UITBLAZEN
Ambtenaren moeten wachten op 'auto van de zaak"
Bevolking DDR in de ban van Gorbatsjov
SALARISV
Dranklobby in de aanval tegen reclameverbod
even
Ultimatum f«
leidt tot tips
Zandbak van
Kerst
engel
DES I IM ON
DE STEM ACHTERGROND DINSDAG 22 DECEMBER 1987
DE STEM.
BOND CMHA KIJKT MET SCHEVE OGEN RICHTING BEDRIJFSLEVEN
OOSTBERLIJNSE ELITE ZIT MET POPULARITEIT IN HAAR MAAG
UTRECHT (ANP) - De
Matschappelijke Dienstv
en de CFO hebben overeei
een salarisverbetering voc
n de gezinsverzorging.
'BIJ EEN GEZONDE LEVER 8 BORRELS PER DAG: NIETS AAN DE HAND'
DE STEM BINNEN
WIM KOCK
IN DE loop van de vo
rige week moet er in de
cantine van de AVRO
iemand op het achter
hoofd zijn getroffen door
een kerstbal die van een te
vroeg opgezette denne-
boom viel. Zoiets stel ik
me tenminste voor als de
oorzaak van de onverhoedse
programmawijziging van zater
dagavond op de televisie. Ik
had m'n boek weggelegd en zat
te wachten op de spaghetti-
western waarvan in mijn tv-
gids stond geschreven dat het
een van de betere was. Het
blauwe journaal voor gehoorge
stoorden, een weldadig pro
gramma omdat er niet bij ge
praat of gemusiceerd wordt, gaf
het weerbericht. Vervolgens
kwam de juf op het scherm om
te vertellen wat de kindertjes te
zien zouden krijgen, om te
waarschuwen wellicht dat het
er ruig toe zou gaan, de ko
mende 100 minuten op de buis.
Tenminste dat verwachtte ik.
Dat doen ze namelijk altijd.
Omroepers en omroepsters
hebben blijkbaar contractueel
vastgelegde rechten met betrek
king tot de tijd dat ze op het
scherm mogen zijn. Anders kan
ik die uitvoerige, nodeloze toe
lichtingen die zij ten beste ge
ven op programma's die op het
punt van beginnen staan, die zij
in feite zitten op te houden met
hun tuppenvare-praatjes, niet
verklaren. Alle gedrukte tv-gid-
sen - behalve die van de om
roep in kwestie waarschijnlijk -
en alle programma-toelichtin
gen in de dagbladen mogen be
weren dat de geprogrammeerde
film een misbaksel is, een span
ningsloos, plotloos, futloos mis
baksel, de omroepers kwekken,
opgewekt de kamer inkijkend,
van een spannende film of een
gezellige familiecomedie.
Het ergst vind ik Hans van
de AVRO. Te mooi om echt te
kunnen zijn. Glanzende kijkers.
Een sprekend wassen beeld met
een mond die echt beweegt,
dankzij een razend knap be
dacht mechaniekje waar de ma
kers van de Muppet- en Spit
ting Image-poppen met recht
jaloers op kunnen zijn. Zelfs als
Hans een harde pornofilm zou
moeten aankondigen, in het
holst van de nacht, dan nog zou
hij ons toespreken met woord
jes en op een toon alsof de Fa
beltjeskrant er aankomt. Ik zie
er geen been in de dames en he
ren met hun one (wo)man-
showtjes over één kam te sche
ren, maar het is wel zo eerlijk
om te vermelden dat die van de
TROS en de AVRO in mijn
ogen de ergste zijn. Dat zijn -
niet toevallig denk ik - tevens
de twee omroepen die hun pro
gramma's nogal pretentieus
met het Wilhelmus besluiten.
De juf van de AVRO kwam
dus zaterdagavond uitleggen
dat de western niet doorging en
dat we daarvoor in de plaats
naar The Bishop's Wife moesten
kijken. Die paste beter in de
kerstsfeer legde ze uit. De
kerstsfeer van 19 december.
Het was een gezellige familieco
medie. De avond tevoren was
dezelfde film op Duitsland 1 te j§
zien geweest. Jede Frau braucht
einen Engel. Maar dat vertelde
tante AVRO er niet bij. Een ge-
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiiil
zellige familiecomedie om
kwart over elf op zaterdag
avond. De kinderen al lang op
bed of net vertrokken naar
kroeg of disco.
