Afrikaners niet blij met rally
J
ionaris
0
-- sMflMsag&agsafe
Stalorders
Rijk en arm bepalen nu al weer tien jaar het
beeld van Parijs-Dakar, het 'laatste moderne
avontuur' van wijlen Thierry Sabine, Wed
strijdleider Rene Metge probeert de tiende edi
tie, die nieuwjaarsdag traditioneel in Versail
les van start gaat, zo hard te maken, dat alleen
de allersterksten overeind blijvea Dat aller-
sterksten zijn per definitie de allerrijkstea Zij
ijlen drie weken voort door een streek die op de
drempel staat van een volgende hongerramp.
DAP en Jan de Rooy behoren tot de giganten
uit de rally, die steeds kritischer bekeken
wordt door de woestijnbevolking.
Hoofdsteden
Wagenpark
Stijf
Vakantie
WILT U HET NIEUWE JAAR STARTEN
MET HET AUTOMATISEREN VAN UW
BOEKHOUDING EN FAKTURERING?
VLOERBEDEKKING NODIG
Wl] bieden 200 rollen Multi-tapljt1
L£®Sfc.
Jan de Kooy voert het DAF-peloton aan. De Brabanders zetten twee race-trucks in (de is met zijn 1220 pk-sterke truck zelf's een kandidaat voor de totaalzege. Twee 'normale'FAV-
Mo Twin XI en X2), die op jacht gaan naar de zege in de vrachtwagenklasse. Jan de Rooy wagens met ieder een motor uit de oude Turbo Twin volgen om assistentie te verlenen.
f Onderwijs
ijs
nderwijs
rijs
in totaal een dertigtal
j met post-HBO,
n -onderwijs,
nten.
loeften en belangen van
igspunt.
uwe functie van
leze functie zijn:
iropleiding op Hoger
bijvoorbeeld joumali-
catiekunde
lantoonbare ervaring
ikgebieden
past bij een op dienst-
t centraal apparaat
lie en communicatieve
aats conform maximaal
minimum van f 3.209,-
5.253,- bruto per
van leeftijd, opleiding
iet Rechtspositiebesluit
ratie over deze functie
emen met drs.
ïoofd Algemene Zaken'
7 11.
Hicitatie kunt u vóór
ten aan de heer
reren, hoofd Personeel
jeschool West-Braban
0 RA Breda.
«tijd dat pers en genodigden
ier het genot van een kopje
ffie en een stukje speculaas
Geldrop mochten komen
ismaken met nieuwe troe-
is voorbij. Enkele weken
den werden alle nieuwsgie-
gen in een handvol kleine
legtuigen gestopt en overge
ven naar Parijs. In een tent
i het ten noorden van de
gelegen recreatie-
luk La Mer de Sable, een
^verstuiving, zetten de
v-bazen met behulp van
s en videofilm de strategie
tor 1988 uiteen. Twee nieuwe
iirbo Twins (de XI en X2) en
iïee FAV-volgwagens (ieder
1 een motor uit de vorige
mbo Twin II) gaan proberen
prestatie van vorig jaar te
waren Winst in het alge-
we vrachtwagenklassement
i met het hele zwikkie Dakar
ken derhalve. Een haast ont-
ihterende mededeling.
I^oor alle duidelijkheid. DAF
'l niet naar een overwin-
I in het totaal-klassement",
erklaart de heer Momber, di-
""teur communicatie van de
Na een technische uiteenzet-
g van John Hondebrink („Ik
II u de preciese werking be-
maar geloof me, het
lerkt") helpt de natuur DAF
jaarna een handje in het op
lakken van een Afrikaanse ü-
Tamtam-geluiden en een
W Ad Pertij s
F SCHRIK slaat even om
F nart wanneer je, koud
r®°Ptbij een etappeplaats
F Mali, een smekend zwart
Fterhandje voorgehouden
•"lit, In erote
Toeareg met een dromedaris
vullen de tent. Wanneer het
tentdoek open gaat, heeft de
zon de grauwe ochtendsluier
verdrongen. Vanachter een
duinrug klinkt geronk en kron
kelen roetpluimen omhoog. De
illusie werkt. Je waant je weer
even in Timboektoe, daar bij
die ene lange linkerbocht.
