ëvën
UITBLAZEN
Top is geen succes en ook geen mislukking jnVifj
Europa zonder begroting duurder uit
Duitse liberalen staan voor onliberaal besluit
Meer rui
beroepss
in basisv
MEDICUS
mode
Oog in oog
met Neneng
VOLGENS MEESTE AMERIKAANSE COMMENTAREN;
DE STEM COT
De spaarders
DE STEM ACHTERGROND ZATERDAG 12 DECEMBER 1987
WIM KOCK
DE STEM
PESTEM BINNEN
MINISTERS SNIJDEN MET ONENIGHEID ZICHZELF IN VINGERS
DEN HAAG - Eutha
blijft ook in de toe
strafbaar. Het kabinet
een wetsvoorstel naa
Tweede Kamer ges
waarin medici die eut
sie plegen worden bec
met een maximale stra
4,5 jaar cel.
HALSTRAAT 17-BR
DINSDAG. Gisteren
in Agadir scheen de
zon en ook vanmor
gen op zee, onderweg naar
Madeira, gedraagt het
weer zich eindelijk volgens
de boekjes van de tour
operators. De koffie en de
lunch worden geserveerd
op het Marquee Deckhet met
een vrolijk blauw-wit gestreept
tentdoek getooide zonnedek,
waar ook het zwembad zich be
vindt. Daar voltrekt zich de
Splash Partyin het dagpro
gramma omschreven als 'spel
letjes in het zwembad'. The
Cruizers treden om half twee al
weer aan om in de Lido Lounge
de Sangria Party op te luiste
ren. Het blijkt leuk om eens een
flink deel van de dag op zee te
zijn. Meestal vaart het schip 's
nachts.
Vanmorgen heb ik eindelijk
oog in oog gestaan met Ne
neng, de tot dan toe onzicht
bare weldoenster die dagelijks
twee keer mijn hut op orde
brengt, tot en met het keurig
gevouwen puntje aan het uit
einde van de toiletrol; die elke
morgen het weerrapport van
zeven uur onder mijn deur
doorschuift; die elke avond een
After Eight op mijn hoofdkus
sen deponeert; die me daarbij
steeds Sweet dreams - des beaux
rêves - siisse Trdume toewenst
en bij wie ik tot twee uur in de
nacht het ontbijt voor de vol
gende morgen kan bestellen
door simpelweg een bestelbon
aan de deurkruk in de gang te
hangen. Vanmorgen heb ik het
ontbijt in de hut besteld, om er
zeker van te zijn dat ik op tijd
wakker ben.
Getik op de deur. Een
beetje dringend. Ik schrik wak
ker. Dat moet Neneng zijn! Ik
spring uit m'n bed, haal de vin
gers door m'n haar, trek m'n
pyjama recht en open de deur.
Daar staat ze met m'n zachtge-
kookte eitje en de rest. Mooi,
vriendelijk en zwijgzaam. Veel
te mooi om de hele dag on
zichtbaar bezig te zijn in de in
gewanden van het schip.
„Thank you, Neneng", zeg ik
met m'n handen vol en ik pro
beer in mijn stem ook erkente
lijkheid te laten klinken voor al
die andere diensten die ze me
dagelijks bewijst, „thank you
very much indeed." Zij trekt de
deur voor me dicht.
Voor het Filipijnse perso
neel is het, dunkt me, aan
boord hard aanpoten. Van de
vroege morgen tot de late
avond zie je steeds dezelfde ge
zichten in de lounges en restau
rants, achter de bars en in de
winkel. Ze doen hun werk
vriendelijk, hoffelijk en zeer at
tent. Ze zijn hulpvaardig en ge
dienstig zonder een spoor van
onderdanigheid. Het moet in
hun Filipijnse aard liggen, je
kunt het zo niet leren. Wat ze
precies doen als ze niet hoeven
te werken, komen de passagiers
niet te weten. Ze huizen achter
deuren waar Crew Only op
staat. Veel meer dan slapen kan
het niet zijn.