The Bishop's Wife duikt wel
vaker op rond Kerstmis. Het is
een typische kerstfilm. Het
sneeuwt. De mensen zijn goed
of anders worden ze het wel ge
durende het verhaal. Ik had
hem al eerder gezien en geïrri
teerd door de betuttelende rot
streek van de AVRO onder
zocht ik de alternatieven. Ik
kon doorgaan met lezen. Het
boek was goed. Op Duitsland 1
was Hitchcocks Frenzy net be
gonnen. In de Duitse film Das
fiinfte Gebot op Duitsland 2
had ik geen zin. De BRT ging
uit de lucht en bij Sky schreeu
wen ze me te hard, wat ze ook
vertonen. Intussen was Cary
Grant, als engel in mensenge
daante, zijn inleidende wande
ling begonnen, in de be
sneeuwde straat, temidden van
mensen die gehaast hun kerst
inkopen aan het doen waren.
Ik wachtte even op good old
David Niven die in de film de
door zorgen en een rijke kenau
geplaagde bisschop speelt.
Daar had je zijn vrouw Julia al.
Loretta Young. Een mooie
vrouw toen, zo vind ik nü. Als
jongeman sprak haar uiterlijk
me nooit zo aan. Ze ontmoet de
bebaarde professor, die zijn
jaarlijkse ruzie maakt met ae
Italiaanse kerstbomenverkoper
en al dertig jaar bezig is met
een boek over Rome waarvan
hij de eerste letter nog op pa
pier moet zetten. De prof was
ik vergeten. Sylvester daarente
gen herinnerde ik me nog wel:
de taxichauffeur die zo'n fan
tastisch nummertje schaatsen
weggaf met Julia en de engel.
Maar dat kwam pas later in de
film. Voor ik het wist was ik
weer onder de bekoring geraakt
van dit naïeve sprookje, een
flinterdun maar af en toe ont
roerend mooi geregisseerd en
gespeeld verhaaltje.
Er zijn van die oude zwart-
wit-films die bij de kijker een
nostalgisch verlangen oproepen
naar een wereld waarvan hij te
gen beter weten in denkt dat
die onschuldiger moet zijn ge
weest dan de huidige. The Bi
shop's Wife van 1947 is er zo
een. Feit is dat je vandaag de
dag niet meer over de straat
kunt gaan als Caiy Grant deed.
De manier waarop hij vreem
den aanklampt, met dat lachje
van hem, zou hem vandaag in
de eerste de beste uitgaanswijk
van de eerste de beste provin
ciestad om de andere ontmoe
ting op z'n minst een blauw oog
opleveren en ten slotte een ar
restatie. Mensen van nu zijn
goed maar niet gek. Of is het
andersom?
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, incl. B.T.W., bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; J 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1per maand,
J 1,90 per kwartaal, J 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van-19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Thom Meens
DEN HAAG - Waarom
kan iemand in het be
drijfsleven wel een auto
van de zaak rijden en
iemand bij de rijksover
heid niet? Die vraag be
zorgt de CMHA, de Cen
trale voor Middelbare en
Hogere Ambtenaren nog
net geen slapeloze nachten,
maar ze is er wel hevig
mee bezig.
De bond kijkt al geruime tijd
met scheve ogen naar het
vrije bedrijfsleven waar
vooral de hogere functiona
rissen beter af zijn dan bij de
overheid. Ze krijgen meer be
taald, hebben vaak meer be
voegdheden en betere secun
daire arbeidsvoorwaarden.
Dat is allemaal al enkele ja
ren geleden vastgesteld in de
veelbesproken pakketverge
lijking, het onderzoek waarin
overheid en marktsector
naast elkaar werden gelegd.
Die pakketvergelijking
leerde overigens nog meer: de
rechtszekerheid van het over-
heidsperoneel is beter, de so
ciale zekerheid eveneens.
Maar aan die laatste twee
zaken wordt door dit kabinet
behoorlijk getornd door de af
slanking en de invoering van
de nieuwe Werkloosheidswet
voor het overheidspersoneel.