Timboektoe, januari 1987. De
verboden stad uit de Middel
eeuwen. Jarenlang het' han
delscentrum van Afrika. Sinds
boot en vliegtuig al hét tropi
sche lekkers sneller uit het
zwarte werelddeel halen, is de
karavaanstad, op de scheiding
van zand en groen, in verval
geraakt. Handelen kunnen ze
er echter nog steeds. Zodra de
rallykaravaan is neergestreken
op het nabijgelegen vliegveld,
vliegen de prijzen van water en
benzine omhoog. Het tarief
wordt na iedere klant aange
past. Wie meer dan vier uur in
de rij heeft gestaan voor een
volle tank, mekkert daar echter
niet over.
Timboektoe ligt temidden
van een landschap vol zand
duinen en manshoge bosjes.
Een soort Drunense Duinen,
maar dan 'iets' uitgestrekter.
Een kilometer na de start van
de etappe Timboektoe-Nema
verzamelen alle op het vlieg
tuig aangewezen volgers (hon
derden in meer dan vijftig toe
stellen) zich bij een lange lin-
Ook in Frankrijk is de Jan de Rooy populair. Tijdens de
teamvoorstelling in Ermenonville kwam Jean-Paul Bel-
mondo langs met een dromedaris.
kerbocht. Het is negen uur 's
ochtends, temperatuur net
twintig graden, de camera's
verwachtingsvol in de aanslag.
De passage van de woestijnhel
den draait echter uit op een
kleine deceptie. De motorrij
ders sturen hun hoge machines
behoedzaam door het mulle
zand. Ook de snelle personen
wagens beginnen beheerst aan
de zeshonderd kilometer lange
etappe. Slechts vakmanschap
straalt van hun rijden af. Ari
Vatanen dirigeert het kleine
Peugeot-monster in een hoog
tempo door de bocht, Patrick
Zaniroli woelt wat meer en
Kees Tij sterman maakt nog de
meeste indruk met een op het
oog moeiteloze passage. De Tij-
stermannen zijn snel en zuinig
op het materieel. Vooral dat
laatste is het geheim van Da
kar halen.
Dan, na de passage van de Mit
subishi, schudt een luid geronk
de toeschouwers wakker. Het
geluid zwelt aan en boven een
zandduintje uit blazen twee
rookpluimen de heldere lucht
zwart. Jan de Rooy is in aan
tocht, en hoe. De indrukwek
kende Turbo Twin II stormt op
de bocht af en wat niemand
nog verwachtte, gebeurt dan
eindelijk. De Rooy stuurt zijn
meer dan tien ton zware truck
onvervaard de bocht in. Een op
en top beheerste vierwiel-slip
wordt vergezeld van een impo
nerend motorgebrul en brie-
zende uitlaatpluimen langs de
zijkant van het gevaarte. Hoog
in de cabine zit een rustig
ogende De Rooy, die zijn han
den en en voeten in snel tempo
laat werken. Op een perfecte
wijze gaat de driftbeweging
over in een kaarsrechte lijn. De
toeschouwers zijn verrukt en
zien de truck in hoog tempo uit
het zicht verdwijnen. De
smaakmaker is niet te stoppen
op zijn triomftocht naar Dakar.
Ermenonville, december
1987. Het zonnetje schijnt, maar
de temperatuur komt niet bo
ven de vijf graden uit. De vier
trucks komen gelijktijdig van
achter de duinrug tevoorschijn.