Er zijn weinig havensteden
in de wereld die zo mooi gele
gen zijn als Funchal, de hoofd
stad van Madeira. De stad, met
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllff;
z'n lichtgekleurde gevels en
rode daken, ligt aan een wijde
baai en klimt van het water
vandaan steil omhoog tegen de
groene heuvels. Terwijl de late
middagzon de stad in een
warme gloed zet, hullen de
bergtoppen erboven zich in
steeds donkerder nevels. Die
üjken weinig goeds te voorspel
len.
Het is 1 december, de Por
tugese onafhankelijkheidsdag
en de winkels zijn gesloten.
Maar het is ook de dag waarop
in Funchal de kerstverlichting
ontstoken wordt. Het doet even
vreemd aan op een straatterras
te zitten onder een aan een
vlaggemast bungelende kerst
man. Tussen het geboomte
door, van de Jardim de Sao
Francisco, waar de kaffir- en
margrietbomen in bloei staan
en dat doorschoten is van de
oranje vuurpijlen der strelit-
zia's, stralen in vier talen de
verlichte kerstwensen ons toe
die Funchal voor zijn bezoekers
heeft ontstoken.
Op Madeira heeft het toe
risme een veel traditioneler ge
zicht dan op de Canarische
Eilanden en het is er ook niet
zo nadrukkelijk aanwezig. Be
roemde hotels getuigen van een
lange traditie als vakantie
eiland voor ie jet set van wel
eer, vooral Britten. Het be
roemdste is het bijna honderd
jaar oude Reid's. We gaan er
een afternoon tea genieten in de
grote, met comfortabele en
smaakvol gebloemde clubs ge
meubileerde lounge. Het gebak
kiezen we van de trolley. Engel-
ser kan het niet en dat geldt
voor de omgeving en de am
biance zowel als voor de tea.
De visspecialiteit van Ma
deira is espada, de monsterach
tige lintvis die op grote diepte
wordt gevangen en die verruk
kelijk moet smaken. We willen
hem die avond eten in een vis
restaurant, vlak boven de zware
branding die bij de tafelge
sprekken tot stemverheffing
noopt. Af en toe roffelt er ook
nog een bui regen tegen de ra
men en op het dak.
Een Portugese kaart kan
verwarrend zijn. Espada, espa-
darte, espetada. We vergissen
ons en bestellen espadarte. Dat'
is zwaardvis. Ook heel smake
lijk. De filets zijn niet alleen
royaal gesneden, ze worden ook
nog in paren opgediend. Ik kan
er echter mee uit te voeten
want ik heb inmiddels m'n vas-
tenplan tot uitvoering gebracht
en de lunch overgeslagen. Ik
neem me voor de rest van de
week elke dag een maaltijd over
te slaan, bij voorkeur de lunch.
Als ik de volgende dag in Fun
chal, al vrij laat in de middag
toch nog bezwijk voor de ver
leiding van een malse pepper
steak dan zal deze zwakheid me
uren later nu eens een keer niét
berouwen. (Wordt vervolgd).
an^uilge
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rflnlfrplatioc
Postgiro 1114111 ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Daat» Ta Wiinnn nu hm in i mi i i_i.JJX - /-, i1 _.lf-—4-.4I
Door Jo Wijnen
DE topontmoeting tussen
de Amerikaanse president
Reagan en de Russische
partijleider Gorbatsjov is
geen succes, maar ook geen
mislukking geworden.
Het is een ontmoeting ge
weest die nuttig was, maar
die niet tot doorbraken
heeft geleid. Er is een
uiterst belangrijke dialoog
gaande gehouden, maar tal
van grote vraagstukken
zijn onopgelost gebleven.
Zo luidden, onmiddellijk na
het beëindigen van de top, de
meeste commentaren in de
VS. Intussen deden tal van
Amerikaanse regerings
woordvoerders hun uiterste
best het gebeuren als een emi
nent succes af te schilderen.
Daarbij werden ze geholpen
door hun Russische collega's
en niet in het minst ook door
Michail Gorbatsjov zelf die,
vlak voor zijn thuisreis, een
persconferentie hield waarin
hij zeer omstandig op zijn ge
sprekken met Reagan inging.