De CMHA vindt het
Ton de Jong (CFO): „De bestaande kilometervergoe
ding lijkt mij zo gek nog niet. Die kunnen we tenminste
ieder jaar bijstellen". - fotoanp
daarom hoog tijd worden dat
de overheid iets gaat doen aan
de uitvoering van de andere
kant van de pakketvergelij
king, de secundaire arbeids
voorwaarden.
Een auto van de zaak scoort
hoog in dat rijtje. Niet alleen
bij de CMHA, ook in het be
drijfsleven. Uit onderzoek is
gebleken dat een op elke twee
mensen die een auto van bo
ven de dertig mille rijdt die
niet helemaal uit eigen zak
betaalt. De helft van de top
functionarissen in het be
drijfsleven zou een auto van
de zaak rijden. Dat heeft grote
voordelen. Je hoeft niet zelf
op te draaien voor aanschaf,
belasting, onderhoud, repara
ties, verzekering en benzine.
Nadeel is dat de fiscus jaar
lijks een vijf de van de waarde
van de auto bij het salaris op
telt.
Desondanks houden beter
betaalden er geld aan over en
dat vindt de CMHA uiterst
aantrekkelijk, zeker in een
tijd waarin de minister bij
voortduring heeft laten weten
dat er geen geld is voor grote
algehele loonsverhogingen.
Van Dijk is alleen bereid om
schaarse ambtenaren iets ex
tra's te geven. Zo geeft Finan
ciën aan 1000 belastingdes
kundigen elk 8000 gulden ex
tra omdat ze anders naar de
marktsector vertrekken.
Overigens hebben ook alle
andere ambtenaren er dit jaar
iets bij gekregen. De laagstbe
taalden bijna niets, de best
betaalden des te meer. Dat
was nadat Van Dijk met de
CMHA een akkoord had ge
sloten over de arbeidsvoor
waarden. Dat akkoord werd
later van tafel geveegd, maar
de loonsverhoging bleef. Al
leen werd de verhouding wat
minder scheef. Want in het
CMHA-akkoord kregen al
leen de middelbare en hogere
ambtenaren (die het meest
achterlopen bij het vrije be
drijf) er wat bij.
Ook bij de 'auto van de
staat' staat de CMHA voorlo
pig nog alleen. De drie andere
centrales zijn 'neutraal' of
'licht negatief' over het plan.
De AbvaKabo bijvoorbeeld
staat niet te juichen. „Laat
minister Van Dijk eerst maar
eens een rekensommetje ma
ken, dan kunnen we verder
praten", zegt een woordvoer
der. Hij koppelt de discussie
over de 'auto van de staat' aan
de discussie over de hele pak
ketvergelijking. En de Abva
Kabo heeft meer leden onder
het middelbaar en hoger per
soneel dan de CMHA.
Voorzitter Ton de Jong van
de CFO (de CNV-bond voor
overheidspersoneel) noemt
het CMHA-verlangen „niet
zo'n sterk verhaal." „Ik ver
wacht er weinig van. De be
staande kilometervergoeding
lijkt mij zo gek nog niet. Die
kunnen we tenminste ieder
jaar bijstellen." Ook de CFO
zal de nadere voorstellen van
de minister afwachten alvo
rens een definitief oordeel
wordt gegeven.
Ambtenaren die een auto
nodig hebben voor hun werk
krijgen op dit moment een
vaste vergoeding voor gere
den kilometers. De eerste 5000
kilometer worden met 61 cent
per km betaald, de volgende
5000 met 46 cent. Voor elke ki
lometer tussen de 10.000 en
20.000 betaalt het rijk 34 cent
en voor elke daarboven 31
cent. Die vergoeding moet
voldoende zijn voor afschrij
ving, onderhoud en benzine.
Ambtenaren die geen toe
stemming hebben voor eigen
vervoer kunnen gebruik ma
ken van openbaar vervoer. Ze
krijgen de trein eersteklas be
taald.
In noodgevallen kunnen
(top)ambtenaren een auto van
het ministerie (met chauffeur)
aanvragen. Elk ministerie
heeft voortdurend enkele
auto's in huis voor dergelijke
noodklusjes. Een auto van de
zaak heeft niemand. Ministers
en staatssecretarissen worden
van huis gehaald en terugge
bracht.
