BRT geeft les in
'goede manieren'
Persbureau Belga
breekt met BRT
A£TTE 'AFRIKA NU' MIKT VOORAL OP INFORMATIE
NATIONALE
A KT I E
Den Haag
door
Schrijfster Marguerite
Yourcenar overleden
De koninklij ke lach
NOS en Nationale Ballet
gaan nauwer samenwerken
ram op het gebied van
- als schadeverzeke
GIDS 1 ZATERDAG 19 DECEMBER 1987
DEN HAAG - De nationale actie 'Afrika Nu' lijkt
heel bescheiden en voorzichtig op gang te komen.
Transporten
Aanval
Noodhulp
Op de vlucht
jters betaalbaar-
Icadémiegen tot M V£m de
Sinemus overleden
Freak
A5
rken bij RVS Verzekerin-
i dienst bij een van de
irzekeringsmaatschap-
land.
ctieve en modern ge
5 maatschappij, waar
n tweeduizend mensen
den.
brie
„Eigenlijk was ik veertig jaar met één fi
guur bezig. Alleen de gekken gaan zo lang
met hetzelfde door"
Marten Toonder, tekenaar
DE STEM
G1
Sober en zonder 'rotbeelden'
Door Rinze Brandsma
Geen sensationele plannen voor wereldwijde popfesti
vals, niet de kijkers schokken met gruwelijke beelden
waar je hart van stilstaat, maar rustige informatie in een
dagelijks Afrika-journaal. Heel anders dan de vorige
grote inzamelingsactie voor noodhulp aan dat door oor
logen en hongersnood geteisterde werelddeel.
De afgelopen week brachten
Joop van Zijl en Kiki Turpijn
elke avond een uitzending van
tien minuten, waaraan de om
roepen bijdragen leverden en
waarin bekende Nederlanders
ils Bert Haanstra, Angela van
de Dolly Dots en Bennie Joling
van Normaal vertelden van
hun ervaringen in het ontwik
kelingswerk. Kunstenaars heb
ben een wandschildering van
vele meters aangebonden en
namens Joop Zoetemelk wor
den zeefdrukken verkocht.
Maandagavond is op Neder-
1 van half negen tot tien
uur de afsluitende uitzending,
gepresenteerd door Joop van
Zijl en Bona Hofstra. Achter
gronden en actualiteiten uit
Afrika vormen de hoofdmoot
Verder zijn er interviews en
muzikale intermezzo's en wor
den de kijkers steeds op de
hoogte gehouden van Afrika-
activiteiten in Nederland en,
uiteraard, de opbrengst
Rond de jaarwisseling '84/'85
brandde 'Eén voor Afrika' op
onze beeldschermen en raakte
onze harten en beurzen. De op
brengst in Nederland was gi
gantisch: 70 miljoen, door het
ministerie aangevuld tot een
ronde 100 miljoen. Zo'n op
brengst is nu niet opnieuw
haalbaar en de organisatoren
doen het ook anders.
„Één voor Afrika was een
groot succes, maar herhaling
nu zou een mislukking worden.
De hulporganisaties hebben nu
vooraf overlegd met de omroe
pen, toen duidelijk werd dat
acute voedselhulp opnieuw no
dig is. De omroepen waren er
«ik voor beducht, niet in her
haling te vallea We leggen nu
vooral uit, waaróm weer een
actie nodig is. Zonder spekta
kel, zonder een groots popfesti
val dat destijds op zichzelf al
een grote kick gaf."
Marcel Vergeer, voorlichter
"P het Haagse hoofdkantoor
van het Rode Kruis en centrale
woordvoerder bij 'Afrika Nu',
eegt dat de Afrika-journaals
ditmaal niet zulke schokkende
heelden van door de honger
dervende mensen laten zien als
eind '84. „Wij willen op
Joop van Zijl: presentatie.
- FOTO ANP
tijd helpen en zo de honger en
die gruwelijke beelden zien te
voorkomen."
Een paar vragen waar de kij
ker en krantelezer óók mee zit
Hoe wordt je geld besteed, ko
men de voedseltransporten ook
werkelijk aan bij de mensen
die het nodig hebben?
