UITBLAZEN
Middenamerikaans vredesproces op losse schroeven
Ex-koningin van Italië terug na ballingschap van 40 jaar
Klagende patiënt knapt nog steeds af op machtsblok
even
Dialoog opgeschort
TUCHTRECHT NOG STEEDS BESCHERMENGEL MEDISCHE STAND
ADVIES W
'Soldaat is s
De positie van
Pers-social
met saté
NICARAGUAANS LEGER ZOU MET SOVJET-HULP STERK WORDEN UITGEBREIDI
DE STEM achtergrond donderdag 17 december 1987
-DESTEM-
IdESTEM binnenla
)EN HAAG (ANP) - De
ig Nationale Sporttotalis
iene Loterij Nederland/
[orgaan Financiële Acties
[het beste opgaan in één Sti
rij Nederland.
te
DE originele battle
dress van prins
Bernhard, die hij in
de oorlog droeg als Air Vi
ce-Marshall van de Royal
Air Force, wordt in het ko
mende seizoen een van de
nieuwe pronkstukken van
het opvallend actieve Mili
taire Luchtvaart Museum
Soesterberg.
Een van de bijkomstigheden
van dit jaargetijde is dat je, als
je dat zou willen, van de ene
kerstparty naar de andere pers-
borrel kunt lopen. Iedere cote
rie heeft rond Kerstmis of de
jaarwisseling zo haar informele
bijeenkomst. Men kent dat wel:
'even bijpraten in een informeel
sfeertje'. 'De dingen nog eens
op een rijtje zetten bij een
glaasje en een hapje'.
Het Militaire Luchtvaart
Museum vormt daar geen uit
zondering op, al heet de infor
mele bijeenkomst met de lucht
vaartpers daar, naar de aard
van de luchtmacht, een pers-so
cial Social is de afkorting van
het al sinds de oorlogsjaren in
zwang zijnde social evening. In
de meer traditionele betekenis
van die Engelse term is de so
cial evening een uit de mess-pot
betaalde gezellige avond voor
de leden van de mess en hun
dames en eventueel introdu-
cées. Even traditioneel is dat
daarbij rijst met saté op tafel
komt. Afgekeken van de mari
ne, dat wel, maar daarom niet
minder lekker. Het museum
hield zijn jaarlijkse pers-social,
mét eenvoudige rijstmaaltijd,
afgelopen dinsdag. „Om de
banden weer eens aan te ha
len."
WIM KOCK
dagavond 89.063. Aan hem en
zijn staf zal het niet hebben ge
legen als die 100.000ste in het
KLu-75-jaar nog uitblijft. De
evenementenkalender voor
1987 ziet er indrukwekkend uit
en op 4 januari, wanneer het
museum voor drie maanden
dichtgaat, begint men in de Ge
neraal C.J. Snijdershal, waar de
luchtvaartgeschiedenis van
1913 tot 1945 de boventoon
voert, met een ingrijpende ver
bouwing. De collectie wordt
bovendien aangevuld met een
tot op de bouten en moeren
nauwkeurig gebouwde replica
van de Fokker D-XXI, het
jachtvliegtuig uit de meidagen
van 1940. In de zomer wordt
ook de komst van een originele,
gerestaureerde Fokker D-VII
verwacht. Bij de replica van de
Farm an HF-20, het eerste
vliegtuigtype van de lucht
macht (1913), wordt een com
plete vliegtuigwerkplaats uit de
jaren tien nagebouwd en inge
richt.
Een bijzondere aanwinst (al
zal wellicht niet iedereen dat er
meteen in zien) vormen de
wrakstukken van een Glen
Martin-bommenwerper van de
luchtvaartafdeling van het
voormalige KNIL. De resten,
waaronder een vleugel met de
nog duidelijk aanwezige Neder
lands-Indische herkenningste
kens, werd bij toeval gevonden
door bosarbeiders op Borneo.
Een geïnteresseerde employé
van de Shell kon de wrakstuk
ken identificeren.
