd staat de
gewone man centraal. Dus
gaat men ook veel meer naar
de gewone man in de geschie
denis kijken.
Een ander gegeven is dat de
laatste tientallen jaren veel
vrouwen geschiedenis zijn
gaan studeren die vaststellen
dat mannelijke historici de
sporen van vrouwen in de ge
schiedschrijving vaak hele
maal onzichtbaar hebben ge
maakt. Ook dat geeft een ver
tekend beeld.
Met al deze inzichten werk
ik. Ieder boek bereid ik zo
goed mogelijk voor. Ik ben
maanden bezig met het verza
melen van literatuur, boeken,
het snuffelen in archieven, het
bestuderen van oude platte-
grondea Ik kan geen museum
zien of ik loop naar binnen.
Dan kijk ik naar een schilderij
en ontdek: hé, droegen ze toen
zulke schoenen?"
Hasse heeft echt bestaan. „Ze
is met een Kampense klok
kengieter getrouwd geweest
en in een bepaald jaar gestor
ven. Dat is het enige wat we
van haar weten. Dat ze Jan
van Schaffelaar van het scha
vot heeft gered door met hem
te trouwen, heb ik zelf verzon
nen. Wat bekend is, klopt in
mijn boeken. Waar gegevens
ontbreken mag je die aanvul
len met je fantasie."
Thea Beekman gaat er van
uit dat ieder boek dat ze
schrijft, anders moet zijn dan
het vorige. Ze heeft ook boe
ken geschreven over eigen
tijdse problematiek. 'Mijn va
der woont in Brazilië', 'Wij
zijn wegwerpkinderen', Won
derkinderen. Toch zit in ieder
boek een flinke dosis Beek
man.
„Neutraal schrijven is piet
mogelijk. Als ik terugkijk dan
moet ik tot de conclusie ko
men dat in ieder boek altijd
wel een personage voor komt
dat zich door niets of niemand
laat intimideren."
Is dat uit haar eigen leven
gegrepen?
De fonkelzwarte ogen van
Hasse kijken mij een beetje
weifelend aan. „Ik zou niet
van mijzelf durven te bewe
ren dat ik door niemand ben
te intimideren."
Haar hoofdpersonen heb
ben vaak dezelfde karakter
eigenschappen, ze zijn onaf
hankelijk, koppig, kritisch,
niet altijd even makkelijk in
de omgang. Optmistisch, dat
wel, maar ze hebben weinig
gevoel voor humor.
Thea Beekman: „Zelf heb ik
inderdaad mijn hele leven een
hang naar onafhankelijkheid
gehad, ook financieel. Ik heb
een gelukkig huwelijk maar
vond toch altijd dat ik voor
mijzelf moest kunnen zorgen."
Waarom schrijft ze jeugdboe
ken?
„Ik ben een optimistisch
mens, ik houd van het leven,
ik vind de wereld prachtig, al
maken mensen er een nare
chaos van. Met zoveel blij
moedigheid kun je in de mo
derne literatuur niets begin
nen. In jeugdboeken wel. Die
moeten zelfs positief zijn, al is
er natuurlijk ook plaats voor
kritische en sceptische gelui
den. Ik kan ook beter overweg
met de jeugd dan met mijn
eigen generatie. Misschien ben
ik wel nooit volwassen gewor
den."
Daar waar het verleden
zwij gt, het heden weifelt en de
toekomst zich nog op geen en
kele manier laat kennen,
vindt Thea Beekman de
ruimte om de werkelijkheid
naar haar hand te zetten. Toch
zet ze daarbij de realiteit niet
over boord. Een voorbeeld
daarvan is Thule, het ont
dooide Groenland, in het jaar
2880.
In Kinderen van Moeder
Aarde maak je kennis met de
Thulenen, een prachtig land
met een rijke natuur. Moeder
Aarde wordt er met groot res
pect behandeld. Vrouwen - de
Konega en de vrouwenraad-
regeren het land. Mannen
hebben vrijwel niets in te
brengen. De geschiedenis
heeft immers geleerd dat ze
Thea Beekman: „Vrouwen maken minder misbruik
van macht dan mannen". - foto archief de stem
niet met macht kunnen om
gaan.