„Die vraag proberen we ook
steeds in de uitzendingen mee
te nemen. Met bijvoorbeeld
filmopnames van het inladen
van voedseltransporten in
Europese havens, aankomst en
uitladen in Afrika, de trans
porten verder het land in. Onze
oproep om de wegen in Ethio
pië te openen heeft geholpen.
Van beide kanten, regeringsle
ger en opstandelingen, hebben
we de schriftelijke garantie dat
de Rode Kruis-konvooien vrije
doorgang krijgen. Op voor
waarde dat die goed herken
baar zijn, geen wapens bij zich
hebben, de tijdschema's van de
transporten melden, eventueel
de lading tevoren laten contro
leren."
Maar niet lang geleden werd
toch nog een voedselkonvooi
halverwege aangehouden en in
brand gestoken, trucks, voed
sel, alles verloren? Wie zegt dat
het nu wel lukt?
die landen een hoofdrol.
Hoe zit het met journalisten,
die ter opwekking van de actie
verslag willen doen van de si
tuatie daar, maar het land niet
in mogen? „Dat was één jour
nalist, die er op goed geluk
naar toe ging. Alle anderen
hebben een visum gekregen."
Er spelen politieke problemen
mee, ook bij de hulpverlening.
Ethiopië heeft een marxistisch-
leninistisch regime. En voor
Addis Abeba bestóét de op
stand in het noorden niet. Over
de oorlog mag niet geschreven
worden. Overigens verleent
ook de Sowj et-Unie hulp en
vliegt voedsel binnen met 3 Tu-
polevs.
„Als een regering zegt: wij
willen geen hulp, dan kunnen
en willen wij ook niets doen.
Maar daar lijkt het niet op.
Alle landen werken mee."
„Dat was een VN-konvooi,
begeleid door militairen van
het Ethiopische regeringsleger.
Dat trok een aanval van de be-
vrijdingsguerilla aan. Onze
konvooien gaan onbewapend
en onder eigen begeleiding."
Voor Ethiopië heeft het Rode
Kruis 105 vrachtwagens te be
schikking, die er nu al voedsel
transporten uitvoeren.
Tweede brandende vraag.
Worden we niet moe van wéér
een grote hulpactie? Je merkt
zelf, dat je steeds lauwer rea
geert.
Marcel Vergeer: „Vandaar
dat wij vooral de mensen infor
meren. Niet tranen opwekken
door rotte beelden. Zo'n dra
matisch effect werkte wel bij
Één voor Afrika, maar dat
werkt maar één keer. Je mag je
afvragen of dat schokeffect wel
goed is. Het is beter, de mensen
te laten beseffen dat zij ook
verantwoordelijk zijn voor het
lot van de mensen elders op de
wereld. De gevolgen van hon
ger, oorlog en roittigheid komen
zo dichter bij je bed."
Hoewel het logo van de actie,
met een uitroepteken op de
plek van Ethiopië/Eritrea, an
ders suggereert betreft 'Afrika
Nu' een groot aantal landen. De
noordelijke Sahel-zone (onder
de Sahara) plus een brede band
van landen boven Zuid-Afrika.
Getroffen door droogte en dus
hongersnood, alles kaalvre
tende sprinkhanenplagen,
maar ook door oorlog - en soms
door een combinatie daarvan.
Want door de burgeroorlogen
stokt ook de hulpverlening.
Ethiopië heeft hard hulp nodig,
maar bijvoorbeeld ook Mozam
bique. Hele volksstammen zijn
daar door de oorlog massaal op
de vlucht geslagen en hebben
de neiging, steeds door te blij
ven trekken. „Zij komen niet
tot rust Ze hebben niets meer,
trekken naakt door het lege
landschap."
De vluchtelingen klonteren
samen en vormen primitieve
kampen. Maar voedsel is daar
niet en kan er maar moeilijk
gebracht worden. Besmette
lijke ziektes breken uit „Wij
willen voedsel brengen op de
plekken waar de mensen thuis
horen. Het beste kunnen ze te
rug naar hun thuisgronden.
Anders blijven ze in de kampen
hangen. Je kunt nagaan, hoe
serieus de situatie is. Anders
verlaat je niet huis en haard en
laat alles over aan rovers."