De bommenwerper nam op
18 december 1941 deel aan een
aanval op een Japanse vloot op
de rede van Miri. Op de terug
weg werd het toestel, dat onder
bevel stond van de luitenant
vlieger Groeneveld, door Ja
panse jagers neergeschoten. De
bemanningsleden landden aan
hun parachutes veilig in het
oerwoud, maar werden later in
het dorp Long Nawang door
Japanners gevangen genomen
en standrechtelijk doodgescho
ten. De wrakstukken, onder
zeer moeilijke omstandigheden
geborgen, zijn inmiddels onder
weg naar Nederland: en zullen
in het museum liggen wanneer
,prinsBernhard op 31 maart a.s.
"net nieuwe tentoonstellingssei
zoen opent.
Voor een in wezen technisch
museum is het MLM altijd erg
actief met kunstexposities. Mo
menteel is er een gecombi
neerde expositie van door de
luchtvaart geïnspireerde kunst
werken van Frieda van Voorst
(collages) en Marijke Boomsma
(schilderen en grafiek). Deze
expositie is nog te zien tot 3 ja
nuari, wanneer het museum,
zoals gezegd dichtgaat voor on
derhoud. Het is dus gedurende
de kerstvakantie gewoon open,
van tien tot vier (zondag: van
een tot vijf). Alleen op de beide
kerstdagen en op 1 januari is
het dicht.
Het museum moet het
vooral hebben van de sympa
thie van 'vrienden'. Zonder de
'Vrienden' geen museum en ze
ker niet zo'n in historische be
tekenis snel aan belangrijkheid
winnend museum. Het is een
tak van dienst, een stafafdeling
zelfs, van de Koninklijke
Luchtmacht, die in 1988 vijfen
zeventig jaar wordt. Maar de
luchtmacht kan zich een mu
seum als dat waartoe het MLM
is uitgegroeid sinds het in 1981
heel bescheiden begon, niet
permitteren. De luchtmacht
kan zich evenmin veroorloven,
vindt zij, het publiek entree
gelden te laten betalen.
Daarom probeert de Stichting
Vrienden van het Militaire
Luchtvaart rMuseujn voor aan
vullende gaden t'è zorgen, on
der meer door, de werving van
sponsors en donateurs en het
exploiteren van een bij het mu
seum gevestigde winkel.
Zeker zo belangrijk (ook als
ze in geld zouden kunnen wor
den uitgedrukt) zijn de activi
teiten van de 'Vrienden' op het
gebied van de opsporing en het
verkrijgen van dokumenten,
vliegtuigen en vliegtuigonder
delen. Voorts leveren de Vrien
den mankracht en vakman
schap bij het restaureren, reno
veren van vliegtuigen en het
bouwen van replica's.
Museumdirecteur luitenant-ko
lonel (overste) J. Boon hoopt
vurig dat hij, in het jubileum
jaar van de luchtmacht de
100.000ste bezoeker kan ver
welkomen. De stand was dins-
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiii.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, inci. B.T.W., bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of f 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. f 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur)-
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door onze
correspondent Jo Wijnen
WASHINGTON - Majoor
Roger Miranda Bengoe-
chea werd aanvankelijk
niet geloofd. Miranda, een
hooggeplaatst militair in
het Nicaraguaanse minis
terie van Defensie, hield
het enkele weken geleden
voor gezien in zijn land en
liep naar de Verenigde
Staten over. Hij was het
bewind van zijn Sandinis-
tische bazen beu en zag er
een grote bedreiging in
voor zijn land.
Natuurlijk werd Miranda
duchtig aan de tand gevoeld
door de Amerikaanse CIA en
militaire experts. Bij die ge
sprekken diste Miranda het
bijna ongelooflijke verhaal op
dat Nicaragua - alle vredes
plannen ten spijt - doende zou
zijn een enorm leger van
600.000 man, compleet met de
modernste wapens en zelfs
met MiG-straaljagers op te
bouwen, dat alles met royale
hulp van de Sovjetunie.