Op een dag wordt de rust
ruw verstoord. Er verschijnt
een onbekend expeditieschip
uit het Badense Rijk, in het
vroegere Europa gelegen. De
Badeners willen Thule vero
veren. Dat moet niet moeilijk
zijn bij een land waarvan de
regering uitsluitend uit vrou
wen bestaat
De poging van de Badeners
mislukt en tegelijkertijd mis
lukt ook het streven van de
Thuleense vrouwen om hun
mannen overal buiten te hou
den. Vrouwen blijven de baas
maar mannen mogen voor
taan meedenken en meepra
ten.
In Het helse paradijs, het ver
volg op Kinderen van Moeder
aarde, ondernemen de Bade
ners een nieuwe poging om
van Thule een kolonie te ma
ken.
De Thulenen zijn een
vreedzaam volk. Ze doden
niet, ze leven en laten leven, in
uiterste nood schieten de
vrouwen pijlen af met een gif
dat een tegenstander tijdelijk
bewusteloos maakt.
„Ach", zegt Thea Beekman,
„Die Thulenen zijn ook niet
van die engeltjes. De Badeners
niet door en door slecht. Ze lij
ken zo slecht, omdat wij het
zelf zijn."
Thea Beekman: „Ik ben er
van overtuigd dat vrouwen
anders met macht om gaan en
er minder misbruik van ma
ken. Niet die paar vrouwen
aan de top natuurlijk, die
moeten zich aan mannennor-
men houden. "Thea Beekman
heeft in haar leven een boel
plezier van intuïtie gehad en
heel vaak kon ze achteraf blij
zijn dat ze naar die inwendige
stem had geluisterd.
krant lees je niets over kin
derstrafzaken", zeggen de
programmamakers. „Er
mag geen publiek bij, je
kunt je er nauwelijks iets
bij voorstielen".
In de serie 'Verdacht' worden
zaken als inbraak, geweldple
ging, winkeldiefstal en ver
krachting behandeld door mid
del van realistische scenes. Er
treden echte kinderrechters,
advocaten en officieren op, die
te doen kregen met 'echte' pro
cessen-verbaal en dagvaardin
gen. Alleen de jongens en meis
jes die voor moeten komen, zijn
acteurs.
Eindredacteur Boude wijn
Klap en regisseur Wim Neij-
man hebben zich voor deze vier
programma's laten adviseren
door prof. mr. J.E. Doek. De
vier zaken zijn gebaseerd op
echte feiten. In het research-
stadium is gesproken met kin
derrechters, reclassering, kin
derbescherming en een kinder
rechtswinkel. Vandalisme,
voetbalgeweld en mishande
ling waren zaken die de pro
grammamakers steeds weer
aantroffen in de dossiers.
Het achterliggende idee van
'Verdacht' is: zijn jongeren in
staat zich te verantwoorden
voor hun daden? Uiteindelijk
hoopt de IKON dat kijkers zich
na de uitzendingen bezig hou
den met de vraag of er binnen
de jonge generatie andere nor
men leven dan die van het
recht, zoals dat honderd jaar
geleden werd vastgelegd
In de eerste uitzending, dins
dag om 19.12 uur op Nederland
2, gaat het om inbraak. De 17-
jarige Freek staat terecht we
gens een serie van 34 inbraken,
meestal gepleegd met vrienden.
HILVERSUM (ANP) - In het
Capitool wordt zondag gepraat
over het onderwerp 'Zware cri
minaliteit en de media'. Gasten
zijn: Frank Kuitenbrouwer,
journalist NRC-Handelsblad,
Kees Sietsma, commissaris van
politie Amsterdam, Peter de
Vries, journalist Aktueel, Fons
van Westerloo, adjunct-direc
teur radio en televisie AVRO.
Gespreksleider is Fred Verba
kei.
i I 9