Gorbatsjov deed zo zijn
best de ontmoeting als een ge
beurtenis van het grootste be
lang en als het begin van een
nieuwe fase in de Ameri
kaans-Russische betrekkin
gen af te schilderen, dat zijn
inleidende opmerkingen lan
ger dan een uur en tien minu
ten in beslag namen. En zelfs
toen moest hij toegeven dat
ernstige verschillen van me
ning zijn blijven bestaan.
'Niet Reagan maar Gor
batsjov stal de show'. - foto ap
Veel commentatoren hiel
den het erop dat de moeilijk
ste' ontwapenings vraagstuk
ken in feite waren doorver
wezen naar Genève. Voor het
Stategisch Defensie Initiatief
(SDI) is geen echte oplossing
gevonden. Gorbatsjov zei: „Er
zijn nu instructies over een
halvering van de strategische
wapens aan onze onderhan
delingsdelegaties in Genève
gegeven. Die vermindering
moet plaatsvinden in over
eenstemming met het ABM-
verdrag dat binnen een be
paalde periode niet kan wor
den opgezegd. En dat alles
moet leiden tot de onderteke
ning van een verdrag tijdens
een bezoek van de Ameri
kaanse president aan Moskou
in de eerste helft van 1988".
Met andere woorden: de
onderhandelaars in Genève
gaan zich buigen over een
mogelijke halvering van de
strategische kernwapens.
Daarbij blijft het SDI een
struikelblok. SDI moeten bin
nen de beperkingen van het
ABM-verdrag - dat het ont
wikkelen en testen van het
nucleair ruimteschild ver
biedt - worden gehouden. De
Russen zijn evenwel bereid
een ruime uitleg aan het be
grip ontwikkelen en testen te
geven (zoals de Amerikanen
op dit ogenblik al doen), maar
willen het AMB-verdrag dan
wel binden aan een zeer lange
opzegtermijn van minimaal
zeven jaar.
Op dit ogenblik heeft het
verdrag een opzegtermijn van
zes maanden. Op die manier
pogen de Russen zich het SDI
zo lang mogelijk van het lijf
te houden.
Of alle obstakels, die in
Gorbatsjovs ingenieuze for
mulering besloten liggen, het
komend half jaar kunnen
worden opgelost, blijft een
vraag waarover gisteren in de
Amerikaanse hoofdstad grote
twijfel bestond.
De meeste Amerikaanse
commentatoren waren het er
over eens dat de topontmoe
ting van de afgelopen drie da
gen een succes is geworden in
de zin dat de dialoog wordt
voortgezet.
Kreeg het ontwapeningsas
pect van de topontmoeting
van de meeste commentato
ren - veel congresleden inbe
grepen - de gunst van de twij -
fel, onderwerpen als Afganis-
tan en de mensenrechten wer
den als bijna volkomen mis
lukkingen gekwalificeerd.
Dat maakt het voor presi
dent Reagan, die zeer grote
waarde hecht aan het oplos
sen van de regionale vraag
stukken, uiterst moeilijk om
de dialoog met Moskou open
te houden. Overigens lijken
beide leiders zo verstandig te
zijn geweest de oplossing van
het ene vraagstuk niet aan het
andere te binden.
De vraag is nu of president
Reagan zich met de resultaten
van deze gesprekken van zijn
critici, waarvan de meeste
zich in zijn eigen achterban
bevinden, kan ontdoen. Tal
van commentatoren wezen er
op dat de gesprekken van de
afgelopen dagen meer vragen
dan antwoorden hebben op
geroepen en Reagan op grond
daarvan gemakkelijk kan
worden blootgesteld aan de
kritiek van de republikeinse
conservatieven die met lede
ogen hebben toegezien hoe
niet Reagan, maar Michail
Gorbatsjov de show stal. In de
dagelijkse nieuwssamenvat-
ting die het Witte Huis voor
eigen gebruik hanteert, werd
Gorbatsjov afgeschilderd als
de man die erin was geslaagd
de initiativen te nemen en de
punten te scoren.