Miranda werd onderwor
pen aan tests met een leugen
detector en die riepen twijfels
op over de waarheidsgehalte
van zijn verhaal. Bovendien
zaten er tal van tegenstellin
gen in zijn beweringen.
Trouwens, de getallen le
ken zeer overdreven: Nicara
gua telt nog geen 3 miljoen in
woners. De opbouw van een
leger van meer dan een half
miljoen manschappen zou
daarom dwaas en onzinnig
zijn, zo redeneerden de Ame
rikanen. Het land zou zich een
leger, dat uit een-vijf de deel
van de totale bevolking be-
Humberto Ortega
staat, nooit kunnen veroorlo
ven en het zou zichzelf in feite
veranderen in een groot mili
tair kampement, vond Wash
ington.
Het duurde daarom enige
tijd voordat de Amerikanen
geloof begonnen te hechten
aan de beweringen van de
overgelopen militair. En
daarvoor hadden ze dan nog
de hulp van Humberto Orte
ga, de Nicaraguaanse minis
ter van Defensie en broer van
president Daniel Ortega no
dig.
Humberto betrad afgelopen
zondag het spreekgestoelte en
het bij die gelegenheid weten
dat zijn land inderdaad op
weg was naar een massieve
uitbreiding van de "defensie-
troepen" die uiteindelijk tot
een leger van 600.000 man
FOTO AF
moest leiden dat in het mid
den van de jaren negentig ge
heel gevechtsklaar moest zijn.
Dat alles gebeurde in het licht
van een, volgens Ortega, on
vermijdelijke Amerikaanse
invasie in zijn land.
Het is niet zeker of Huber-
to's beweringen, die in Mid-
den-Amerika, maar ook in de
VS insloegen als een bom, een
politieke blunder waren. Hoe
het ook zij: een dag later
kwam broer Daniel Ortega
vertellen dat het allemaal zo'n
vaart niet liep. Humberto had
slechts over plannen gespro
ken.
Nicaragua, zo verzekerde
Daniel, had nog steeds vrede
lievende bedoelingen, was be
reid zijn leger - dat op dit
ogenblik op 150.000 man wordt
geschat en derhalve als de
sterkste en best getrainde
MANAGUA (RTR) - De besprekingen tussen het
Sandinitisch bewind en de legale oppositie in Ni
caragua zijn vastgelopen.
Volgens de oppositieleiders is de dialoog opgeschort na
dat de regering weigerde in te gaan op eisen tot grond
wettelijke hervormingen. Alle veertien oppositiepar
tijen die deelnamen aan de dialoog beschuldigden de
Sandinisten van onverzoenlijkheid.
In een ongewoon vertoon van eenheid gaven de oppo
sitieleiders, van conservatieven tot communisten, geza
menlijk een persconferentie in Managua. „De dialoog is
opgeschort", liet de socialist Luis Sanchez wetea
De gesprekken met de regering vloeiden voort uit het
vredesplan dat de vijf Middenamerikaanse landen op 7
augustus in Guatemala ondertekenden.
De oppositie eist dat de Nicaraguaanse grondwet, die
president Daniel Ortega te veel macht zou geven, wordt
gewijzigd. Zij maakt er bezwaar tegen dat er geen
scheiding bestaat tussen de Sandinistische partij en de
staat. Zonder deze hervormingen is in Nicaragua geen
sprake van democratie en wordt het vredesakkoord niet
nageleefd, zo stellen de oppositieleiders.
troepenmacht van geheel
Midden-Amerika geldt - in te
krimpen en het in augustus
aangenomen Middenameri
kaanse vredesplan naar de
letter uit te voeren. Daniel
Ortega liet ook nog weten niet
bereid te zijn nabuurlanden
aan te vallen of Amerikanen
in gijzeling te nemen, zoals
majoor Miranda had beweerd.
