'Niet dreigen met korting uitkering'
1/v
iteur m/v
OGEM: Een kale kip kun je nauwelijks plukken
Ongewenste intimiteiten
FINANCIËN
centrum
SCHEIDENDE VOORZITTER VAN NCW STEEF VAN EUKELENBURG:
centrum
E STEM FINANCIËN/ECONOMIE ZATERDAG 5 DECEMBER 1987
'v)
DIRECTEUREN EN COMMISSARISSEN VERZEKEREN ZICH TEGEN EIGEN WANBELEID
NI EUWSOVERZICHT
Directiewisseling Suiker Unie
Ontslagen Muiden Chemie voorkomen
Hogere winst Faam-moeder
T11
I Onderwijs
■urn Onderwijs
ph Administratief Onderwijs
pogisch Onderwijs
Vormgevings Onderwijs
fech Onderwijs
|idszorg Onderwijs
4DERWIJS (HEAO)
nwerking met het
in Breda en met
|>R- EN
(CKW)
an de HEAO en
Dmputercentrum van
(en van studenten et
oraktijk. Daarnaast
I en advisering aan
[taken. Het bedrijfs-
verleend van ca.
lerkelijk van start
i het centrum tot
keiomgeving, waar
Is uit het bedrijfs-
njssector.
ken van computer-
Tvan gebruikers-
[oeleinden.
dig, bij voorkeur HIQ
rijs. Kennis en
I uitdagende functies,
i sterke mate bepa-
kelen centrum,
i f 6.800,- bruto per
jhrker is f 4.705,- bruto
pijn volgens rijksrege-
dis. B. Rietveld,
■(werk) of 076-710646
lember a.s. richten
S.H.RJ.M. de
htie, Ftostbus 90116,
werkmaatschappij
w van Verenigde
rondwasinstallatie
de functies van
nde installatie zowel
inisch gebied, in
ïeel, optimaal
ftijd van 30 tot 35
een opleiding op
richting van
.icht heeft in werk-
(oor de onderhouds-
gbouwkundige op-
itten met bovenge-
eur.
lijke sollicitatie,
an deze advertentie,
Dienst Personeels-
ven B.V.,
acatures worden
04102-3585.
Door Pieter Eggen
STEEF van Eij kelenburg zal
zich niet vervelen, nadat hij
op 9 december de voorzitters
hamer van het Nederlands
Christelijke Werkgeversver
bond (NCW) heeft overhan
digd aan dr. J. E. Andriessen.
Van Eijkelenburg (65)
blijft volop in beweging.
Naast zijn zes commissaria
ten ('toen bekend werd dat ik
mijn voorzitterschap afliep,
heb ik een aantal aanbiedin
gen gekregen') blijft hij voor
zitter van twee SER-com-
missies en betrokken bij tal
van andere clubs, zoals
eentje die de rol van de so
ciale werkplaatsen doorlicht
„Niemand hoeft te zeggen
dat ik hopeloos belast blijf
met werk. Want ik doe het
me zelf aan. En ik doe het
graag". Van Eijkelenburg wil
nog graag de handen uit de
mouwen steken en hij was
ook met plezier bijna negen
jaar lang voorzitter van het
NCW. „Het leuke ervan is dat
het interessant werk is, waar
je veel contacten mee opdoet.
En praten met een onderne
mer ergens in het land vind
ik dan net zo leuk als met mi-
nister-president Lubbers.
Het plezierige van het werk
is dat je ook af en toe succes
boekt door aan je meningen
vast te houden en die opvat
tingen geleidelijk aan terrein
ziet winnen".
Succes heeft de werkge
versbaas zeker gehad. On
dernemen geldt sinds enkele
jaren weer als een deugd en
winstmaken is een schone
zaak geworden. En Van Eij-
kelenburgs herhaalde oproe
pen om te blijven werken
aan de technologische verbe
tering en vernieuwing van de
industrie vinden hun
weerklank.