Reagans belangrijkste ad
viseurs gaven in de samen
vatting toe dat de Russische
leider een gewiekst en ver
fijnd spel heeft gespeeld, erin
is geslaagd zichzelf als een
nieuw soort Sovjetleider te
verkopen aan het Ameri
kaanse publiek, maar dat hij
achter de schermen een kei
harde doctrinair is.
Het laatste woord was gis
teravond aan Ronald Reagan
zelf. Net op het moment dat
Gorbatsjovs vliegtuig van
Andrews Airforce Base op
steeg, richtte Reagan zich via
de televisie tot het Ameri
kaanse volk, daarbij alle reto
rische registers opentrekkend
die hem ter beschikking
staan. De president schilderde
in zijn toespraak de onderte
kening van het INF-akkoord
af als een belangrijke histori
sche gebeurtenis waartoe hij
zelf de aanzet had gegeven
toen hij de zogenaamde nu-1
1-optie
op tafel legde. Hij zei dat hij I
tijdens zijn gesprekken met
Gorbatsjov het Strategisch
Defensie Initiatief (SDI) niet
had wegonderhandeld.
Voorts liet hij zijn gehoor I
weten dat, als er verdere
vooruitgang op het stuk van
de nucleaire ontwapening zou
worden geboekt, ook over de
conventionele ontwapening
zou worden gesproken.
Overigens ging de presi
dent niet in op details. Hij gaf
niet aan wat precies was
overeengekomen over SDI
hij gaf evenmin uitleg over de I
instructies die de onderhan
delaars in Genève van zowel
hem als Gorbatsjov hebben
gekregen. Die instructies
moeten leiden tot een akkoord
waarbij de strategische kern
wapens met 50 procent wor-1
den verminderd. In feite was
zijn rede het begin van een
campagne om de Senaat er
van te overtuigen dat het
dinsdag gesloten INF-ak-
koord moet worden geratifi-1
ceerd.
Door Frans Boogaard
Bij het Europese Hof van
Justitie in Luxemburg
wordt het volgende maand
druk. De Europese Com
missie, het dagelijks be
stuur van de EG, besloot
deze week al de Raad van
Ministers voor het Hof te
dagen. Volgende week zet
ook het Europees Parle
ment die stap. Voor het
eerst in het nu dertigjarig
bestaan van de EG, zijn de
ministers er niet in ge
slaagd vóór 1 januari een
ontwerp-begroting op te
stellen. En dat zullen ze
weten ook.
Deze week kwamen de minis
ters nog voor een laatste be
raad bijeen, maar het gat tus
sen wat volgend jaar nodig
(101 miljard gulden) en wat
beschikbaar is (78 miljard)
bleek te groot. Binnen een uur
gooiden ze het touwtje in de
boot.
Daarmee openbaart zich
één van de eerste gevolgen
van de volstrekt besluiteloze
Europese top in Kopenhagen,
afgelopen weekend, die vol
gens de meeste regeringslei
ders toch niet helemaal was
mislukt.
Terwijl diezelfde rege
ringsleiders zondagavond nog
een klein staartje van hun
vrije weekend meepakten, te
kende zich voor de Europese
Commissie, in spoedzitting te
Brussel bijeen, het échec al
volledig af.
Met een geraamd tekort
Over een paar weken begint ook voor de Europese
Gemeenschap een nieuw kalenderjaar. Maar in te
genstelling tot elk doorsnee bedrijf, heeft de EG
(rond 21.000 werknemers) voor dat nieuwe jaar nog
steeds geen begroting. En dus geen geld.
Hoe kan een ingewikkelde machinerie als die van
de EG zonder voldoende geld blijven draaien? En
wat als ze vastloopt?
In maart, uiterlijk april, worden de problemen on
overkomelijk, zo voorspellen de rekenmeesters in
Brussel.
van 23 miljard gulden komen
onderzoeks- en scholingspro
gramma's ernstig in gevaar,
kan niet verder worden ge
werkt aan de ontwikkeling
van de gemeenschap, en kan
in het beste geval voor hoog
uit drie maanden aan alle
landbouwverplichtingen wor
den voldaan.