Hoe het ook zijhet Miran-
da-verhaal en de toespraak
van Humberto Ortega hebben
de zaken er voor de VS en
vooral het Amerikaanse Con
gres niet gemakkelijker op
gemaakt Aanvankelijk koes
terde Washington de hoop dat
Reagans tapgesprek met Gor-
batsjov iets zou opleveren
voor Midden-Amerika. Maar
Gorbatsjov en Reagan hebben
tijdens hun ontmoeting van
de vorige week hooguit een
halve minuut over Nicaragua
gesproken. Gorbatsjov zei dat
hij de Sovjet-hulp aan dat
land wilde staken als de VS
hun hulp aan de Contra's zou
den stopzetten. Daar bleef het
bij.
Half januari moet duidelijk
worden of de Sandinisten in
Nicaragua zich aan de in het
zogenaamde Arias-plan (ge
noemd naar de met een No
belprijs beloonde Costari-
caanse president Arias) neer
gelegde spelregels willen hou
den.
De kans dat dan een staakt
het vuren tussen de Sandinis
ten en de Contra's wordt
overeengekomen, is uitermate
klein. Besprekingen in die
richting hebben niets opgele
verd. Het aanvankelijk en-
thousiasmee over het vredes
plan in het Amerikaanse Con.
gres is dan ook sterk afgeno-1
men.
Managua probeert tijd tel
winnen, de besprekingen zo.
veel mogelijk te bemoeilijken I
en op alle mogelijk manieren]
aan de regelingen van het]
plan te ontsnappen Daarom
heeft het Amerikaanse C
gres besloten alvast 9 miljoen
dollar naar de Contra's te stu-
ren die overigens slechts be-1
stemd zijn voor 'humanitaire
hulp'. In januari zal president!
Reagan andermaal een grote
som geld voor de Contra's.
270 miljoen dollar voor de ko.
mende twee jaar - aan het
Amerikaanse Congres vragen
Feit is dat de sympatie vooi
de Sandinisten, na de verha.]
len over een mogelijk macht
sontplooiing van het Nicara-
guaanse leger, niet is toegeno
men en dat de Congresleden
die de Contra-hulp zoveel mo
gelijk willen blokkeren aan
het wankelen zijn gebracht
Op termijn zullen de VS
nooit een verdere uitbreiding
van het Nicaraguaanse leger
dulden, laat staan dat ze zul-1
len toestaan dat dat leger ge-|
bruik gaat maken van ultra-1
moderne Russische Mig-ja-1
gers.
Humberto Ortega heeft
hoe dan ook, de haviken in hel
Congres danig in de kaart ge
speeld. En in Washington
groeit het inzicht dat de vre-1
deshandel met de Sandinisten
een politiek moeilijke en ein-|
deloos geduld vragende aan
gelegenheid is. Dat geduld
kunnen president ReaganJ
diens naaste adviseurs en
diens politieke medestander)
in het Congres waarschijnlijk
niet opbrengen.
Door Gerard Kessels
DE ITALIAANSE regering zal in de laat
ste dagen voor Kerstmis beslissen of een
tachtigjarige vrouw na meer dan veertig
jaar het land weer in mag.
De terugkeer van de bejaarde is een kabinets
zaak omdat Marie-José niet zomaar iemand is:
zij is de ex-koningin van Italië. Toen de Italia
nen na de oorlog de monarchie afschaften wer
den koning 'Umberto de Tweede en-koningin
Marie-Jose in ballingschap gestuurd. De
nieuwe grondwet bepaalde dat koning Umber
to, zijn vrouw en 'de mannelijke afstammelin
gen' van de vroegere koning geen voet meer in
Italië mochten zetten.
Sinds 1946 woont de ex-koningin in Zwitser
land. Nu de Italiaanse Hoge Raad van mening
is dat ze terug mag komen, is het ontwaar-
schijnlijk dat de regering, die het laatste woord
heeft, er nog een st9kje voor zal steken.
Voor Marie-José gaat daarmee een harte-
wens in vervulling gaan. Hoewel zij van af
komst Belgische is, ligt Italië haar na aan het
hart. „Ik heb zo'n heimwee naar Italië", heeft
ze herhaaldelijk gezegd.
