TELEVISIE-VETERAAN GIJS STAPPERSHOEF HAALT UIT
Grote vraag naar spelletjes en series
Hoek
en bromfietsbedrijf
Dierickx B.V.
lc heb hem geplukt uit een voormalige kleuterschool waar
lij televisie-les geeft. Stappershoef, 70 jaar, een van de
lerste regisseurs, een leeuw van een man, beziet zijn vak
üet eng, maar in het kader van de totale maatschappij. Hij
s daarbij niet te benauwd voor een krachtige uitspraak.
Us de VARA weet dat haar voormalige ster-regisseur
geïnterviewd gaat worden, gaat daar aan de Heuvellaan
Benig hart bonken.
-rest.
jif
j 1988
Drukkerij
de Kraker
Voorspoedig
Nieuwjaar
ck
1988
ns-
wjaar
Voorspoedig
1988
Hoofdplaat
Een voorspoedig
1988
Leo en Marian
Martens
Gelukkig en
Zalig Nieuwjaar
Hulst
lery's Kapsalon
Margereth
torspoedig Nieuwjaar
Garage
Biesbroeck
irspoedig en Gelukkig
Nieuwjaar
ilhout-de Visser
Voorspoedig 1988
jhers
Café
Sjalet
Gelukkig
Nieuwjaar
IN BEELD UIT BEELD
Nijd en smart
Gefrustreerd
Oneerbaar
De omroepen kunnen niks meer'
dijk 1, Hoek, tel. 01154-1378
ïtèle, familie en begunstigers een
trspoedlg Nieuwjaar
n het herfstige ochtendlicht stapt Gijs Stappershoef met
etwat slepende tred, maar verwachtingsvol hoofd een
winkelcentrum met overdekte binnenplaats op. „Hier kun-
ien we rustig praten." Twee koffie.
anhove
Hoek
339
meen
01154-2397
Jullanastraat 5
Hoek
wenst u
fAFHANKELUKE PRODUCENTEN LEVEREN OMROEPEN 'LUCHTIGE VULLING'
JC Dl* Veten»
n» leveranciers van tv-programma's draaien al-
-er op volle toeren. De onafhankelijke produ
cten hebben hun afspraken met de omroepen
B Hilversum gemaakt en werken hard om hun
petten op tijd af te kunnen leveren.
oofdplaat
e«n
we jaar
geheel
rist
ÜW
ion
oofdplaat
nden
gers
wenst u een
toegewenst door
Dorpsstraat 29, HootdpM
Uw adres voor verf- en
behangart., wol, tuinzMd
en plantgoed
landbouwartikelen
Tel. 01174-272, Hoofdplaal
wenst clientèle, familie
en vrienden een
Gentsestraat 3-5
4561 EH Hulst
Tel. 01140-10434
Kleine Bagijnestraat 25
Hulst
wenst u een
station voor LPG-propaan-butaan
van LPG en verhuur van propaantantó
n- en werkdagen: van 6.30 tot 23.30 ui*
Heikant 4566, Julianastraat 58, Hulst
01140-14112,01140-16064
Schoolstr. 24, tel. 01177-1730
00311140112,0031114016064
nabaan 5-7,4576 EA Axel, 01146-12M-
België 003111461244
3 clientèle, familie en bekenden een
sche
ikerij
waren
3090
jn cliënten
Gentsestraat 33
Hulst
wenst u allen een
Door Jan Koesen
Op mijn eerste vraag geeft hij een half
uur antwoord. Ik wil van hem weten
van de oude VARA en de nieuwe VARA.
Gaarne geen nostalgie.
„De VARA had vroeger een frontpo
sitie, ze waren de sterkste verdedigers
van het verzuilde omroepsysteem. De
oude socialisten Broeksz en Rengelink
hadden een bevlogenheid die benau
wend was voor ons als jongeren. Uit
huiselijke kring heb ik een VARA-ver
leden. Mijn vader was lid van de Vere
nigingsraad. De sfeer van toen was ab
soluut niet te vergelijken met die van
nu. De VARA had heel sterke banden
met zijn leden zoals trouwens alle prin
cipiële omroepen in die tijd. En elke om
roep had zijn eigen tradities en eigen
toernees. Zo had de VARA Tom Man-
ders, Ome Keesje, Peter Pech.
Toen de verzuiling losser werd, is dat
te laat ingezien door de omroepleiding.