Los van die directe effecten
legt dat alweer bij voorbaat
een enorme druk op de half
februari in Brussel te houden
'vervolg-top', waarvan alle
regeringsleiders nu nog zulke
hoge verwachtingen hebben.
De begroting van de EG le
vert de laatste jaren steeds
groter problemen op. Ook in
'85 en '86 kwamen Raad en
Parlement al openlijk met
elkaar in conflict, toen over de
hoogte van de begroting.
Nieuw in de huidige situatie
is, dat zelfs de lidstaten on
derling het niet eens zijn kun
nen worden.
In dat soort gevallen - geen
goedgekeurde begroting op 1
januari - wordt per de eerste
dag van het nieuwe j aar auto
matisch een regeling van
kracht, waarbij de EG-uitga-
ven worden bevroren op eén
twaalfde per maand van het
budget van het voorgaande
jaar.
De Britse premier Thatcher
zag daar meteen de voordelen
van: zo zou de gemeenschap
vanzelf wel zuiniger worden,
meende zij. Maar de Neder
landse minister Van den
Broek (Buitenlandse Zaken),
en mèt hem de EG-commissa-
ris voor Begrotingszaken,
Christophersen, denken daar
anders over. Volgens hen zal
op niet-verplichte uitgaven
(onderzoek, scholing) worden
gekort om aan de landbouw
verplichtingen, die de ge
meenschap móet nakomen, te
kunnen voldoen.
Dat systeem is vier maan
den houdbaar.
Daarna volgen overschrij
dingen, schulden dus, waar
voor vroeg of laat de lidstaten
toch weer moeten opdraaien.
Overschrijdingen, die bij ge
brek aan afspraken over een
zuiniger financieel beleid en
beperking van de overproduc
tie in belangrijke sectoren
van de landbouw, bovendien
niet beheersbaar zullen blij
ken te zijn.
Nederland, België, Frank
rijk, West Duitsland en iro
nisch genoeg ook Engeland
zullen dat als landen met be
langrijke havens het eerst
merken, omdat 'Brussel' geen
geld meer heeft om hun per
ceptiekosten - de vergoeding
waarop lidstaten recht heb
ben omdat ze voor de EG
douane- en landbouwrechten
heffen - terug te betalen. Voor
Nederland en België elk loopt
die post in de tientallen mil
joenen.
Om de ernst van de situatie
te onderstrepen, liet Christop
hersen deze week bovendien
een lijst circuleren van alle
posten waarvoor hij meent
meteen aan het begin van het
jaar 'additionele twaalfden'
nodig te hebben.
Die lijst ziet er indrukwek
kend uit, maar is tegelijk heel
vanzelfsprekend. Want net
als elk ander bedrijf of be
drijfje, moet ook de EG huur
betalen voor haar gebouwen;
moet ze lonen, salarissen,
pensioen- en verzekerings
premies afdragen. En net als
ieder ander bedrijf, heeft ze
kosten voor gas, licht, water
en telefoon.
Voor de belangrijkste uit
gavenpost, de landbouw, die
twee-derde van de EG-begro-
ting opslokt, heeft Christop
hersen een voorlopig arrange
ment kunnen treffen. Dat
komt erop neer dat hij per 1
januari de beschikking krijgt
over drie twaalfden ineens,
zodat theoretisch de land
bouwuitgaven tot eind maart
verzekerd zijn. In de praktijk
kan dat heel anders uitpak
ken, want in die uitgaven is
nog geen rekening gehouden
met de lage dollarkoers,
waarmee de EG te maken
heeft als ze producten op de
wereldmarkt afzet.
Bedoeling van de Commis
sie was om de negatieve effec
ten van de dollar op te vangen
met een fonds, waarin de lid
staten om te beginnen één
miljard gulden zouden stor
ten, maar ook dat fraaie voor
nemen is in de besluiteloos
heid van 'Kopenhagen' ge
sneuveld. Begrotingsspecia
listen leiden daaruit af, dat
misschien eind februari de
EG-schatkist al leeg is.