De republiek in Italië is hecht verankerd.
Van een terugkeer van de monarchie dromen
alleen nog bepaalde rechtsextremistische krin
gen. Niettemin houdt de grondwet het ko
ningshuis van Savoia nog steeds buiten de
deur.
Dat Marie-José er nu toch in mag komt om
dat ex-koning Umberto al jaren dood is. Haar
zestienjarige kleinzoon Emanuele Filiberto
van Savoia mag echter niet meekomen met
oma. Om zijn terugkeer mogelijk te maken
Ex-koningin Marie-José, gefotografeerd
tijdens de begrafenis van haar man, ex-ko-
ning Umberto in 1983. Links haar zoon
Victo-Emanuel.
- FOTO AP
moet eerst de grondwet gewijzigd worden. „En
dat terwijl de enigen in Italië die wellicht ge
vaar van Emanuele Filiberto te duchten heb
ben Duitse toeristes zijn", zo spotte een krant.
Dat de ex-koningin zo aan Italië hangt is
niet vanzelfsprekend. Maria Jose, dochter van
de Belgische koning Albert, heeft het in Italië
niet gemakkelijk gehad. In 1930, ze was toen 24,
trouwde ze met de Italiaanse kroonprins Um
berto. Ze had hem vantevoren zegge en schrij
ven vijf keer geziea
Het huwelijk liep al snel spaak, maar naar
buiten toe werd de schijn van een geslaagde
verbintenis opgehouden. De Belgische moest
niet veel van Mussolini's fascisten hebben
waar het koningshuis van Savoia onder leiding
van koning Victor Emanuel de Derde zo met
aanpapte. De afkeer werd nog groter toen
Mussolini's bondgenoot Hitier België onder dt
voet liep.
Na de oorlog, op 2 juni 1946, stemde ze op de
socialisten van Giuseppe Saragat, hoewel ze
wist dat dat een keuze voor de republieki
„Het socialisme heb ik van mijn vader meege-1
kregen", zei ze. Het was in feite ook een keuze I
tegen haar man. Drie weken eerder had Vieterl
Emanuel namelijk troonsafstand gedaan ten|
behoeve van zij n zoon Umberto (de Tweede).
Door op te stappen hoopte de gediscredi-'
teerde Victor Emanuel de monarchie te kun-1
nen redden. Het mocht echter niet meer bi
De Italianen kozen in een referendum dat I
eveneens op 2 juni werd gehouden, voor de re-1
publiek, al was het verschil niet eens zo groot: I
12,7 miljoen stemmen voor de republiek, 10'
voor de monarchie. In de nieuwe grond
werd gesproken van 'een definitieve beslissing I
voor de republiek'.
Nadat ze het land waren uitgezet hoefden del
Savoia's de schijn ook niet meer op te houden I
Umberto ging in het Portugese Cascais wonen, I
Marie-José betrok een vUla in Merlinge inl
Zwitserland. Officieel werd er nooit geschei-[
den.
Umberto stierf in 1983. Uit het huweliji I
stammen drie dochters en een zoon. Voordtl
zoon, prins Victor Emanuel, blijft Italië in te-l
genstelling tot zijn drie zussen taboe. Dat geld! I
ook zijn zoon Emanuele Filiberto, die zijn omi
niet op reizen door Italië mag begeleiden.
„Het is buitengewoon wreed een grootmoe I
der toe te laten in Italië, maar haar daar heil
contact met haar kleinzoon te ontzeggen", a
heeft een woordvoerder van de Savoia's 1
weten.
Door Jan van de Ven
EEN KLAGENDE patiënt
staat nog steeds machte
loos. Tegen het machtsblok
van artsen valt niet op te
tornen. De machteloosheid
lijkt eerder toe dan af te
nemen.
Het zoeken naar een meele
vend oor, het vinden van een
rechtvaardig oordeel, stuit op
een muur van medische soli
dariteit. Te beginnen bij een
medisch tuchtcollege, dat de
leek geen gevoel van tevre
denheid kan geven.