Wij, de jongere generatie, hadden die
nestgeur al niet meer zo sterk als onze
ouders. En de leiding is niet meegegaan
met de nieuwe tijd. Veronica en TROS
hebben de anti-verzuilingsmentaliteit
uitgebuit. Eigenlijk waren die twee we
zensvreemd aan ons bestel en zouden ze
bij de AVRO terecht gekund hebben,
maar ook die omroep is niet alert genoeg
geweest. En bovendien gold artikel 13
niet meer (een omroep moet een stro
ming vertegenwoordigen. Red.) Dan
was er nog een pesterige sfeer met de
overheid. CRM (voorganger WVC. Red.)
en de omroepen zijn nooit bevriend ge
weest. De ambtenaren hebben zelfs
kans gezien om er zeven mini-omroep-
jes tussen te douwen. In dat vuile water
hebben Veronica en de TROS gevist.'
Succes? Jawel, maar je ziet Veronica
toch de laatste anderhalf jaar niet meer
goed scoren, ze hebben wel de grootste
groei, maar dat berust op een andere
basis dan hun programma-aanbod. Ze
spelen op de marktsector en die sector is
ook door andere marketingbureaus ge
signaleerd. Ineens kregen alle omroep
verenigingen teams van meisjes die
naar supermarkten gingen, disco's, bra
derieën en evenementen. Onze meisjes
durven alles, onze meisjes komen naar
je toe. Dat had niets te maken met het
programma, dat was een marketing ge
stuurde policy."
De andere omroepen, zegt Stappershoef
met iets van nijd en smart tegelijk, had
den een veel groter samenwerkingsver
band moeten aangaan toen het getij zich
tegen het zuilenstelsel keerde. Ze wen
telen hun financiële problemen op de
argeloze NOS af en zoeken steeds meer
hun heil in de privé-sector: producers
van buitenaf. Hilversum, dat altijd het
monopolie heeft gehad, haalt nu uit
vrije beweging een paard van Troje in
huis.
Stappershoef: „En daar zit tegen
woordig de hele know-how, de omroe
pen kunnen niks meer. Joop van den
Ende werkt voor drie omroepen en doet
dat heel kundig. Ja, die man heeft groot
gelijk, van zijn standpunt uit bezien.
Maar je gaat je wel afvragen, wat heeft
de Nederlandse omroep nog met de Ne
derlandse cultuur te maken? Vroeger
hadden de omroepen betrokkenheid met
de Nederlandse traditie. Ze pakten een
stuk maatschappelijke medeverant
woordelijkheid mee. De NCRV was niet
alleen truttig christelijk, maar accep
teerde ook christelijke verantwoording.
Nu hebben de marketing gestuurde
boys, de snelle jongens uit Hilversum,
meer te vertellen dan de programma
makers. Het is een afschuwelijke ont
wikkeling. Er wordt slordig gewerkt, al
leen maar met compromissen. De om
roep is a-cultureel geworden met alle
gevolgen vandien: geen eigen drama-
produkties, geen eigen amusement, alles
komt uit het buitenland en dat ziet er
droevig uit."
In Nederland is er geen sprake van
een cultuurpolitiek, constateert de re
gisseur van het eerste uur droevig. „Wij
hangen altijd aan het buitenland. De
enige culturele verantwoordelijkheid
die deze minister van WVC ooit heeft
durven nemen, was toen hij Hugo
Brandt Cortius geen prijs gaf, nou net
wat hij niet had mogen doen."
„Alle 'give-away' shows zijn ver
nederende programma's die mensen
infantiliseren. Overal zijn mensen
dolgelukkig als ze een auto winnen
terwijl ze er een voor de deur heb
ben staan." - FOTO't STICHT
De samenhang tussen economie, techno
logie en cultuur ontgaat de leiders en de
overheid. „Cals en Den Uyl zijn voor
beelden van mensen die de door Thor-
becke uitgezette lijnen hadden kunnen
voortzetten. Thorbecke heeft richting
gegeven aan honderd jaar Nederlandse
cultuurpolitiek. Maar die is nu verdwe
nen. Wij missen het visionaire. Bij ons
zitten de politici ad hoe de centenkranen
bij te draaien, ze pakken bejaarden zelfs
hun gebit af en schenken aan die gek
van Swarttouw een half miljard, hoewel
de hele wereld weet dat zware scheeps-
en vliegtuigbouw niet meer mogelijk
zijn in Nederland. En zolang we zulke
politici hebben en het Nederlandse volk -
niet zorgvuldiger met zijn stemrecht
omgaat, behouden we de uitwisselbare
manager aan de top. Dat is de hoogste
functie die je bereiken kunt. Het ene
moment ben je minister, het volgende
burgemeester van Bergen op Zoom en
daarop baas van Fokker. Bij ons is de
leiding cultuur-analfabeet. O, ze kun
nen best intelligent zijn, ik kan appre
ciatie voor Lubbers opbrengen, alleen,
hij moet geen minister-president zijn.