Dit keer ijlen ze niet voort,
maar worden ze vlak voor de
tentopening tot stilstand ge
bracht. Jan de Rooy stijgt als
laatste uit en een klaterend ap
plaus is zijn deel. De transport
ondernemer heeft geen pr-bu-
reau nodig om hem in het mid
delpunt van de belangstelling
te plaatsen. Hij beheerst iedere
pk met ogenschijnlijk gemak,
is wars van publiciteit, maar is
door zijn one-man-show in de
Sahara in januari dagelijks op
het Franse tv-scherm te be
wonderen. DAF scoorde samen
met Peugeot verreweg het
meest in de media. Het mag blij
zijn met een man, die nooit een
duimbreed voor hen opzij is ge
gaan.
Na het gebruikelijke plaatjes-
schieten wil iedereen uit de
mond van de Brabander per
soonlijk horen, wat er nu waar
is van die 'laffe' benadering om
slechts voor de overwinning
van het vrachtwagenklasse
ment op pad te gaan. Het is be
kend dat De Rooy stalorders
aan zijn laars lapt en steeds
zijn eigen weg gaat. Sinds en
kele jaren stuurt DAF dan ook
geen aparte teammanager mee
naar de woestijn, Jan de Rooy's
wil is gewoon wet.
Ook uit de mond van de Bra
bander komen dit keer geen
boude uitspraken. „Het is nog
te voorbarig om over het alge
meen klassement te praten.
Veel hangt af van het terrein,
de tegenstanders en het verloop
van de rally. Ik denk dat we
een overwinning in het totale
klassement wel kunnen verge
ten. Wel moet het mogelijk zijn
om een etappe te winnen," deelt
De Rooy zijn gehoor diploma
tiek mee. Plots is daar echter
toch weer die twinkeling in zijn
ogen. „Wat niet wil zeggen, dat
ik mijn kans niet zal grijpen,
wanneer die zich voordoet."
De Rooy schat zijn kansen
nuchter in. „Over het algemeen
kun je zeggen dat ik in het
voordeel ben in de bergen en in
het zand. Mijn truck komt daar
gewoon sneller doorheen dan
een personenwagen. Daarnaast
kom ik echter wendbaarheid te
kort om de kleinere wagens in
de groene gedeelten te volgen.
En juist die bospassages kosten
me veel tijd. Op dit moment
weet ik echter nog niet hoe de
route zal lopen. Belangrijk is
ook de onderlinge stijd voorin.
Hoe meer snelle wagens voorin
hoe liever. Laat ze mekaar
maar kapot rijden. Een sterk
punt van de truck is toch ook
zijn degelijkheid. Hoe langer de
etappe is, hoe meer kans dat er
bij de personenwagens iets ka
pot gaat. Maar de geruchten
gaan dat de klassementproeven
korter worden en dat er meer
n ée gaarkeuken, die
t|Fe dag weer verse soep,
r;Voer en vruchten op sap
En De vaste volgers
wen niet op of om. Ze eten
K 6 door en laten de rest-
de jeugd. Bij een
r®mer spoken toch
L de verschrikkingen
m Afrikaanse honger
den door het hoofd. De
"'Passing en ontnuchte-
8 verloopt echter snel.
meter verderop wor-
l?6 etensresten door de
iij aars, verder verhan-
atiri!n gedankte binnen-
t,dn Wijken meer waard
f'vn.
„bevolking in Mali reageert
■siast op de rallykara-
e schooiende jeugd
heeft de dag van haar leven en
overal worden de'rijders vrien
delijk nagewuifd. De souve-
nierhandel tiert er even welig
als op de dijk in Volendam. In
januari 1987 is er van honger en
ellende geen sprake. Pratend
met de rijders over de situatie
ter plekke, heeft iedereen de
mond vol over de stelende en
rovende lokale jeugd. Bij toer
beurt bewaken de teamleden
de bezittingen en een motorrij
der durft zelfs zijn laarzen niet
uit te doen wanneer hij zich te
ruste legt. Het bivak afscher
men met rood-witte linten
helpt niet en het ontbrak er nog
maar aan dat het aan alles
denkende Peugeot geen parti
culiere bewakingsdienst mee
had genomen. Wij zijn goed en
zij zijn slecht. Gerustgesteld
vervolgt de moderne karavaan
dan ook haar weg.
