1988 als agenda, almanak en kalender
CO
v<
U
O
Wanneer is een boek af?
50 j
De sombere wereld van Hellema
Dr. Anne Wadman
iaar zeer actief
Van 't Sant de meest
uitgeleende auteur
De school
MET EEN KAR VOLGELADEN MET TEKSTEN DOOR HET NIEUWE JAAR
I I I
Fantastische verhalet
en boeken met prenter
DE STEM BOEKENGIDS ZATERDAG 12 DECEMBER 1987
We beginnen de dagen te tellen. Het wordt steeds
donkerder. Met feestdagen en cadeautjes overle
ven we naar 1988. Kalenders en agenda's hebben
de laatste jaren steeds meer de allure van een
aardige verrassing of representatief cadeau ge
kregen. Enkele tips.
Ongekunsteld
Scholieren
V*)
Jaarboek
GERRIT KROL GEEFT OPENING VAN ZAKEN
TKSTEM GIDS 3 ZA
Uitvouwbare I
en oprolbare z<
iske en Wiske: De
VERSCHENEN
lJnbom
G2
Door Henk Egbers
Hans Warren stelde een 'Dag
kalender met dagboekteksten'
samen; een interessant alter
natief voor de Bescheurkalen
der die verdween. Warren deed
dit overigens al voor de vijfde
keer, maar wie merkte dat?
Uitgever Meulenhoff prijst
deze aan als een boek met 867
pagina'sO ja, de teksten van
Warrens keuze lopen meestal
met enkele regels door op de
achterkant van het dagvelletje.
Een blok papier van 13x19 cm
en 4 cm dik. Geen toonbeeld
van grafische kunst.
Achterin zit een namen-in
dex, waaruit blijkt dat de geci
teerde auteurs goed zijn voor
verschillende dagen in '88. Je
kunt wel zeggen dat, sedert de
uitgave van Warrens' Geheim
Dagboek, dit in Nederland niet
zo bloeiende genre sterker in de
aandacht is gekomen. Onlangs
werd een boekje uitgegeven
van Warren met als titel 'Het
dagboek als kunstvorm'. Dit
bevat de lezing die hij hield op
de universiteit van Groningen.
Een echte theorie over dit feno
meen komt er niet uit, maar
Warren zet wel wat zinnige ge
dachten uit die in een richting
wijzen.
De kalender begint op 1 ja
nuari met een tekst van Léau-
taud (die in zijn lezing alleen
maar genoemd wordt en toch
meer waard is): „Het middag
maal gebruikt bij mijn lieve
vriendia Bij mijn aankomst,
rokken omhoog, het lichaam
voorovergebogen, haar billen
helemaal bloot: 'Wens hem ge
lukkig nieuwjaar'. Zij toen het
zelfde bij mij".
Ook de laatste dag heeft een
tekst van deze auteur. Warren
gaat als een soort spookrijder
door het jaar met een kar vol
geladen met teksten uit de we
reld-dagboekenliteratuur. Van
Bloy, Boudier-Bakker, Claudel,
Green, Frisch, Johannes XXIII,
Musil, Novalis, Oltmans, Sar
tre, Twain, koningin Victoria,
Waugh, Weiss, v.d. Woestijne,
Woolf, Zweig en vele anderen
zijn teksten afgedrukt. Een
merkwaardig gezelschap. Een
maakkalender, die het ko
mendejaar iedere dag mogelijk
een 'Aha-Erlebnis' kan opleve
ren.
Een andere uitgever kwam op
hetzelfde idee, maar dan in de
vorm van een agenda. René
van Stipriaan stelde voor Ba-
lens een Dagboek-Agenda 1988
samen. Een, wat heet, kloek
boek (16x20 cm en 384 pagina's).
Hij vat het begrip 'dagboek'
nogal ruim op. In zijn verant
woording zegt hij: „Er zijn
mensen die het dagboek als
kunstvorm willen zien, maar er
is geen genre zo menselijk en
ongekunsteld als het dagboek".
Zoveel hoofden zoveel zinnen,
al haalt Van Stripriaan hier
kunst en gekunsteld door elk
aar. Terecht merkt hij op dat
teksten gehaald uit hun context
geen recht doen aan de auteur.