Hij heeft wel enig benul van de katho
lieke traditie, maar is geen Cals. Wat
moet politiek zijn als het niets met cul
tuur te maken heeft!"
Stappershoef: „Wat ik zou willen is
dat de invloed van cultuur op technolo
gie groter was. Ze vinden de heerlijkste
dingen uit. Ik noem een voorbeeld. Op
een gegeven moment hadden we zwart
wit televisie. Dat was een geweldig me
dium in de huiselijke Nederlandse
kring. Het werd als een razende ver
kocht, in de hogere milieus het laatst. En
wat gebeurt er: men wil kleur. En
waarachtig, de hele wereld stelt vanuit
Een nostalgisch plaatje: de
voorloper van Nederland-2 kon in
maart 1964 voor het eerst bekeken
worden. - fotoarchief de stem
de culturele verantwoordelijkheid:
kleur best, maar dan wel compatibel
met zwart-wit. En verdomd, de heren
technici gaan studeren en komen met
Pal en Secam. Twee systemen welis
waar, maar kleur en zwart konden door
elkaar gedraaid worden. Kleuren-tv
had natuurlijk al eerder gekund, maar
niet compatibel met zwart-wit."
„Dat voorbeeld kan ik uitbreiden.
Waarom wel de kathodestraal oscillo-
graaf met grote ergonomische zorgvul
digheid ontworpen en waarom niet het
aanrecht? Dat is ook technologie. De
aanrechten staan in Nederland allemaal
te laag en iedereen heeft rugklachten.
Maar niemand doet er wat aan. Omdat
ze de samenhang niet zien tussen econo
mische, technologische en culturele din
gen in de breedste zin des woords. Ik be
doel cultuur als de levensstijl van een
gemeenschap, het gaat me niet om de
een of andere kunstenaar."
Er is een Amerikaans onderzoek ge
weest. Zentig procent heeft het daar
lekker en de rest wordt tuig. Bij ons
gaat het ook die kant uit. Zo'n samenle
ving leidt tot voetbalvandalisme. Maar
als je eerst voetbalvandalen en kleine
criminelen kweekt, ja, dan moet je ach
teraf niet gaan janken, want als je zo te
gen de samenleving aankijkt.Als je
alleen in centen denkt, gaat het fout. Als
je alleen in marketing denkt, gaat je
omroepbestel naar God. Ik ben wel aan
het preken, hè?"
De omroepen hebben gefaald, terwijl
ze in een gespreid bedje lagen.
Stappershoef schudt het grijze hoofd.
„Na de oorlog hadden ze bepaald geen
makkie. Er was toen een sterke tendens
tot een nationale omroep. En de omroep
verenigingen hebben toen teruggevoch
ten. Ach, ondanks het Mandement van
1954 (katholieken mochten o.a. niet
naar de VARA luisteren) was er toen
wel toch het een en ander mogelijk. De
katholieken lapten dat Mandement aan
hun laars, en er werd wel vreselijk ge
kermd in socialistische en liberale krin
gen, maar toch had Hilversum toen de
wind in de rug. Helaas stond er aan het
roer iemand die niet goed de zeilen naar
de wind zette."
Hij gaat er rechtop voor zitten. „Ik ge
loof nooit dat het Nederlandse volk ver
langd heeft naar de vernielde telefoon
cellen, naar de opengesneden zittingen
van bussen en treinen. Wel heeft het
volk verlangd naar een doorbreking van
de verzuilde grenzen. Mijn generatie, ik
ben nu 70, voelde dat toen al. Toen wij
jong waren en op de afdelingsvergade-
ring van de VARA kwamen, voelden we
ons gefrustreerd. Een veld van grijze
kopjes. Ach, die mocht je niet wegjagen,
die hadden ook stemrecht. Ook recht
van leven.