Volgens NOVIB-medewer-
ker Wil de Wolf is het echter
allemaal slechts schone schijn.
„Die gastvrijheid is nu eenmaal
kenmerkend voor de Toeareg-
bevolking. Op het eerste oog
staat men er dus positief tegen
over, maar in werkelijkheid
zijn de mensen erg kritisch. In
Senegal heeft men nog de min
ste problemen met de rally,
men ervaart het daar als een
spektakelstuk, maar in Mali
heb ik diverse mensen gespro
ken die de rally gewoon waan
zin vonden."
De Wolf is in oktober nog in
Mali geweest. De rally verblijft
een week in het Sahel-land. De
oogst was vorig jaar geslaagd,
maar dit keer is de situatie echt
beroerd. De Wolf: „Maar ik be
twijfel of de rijders zich daar
iets van aan trekken. Er is
maar de helft van de regen ge
vallen die nodig is voor een re
delijke oogst. De voedselpro-
duktie is niet onvoldoende en ik
verwacht vanaf februari ern
stige hongerproblemen."
De plaatselijke bevolking is
de rally volgens De Wolf liever
kwijt dan rijk. „De mensen
spreken echt van een waanzin.
Ik heb net een film binnen ge-
zijn er echt maar een paar. Het
schrijnende is dat de rest van
de bevolking er voor moet boe
ten. De Europeanen kunnen
bijvoorbeeld veel beter hun
eigen brandstof meenemen, zo
als enkele topteam dat ook
doen. Die paar pomphouders in
een etappeplaats verdienen erg
veel geld. De keerzijde van de
medaille is dat er voor de rest
van de bevolking gedurende
drie maanden geen brandstof
te krijgen is. Of neem de schade
aan wegen en bruggen. De ral
lykaravaan veroorzaakt golf
patronen in de weg, waardoor
ze voor de bevolking lange tijd
niet meer bruikbaar zijn. Ken
nelijk betaalt de organisatie
aan de betreffende landen
schadevergoedingen uit, maar
nogmaals de bevolking merkt
er niets aan. Enkele jaren gele
den is in Mali een brug stukge
reden. Ik weet dat Thierry Sa
bine de regering een schade
vergoeding heeft betaald. In
oktober was die brug echter
nog steeds niet hersteld. Ik
denk dat de organisatie haar
zaken op regeringsniveau goed
voor elkaar heeft, maar de be
volking lijdt er onder."
Desondanks blijven de Toea-
regs een gastvrij volk. Maar
volgens De Wolf zal de plaatse
lijke bevolking altijd kritisch
tegenover de moderne kara
vaan blijven staan. De NOVIB-
medewerker haalt een type
rend voorbeeld aan. Een arme
boer werd vorig jaar aange
sproken door een motorrijder
die de weg wilde weten. De
boer wees hem vriendelijk op
de juiste route en kreeg slechts
een snerpend motorgeluid en
een stofwolk als dank. De boer
bleef verbouwereerd achter.
Hij had verwacht dat de mo
torrijder wel even binnen zo
komen als blijk van dank en
vriendschap. Maar Europeanen
hebben haast, zeker wanneer
ze op avontuur zijn in 'hun'
zandbak. En haast is een begrip
dat een woestijnbewoner niet
kent.
verbindingskilometers komen.
Die korte specials zijn zonder
meer een nadeel voor de
vrachtwagens."
Vorige week zaterdag maakte
organisator TSO in Parijs de
definitieve route bekend. Het
schema bestaat overwegend uit
zand en bergetappes. Toch
stemde de uitgestippelde route
navigator Yvo Geussens niet
tot groot optimisme. „Het te
gendeel zelfs. Het valt me te
gen. De groene zone wordt wel
grotendeels gemeden, maar
daar staat tegenover dat de
klassementsproeven korter
zijn. TSO wil in haar tiende
jaar blijkbaar alle hoofdsteden
aandoen. In de omgeving van
die steden kun je gewoon niet
op snelheid rijden. Het gevolg
is dat nog maar tweederde van
de rally op snelheid wordt ge
reden. Vorig jaar was dat nog
tachtig procent. Juist die ver
bindingsstukken zijn het ge
vaarlijkst. Op de 'special' zelf is
iedereen op en top geconcen
treerd. Iedere minuut telt daar.