In de samenleving zijn
openheid en inspraak onder
tussen gemeengoed geworden.
Allerlei overheden moeten
zelfs rekening houden met
wensen en ideeën van de ge
meenschap, waarvoor zij
werken. Op lichte verbeterin
gen na (een klager mag tegen
woordig een advocaat meene
men) is de praktijk van de
medische tuchtcolleges door
de jaren heen hetzelfde geble
ven. Ze werken in principe
nog steeds als bewaker van de
medische kwaliteit.
In die opzet heeft een kla
ger de rol van aangever. Zijn
recht lijkt van minder belang,
ondanks pogingen van bui
tenaf de colleges te laten uit
groeien tot een loot aan de
stam van de administratieve
rechtspraak. Zover hoeft het
echter niet te komen om kla
gende patiënten in een con
flict een gelijkwaardige
plaats te geven naast de des
kundige uit de gezondheids
zorg.
Zelfs de geneeskundig
hoofdinspecteur van de volks
gezondheid, W. van Gestel,
ziet het functioneren van de
tuchtcolleges met lede ogen
aan. In zijn jaarverslag over
1986 schrijft Van Gestel, dat
de colleges teweinig naar bui
ten treden. Vorig jaar zijn
slechts 20 van de 481 uitspra
ken gepubliceerd.
„Wanneer wij bedenken
dat zelfs de vijf medische
tuchtcolleges eikaars uitspra
ken niet onder ogen krijgen,
dan bereikt het centraal col
lege (de beroepsinstantie) met
zijn algemene overwegingen
dus vrijwel niemand, als niet
tevens publikatie wordt bevo
len", aldus Van Gestel.
De beslotenheid van de col
leges werkt niet alleen in het
nadeel van het tuchtrecht zelf.
Het ontbreken van een lijn in
de oordeelsvorming verhin
dert de buitenwacht een
kijkje op het intern denken
over medische fouten. Tot na
deel van degene, die onlustge
voelens aan een behandeling
heeft overgehouden, en van
juristen, die onrechtmatighe
den uit de wereld willen hel
pen.
De afscherming van de be
roepsgroep valt het meest op
bij vervolging van een arts
door justitie of tijdens een ci
viele procedure over vergoe
ding van schade. Officier van
Justitie mr. F. Berserik weet
erover mee te praten. Hij
heeft jaren onderzoek gesto
ken in de handel en wandel
van een tandarts, die volgens
een lange rij klagers in ge
zonde gebitten boorde. Er
kwam in de zaak tegen de
tandarts voldoende bewijs op
tafel om hem te veroordelen,
maar niet wegens medische
onrechtmatigheden. De tand
arts moet boeten voor finan
ciële buitensporigheden.
Berserik reageerde op dat
vonnis enthousiast. „Een
uniek vonnis in een unieke
zaak. Een medicus is veroor
deeld, omdat hij in zijn beroep
geprobeerd heeft mensen
zwaar te mishandelen. Me
disch Nederland en alle pa
tiënten weten nu dat justitie
niet schroomt medici aan te
pakken voor onnodig medisch
handelen". Begrijpelijke op
luchting, maar toch werd niet
meer dan een Pyrrusover
winning behaald. Teveel bleef
buiten schot
De Nederlandse rechter
pleegt in zijn oordeelsvor
ming rekening te houden met
bevindingen van specialisten.
Artsen zijn op hun terrein
specialisten. Zodra een arts in
het verdachtenbankje be
landt, wordt aan zijn collega's
gevraagd hoe zij tegen de
klacht over de beklaagde aan
kijken.
Globaal staan dan twee we
gen open. Men maakt de be
klaagde zwart of zijn hande
len wordt gerechtvaardigd.
Leden van een groep, die al
tijd al een hecht front is ge
weest, zullen zonder boos op
zet met twijfelachtige objecti
viteit positief reageren op
aangeklaagde daden uit hun
midden.