Minister Van Dijk heeft het
voorstel van de CMHA niet
helemaal onder tafel geveegd.
Hij is bereid uit te rekenen
wat een auto van de zaak voor
alle hogere ambtenaren kost.
De CMHA verwacht dat
uiteindelijk maximaal 3000
van de 170.000 rijksambtena
ren in aanmerking komen
voor een auto van de zaak.
Over de kosten heeft de bond
geen enkel idee. Ook de vraag
wie de auto's moet betalen,
wordt door de CMHA niet be
antwoord. „We gaan er alleen
van uit dat het niet uit de
loonruimte hoeft te komen",
zegt woordvoerder De Groot
van de centrale. „Het mag
Van Dijk ook wel wat kosten
vinden wij." Een woordvoer
ster van Van Dijk denkt daar
anders over: „Wij beschou
wen het als een onderdeel van
de pakketvergelijking." In dat
geval komt het geld wèl uit de
loonruimte van het over
heidspersoneel.
Volgens De Groot zijn de
leden van zijn club zeer posi
tief over het voorstel. Bij de
andere centrales zijn nauwe
lijks reacties binnengekomen.
Minister Van Dijk zal in het
voorjaar laten weten wat de
mogelijkheden zijn en wat de
eventuele kosten zijn. Tot dan
zullen de leden van de CMHA
gewoon de trein of de eigen
auto moeten nemen. Tot dan
ook kan PPR-Kamerlid
Lankhorst gerust zijn. Lank-
horst heeft Van Dijk schrifte
lijke vragen gesteld over het
CMHA-plan. Het Kamerlid
vraagt zich af of dit plan een
bijdrage betekent aan een
schoner milieu en aan het te
rugdringen van het autover
keer.
De Oostduitse boekhande
laar schudt meewarig het
hoofd als hem gevraagd
wordt of hij het nieuwe
boek met de verzamelde
redevoeringen van Sovjet
leider Michail Gorbatsjov
in voorraad heeft.
„We hebben het niet", zegt de
man, die tocht werkt in een
van de grootste internationale
boekwinkels van Oostberlijn.
„En ik weet ook niet of we het
wel binnen zullen krijgen".
Volgens de uitgever van de
Duitse vertaling van het boek,
het Dietz Verlag, zijn alle ex
emplaren gereserveerd voor
hoge functionarissen van de
Sozialistische Einheitspartei
Deutschlands (SED), zoals de
communistische partij in de
DDR heet. Wanneer het boek
in de winkels zal liggen kan
de uitgever ook niet zeggen.
Een jong SED-lid denkt er het
zijne over: „Ze houden het
boek moedwillig uit de win
kels", zegt hij beslist.
Gorbatsjov geniet een
enorme populariteit onder de
bevolking van de DDR van
wege de door hem bepleite po
litiek van glasnost (openheid)
en perestrojka (herstructure
ring). De DDR-burgers hopen
dat zij ook eens de vruchten
kunnen plukken van het
nieuwe beleid dat in het
Kremlin wordt gevoerd.
Voorlopig lijkt dit echter nog
een ij dele hoop. De DDR-lei-
ders hebben tot nu toe gere
serveerd, soms zelfs wat ner
veus, gereageerd op de frisse
wind uit het Oosten.
De media in de DDR heb
ben er geen moeite mee zo af
en toe ijverig de rode pen te
hanteren en elke verwijzing
naar glasnost uit de redevoe
ringen van Gorbatsjov te
schrappen.
Kranten waarin toespraken
van de Sovjet-leider over
meer democratie en hervor
mingen zijn afgedrukt, zijn
meestal in een mum van tijd
uitverkocht.
In het alternatieve circuit
in de DDR gaan buttons met
een foto van Gorbatsjov en de
tekst „Geef mij Gorbi maar"
gretig van de hand. Zij wor
den gedragen door zowel par
tijleden als dissidente jonge
ren.
Niet zelden worden de
DDR-leiders op uiterst pijn
lijke wijze geconfronteerd
met de populariteit van de
Sovjet-leider onder de bevol
king.