Wanneer na de finish nog eens
een stuk van tweehonderd ki
lometer gereden moet worden,
verslapt de aandacht. Logisch,
er valt niets meer te winnen.
En juist dan is de kans op een
ongeluk groot."
De Belgische navigator is te
vreden met het grote aantal
zandetappes en is eigenlijk
maar voor één rit bang. „De
etappe tussen Bamako en
Kayes is erg slecht Ik heb hem
ooit al een keer gereden en hij
zit vol met rotsen en bomen.
Het is de enige groene etappe
en dus een nadeel voor ons."
DAF was vorig jaar een klasse
apart bij de vrachtwagens.
Toch is men in Geldrop niet op
de lauweren gaan rusten. Sa
men met Jan de Rooy en diens
grote vertrouweling Wim Hen
driks werd een compleet nieuw
wagenpark opgebouwd. „Stil
stand is nu eenmaal achteruit
gang", merkte Jan de Rooy op.
Het winnende concept van de
Turbo Twin bleef grotendeels
gehandhaafd. Toch zijn er
enorme vorderingen gemaakt.
Uitgangspunt was opnieuw
een vierwielaangedreven wa
gen, voorzien van twee turbo
motoren met een totaal gewicht
van iets boven de tien ton.
Meest opvallende verandering
is de toevoeging van een derde
turbogang op de wagen van De
Rooy. De truck krijgt daardoor
vooral in de lagere toerentallen
veel meer trekkracht Het ver
mogen wordt door de derde
turbo opgeschroefd van 990 pk
naar 1220 paardenkrachten.
Een gigantische hoeveelheid,
die de truck binnen achteneen-
halve seconden van nul naar
honderd km/u laat acceleren.
De Rooy: „Veel pk's ja. Maar
het grote gewicht blijft het na
deel. Ik heb 120 pk per ton ge
wicht tot mijn beschikking, de
Peugeots 150."
De top van 180 km/u noemt
John Hondebrink van onderge
schikt belang. „Belangrijker is
hoe lang je met een grote snel
heid kunt blijven rijden, zon
der dat de auto kapot gaat." De
truck van Jan de Rooy heeft
een extreem stijve constructie
meegekregen. Doordat alleen
de wielophanging 'leeft', ko
men alle krachten ook op de
wielen terecht. De afvering is
een geval apart John Honde
brink: „Iedere route vereist
weer een andere afstelling.
Toch moet je een gemiddelde
afstelling vinden. Je kunt het
risico niet nemen om de vering
de hard af te stellen. De onder
bond kan immers plotseling
veranderen."
Op verzoek van Jan de Rooy is
de cabine-vering verwijderd.
Hondebrink: „Jan wil gevoel
met de wielen houden en kan
dat alleen maar wanneer je de
cabine stijf op het chassis mon
teert." De bestuurdershut is
overigens lager dan in voor
gaande jaren, toen De Rooy
nogal eens problemen kende
met laag hangende takken.
Verdere verbeteringen zijn een
zogenaamde easy-shift ver
snellingsbak, die het mogelijk
maakt om de beide motoren
simpel en uiterst synchroom te
schakelen. De Turbo Twin XI
heeft negen versnellingen, on
derverdeeld in een lage en hoge
groep, plus een kruipversnel-
ling. Met het het elektro-pneu-
matische systeem kan De Rooy
ook vast de volgende versnel
ling kiezen.-
Uiteraard is veel gedaan aan
gewichtsbesparing door toe
passing van moderne materia
len. Alle inspanningen stonden
bijna allemaal in het teken van
één aspect, een betere accelera
tie. Een stijf, licht chassis
brengt zoveel mogelijk vermo
gen naar de wielen en door het
voorkiezen van de volgende
versnelling gaat bijna geen
kracht (tijd) verloren door ont
koppelen en schakelen.