Knelpunt in in de bewijs
voering is de onzekerheid in
de geneeskunde. In grote lij
nen kan de aanpak van een
kwaal vaststaan, de keuze
van de details wordt bepaald
door de persoonlijke visie van
de geneesheer in relatie tot de
reacties van de zieke op de be
handeling. Behandelingen
zijn in feite strikt persoonlijk,
omdat geen mens gelijk is aan
een ander. Een foute werk
wijze voor de een zal tot heil
van de ander zijn. Deze con
statering maakt het raadple
gen van deskundigen nog niet
waardeloos.
Patiënten, die buiten het
tuchtcollege om verhaal wil
len halen, komen toch bij dat
college terecht Aantijgingen
voor de civiele rechter maken
nauwelijks kans zonder in
schakeling van deskundigen.
Waar haalt een klager anders
zijn bewijsmateriaal van
daan? Vandaar, dat advoca
ten hun cliënten meestal aan
raden eerst een tuchtcollege
in te schakelen. Met de bevin
dingen daar opgedaan zal een
civiele procedure, mits bewijs
van onrechtmatig handelen is
verkregen, meer succes heb
ben.
Het moet al gek gaan, wil
een tuchtcollege met een kla
ger meegaan. Cijfers uit het
jaarverslag 1986 van de ge
neeskundige hoofdinspecteur
van de volksgezondheid leren
het volgende: het totaal van
481 klachten leidde tot 86 ge
grond verklaringen tegen
specialisten, tegen wie in 237
gevallen werd geklaagd. Een
gegronde klacht zegt overi
gens nog niets over de aard
van de 'misdaad'. In die 86 ge
vallen werd 47 maal een
maatregel opgelegd, wegens
het verlenen van geen of on
voldoende zorg of een onjuiste
behandeling. Tegen huisart
sen werden 94 klachten ingH
diend. Veertien ervan monlT
den uit in een maatregel,
dat een arts niet of te laat bil
een patiënt arriveerde, nietofl
te laat verwees, onvoldoend I
informatie verstrekte of #1
beroepsgeheim schond.
Uit het onderhavige
verslag valt meer te leren.J>|
directe contact tussen pa
en huisarts lijkt de open
groter te zijn dan tussen p»l
tiënten en specialisten. An-j
ders is het gering aantal
klachten in de directe relaWI
niet te verklaren. Zodra deatj
standelij kheid toeneemt, «I
relatie met specialisten in*j
kenhuizen, groeit het aantal
klagers. De leek vindt
geen willig oor meer.
Het verschil in a
klachten over huisarts en S<|
cialist bestaat al vele jatajl
Men weet ook wat de reden 51
Toch verandert er niets. SPI
cialisten worden niet toef"!
keiijker. Patiënten blijven "I
ziekenhuizen met de kop I
gen een muur lopen Het ydj
gen om een medemenseli)™|
reactie - al gauw uitg
zeuren - in een onstabiele
riode lijkt toch nauweW
onoverkomelijk. Onzeker!»1
delen is geen schande.
Marien: Wetgever dreigt I
in de wielen te rijden
ftJSWIJK (ANP) - Voor
ster Langstraat van het
poduktschap voor Vis en
Visprodukten is niet teleur
gesteld over de uitkomsten
van de EG-visserij raad.
Met name het grotere schol-
e"*n het ongewijzigde tongquo-
>tum voor 1988 stemmen tot te-
fvredenheid". Het kabeljauw-
'quotum blijft een probleem,
imaar binnen de visserij wereld
!fiad men niet anders verwacht
De forse korting op het ha-
ringquotum wordt volgens
Langstraat niet gerechtvaar-
Idigd door de haringstand van
4Eé«
)oor het wegvallen van de one
;en ze samen een betere pos:
zeerwerk aan andere legale 1
[circuit en aan buitenlandse lott
Zo kan er worden gestreefd
naa: de maximale opbrengst,
I die vervolgens door een spe
cial daarvoor opgerichte or
ganisatie wordt verdeeld over
de loeien waarvoor de SNS en
de ALN/SUFA nu ook al wer-
i ket.