De huidige omroepleiders hebben
geen echte betrokkenheid. Neem Van
Dam, een politicus, slim, rücksichlos en
zal dus wel wat bereiken, vooral als te
genspeler van Rob Out, die net zo'n
griezel is. Ze hebben alletwee dezelfde
stalen ellebogen, ze zijn beiden zo kil als
de mieter. Van Dams bewogenheid is
verschraald tot termen als de laagstbe
taalde. Maar dat kan een CDA'er ook
zeggen. De PvdA heeft geen echte sa-
menlevingsvisie, daarom kan zij ook
geen oppositie voeren. Ze zijn politiek
STEM OUDEJAARSKRANT DONDERDAG 31 DECEMBER 1987 PAGINA 5
niets waard. Ze hebben geen goed alter
natief voor Lubbers en zijn er daarom
zeer terecht bij de laatste verkiezingen
met brood en suiker in gegaan."
De Rooie Haan, hoont Stappershoef,
is altijd een programma geweest in
overleg met de PvdA-fractie. „Een
beetje sport erin, een beetje muziek erin.
De Nachtshow is een wanhopige poging
om in het amusementsgebieid met ver
moedelijk talentvolle jonge mensen er
iets van te maken. Maar er is te weinig
bijsturing van de top. Het idee is trou
wens gejat van Wim Schippers. Het is
dagewesen, de VARA is niet echt zelf op
zoek gegaan naar vormen en toestan
den."
„De KRO houdt, vind ik, het nog het
beste vol. De NCRV heeft die ellendige
concurrentie met de EO, die volgens het
oude stromingsartikel 13 geen zendtijd
zou mogen hebben. De EO is oneerbare
concurrentie voor de NCRV die nu een
weinig modern christelijk gezicht moet
tonen. De KRO dreigt hetzelfde als die
katholieke plannen doorgaan. De
IKON...je mag de kerken niet laten doen
wat de NCRV nalaat. In wezen is dit
geen goede situatie. En de leiding van de
IKON komt er in afschuwelijke moei
lijkheden door. Die hebben een span
ning met hun achterban die niet nodig
is. De VARA redt het niet, omdat ze
geen kwaliteit in huis heeft. De VPRO is
te vrijblijvend left liberal, te hobbyïs-
tisch en te highbrow."
Gijs Stappershoef springt op zijn
stokpaardje. „Alle give-away shows zijn
vernederende programma's die mensen
infantiliseren. Overal zijn mensen dol
gelukkig als ze een auto winnen, terwijl
ze er een voor de deur hebben staan. Ik
begrijp er geen moer vaa Sandra kus
sen als ze een auto krijgen, Mies staat
ook al te gillen bij een auto. Ik heb er
goddank geen. Ik fiets. Het vernederen
van mensen door ze totaal gelukkig te
maken met permanente gebruiksgoede
ren, daar word je toch beroerd van."
Hebberigheid, werp ik op in de rol van
advocaat van de duivel, is toch ook iets
wezenlijks in onze samenleving en vol
gens uw definitie dan ook cultuur.
„Met hebberigheid," zegt Stappers
hoef, „kun je ook leuk omspringen. Heb
berigheid kan nooit de cultuur zijn.
Rudi Carrell vertelt me dat er voor zijn
gasten op hun kleedkamer een drank-
kast staat, met wijn en whisky en weet
ik veel. Daar blijft nooit een fles drank
staan. Dat gaat allemaal mee naar huis.
TV kan geen samenleving maken, dat is
bewezen. Maar je kan wel, en dat heeft
Goebbels goed geweten, trends verster
ken en verzwakken met de media. Je
kunt toch ook geamuseerd worden zon
der vernederd te worden. Ik hoef toch
niet aan de voeten van de quizmaster te
liggen omdat die mij een auto geeft. Ik
hoef toch niet kinderen in Mini Play
back Shows als volwassenen laten
schminken en kleden.dat is doodeng.
Die marktboys bepalen tegenwoordig
ook de inhoud. Tussen amuseren en zoe-
thouden is echter een groot verschil."
De huidige omroepleiders hebben
geen echte betrokkenheid. Neem
Van Dam, een politicus, slim, rück
sichlos en zal dus wel wat bereiken,
vooral als tegenspeler van Rob Out,
die net zo'n griezel is. Ze hebben al
letwee dezelfde stalen ellebogen, ze
zijn beiden zo kil als de mieter. Van
Dams bewogenheid is verschraald
tot termen als 'de laagstbetaalde'.
Maar dat kan een CDA'er ook zeg
gen." - foto's anp