Waarna elke boer uit de Ach
terhoek of Andalusië die op
EG-gelden aanspraak maakt,
zich tot de civiele rechter kan
wenden om zijn rekeningen
betaald te krijgen.
In Brussel reageerden deze
week verschillende delegaties,
die in de Europese hoofdstad
de belangen van hun natio
nale ministers behartigen,
wat zuur op het besluit van de
Commissie en van het Parle
ment om naar de rechter te|
stappen. „Voordat het Hof ar
rest wijst, zal de begroting er
zeker zijn. En dus ben je al
leen maar bezig de sfeer ver
der te verpesten," zo redene-1|
ren zij.
Maar begrotingscommissa
ris Christophersen, die deze II
week blijmoedig verklaarde!
dat hij geen aanleiding zie!
door een overmaat aan flexi
biliteit 'deze last' van de
schouders van de ministers af I
te nemen, ziet dat toch
tikje anders: „De begroting]
had formeel op 5 oktober
het Parlement ingediend I
moeten zijn. Daarna heeft hel
Parlement twee maanden uit
stel verleend, en nog steeds!
was er geen ontwerp. Daar
mee wordt feitelijk inbreuk]
gepleegd op het verdrag,
als wij bij een inbreuk op onze I
eigen grondwet niet in aktie J
mogen komen, wanneer
wel?"
Door Rink Drost
Een hoogst onliberaal be
sluit wordt vandaag ver
wacht van het congres van
de Duitse liberale partij
FDP: het 'ja' tegen een
verdere beperking van de
demonstratie vrij heid.
Lang heeft de FDP zich te
gen deze wens van de
christelijke coalitiepart
ners CDU en CSU (samen
de Union) verzet. Nog kort
geleden, op het partijcon
gres in Kiel, werd een ver
dere beperking van het de-
monstratierecht afgewe
zen.
Maar na de dodelijke schiet
partij van 3 november bij de
luchthaven van Frankfurt
denken de FDP-ministers in
het kabinet-Kohl en het par
tijbestuur (voor een deel de
zelfde personen) er anders
over. Aanleiding is een - niet
openbare - hearing door mi
nister Friedrich Zimmer-
mann (CSU, binnenlandse za
ken) van politie- en justitie
functionarissen en strafrecht
deskundigen. Zimmermanns
conclusie: de wetsverscher-
pingen die de Union al lang
had gewild zijn dringend
noodzakelijk. Met een omme
zwaai van de FDP is de meer
derheid in de Bondsdag voor
de wetsverscherping straks
verzekerd.
Gaat echter de liberale
Bondsdagfractie wel mee in
de visie van het partijbestuur
en de vier eigen ministers
(Martin Bangemann - econo
mische zaken, tevens partij
voorzitter; Hans-Dietrich
Genscher - buitenlandse za
ken, tevens vicekanselier;
Hans Engelhard - justitie;
Jürgen Möllemann - onder
wijs en wetenschappen)? Bij
sommige fractieleden is de
weerstand bijzonder groot.
Zoals bij de vroegere minister
van binnenlandse zaken Ger-
hart Baum, jurist, tevens
plaatsvervangend FDP-voor-
zitter en voorzitter van de
commissie binnenlandse za
ken en rechtspolitiek in de
Bondsdag. Of zoals bij de ju
rist Burkhard Hirsch, onder
meer ex-minister van bin
nenlandse zaken in de deel
staat Nordrhein-Westfalen en
bestuurslid van de FDP.
Voor de Bondsdagfractie
woog de ommezwaai in het li
berale denken op ministers-
en bestuursniveau zo zwaar,
dat ze aan de rem trok. Voor
dat de fractie in de Bondsdag
stemt, dient de achterban te
worden gehoord. De fractie
heeft het recht, een buitenge
woon partijcongres bijeen te
roepen. Vandaag kan dat zijn
memng geven.