Dat oppert de Werkgroep
j Pr.vatisering Staatsloterij in
eei rapport dat woensdag aan
staatssecretaris Koning van fi-
nsnciën is aangeboden. De
staatsecretaris, die woensdag
zd dat er over die kwestie snel
Un regeringsstandpunt moet
fomen, stelde de werkgroep
twee jaar geleden in nadat de
ministerraad tot een onderzoek
[r,aar de mogelijkheden tot pri
vatisering van de Staatsloterij
[had besloten. Privatisering is
nodig om dankzij een soepeler
regelgeving tot een grotere
[slagvaardigheid te komen,
[waardoor beter op de zich sterk
bewegende markt kan worden
[ingespeeld.
Verzelfstandiging van alleen
ide Staatsloterij.zou weinig ef-
jfect lebben, aldus de werk-
j groep Alleen met een fusie tus-
s<
v
b<
h
di
U
tc
te
t>
b,
k
d
si
ei
ti
V
V
d
n
1<
h
d
n
k
f Van orze verslaggever
BREDA - „Schandalig en
[idiool langdurig" zo noemt
r raadsman mr. Th. de Roos
het verhoor van de 18-jarige
[dienstplichtig soldaat W.
van de M. uit Breda door de
marechaussee.
De raadsman heeft over dat
optreden een brief op poten ge-
jstuuid naar de minister van
[defeisie en de auditeur-mili-
[OUD-PREMIER PIET DE JONG he
■van keiharde of omstreden uitsprak
™e ie na hem gekomen bewindslie
heet gelopen, is ditmaal op een v
vijze naar buiten getreden. In het b
leid over vijftig jaar ministerie van
•jong openhartig over de vervaging
dit Tioment gaande is. De Jong doe
[en op te stappen, zelfs wanneer di
nun verantwoordelijkheid ontoelaatt
Als ex-onderzeebootkapitein kan
eteiingname met een defensie-vooi
fen staatosecretaris Van Houwelingi
Pe had moeten opstappen. Deze
■jouw van nieuwe onderzeeboten c
'e vallen als oorspronkelijk was g
iet door De Jong aangedragen vt
Bi-In aan9evuld met nog een aanta
/a van de kwestie de in opspraa
sKen om hun politieke verantwc
'n het geheugen ligt de RSV-at
bn ï,van de Parlementaire enquête
Aar'n de toenmalige minister v
»rrtne Sewoon zitten. Minister B
nS"® ontkenningen, uiteindelijk
iriic. terdege op de hoogte w
nel op de visafslagen. Braks
epenbear het boetekleed aan te
takhau°ns niet verbazen als van
de 9an9 naar Canossa n
heott^ van de studiefinanciering
dnii/t'^r! nks waarschuwende woc
hanri |Jer 1 okt°ber vorig jaar h(
He» ng werd ingevoerd,
ken nieuwe beurzenstelsel bleek
Üeiine nu n?9 worden duizenden sti
interna9 ,9en van de maatregel c
Nidstin „vers'a9en is gebleken dat D
ren hu e>u bet)ben besloten om het
aren i,!1? zelfs niet geschroomd
De7f zware druk te zetten.
eetmtr?09,?vens z'jn in tegensprf
jat h» hlfÜ, *die de Tweede Kame
kwaliii io d®f'nitieve besluit pas eir
jat hit nL dat minister Deetmar
leeft i/r,ii uWe sVstoem tot een comi
Donr £°,Uden dat er weinig of n
5rzwakt h affaire 's de positie v
Dlwaarriir, c ma9 worden betwijfe
"eriiikt i? u tonctioneren. De mt
in, naar hÜ er anders over te dei
^kentenil Zlch 'aat aanzien, geno
idraaa? tXan, Dee'man. Tenzij Dee
9 loopt ook deze kwestie me