Toen Gorbatsjov op 12 de
cember vanuit Washington in
Oostberlijn aankwam om de
leiders van de Warschaupact-
Toen Gorbatsjov onlangs in Oostberlijn aankwam na
de top met president Reagan, stonden duizenden mensen
hem juichend op te wachten. - fotoanp
landen in te lichten over zijn
ontmoeting met de Ameri
kaanse president Reagan,
stonden duizenden mensen
hem juichend op te wachten.
En toen de politie in juni van
dit jaar slaags raakte met
Oostberlijnse jongeren die bij
de Berlijnse Muur naar de
overwaaiende klanken wilden
luisteren van een openlucht
concert dat in het westelijk
stadsdeel werd gegeven, scan
deerde de jeugd in koor de
naam van de Sovjet-leider.
Bij de viering van de Eerste
Mei, uiteraard een nationale
feestdag in de DDR, moest de
politie er aan te pas komen
om een groep kritische jonge
ren ervan te weerhouden zich
met grote portretten van Gor
batsjov te voegen bij de offi
ciële parade; de portretten
werden in beslag genomen en
de demonstranten wegge
voerd.
De hoop van de DDR-be-
volking op meer openheid is
tot nu toe steeds gestuit op een
muur van verzet van haar lei
ders, ooit de meest trouwe
volgelingen van de politieke
lijn van Moskou.
Volgens ingewijden wordt
de partijleiding steeds meer in
verlegenheid gebracht door de
initatieven van Gorbatsjov,
hoewel naar buiten toe niets
wordt nagelaten om „de broe
derlijke solidariteit" en „de
eeuwige verbondenheid" met
dë Sovjetunie te benadruk
ken. De SED-leiding is bang
dat de verandering in'het tra
ditionele politieke denken
veel te snel gaat. „De seniele
oude mannen die de macht in
handen hebben doen alles om
de vloed te keren", zo meent
een jonge partijfunctionaris.
Soms worden er voorzich
tige pogingen ondernomen om
aan de steeds sterker wor
dende roep om veranderingen
tegemoet te komen. Zo zei
president en partijleider,
Erich Honecker, onlangs dat
er meer zelfkritiek nodig is
om de tekortkomingen op
sommige terreinen in de DDE
de wereld uit te helpen en „de
socialistische maatschappij
verder te ontwikkelen". En in
een uitzonderlijk staaltje van
zelfkritiek meldde het partij
blad Neues Deutschland kort
geleden dat in de maand no
vember de produktiequota in
de machinefabrieken in Karl-
Marx-Stadt, Leipzig en Neu-
brandenburg niet waren ge
haald.
Glasnost was ook het be
langrijkste onderwerp van
discussie op het jongste con
gres van de schrijversbond
van de DDR en de eisen voor
meer artistieke vrijheid wa
ren niet van de lucht. De
schrijfster Christa Wolff
vroeg in een brief aan het
congres zelfs om de afschaf
fing van de censuur.
Maar het harde politieop-
treden in novëmBèr 'te'gèh een
aantal kerkelijke milieü- en
mensenrechtengroepen in
Oostberlijn en in tal van an
dere steden in de DDR kan
niet direct worden uitgelegd
als een teken van een voor
zichtige dooi. Integendeel de
DDR-leiders lijken hiermee
juist duidelijk te hebben wil
len maken dat openbare kri
tiek in de DDR voorlopig nog
niet tot de mogelijkheden be
hoort, alle lofuitingen aan het
adres van de Sovjetunie ten
spijt. (AP)
Mee
Dit hebben de CFO en de we
deeld. Voor de verbetering is
r A Bal volgend jaar 17
waarmee een klein deel van d
larisachterstand van 143
werkt.
In 1986 is al 16 miljoen beschik
baar gesteld voor het optrek
ken van de beloning van de on
gediplomeerde helpsters. Vol
gens Bal zijn bonden en werk
gevers het er over eens dat het
in één klap wegwerken van de
achterstand gezien de bezuini
gingen niet haalbaar is. Ze
lebben daarom gekozen voor
een geleidelijke aanpassing.
Voor de tweede fase in 1988 is
formeel nog goedkeuring nodig
van het ministerie van sociale
zaken en werkgelegenheid. Bij
het departement is een wijzi
gingsvoorstel voor de cao inge
diend.