Voor de Bondsregering is
het bij remmen van de FDP-
fractie niet meer dan een for
maliteit. Het indienen van het
wetsontwerp is uitgesteld tot
volgende week woensdag.
Maar voor het partijbestuur
staat er meer op het spel. Kan
een bestuur aanblijven wan
neer het hoogste orgaan, het
partijcongres, een voorstel
van tafel veegt, dat de liberale
beginselen direct raakt? Zo
ver zou het vandaag tenmin
ste kunnen komen.
De rechters en officieren
van justitie voorzien dat bij
een verscherpt vermom
mingsverbod niet in eerste in
stantie de gewelddadige de
monstranten tegen de lamp
zullen lopen, maar vermomde
demonstranten die niet van
zins zijn geweld te gebruiken.
Aanleiding om zich als de
monstrant onherkenbaar te
maken is er in Duitsland meer
dan in Nederland. Het be
roepsverbod ligt eraan ten
grondslag. Ambtenaren die
worden gesignaleerd bij de
monstraties tegen bijvoor
beeld kernwapens of kern
energie worden snel met ont
slag bedreigd. Wanneer de
vermomming straks van
overtreding tot misdrijf
wordt verheven, kan de poli
tie een demonstratie verbie
den, alleen al omdat er ver
momden meelopen. Het argu
ment: vermomming is een
vorm van geweld. Wie dan
niet prompt uit de demonstra
tie stapt maakt zich op dat
moment - vermomd of niet -
schuldig aan het misdrijf van
meedoen aan een verboden
demonstratie. Een aanleiding
temeer om als demonstrant
niet herkend te worden; het
cirkeltje is rond.
Bij de wetsvoorstellen gaat
het om veel meer dan alleen
het tot een misdrijf verklaren
van vermomming bij demon
straties. Voor een deel gaan de
wetswijzigingen zelfs uit bo
ven wat bij de coalitiebespre
kingen was overeengekomen.
Alle regeringsvoornemens op
een rijtje, te beginnen bij de
wijzigingen van bestaande
regels:
VERMOMMING: Bij
openbare bijeenkomsten en
reeds op weg daarheen mogen
geen voorwerpen worden
meegevoerd die zich ervoor
lenen of bestemd zijn de vast
stelling van de identiteit te
verhinderen.
PASSIEVE BEWAPE
NING: Helmen en schilden
mogen niet meer worden
meegevoerd. Sancties: geld
boete of vrijheidsstraf tot een
jaar. Het verbod geldt - net
als het vermommingsverbod -
niet alleen voor demonstra
ties, maar ook voor samen
scholingen na of bij demon
straties. De betreffende voor
werpen mogen in beslag wor
den genomen.
VEILIGHEIDSHECHTE-
NIS: Ter voorkoming van het
plegen van srafbare feiten
kan iedereen worden vastge
nomen die ervan wordt ver
dacht, meermalen 'landvrede-
breuk' (het zich bevinden op
tot verboden gebied verklaard
terrein - dit begrip komt in
het huidige Duitse recht niet
meer voor) te hebben ge
pleegd en deze vergrijpen te
willen voortzetten. Nog niet
vast staat, of die hechtenis bij
eenvoudige dan wel bij zware
landvredebreuk mag worden
doorgevoerd.
OPROEPVERBOD: Wie
oproept tot deelname aan een
verboden of ontbonden de
monstratie, kan worden be
straft met maximaal een jaar
gevangenis.
Dan de nieuw geformu
leerde strafbare feiten:
PROPAGANDA: Wie
openlijk propaganda maakt
voor strafbare feiten, loopt
kans op maximaal een jaar
gevangenisstraf. Tot nu toe®
alleen het aanzetten tot ern
stige strafbare feiten verbo-1
den.
WAPENDIEFSTAL
Diefstal van wapens
springstof kan worden
straft met gevangenisstraf
van drie maanden tot tie»{
jaar.