Het grappige van deze
agenda is dat iedere week een
motto meekreeg: de week van
de muziek, de week van de
geest, - van de klassieken, -
van het kwaaltje, - van Bud-
dingh, - van de financiën, - van
de vriendschap etcetera. Daar
bij zijn dan passende citaten
gezocht van auteurs als
Waugh, Trotzki, Camus, Vest
dijk, Anne Frank, Wedekind,
Witgensetin, Colderidge, de
Beauvoir e.a. Het prettige is dat
vermeldt wordt uit welk boek
het citaat gehaald is (Warren
vermeldt dat niet). Behalve een
kalender bevat deze agenda
verder geen overtollige ballast.
Dan is er nog een zogenaamde
'Literaire Agenda', die dit jaar,
weer onder redactie van Mar
tin van Amerongen, Boudewijn
Büch en Adriaan van Dis, is
gemaakt rond het thema 'geld
en letteren'. Eerder waren Ero
tiek, Reizen en trekken en Spijs
en drank onderwerp. Voor '89 is
al aangekondigd Moord en
Doodslag. Deze agenda richt
zich tot scholieren, want er is
atmmm i
Kunst
Film/Foto
Toneel/Mode
Beizen
De omslag van 'Snoecks 88'.
een schema voor het lesrooste.
een tabel voor rapportcijfers en
een lijst voor boeken in opge
nomen.
Het thema 'geld' wordt ge
diend met het lozen van een
kort citaat om de paar dagen.
Hoe je soms met het halen van
teksten uit hun verband on
recht doet aan de auteur of zijn
werk, bewijst bijvoorbeeld het
citaat op 11 augustus: 'Hm, dat
kan wel zo zijn, maar ik vind
het toch een heleboel geld om
voor een gewone vrouw neer te
tellen', uit: Buchi Emecheta: De
Prijs voor de bruid. Zou een
middelbare schoolleerling door
een dergelijk citaat dit prach
tige boek gaan lezen? De
agenda is wel doorspekt met
aardige en onaardige fragmen
ten teksten en documenta van
Van Amerongen, Buch, Van
Dis, Elsschot, Cremer, Coupe
rus, Lucebert, Moonen, Rawie,
Tollens, Vlek en anderen, maar
er is geen link naar de citaten
die vaak uit beter werk stam
men. Desondanks kun je deze
agenda heel wat scholieren toe
wensen. Een stevig boekwerkje
van 13,5x21,5 cm.
Voor de artistieke zielen geeft
Museum Boymans-van Beu-
ningen in 1988 voor de 40e keer
een fraaie weekagenda uit. Dit
jaar staat de beeldhouwkunst
centraal, zoals deze in dat mu
seum is terug te vinden. De
agenda bevat 56 afbeeldingen
in kleur met oude en nieuwe
meesters als Van Wesel, Rodin,
Dali, Degas, Oldenburg en Vis
ser. De beschrijvende tekst in
het Nederlands en Engels is nu
direct naast de afbeeldingen
geplaatst. De 20x21 cm ring
bandagenda is een prettige ar
tistieke begeleider door het
jaar.
Een hele artistiekerige
agenda is de zogeheten Trape
zium-agenda. Dat wil zeggen
dat het gaat om een boekje als
object in de maten
17,5x12x22x19 cm. Geen agenda
om in je zak te steken. Het ziet
er wel grappig uit, maar prak
tisch gezien niet -letterlijk- erg
voor de hand liggend. Het idee
is van beeldend kunstenaar
Gerard 't Hart, die daarin zijn
kleurrijke scheur seis als fleu
rige illustraties heeft onderge
bracht. Per pagina worden drie
dagen binnen de uren 8-21 uur
uitgelijnd. Wel een cadeau dat
opvalt.
Al enige jaren wordt er ook
Hans Warren,
dagboekspecialist.
foto wim siemens
een agenda gemaakt - nu met
de naam Tijdbeeld 1988 - sa
men met kunsthandelaren, ga
leries, kunsttijdschriften en
musea. Zij adverteren met
kunstwerken en betalen zo dit
boekwerk voor een groot deel.