De 17 miljoen voor de tweede
fase is beschikbaar gekomen
uit het zogenoemde herstructu
reringsfonds van sociale zaken
en werkgelegenheid en uit de
Door Rinze Brandsma
HET LIJKT een goed jaar
voor drankbestrijders. Al
leen al voor de voorlich
tingscampagne van WVC,
onder het motto 'Drank
maakt meer kapot dan je
lief is' heeft het ministerie
jaarlijks 1,5 miljoen over.
Een lawine van folders en
televisiefilmpjes maakt
het de drinkebroers onder
ons behoorlijk tegen.
Aan de andere kant adverte
ren ook de drankproducenten
nog even lustig door, óók in de
STER-reclame. Vrolijke, soms
opgetogen filmpjes over de
genoegens van de alcohol. De
tabakreclame mag dan uit de
STER verdwenen zijn, een re
clameverbod voor alcoholi
sche dranken op radio en tv
zit er voorlopig nog niet in.
De ministeries van WVC
(volksgezondheid), Verkeer en
Waterstaat en Justitie willen
graag zo'n maatregel. De ge
volgen van overmatig of on
verstandig alcoholgebruik
zijn aanzienlijk en dodelijk.
De Volksbond tegen Drank
misbruik heeft becijferd dat
elk jaar ruim 5.000 mensen als
gevolg van alcoholmisbruik in
ziekenhuizen terechtkomen;
meer dan 500.000 mensen in
ons land weten hun alcohol
gebruik niet in de hand te
houden. In het verkeer maakt
alcohol jaarlijks ruim 200 do
den en bijna 5.000 gewonden.
En dan praat je nog niet over
de hoge kosten voor onze ge
zondheidszorg door alcohol
misbruik, produktieverlies
door ziekteverzuim en minder
efficiëncy: bij elkaar enkele
miljarden per jaar.
Tegelijkertijd zijn wij ge
voeliger aan het worden voor
gezondheidszaken. Maar de
reclame voor drank mag on
gehinderd doorgaan.
Een zaak van effectieve
lobby, wordt wel gezegd. Zo
kreeg staatssecretaris Dees
van WVC het nog niet voor
elkaar, de Tweede Kamer
achter zich te krij gen voor een
verbod van alcoholreclame op
radio en tv. De branche kreeg
van de kamer de kans, zelf
een scherpere code op te stel
len.
„Maar", roepen de beleids
makers op WVC, „het be
drijfsleven slaagt er al 2 jaar
niet in om eigen regels op te
stellen". Het reclameverbod
hangt al lang in de lucht. Ook
Frankrijk houdt sinds kort de
etherreclame alcoholvrij. De
verwachtingen van een eigen
aangescherpte reclamecode
van de drankbranche zijn niet
erg hooggespannen.
Zijn die drankproducenten
dan zo bikkelhard, dat zij
weigeren mee te werken aan
een alcoholmatigingsbeleid?
Hoe kijken ze eigenlijk aan
tegen een reclameverbod?
Vooral vanuit het Produkt-
schap voor Gedistilleerde
Dranken komen harde en bit
tere geluiden. Daar wordt ge
sproken over een verstoorde
relatie met 'Den Haag'. Secre
taris van het Produktschap
mr. Chr.van der Vlis, vanzelf
sprekend zetelend in Schie
dam: „Als wetten gemaakt
worden, dan pleeg je eerst
overleg met de betrokkenen.
Wij vinden dat dat onvol
doende gebeurd is".
Maar bij WVC zeggen ze
dat de drankenbranche wei
nig haast maakt met een re
clamecode. Dat er na jaren
van studie en praten nog niets
op tafel ligt.
Van der Vlis: „Wij zijn al
enkele jaren bezig met onder
zoek naar de effecten van al
cohol". De cijfers suizen door
de kamer, getergd schiet de
secretaris heen en weer tus
sen kast en bureau, TNO-rap-
porten over alcohol-belas-
tingsproeven, conclusies van
symposia, Bordeaux-kleurige
publicaties over biomedische
en sociale aspecten van alco
holgebruik vliegen over het
tafelblad. Hij spreekt over
„voortdurend onderzoek", dat
laat zien „dat het bedrijfsle
ven echt niet alléén bezig is,
zoveel mogelijk drank te ver
kopen".