Het gaat om een nationale
actie. Wel zijn soortgelijke
Afrika-acties aan de gang in
Engeland, Zweden en Dene
marken. Ethiopië speelt in al
Nog een vraag: alweer nood
hulp. Gaan landen daar niet te
veel op leunen?
Woordvoerder van 'Afrika
Nu' Vergeer: „Dat gevaar
dreigt, ja. Maar mensen ster
ven van de honger. De situatie
is mensonterend. Het is onze
humanitaire plicht, hen aan
voedsel te helpea Het is waar
dat het gevolg vaak apathie is.
Dat zie je aan de gezichten van
de mensen. Maar wij proberen
als hulpverleners wel degelijk
weer een structuur van zelf
voorziening op gang te bren
gen. Dat is moeilijk en duurt
lang door die apathie. Voor je
die doorbreekt, voor de mensen
weer eigen initiatieven durven
nemen, moet je ze weer hoop
geven."
De voedselhulp zal vooral
per truck moeten. Een lucht
brug is peperduur: één Hercu
les in de lucht kost per maand
600.000. Wegvervoer is hon
derdmaal goedkoper. En om
van het vliegveld de voedsel
hulp verder te transporteren
zijn toch ook weer trucks no
dig.
Komen op de prille actie al
reacties los? „Overstelpend
veel. Verenigingen, sportclubs
laten weten dat zij marathons
organiseren, popfestivals
waarvan de opbrengst voor de
actie is. Scholieren vooral ver
zinnen slimme inzamelingen,
bijvoorbeeld via het uitgeven
van aandelen. Of ze roepen op,
geen vuurwerk te kopen maar
het geld op Giro 555 te storten.
Bedrijven maken het geld voor
kerstcadeau's over. 'Afrika Nu'
begint heel goed te lopen."
nog professioneler,
n ATARI.
Fan vandaag: 2 of 4 Mb RAMI
cro-processor. Volledig
orbereid voor uitbreidi0gen
>8881Ingebouwde Real-
ick-up', Bit-BLT Chip
werking van data-gegevens-
Irive, 720 Kb dubbelzijdig-
is DMA protocol met data
1.33 Mb/sec.
de ATARI MEGA ST over I
-iendelijkheid. Ergonomis'
lord berekend op intensief
mTOS met GEM.
irdt geleverd met een mt"101
Een zwart/wit monitor va" I
ikale lijnfrequentie van 71 Hf
absoluut rustig beeld.
jat kan met de ATARI
nologie van vandaag.
ïcial ATARI PC-Dealers',
272.
TARI
PARIJS/DEN HAAG
(DPA/ANP) - De Frans-
Amerikaanse schrijfster
Marguerite Yourcenar is
in de nacht van donderdag
op vrijdag op 84-jarige
leeftijd overleden na een
lange ziekte.
Yourcenar, die vooral bekend
werd met had boek 'Mémoires
d'Hadrien' (1951), is die voor
naar oeuvre diverse malen
[net literaire prijzen be
kroond.
Marguerite Yourcenar,
Pseudoniem van Marguerite
Cleenewerck de Crayencour,
werd op 7 juni 1903 geboren in
Brussel als dochter van de
"anse vader en een Belgi
sche moeder. Zij emigreerde
naar de Verenigde Staten,
Waar zij in 1947 de Ameri-
aanse nationaliteit aannam.
Zij debuteerde met de mo
ralistische roman 'Alexis, ou
frnité du vain combat'
U929)waarin het thema van
Homoseksualiteit wordt be
sproken. In 1980 werd zij als
nwste vrouw gekozen als lid
an de Académie Frangaise.
had altijd met met een ze-
«re minachting over de 352
.ar °ude literaire instelling
Ebroken en toen deze voor
J" de deuren open-
am voor vrouwelijke
.ST' Yourcenar dat zij
^.accepteerde uit be-
niÜ jd'In I960 nam zij op-
aanT franse nationaliteit
varii tegenheid van haar
Zowel 'Mémoires d'Ha-
drien' als 'L'Oeuvre au noir',
dat in 1968 uitkwam, zijn ro
mans die gesitueerd zijn in de
geschiedenis, respectievelijk
het Romeinse Rijk in de 2e
eeuw en Brugge in de 16e
eeuw. Maar door de universa
liteit van hun thema - de
mens die worstelend tracht te
ontsnappen aan de beperkin
gen en vooroordelen van zijn
tijd - overschrijden deze wer
ken ruim de kaders van de
historische roman.