Het boek bevat adressen van
deze instituten, hetgeen voor
mensen in het vak en liefheb
bers wel handig is. Zo adver
teert De Beyerd in Breda met
een expositie in het voorjaar
rond de Nederlandse letteront
werpers inclusief een prent
met letters van Chris Brand en
de Eindhovense galerie Van
Esch met het schilderij 'Ideaal
beeld van de vrouw' van een
van de winnaars van de Ko
ninklijke subsidie onlangs,
Herwald Jongenelis uit Etten-
Leur. België komt er nog be
kaaid af (beterschap wordt be
loofd) en de notitieruimte in dit
toch royale boek (18x24 cm) is
wat benauwd. Ook de grafische
vormgeving houdt niet over
voor zo'n representatief boek
werk.
Het nieuwe jaar laat ook den
ken aan het verschijnsel 'alma
nak' (de Enkhuizer etc.). De 'al
manak' die nu voor de 64e keer
is verschenen heet simpel
'Snoecks 88' en is eigenlijk al
lang geen almanak meer, hoe
wel het nog jaarboek(alma-
nak)elementen bevat. Twintig
jaar geleden heette het nog 'li
teraire almanak'; daarna werd
dit uit België stammende ver
schijnsel 'literair jaarboek voor
zuid en noord' om vervolgens
simpel 'Snoecks' te worden met
een zich steeds verder uitbrei
dende ondertiteling betref
fende de behandelde discipli
nes.
Voor '88 zijn dat: literatuur,
beeldende kunst, film, foto, to
neel, mode en reizen. En hij is
dubbeldik (528 pagina's) ge
worden. Het is nu een zeer han
dig en mooi samengesteld gla-
mour-boekwerk, gebaseerd op
maatschappelijk succes (over
zicht literaire prijzen, terug
blikken op de Nederlandse,
Duitse, Franse en Engelse lite
ratuur), droomreizen (The
American Dream, Mysterieus
Birma) en een vleugje (vrou
welijke) erotiek (naaktfotogra
fie, modellen en mode). Na
tuurlijk is kunst daarbij nu ook
in. Een verhaal over veilingen,
dure musea, gedateerden als
Hockney en Christo onderlij
nen dit heel gekleurd. De ac
tuele belangstelling voor des
ign wordt belicht vanuit Cali-
fornië, het toneel vanaf Broad
way en de film vanuit Holy-
wood, maar de afdeling muziek
is voor ons eigen Concertge
bouw. Kortom de aloude alma
nak is een geraffineerd boek
geworden waarin het aange
naam, niet te moeilijk, toeven
is.
Wie meer voor het nostalgi
sche vertederende voelt, moet
zich voor het komende jaar de
herdruk van een kalender uit
1908 aanschaffen. Al enkele ja
ren worden de kalenderbladen
van Theo van Hoytema her-
produceerd. Van Hoytema
(1863-1917) maakte vooral
naam als etser, lithograaf en il
lustrator van vogels. Zo tref je
op deze kalender onder meer
aan een oude kraai, wulp, stelt
lopen en papegaai. Hij tekende
het hele blad (voor elke maand
één) op steen in kleur. Niet
groots, maar heel warm een
voudig en de bladen zijn er om
te bewaren.
Hans Warren: 'Dagkalender-Dag
boeken'. Uitg. Meulenhoff, prijs
22,50.
Hans Warren: "Het dagboek als
kunstvorm' (met tekeningen van
Peter Vos). Uitg. Bert Bakker, prijs
ƒ7,90.
René van Stipriaan: 'Dagboek
agenda'. Uitg. Balans.
M. van Amerongen e.a.: 'Literaire
agenda'. Uitg. Kwadraat, prijs
19,50.
Boymans-Van Beuningen: Agenda
88 Ruimtelijke Contrasten. Uitg.
Boymans, prijs 17,50 afgehaald
en 24,- per post.
Gerard 't Hart: Trapezium-agen
da'. Uitg. De Toorts, prijs 29,90.
Tijdbeeld 1988. Uitg. De Toorts,
prijs 29,90.
Snoecks 88. Uitg. Snoecks/De Tijd
stroom, prijs 15,-.
Hoytema-kalender. Uitg. A.