Prachtig, maar cijfers wor
den uitgelegd naar behoeven
en als er dan zo imponerend
veel know-how over de effec
ten is, waarom is de drank
branche dan nog steeds niet in
staat om een eigen regeling te
maken?
„Wij willen best praten,
maar dan niet met het mes op
de keel van: wat je ook zegt,
er komt toch een reclamever
bod".
Doorvragend blijkt dat de
drankproducenten het intern
nog lang niet eens zijn over
scherpere regels. Dë achter
grond en cultuur van de ma
kers en importeurs van bier,
wijn en sterke drank zijn
sterk verschillend. „Bijvoor
beeld de wijnimporteurs ma
ken al nauwelijks reclame op
tv. Een reclameverbod op ra
dio en tv zal hun dan ook
worst zijn", zegt Van der Vlis.
Wanneer lukt het de dran
kwereld dan wél de eer aan
zich zelf te houden en zelf te
komen met een scherpere re
clamecode? „Misschien lukt
het voor de zomer van '88,
misschien wordt het septem
ber, oktober".
Nóg een jaar? Terwijl, ge
tuige de rapporten, de drank
branche al genoeg kennis van
het probleem in huis heeft.
Ex-kroegbaas Hans Gruyters: voorzitter Productschap
Gedistilleerd - fotoanp
„Dat heeft met onderhande-
lingstaktiek te maken. En met
de weerzin tegen dat mes op
onze keel. Zoiets werkt niet".
Intussen is zeker de ge-
distilleerdlobby politiek suc
cesvol. Zij wist een STER-re-
clameverbod nog te voorko
men. Die lobby is versterkt
door het dit jaar aanstellen
van drs. Hans Gruijters, oud
kroegbaas, oud-minister en
burgemeester van Lelystad,
als voorzitter van het Pro
duktschap voor Gedistilleerd.
Gruijters is zich nog aan het
inwerken, van hem wordt
verwacht dat de communica
tie met de Haagse beleidsma
kers minder stroef wordt.
Het Produktschap heeft
wel een boodschap aan de be
zorgdheid over het alcohol
misbruik, zegt de secretaris.
„Je mag best zeggen: als je
moet rijden, drink dan niet.
Dat zeggen wij ook in ons
jaarverslag, in het verkeer,
door jeugdigen en door zwan-
geren, door medicijngebrui
kers en sporters hoort geen
alcohol te worden genuttigd.
Maar wat het ministerie nu
wil, „iedereen moet minder
drinken", dat klopt niet. Dit is
al een land van matige drin
kers."
Klopt, maar de recente cij
fers van het Produktschap la
ten zien, dat de Nederlander
toch weer wat meer alcohol
gaat drinken. In 1986 omgere
kend 8,6 liter pure alcohol per
hoofd van de bevolking per
jaar, tegen 8,5 in 1985. Dat
houdt de Nederlander op de
wereldranglijst van innemen
op de 18e plaats, ver na koplo
per Frankrijk (13,2 liter). Als
het om de consumptie van ge
distilleerd gaat, staat Neder
land op de 16e plaats met 2,21
liter pure alcohol. In het Oost
blok wordt aanzienlijk meer
geborreld: Hongarije 5,3, DDR
en Polen 4,7, Bulgarije en
Tsjechoslowakije 3,4 liter.
Maar intussen keldert de
omzet van gedistileerd bij ons
wel. Dit jaar zal die 10% om
laag gaan, is de verwachting,
naar 2 liter per hoofd van de
bevolking, terug op het peil
van 1970. In 1979 wipten we
aan gedistileerd nog 3,4 liter
achterover. Forse accijnsver
hogingen drukten de omzet
omlaag. Ook zonder reclame
verbod en alcoholmatigings
beleid daalt de omzet van
sterke drank dus al gestaag.
Mr.van der Vlis doet ge
wond over zijn branche, „die
toch al in de hoek zit waar de
slagen vallen door minder
omzet". Daar komt de slechte
publiciteit over drank bij. Hij
wuift naar een hoge stapel
knipsels op zijn tafel.
„Er wordt veel geschreven
dat er zoveel gedronken
wordt. En nooit over de léuke
kanten van drank. Het is toch
gezellig, glaasje wijn aan ta
fel, voor het slapen een cog
nacje.