In de jaren '70 creëerde
Yourcenar een nieuw genre,
de dichterlijke genealogie,
met 'Souvenirs pieux' (1974)
en 'Archives du Nord' (1977).
In deze 'autobiographie fami
liale' verwijst zij onder meer
naar haar kinderjaren, die zij
tot haar negende doorbracht
in het Frans-Vlaamse heu
velland.
De schijfster beoefende alle
literaire genres en maakte
ook gewaardeerde vertalin
gen van Griekse en Ameri
kaanse schrijvers als Con-
stantin Cavafy, Virginia
Woolf en Henry James. Be
halve romans en vertalingen
heeft zij essays, gedichten en
toneelstukken op haar naam
staan.
Yourcenar, die in de loop
der jaren bekend werd als een
'humanist van de 20e eeuw',
ontving in 1968 de Prix Fémi-
na, in 1972 de Grand Prix Lit
téraire de Monaco gevolgd
door de Grand Prix national
des lettres (1974) en de Grand
Prix de littérature de l'Aca-
Marguerite Yourcenar.
démie frangaise (1977). In 1982
werd haar de Erasmus-prijs
toegekend.
De schijfster, die wanneer
zij niet reisde, in een landhuis
op een eiland Mount Desert
voor de Canadees-Ameri
kaanse kust woonde, overleed
na vijf weken in een zieken
huis op dit eiland te hebben
gelegen. In het verleden heeft
Yourcenar ook Franse litera
tuur gedoceerd. Zij is vaak
getipt als een sterke kandi
daat voor de Nobelprijs voor
de literatuur, maar in 1985
werd uiteindelijk toch de
Franse romanschijver Claude
Simon de uitverkorene voor
deze hoogste internationale
literaire onderscheiding.
Van onze RTV-redactie
De BRT gaat de kijkers goede
4 januari zendt de Belgische
reeks korte programma's uit
'Kurtoisie', genoemd naar de
hem.
'Kurtoisie' is allerminst be
doeld als serieuze poging om
het volk hoffelijkheid te leren.
Zo worden problemen aange
pakt als de vraag of je tijdens
een etentje het interieur van je
gastvrouw kort en klein mag
slaan.
Centraal in de reeks korte
programma's staat ene heer
Hilaire Sfeermaeckers, kaar
sen-fabrikant. Kurt Van Eeg-
hem speelt deze heer Sfeer
maeckers, maar hij zet in elke
aflevering nog twee, soms zelfs
drie of vier andere typetjes
neer.
De heer Sfeermaeckers is
een wereldvreemde jonker die
DEN HAAG (ANP) - De
kunstschilder Wim Sinemus
is in de nacht van donder
dag op vrijdag in zijn woon
plaats Den Haag op 84-ja-
rige leeftijd overleden.
Sinemus genoot erkenning in
binnen- en buitenland. Sine
mus was in de periode na de
Tweede Wereldoorlog een van
de eersten in ons land die ab
stract werkte. Hij richtte in
1947 de eerste avantgardisti-
sche beweging 'Vrij Beelden'
op.
De tv heeft ons deze week verschillende keren duidelijk ge
maakt dat koninginnen en prinsen ook maar gewone men
sen zijn. Het begon vorige zaterdag al in het NCRV-pro-
gramma 'Daar zeg je zowat', waarin een vast forum wat
babbelt over probleempjes en jeugdherinneringen. Forumlid
Daan Modderman, ooit stalbeheerder in dienst van de ko
ninklijke familie, moest vertellen of hij wel eens iets grap
pigs had meegemaakt met prins Bernhard.