Schoonderbeek, prijs 24,90.
Door Hans Rooseboom
Romancier Gerrit Krol laat
ons in zijn nieuwste boek
toe tot het heilige der heili
gen. De roman 'De weg naar
Tuktoyaktuk' zet de deur
naar de keuken van de
schrijver open.
Het is een boek met een voor
geschiedenis. Tien jaar geleden
schreef Gerrit Krol de roman
'De weg naar Sacramento'. Dat
boek werd door de literatuur
kritiek uitstekend ontvangen,
er was al direct een tweede
druk nodig, en Krol kreeg er de
Multatuliprijs voor.
Kortom: voor een schrijver
was dat alle succes dat hij zich
maar wensen kan. Maar toch
heeft de auteur het boek na
tien jaar helemaal opnieuw ge
schreven, en uitgegeven onder
de naam 'De weg naar Tuk
toyaktuk'.
Dat is echter nog niet alles.
Want Krol heeft er meteen een
essay bijgeleverd waarin hij
uitlegt waarom en hoe hij zijn
oude boek volledig heeft omge
werkt.
Het blijkt dat de schrijver al
die jaren het gevoel heeft ge
had dat 'De weg naar Sacra
mento' niet af was. Sterker
nog: het boek leefde op eigen
kracht verder, en veranderde
daarbij van karakter. „In de
loop van de daaropvolgende ja
ren", schrijft Krol, „nam de ro
man een vorm aan die ook de
meest gewaagde interpretaties
achter zich liet: nieuwe lange
scheuten groeiden uit wat ik
allang als een rustige sculptuur
in de tuin van mijn geest had
De (tweetalige) Friese schrijver Anne Wadman viert dit
jaar zijn vijftig-jarig auteurschap.
Wadman is in die vijftig jaren
tussen 1937 en 1987 zeer actief
en productief geweest. Hij was
23 jaar leraar Nederlands en
conrector aan het gymnasium
te Sneek, tien jaar hoofddocent
aan een lerarenopleiding in
Leeuwarden-en Groningen, 15
jaar literair recensent voor de
Leeuwarder Courant, en re
dacteur van verschillende lite
raire tijdschriften.
Tussen de bedrijven door
vond Dr. Anne Wadman de tijd
voor een stortvloed van dicht
bundels in het Nederlands en
het Fries, essays, toneelstuk
ken, didactische werken, een
proefschrift, mémoires, ro
mans, verhalen en novellen.
Bovendien is Wadman ook
nog eens een specialist in de
Vestdijk-Forschung. De afge
lopen vijf jaar wijdde hij alleen
al vier publicaties aan zijn
grote Harlinger schrijfbroeder.
Een welbesteed leven dus.
Waar Wadman de tijd vandaan
haalde voor al die activiteiten
snap je nauwelijks. Over Vest
dijk werd wel gezegd dat hij
'sneller schreef dan God kan
lezen'.
Voor Wadman moet iets der
gelijks gelden. Wellicht geeft
de dagtekening aan het eind
van Wadmans jubileum
boekje 'De terechtstelling'
enige opheldering. Daar staat
namelijk 'Sneek, 16-17 mei
1986'. Deze kleine roman heeft
Wadman dus op twee dagen'
geschreven. Dat is snel.
'De terechtstelling' vertoont
tekenen van die haast. Het is
een met vlotte pen en snelle
streek geschilderde episode uit
de Bezettingstijd. Een boerderij
in Friesland, onderduikers, een
joods meisje, een verzetsstrij
der, een mogelijke verrader,
een liquidatie. Dat zijn de in
grediënten voor een toch wel
boeiend verhaal, gezien door de
bril van het heden.
Anne Wadman: 'De terechtstel
ling'. Uitg. Servo, Garrelsweer
(Gr). Prijs 18,90.
hr
staan. Ook zag ik er steeds
meer dode stukken in, die ver
wijderd konden worden".
Krol ging aan de slag. Na af
loop van het herschrijven
voelde Krol dat hij nóg niet
klaar was. „Het proces van
deze metamorfose vond ik be
langrijk genoeg om er, in een
uitgebreide verantwoording,
verslag van te doen. Wie zich
interesseert voor de techniek
van het schrijven zal er menige
nieuwe gedachte in aantreffen.