„Ach, wat volksgezondheid
Een matig alcoholgebruik
heeft meer positieve effecten
dan negatieve. Het ontspant,
is goed voor je hart. Als je, hij
een gezonde lever, niet meer
dan 8 borrels per dag neemt,
dan is er niets aan de hand".
Acht borrels per dag. Dat is
al tweemaal zoveel als waar
het jaarverslag van het PW"
duktschap van rept als 'kan
geen kwaad'. Blijft je lever
dan wel gezond?
Zal minder reclame het al
coholgebruik remmen? Het
Produktschap denkt van niet
„In de Oostbloklanden is ge®
drankreclame, maar daar
wordt heel wat meer gedron
ken dan bij ons. En waaronj
zou je moeten remmen. Het
lóópt niet uit de hand met al
cohol bij ons. Akkoord, mis
bruik moetje bestrijden. Ver
slaving is niet goed. Teveel is
ongezond, dat geldt voor all®
Maar geef daar dan voorlich
ting over".
yan onze verslaggever
pEN BOSCH - Katholieke
kanalen in Nederland heb
ben in 1986 in totaal 118 mil
joen gulden doorgesluisd
naar de derde wereld,
pit bedrag is becijferd door de
Nederlandse Missieraad (NMR)
in Den Bosch.
Het geld is besteed aan zowel
ontwikkelings- als evangelisa-
HAARLEM (ANP) - Het be
leidscentrum van politie en
justitie in de ontvoerings
zaak Gerrit Jan Heijn heeft
afgelopen weekeinde enige
tips ontvangen. Die tips zijn
een gevolg van het ultima
tum van de familie Heijn
aan de ontvoerders.
Het totale aantal tips is ge
stegen tot Tegen de tweedui-
1', aldus maandag politie
woordvoerder A. Geelof. De
meeste tips zijn afgewerkt.
Over de aard van de oude en
nieuwe tips wordt niets gezegd.
De ontvoerders hadden
maandagmorgen (nog) niet ge- F
feageerd op het ultimatum, zo a
is ook duidelijk geworden Het n
OE GAZASTROOK, een gebiedje v
[et nabij Egypte, is een zandbak va
Meer dan zestig procent van de 5(
9een zestien jaar. Ze hebben nooit
aëlische bezetting. Aanvankelijk h
aten worden de Palestijnen steed;
aanwezigheid van de joodse kolon
laten over de vraag wie er de baas
De jongeren hebben geen werk
nen voelen zich door Israël onderd
bische leiders verraden en door de
'an. Niemand wil hen opnemen:
Niemand wil hen nog helpen: Saud
nlke sjeikdommen niet. De Palest
aangewezen geraakt op Israël. En
en geen politiek voor het Palestijn
ouderwetse middelen van een kolt
oding: strikte handhaving van de i
De tot wanhoop, armoede en uit
jjinen hebben niets meer te verliezi
sociale bewegingsvrijheid wordt be
onisten, die elke uiting van natior
'isme beschouwen en dat onderdru
in deze uitzichtloze situatie binde
ongelijke strijd aan met de Israëlisc
acties door Israël dwingen de Palet
aandeel: zij verharden het verzet. V
"an niet meer weten.
Israël reageert wat arrogant en
Jr5a- Het volgt de bekende, starre
an beantwoord met hard geweld
acne autoriteiten de kous af.
Vs~™g denken niet alle Israelii
krJtiek op de aanpak van Jeru
do va/ lraël door z'in harde optr;
«westelijke Jordaanoever, symp;
vcmJsraë' voor 7-'in overleving afha
Dnnfn" vrezen de Israëlische tege
Y,rr dat onrechtmatig geweld
corrumpeert en verloedert.
(«sitimtie voor de Palestijnen is
iin 'i worden. De tragedie is d
ilkatr m°eten afleggen tegen de r
Zeiirtl aan9ewezen volkeren die alk
(„stukje land.
biPriS?'kan de terugkerende gewelt
ien h« 9emakkelijk aan, maar het
net Rri's voor ziin onwrikbare
ien h?me Washington, zou enige t
*erw6ngen- Maar helaas voor de
leeft u 20vee' andere zaken aan
n Z|ch druk te maken over de pre