„Jazeker, maar als ik dat vertel, knippen jullie het er toch
uit", zei Daan, maar hij mocht gewoon verdergaan. „De
prins gebruikte het spreekwoord: Beter één vogel in de hand
dan tien in de lucht. Nou, zei ik, het gewone volk zegt het
heel anders. Qja, vroeg hij, wat zegt het gewone volk dan,
Daan? Ik zei: gewone mensen zeggen: Beter één (dan zwelt
opeens het deuntje van het programma aan en is het vol
gende woord onverstaanbaar) in de hand dan de lucht van
tien.
De NCRV had de zin van Modderman er niet uitgeknipt,
maar het woord waar alles om draaide (een woord van drie
letters voor het geslachtsdeel van de vrouw) weggecensu-
reerd. Dat is leuk, Daan, die moet ik onthouden, had de prins
nog gezegd.
De koningin van het Nederlandse lied, de Zangeres zonder
Naam, was zondag aan de beurt. Sonja Barend wilde zo
graag van haar horen dat ze vreselijk progressief was en de
hele maatschappij zou willen veranderen. Maar de Zangeres
wilde niet eens zeggen op welke partij ze stemde. Ze deed al
les voor haar publiek. De VARA, die haar de laatste tijd als
pronkstuk is gaan gebruiken, had kunnen weten dat Mary
geen schokkende meningen verkondigt. „Ik zeg al jaren lang
hetzelfde", zei de Zangeres toen ze naar oude interview-
beelden keek. Haar man Jo mocht even binnenkomen. Hij
vergeleek zijn onderdanige rol met die van 'prins Philips' en
kon zich de problemen van prins Claus goed voorstellen.
Prins Claus en koningin Beatrix kregen we maandagavond
in beeld tijdens het 'Gala van de eeuw' ter gelegenheid van
het 100-jarig bestaan van Carré. Het was een vorstelijke uit
zending, want we kregen een mededeling in beeld dat het
programma mede mogelijk was gemaakt door de Konink
lijke Luchtvaart Maatschappij (KLM). Een opmerkelijke
vorm van sponsoring, maar 'concurrent' Martinair zal er
niet mee zetten, want deze 'andere luchtvaartmaatschappij'
mag in de Honeymoon Quiz uitgebreid wapperen met vlieg
tickets naar Amerika.
Het Gala was een goed verzorgde reis, dat wel. Prins Claus
kon er niet zo om lachen, maar Beatrix lag dubbel toen An-
dré van Duin het waagde deze mop te vertellen: „Een
vrouwtje wil een huwelijksadvertentie in de krant zetten. Ze
gaat naar de krant en geeft de advertentie op. Komt in orde,
zegt de man van de krant, u wilt 'm er vanavond al in heb
ben?" Kort en schuin, maar er was niemand die er zich aan
stoorde. Wie kan nog beweren dat onze koninklijke familie
in een glazen huisje woont?
Ook als gemeenteraadslid hoef je je niet te schamen voor
deelname aan een tv-spelletje. Een Bredaas raadslid speelde
mee in de quiz van Ron en won de allergrootste prij zen. Voor
welke partij ze in de raad zit, vertelde ze niet. Het is de
PvdA. Die dingen gebeuren nu de VARA niet meer voor de
rode familie zorgt. De tv is van ons allemaal, of je nu een
hele hoge bent of een tapper van laag-bij-de-grondse mop
pen.
BRUSSEL (ANP) - Het is zo goed als zeker dat de Belgi
sche radio en tv het met ingang van 1 januari zonder het
nieuws van het nationale persagentschap Belga moeten
doen. De raad van bestuur van Belga heeft namelijk be
sloten het contract met de omroep op te zeggen.
manieren bijbrengen. Vanaf
televisie na het nieuws een
over etiquette onder de titel
presentator Kurt van Eeg-
in zijn kasteel mijmert over de
teloorgang van de etiquette.
Die beleefdheidsregels en om
gangsvormen zijn vastgelegd
in even deugdelijke als om
vangrijke boeken. De heer
Sfeermaeckers toont ons de eti-
quetteverwildering in wat hij
als barbaarse kringen be
schouwt, om ons dan duidelijk
te maken hoe het wél hoort.
Is presentator Kurt van Eeg-
hem zelf een etiquette-freak?