Het laatste deel van dit boek is
een verzameling opmerkingen
van algemene literaire aard,
geannoteerd bij de idee dat een
roman, als alles wat leeft, iets
is dat tijdens zijn ontstaan in
sterke mate zichzelf organi
seert".
Gerrit Krol geeft een inte
ressant portret van zichzelf als
schrijver. Hij legt uit wat voor
schrijver hij wel is, en wat voor
schrijver hij niet is. Want
schrijvers zijn er in veel soor
ten. Krol is bijvoorbeeld niet
zo'n schrijver ie een boek al
helemaal kant en klaar in zijn
hoofd heeft zitten voor hij met
schrijven begint.
„Ik hoor nu eenmaal tot de
soort mensen die het beste en
het snelste denken als ze een
pen in de hand hebben. Het is
door te schrijven dat het lucht
kasteel dat elk boek van mij bij
de aanvang is, tot een realiteit
kan worden teruggebracht. De
sterkste ordenende kracht is
het toeval".
Gerrit Krol.
- foto anp
Het schrijven van een roman
is een bijna hopeloze opgave,
als je het tenminste op de ma
nier van Krol wil doen. Het is
worstelen. „Wie literatuur
schrijft, schrijft zinnen waar
iemand die gewoon schrijft een
heel boek voor nodig heeft".
„Een roman lijkt tijdens zijn
ontstaan op een circustent die
nog moet worden opgezet: een
plein vol vormloos linnen, een
gigantische zak, een uitge
trapte onderbroek van God.
Pas als alles klaar ligt, komen
de masten erin omhoog".
Het is zeker geen lichte kost
die Gerrit Krol hier opdist.
Maar je krijgt wel een goed in
zicht in de problemen waarmee
de romanschrijver aan zijn
eenzame schrijftafel zit te wor
stelen. Het succes komt niet
vanzelf.
Gerrit Krol: 'De weg naar Sacra-
m en to/De weg naar Tuktoyaktuk'.
Uitg. Querido, prijs 29,50
RIJSWIJK (ANP) - De boeken van de schrijfster van
streekromans Mien van 't Sant worden het meest uitge
leend door de bibliotheken. Dit heeft het ministerie van
welzijn, volksgezondheid en cultuur bekendgemaakt na
het uitvoeren van een steekproef onder zeventien biblio
theken met een geautomatiseerd systeem voor uitleenregi
stratie.
Volgens WVC staat de schrijf
ster op 'bijna eenzame hoogte'.
Zij wordt gevolgd door ex-poli
tiecommissaris Baantjer, die
daarmee de tekenaar Dick
Bruna van de tweede plaats
verdrong. Bruna zakte naar de
zevende plaats. Aan hem
vooraf gaan nog de auteurs Sa-
ris, De Graaf-de Roos, Van
Straaten en Thijssing-de Boer.
Maarten 't Hart staat op de
achttiende plaats en is daarmee
tien plaatsen gezakt in verge
lijking met 1986. Daar staat te
genover dat Thea Beekman,
Jan Wolkers en W.F. Hermans
behoorlijk (meer dan tien
plaatsen) zijn gestegen.
Grootste stijger was volgens
WVC Jo van Manen-Pieters,
die 53 plaatsen klom. De groot
ste terugval binnen de eerste
honderd deed zich voor bij L.
Hartog van Banda, die van
plaats 33 naar 98 ging.
WVC tekent bij de vergelij
king met 1986 wel aan dat de
steekproef in 1987 over een gro
ter bestand is genomen en dat
er meer regionale spreiding in
is verdisconteerd. Voor het
eerst waren ook bibliotheken in
Mien van 't Sant. - fotoanp
Friesland bij de steekproef be
trokken.
De aanwezigheid van Friese
bibliotheken heeft er boven
dien toe geleid dat in 1987 aan
meer Friese en vooral Friesta
lige auteurs een leenvergoe-
ding wordt toegekend en dat in
totaal ook een hoger bedrag
naar hen toegaat. Het bedrag
voor uitsluitend Friestalige
auteurs is meer dan vertien
voudigd, aldus WVC.