DAF stuurt in totaal twee
rallymonsters de woestijn in.
De Turbo Twin XI en de Turbo
Twin X2, respectievelijk be
stuurt door Jan de Rooy en
Theo van der Rijt Het enige
onderlinge verschil is het ver
mogen. De XI levert door de
driedubbele turbo per motor in
totaal 1220 pk, de X2 door de
oude dubbele turbo 990.
y
Over geld wordt niet gespro
ken. De meest opmerkelijke
uitspraak komt van Jan de
Rooy, die altijd heeft beweerd
ook zonder DAF door te willen
gaan. Op de vraag of die stel
ling van enkele jaren geleden
nog steeds opgeld doet, ant
woordt De Rooy: „Natuurlijk.
Wanneer DAF stopt, ga ik ge
woon door. Iedereen gaat te
genwoordig op vakantie. Pa
rijs-Dakar is mijn vakantie."
Voor de truckbouwers uit Gel
drop is Dakar zeker geen va
kantiebestemming. Voorlichter
Theo Schaapveld: „Het gaat
voornamelijk om de naamsbe-
kend die je uit een dergelijk
evenement haalt. Uiteraard is
Afrika een interessante markt
voor ons, maar we gaan er niet
uitsluitend heen om de ge
schiktheid van onze wagens
onder Afrikaanse omstandig
heden te bewijzen. Dat kan ook
niet. De wagens waarmee we
racen, zijn nu eenmaal niet te
koop. Daar schamen we ons
ook niet voor. We hebben er
geen moment bij stil gestaan
om de wagen te vermommen
als een normale vrachtwagen.
Iedereen mag zien dat het een
proto is. Alleen die cabine, ja.
Inderdaad, daar hebben we een
cabine van onze nieuwe 95-se-
rie voor gepakt. In die zin is de
herkenbaar wel iets vergroot."
(ADVERTENTIE)
kregen en daarin wordt het
contrast treffend weergegeven.
Het toont een lokaal ziekenhuis
met een tekort aan alles. Op het
moment echter dat een ge
wonde rallyrijder wordt bin
nengedragen, stappen vijf dok
toren binnen met een overvloed
aan medicamenten. Ik sprak
ook een hotelhouder in Gao.
Die vond het waanzin dat al
leen de organisatie al 20 mil
joen gulden kost, terwijl er nog
zoveel geld nodig is voor ont-
wikkelingsproj ecten".
Thierry Sabine, de vorig jaar
omgekomen bedenker van 'Le
Dakar' heeft zich altijd sterk'
gemaakt voor ontwikkelings
hulp. De Wolf lacht er om: „Ze
hebben vijftig putten geslagen,
maar zonder enige begelei
dende hulp. Aan de andere
kant hebben ze blijkbaar wel
oog voor de problemen. Ik weet
dat de regering van Niger 20
miljoen CFA (twee ton) heeft
ontvangen als waarborg. Waar
het geld gebleven is, weet ech
ter niemand, het is in ieder ge
val niet besteed aan het herstel
van de schade."
Volgens De Wolf zijn maar
enkele autochtonen echt blij
met de rally. „De mensen die er
wat aan verdienen. Maar dat
START EXTRA VOORDELIG MET
DE AAMBIEDINGEN VAN RODELCO
IBM-PS/2 model 30
i/oor boekhouding en
eenvoudige fakturering
IBM Proprinter
Univers Unit 4 software
Normaal f 10.910.-
Uw speciale prl|t:
19.995.- (excl. BTW)
IBM-PS/2 model 50
naast boekhouding ook
intensieve goederenstroom
en fakturering
IBM Proprinter
Univers Unit 4 software
Normaal 14.404.-
Uw speciale prijs:
ƒ12.995 (excl. BTW)
Inclusief dag instructie
Deze actie is geldig tot 1-2-1988
RODELCO
electronics
Takkebljsters 2.4617 BL BREDA
Tel. 076-764911. Telex54195
Fax. 076 710029