„Ik ben er zeker niet de man
naar om mijn medemensen
een strikte naleving van de
etiquette op te leggen. Maar
zelf houd ik wel van be
paalde regels, ja. Ik ervaar
etiquette als een middel om
ons leven en onze omgangs
vormen te veraangenamen.
Wat Kurtoisie betreft: eti
quette is hier slechts een
aanleiding om onze sketches
aan op te hangen."
Is Kurtoisie een vorm van
beschaafd amusement? Van
Eeghem: „Kurtoisie wordt
uitgezonden na het Jour
naal. Het wil dus een opkik-
kertje zijn na alles wat we
vernamen en gezien hebben
in het nieuws. Een bittertje
na die zware schotel. Een
vorm van détente na al die
ellende in de wereld."
„Tenzij er op de valreep nog
een akkoord wordt bereikt over
aanpassing van de tarieven, zal
het Agentschap Belga op 31 de
cember 1987 om 24.00 uur de
doorseining van zijn nieuws
diensten aan de BRT (de Ne
derlandstalige omroep), de
RTBF (de Franstalige) en de
BRF (de Duitstalige) stopzetten
en daarmee een einde maken
aan het bestaande contract met
de nationale radio en televisie",
zo wordt in een mededeling van
Belga gezegd.
Belga vindt dat de omroepen
te weinig betalen. Het persbu
reau zegt dat bijvoorbeeld de
BRT slechts het equivalent be
taalt van wat aan een middel
grote krant wordt berekend en
dat persbureaus in landen als
Nederland, Zwitserland, Oos
tenrijk, Noorwegen, Denemar
ken, Finland en Zweden in de
regel van de omroepen een
veelvoud ontvangen van het
bedrag dat Belga van
BRT,RTBF en BRF samen
krijgt.
De directie en de raad van
bestuur van het persbureau
zeggen het te betreuren dat er
in het gesprek met de omroe
pen geen vergelijk is bereikt en
dat er nu in Europa de
hoogst uitzonderlijke situatie
ontstaat dat openbare radio- en
televisiezenders geen gebruik
meer maken van de diensten
van het nationale persbureau.
De omroep heeft laten weten
het met de argumenten van
Belga niet eens te zijn. Belga
wilde zijn inkomsten uit de
contributie van de omroepen in
vier jaar tijd verdubbelen tot
40 miljoen frank (ruim twee
miljoen gulden). „Dat vinden
wij niet billijk en wij kunnen
het niet betalen", zegt de BRT,
die meent dat een vergelijking
met omroepen in het buiten
land niet opgaat omdat men
daar in de regel over veel meer
geld beschikt. „Wij hebben
voorgesteld onze bijdrage met
vier procent te verhogen en dat
percentage te koppelen aan de
index. Maar daar heeft Belga
geen genoegen mee genomen",
aldus de BRT.
AMSTERDAM (ANP) - De Nederlandse Omroep
Stichting (NOS) gaat nauwer samenwerken met het
Nationale Ballet (NB) in Amsterdam. Daartoe heb
ben beide partijen in het Amsterdamse Muziekthea
ter een intentieverklaring ondertekend.
Deze voorziet erin dat de NOS, overigens zonder enige ver
plichting op zich te nemen, minimaal twee produkties van
het Nationale Ballet per seizoen opneemt. De NOS zal de
keuze bepalen. De omroepstichting verplicht zich daarbij
niet deze opgenomen produkties ook te gaan uitzenden,
hoewel dat wel in de bedoeling ligt.
Beide partijen hebben de voorkeur uitgesproken voor
opname van de balletprodukties in de omroepstudio's in
Hilversum, omdat de technische faciliteiten voor opname
in het Muziektheater niet aan de gewenste vereisten vol
doen. Zo levert het plaatsen van de camera's de nodige pro
blemen op.
Rechtstreekse uitzendingen van balletvoorstellingen zal
slechts in bijzondere gevallen gebeuren. Naast het opne
men van produkties van het Nationale Ballet laat de inten
tieverklaring ook de mogelijkheid open voor gezamenlijke
produkties (co-produkties) van NOS en het Nationale Bal
let.