Door Hans Rooseboom
'Kimberley', de nieuwste
roman van Hellema (de
schrijver zonder voornaam),
is een heel somber boek. Het
leven op aarde waartoe de
mens gedoemd is, wordt
overschaduwd door drei
gende en werkelijke ram
pen. Oorlog, jodenvervol
ging en apartheid zijn de
elementen die in Hellema's
boek een prominente rol
spelen.
Maar ook zonder die histori
sche rampen, die catastrofes
die de mensen elkaar aandoen,
is het leven volgens Hellema al
zwaar genoeg. De liefde is on
toereikend, de wereld is een
seksuele jungle, vriendschap
blijkt niet mogelijk, de mens is
eenzaam, en tot overmaat van
ramp staat aan de horizon de
dood te grijnzen. Het leven:
'kermis in de hel', zegt Hellema.
Hellema's hoofdpersoon, de
joodse diamantair Samuel Zo
merplaag, wijkt aan de voor
avond van de Tweede Wereld
oorlog uit naar Zuid-Afrika. In
dat land, 's werelds grootste
diamantproducent, is hij een
goede bekende vanwege zijn
beroep. De barre discriminatie
van de zwarten doet hem pijn.
Terwijl in Europa de cata
strofe van de holocaust zich
voltrekt, hokt Samuel Zomer
plaag, gescheiden van zijn
vrouw en zijn vrienden, in
Zuidafrika samen met een
chimpansee. Waar een relatie
met mensen niet mogelijk is,
blijkt een relatie met een aap
een uitkomst. Ze eten samen,
dansen samen en doen samen
boodschappen. Een aap is bijna
een mens. „Merkwaardig is dat
hij mij doorgaans beter be
grijpt dan ik hem. Ik moet nog
veel leren", zegt Zomerplaag.
De episode met de aap is het
ontroerende slot van een boek,
geschreven door iemand zon
der enige illusie. De lezer dient
hierop voorbereid te zijn, even
als op enige zelfwerkzaamheid.
Het verhaal in de roman 'Kim
berley' moet worden gerecon
strueerd aan de hand van dag
boekfragmenten, brieven en
krantenberichten.
Hellema: 'Kimberley'. Roman.
Uitg. Querido Amsterdam. Prijs
29,50.
Door Muriel Boll
Ter gelegenheid van de kinderboekenweek publiceer;
deze krant de eerste twee hoofdstukken van Annetjel
van Imme Dros. In het interview daarnaast kwam h
boek alleen zijdelings ter sprake, daarom wil ik nog«1
in gaan op dit fascinerende verhaal; Het is zó boorde:]
vreemde, mooie en angstige gebeurtenissen dat je stt
weer iets nieuws ontdekt.
Annetje Lie woont 'al vier
zondagen en alle dagen ertus
sen' bij oma. Haar vader heeft
haar gebracht; ze weet niet
waarom, en is weer wegge
gaan; Haar moeder is er niet.
Als volwassene voel je de cri
sis aan die zich tussen de
ouders afspeelt en waar An
netje Lie lijfelijk op reageert.
Ze wordt ziek, krijgt koorts
dromen die echte nachtmer
ries worden waarin ze de
Maan en de Muizenkoning
ontmoet. Die maken haar
soms bang.als haar ouders?
'Jullie schreeuwen tegen elk
aar en ik weet niet eens
waarom.
Op het moment dat An
netje Lie letterlijk doodziek is
komen de bedreigende
Heintjevaar, de piepende
Schommel en de enge Jur
kenvrouw op de proppen. Ze
zijn valsvriendelijk en probe
ren het zieke kind in hun
macht te krijgen maar ze her
kent het gevaar. Er zijn rei
zen, huizen zonder gevels, een
clown die het heelal wil vul
len met dozen en appels, dro
men die Imme Dros met rag
fijne draden en kristalheldere
taal in een web heeft. Met
raadselachtige liedjes van
oma, verwijzingen naar ge
dichten en taalgrapjes. Het
liedje over de man met de
grote Kattebek deed me den
ken aan de griezelige grijn
zende kat uit Alice in Won
derland, het plaatje dat ik
vroeger altijd oversloeg. Heel
mooi is de verkeerde soldaat
in het leger van theesol-
daatjes van de Muizenkoning.