BEDRIJFSSTORING:
Zes tot tien j aar gevangenis is I
de straf voor het verstor® J
van de gang van zaken
openbare diensten als
spoorwegen, de post of wl
energievoorziening. Het m®'1
dan wel gaan om 'bijzonder I
ernstige gevallen', waarmee
de verzorging van eerste 1®
vensbehoeften gevaar loopt I
GIJZELING: de mini
mum strafmaat voor gijzeling I
of mensenroof met als doel af-1
persing wordt van drie n:
vijf jaar gebracht. Een gij^l
lingstijd van drie dagen
daarvoor voldoende. 0®|
wanneer het slachtoffer
tot handelen wordt gedw®'|
gen kan van gijzeling1
gesproken.
KROONGETUIGEN
Terroristen die zelf of via d®'
den meewerken aan het
pakken van daders of hetnp'l
helderen van terroristis® I
daden, komen in aanmerWJ
voor de minimum vrij hei®'J
straf of een geldboete.
yan onze Haagse redactie
Het kabinet voelt er niet
om artsen die voldoen as
reeks van zorgvuldigheid
te vrijwaren van strafv
ging. Daarom is onder mee
artsenorganisaties, PvdA i
gevraagd.
Het eindvoorstel van het kabin
niet verder dan de constateri
artsen die aan een aantal pree
schreven voorwaarden voldoe
ze euthanasie plegen, zich kuni
roepen op een strafuitsluiting
DEN HAAG - Leerlingen i
kunnen vanaf het tweede
voor iedereen verplichte
met beroepsvoorbereidende
Dat is het belangrijkste veran
dering die minister Deetman
(Onderwijs) en diens staatsse
cretaris Ginjaar-Maas hebben
aangebracht in het wetsont
werp voor de basisvorming in
vergelijking met het verleden
jaar ingediende concept.
Het idee van de basisvor
ming is verder zo goed als on
aangetast gebleven: bijna alle
middelbare scholieren moeten
in de eerste drie of vier jaar
(ADV!
DE SPAARDERS IN NEDERLAT
op de proef gesteld. Grote gro<
van Nederlandse banken opgen
De banken spreken van een 'sp
waarvan meer dan een miljard
buitenland.
De spaarders werden in bewegi
regering om het verzwijgen var
I ting aan te pakken. Steekproeve
lasting op dit vlak op grote scha
werden verplicht de rentegegev
zouden de spaarders weer bravi
De banken hebben zich fel ver;
graag zaken met het spaargeld
bet aantrekken van goedkope i
een hogere rente.
Het ministerie van Financiën, a
9er, anderzijds hoeder van een
door. Het werd daarin gemotiv(
uitzicht op hogere belastinginko
I Ais pleister op de wonde van ba
boogde vrijstelling in het voorui
bovendien zou de fiscus bij h
zachtzinniger optreden dan ge
voor de grote groep spaarders r
gend jaar de (aftrekbare) betaa
oehoeven te worden gebracht v<
uat was blijkbaar niet voldoende
'en. Velen vervoegden zich bij
I wl6!1sstreek of nog verder. En
vast dat de 'oude kous' de afc
Prept met bankbiljetten.
I L? 'weede Kamer heeft deze
an deze belastingvoorstellen a
oor mensen met een hypotheel
nv,Menin9en van kinderen blijf
7,., is vei"der dat de nav
wegen rente-inkomsten sterk i
as in de oorspronkelijke voors
ook de gebruikelijke termijn vi
.JPrake van dat fraudes tot bec
nilb®,schouwing blijven.
I nJ, a'les 'eidt tot twee constate
srh 'n de afgelopen zomer
fccnade vandien, had bij een i
u bnan worden vermeden.
de tweede plaats moet wordei
worn*9 audeurs met meer dan
dit n! 'n, a|gemeen hoog opg
ren op 9ro,e schaal gebe
van h!?: ,wat moeten de, ook talri
hebhon die de afgelopen je
die nn 9edaan? En wat gaat er
I ren pho8enJJltkerjn9 zijn aangew
Conclusie h®bben opgegeven?
reaefin L !e Polltieke besluitvo
gino rt eerst onze aconon
deuk ^Pareren kreeg