Hij marcheert op de maat van
'wandelen, wandelen' in
plaats van op 'lopen, lopen'.
Het boek staat vol derge
lijke juweeltjes, ik kan blij
ven citeren. Er zit maar één
ding op: lezen, voorlezen en
herlezen. En genieten van de
tekeningen van Margriet
Heymans die bovenaan de
bladzijden een fijnzinnige
strip vormen, net zo fascine
rend als de tekst.
Luitje en de limonade-
moeder* van Ted van Lies
hout is ook heel geschikt
om voorgelezen te worden.
Luitje wordt met het bad
water weggespoeld want
daar blijkt ze allergisch
voor te zijn. Haar moeder
zag nog juist twee kleine
voetjes in het afvoerputje
verdwijnen; waar veel
kinderen over fantaseren
gebeurt hier echt.
Luitjes moeder probeert
van allesom kindlief weer
boven te krijgen, maar die
vervelende volwassenen,
de politie-agenten, de
loodgieter, de dokter en
ook vader schuiven alles
op elkaar af. Met een rub
beren ontstopper probeert
moeder Luitje omhoog te
floppen, maar alleen het
dopje van de tandpasta
komt mee. Om zichzelf te
laten krimpen, laat moeder
zich heel heet wassen in de
wasserette.
'Bent u bont of wit? En
wilt u gecentrifugeerd
worden?' Zelfs deze hel
dendaad helpt niet, maar
een limonadebad blijkt de
oplossing. Moeder krimpt
en kan door de afvoerbuis
naar Luitje. Met behulp
van Rat die daar woont,
komen ze weer thuis.
Luitje groeit maar moi
groeit pas weer na
zoutbad dat de laatste)
monaderestjes wegsp
helaas verliest ze
haar. Zo eindigen de avoj
turen van Luitje en
moeder. Van Lieshout v
telt dit dwaze verhaal 1
een laconieke en humorl
tische manier en maakte!
zelf de tekeningen bij,»
krasserig en nogal
schillend.
Het loopt tegen kerst]
daar bij passen de vj
gende twee boeken. 'Bn
mert en Tissie vier
kerstmis' is een sfeer»
prentenboek van Gabr.q
Vincent. Brammert
Beer en Tissie de muis»
nen samen. Kerstfeest»
ren met hun vrienden i
er dit jaar niet in, wantl
is geen geld. Dat is welf
droevigste wat er kan]
beuren. Tissie weet
dat ze ook wel een fe|
kunnen geven zonder i
het geld kost. Talrijke j
keningen, groot en k!j
laten zien dat het
daad kan. Hoogtepunt
Brammert die als kei
man optreedt en een f
was eens verhaal' vei
Het boek begint drc
maar eindigt blij en
kleuters zijn vast netzo)
vreden als Tissie na
bekijken van de feest
platen met maar
tekst; zo kunnen kino
hun eigen verhaal
ken.
'Lieven in Lapland'
precies wat waar het inj
boek om gaat. Hoofd»
soon is Marit-Inga eni
haar, haar familie en|
rendierkudde trek je
de zomerweide naai
herfstweide. Op een prt
tige manier geeft hett
veel informatie over
ding en eten van de
pen, hun hele manier)
leven. Je leest hoe vo
voorraden bewaard
den en dat de sleden'
woordig door jeeps
sneeuwscooters getros
worden enz. Kerst® I
een warm hoogtepunt
het koude Noorden, p«
tige rode kleuren stra
vanaf het papier toejeJ
kijkt de platen met pier
Na kerst is het kuren i
de bergtoppen om te;
of de zon tevoor
komt, dan gaat de
weer beginnen. Het
haal eindigt met
Inga die zingt over
het allermooiste op de!
wereld vindt: Over de]
en de sneeuw en dei
dierkudde op de
(bergweide). Hoe mooi]
wel is en hoeveel
Hagbrink daar zeil
houdt, geeft ze heel
weer in woord en
Imme Dros: Annetje Lie
Uitg. Van Holkema en I
dorf, 19,90 vanaf 9 jaar.
Ted van Lieshout: Luitje
limonademoeder.
Uitg. Van Goor, 17,50.,
jaar.
Gabrieile Vincent: Brai
Tissie vieren Kerstmis.
Uitg. Lemniscaat, 19,90,0
iaar. a
Bodil Hagbrink: Leven is j
land.
Uitg. Gottmer, 24,50,
iaar.
Dinsdag kun je om 19.00 uur voor h
rijn op tv tegenkomen. Het is een k
Merel die fotojournaliste is en als
heeft, vader Martin die iedere wee
veiligheid moet tekenen en de kincf
1 enYoko.
Om het lekker chaotisch te maken
frouw Dücker door het verhaal en
maakt zich druk voor grotere verk
helpen een handje. Ze vinden hand
bare fietspaden en oprolbare zebra';
In elke aflevering treedt 'Het Boi;
Dat volkje zag je eerder op de pakkt
en staat ook in de clubkrant van de
land.
Greenpeace heeft alle scholen
een brief geschreven. Ze
vroegen of wij voor Green
peace actie wilden voeren en
dat hebben we gedaan. Juf
Gonda heeft veel verteld over
het milieu. Toen hebben we
gekozen voor het inzamelen
Ivan batterijen en het ophalen
van geld. We hebben geleerd
dat batterijen weggooien heel
slecht is voor het milieu.
Daarom hebben we een grote
on in onze school gezet,
ttedereen kan daar batterijen
doen. Als de ton vol is,
jirengt juf Gonda hem weg.
Ve hebben ook de krantjes
tan Greenpeace in alle brie
venbussen van Hank gedaan.
ater hebben we ze weer op-
feehaald en naar school ge
bracht. Heel veel mensen wil
den donateur worden. Totaal
ebben we 1568,05 opge-
aald. We hebben ook nog
taensen in het dorp ge'inter-
4ewd over de batterijen.
de afgelopen tijd zijn we
»k bezig geweest met de
bant. Iedere dag kregen we
4er kranten in de klas. Die
ebben we steeds bekeken.
7e hebben geturfd welke be-
jichten er in de krant sten
en. Daarna onderzochten we
ie
krs
sch
ad»j
tek
heb
gen
nod
Stel
heb
en
Hei
dag
kra
kin
and
mal
kw|
den
Grd
inl
Slh
Jijniwim a
.1? lïïlllllj
it
mier... liet tr
lilt aanót hand?
68BH
David Gilmour: Terug op
dinsdag1. Uitg. Amber, prijs
27,50. Een tekst-schrijver
kidnapt z'n dochtertje, omdat
z'n ex-vrouw en werkgeefster
hem verwijt slecht werk te le
veren. Hij vlucht naar Jamaica
en begint er een zwerftocht
over het eiland. 'Het is een boek
over onaantrekkelijke gevoe
lens', aldus de Canadese
auteur.
Lucy de Barbin: 'Are you lo
nesome tonight?'. Uitg. Ros
trum, prijs 29,50. Nederlandse
vertaling van boek dat deze zo
mer in Amerika voor enige op
schudding zorgde en toen ook
al in deze krant is besproken.
Lucy de Barbin beweert dat zij
de enige, echte liefde was van
Elvis Presley, maar dat de ver
houding altijd geheim is ge
houden.
Ivan Wolffers: 'Medicijnen.
Editie '88-'89'. Uitg. Contact,
prijs 39,90. Nieuwe, geactua
liseerde versie van medici
boek, dat vooral gericht is1]
consument.
Joshua Slocum: 'AlleeoJ
de Spray de wereld rond' f
Hollandia, prijs f 24,50j
april 1895 vertrok de J"
kapitein Joshua Slocuw l
tien meter lange sloep H;|
geland om te bewijzen v»|
voor mogelijk werd geW
alleen om de wereld. Hij
digde zich tegen Moorse
ten en strooide bij Vuifl
punaises op z'n schip "J
wilden van het dek te Wf
Herdruk van z'n
schreven verslag.
Govert Schilling: N"
grenzen van het heelal
De Haan, prijs 19,90
diverse objecten in del
mos en de meetmetN"
van astronomen,
werkt op het Planetary
Amsterdam en schrijn11]
Volkskrant.