„We zitten met de econo
mische ontwikkeling op de
goede weg. De werldoosheid
is ondanks de enorme toe
stroom van jonge mensen en
vrouwen op de arbeidsmarkt
de laatste jaren gedaald. De
rendementen en de winsten
van de bedrijven zijn weer
verbeterd en ook de export
positie is weer versterkt".
Van Eijkelenburg roept
het fameuze akkoord in de
Stichting van de Arbeid eind
1982 in herinnering. Kabinet,
werkgevers en vakbonden
spraken toen af het econo
misch herstel voorrang te ge
ven. De winsten van de be
drijven moesten omhoog, de
lonen gematigd en het be
schikbare werk herverdeeld.
Alleen zo kon de schrikba
rend hoge werkloosheid wor
den aangepakt.
„Het akkoord heeft goed
gewerkt Het heeft de samen
hang in beleid en aanpak
versterkt en een betere eco
nomische situatie in Neder
land opgeleverd. Je kunt zeg
gen dat we toen gelukkig op
de rijdende trein van de
langzaam aantrekkende we
reldeconomie zijn gespron
gen. Dat was zonder dat ak
koord niet gelukt".
Dat de sociale uitkeringen
mede als uitvloeisel van dit
beleid - door het kabinet
OP 9 december verlaat Steef van Eijkelenburg het
Nederlands Christelijk Werkgeversverbond
(NCW). Na bijna negen jaar de voorzittershamer te
hebben gehanteerd, maakt de 65 jarige Brabander
plaats voor dr. J. E. Andriessen, in de jaren zestig
nog eens minister van Economische Zaken en tot
voor kort zakenman.
Van Eijkelenburg werd in 1922 geboren in Amers
foort, maar gaat als Brabander door het leven. Na
een opleiding tot bouwkundige nam Van Eijkelen
burg de leiding van het aannemersbedrijf van zijn
vader in Rosmalen over.
Precies twintig jaar geleden startte Van Eijkelen
burg zijn 'mars' door de bestuurlijke wereld als lid
van de katholieke bouwersclub in Brabant. In de
jaren zeventig voerde hij enige tijd het gewest
Noord-Brabant en Zeeland aan en later de lande
lijke bouwers. Hij werd ook gekozen in het lande
lijke bestuur van het NCW.
In 1979 volgde hij ir. P. de Wit op als voorzitter van
deze werkgeversorganisatie. Twee termijnen
maakte hij vol sindsdien „en nog een half jaar om
dat mijn opvolger niet dit voorjaar al beschikbaar
was". „Ik ga niet weg omdat ik gepensioneerd
word. Dat gebeurde via het bouwbedrijf al toen ik
60 was en van het NCW krijg ik geen pensioen".
Lubbers-l werden verlaagd,
acht Van Eijkelenburg een
onvermijdelijke ingreep.
„Door de welvaart van de ja
ren zeventig hebben we de
toestroom naar de sociale ze
kerheid te gemakkelijk ge
maakt Dat is daarna gecor
rigeerd Ik hoop alleen dat
we niet in de oude fout ver
vallen om de uitkeringen
weer te verhogen als de eco
nomische groei dat mogelijk
zou maken".
De vrees voor oude fouten
geldt ook het economische
beleid: „We moeten er voor
waken niet in gezapigheid te
vervallen. De ontwikkeling
van nieuwe produkten en de
technologische vernieuwing
moeten doorgaan. We moeten
daarop zeer alert blijven. En
wat daarmee samenhangt, is
dat van hoog tot laag het per
soneel op het juiste niveau
wordt geschoold. Als dat niet
tegelijkertijd gebeurt, dan
doe je investeringen teniet"
Niet alleen de politiek
heeft fouten gemaakt, ook
het bedrijfsleven gaat niet
vrijuit, zo geeft Van Eijke
lenburg ruiterlijk toe: „In de
tijd van recessie hebben veel
bedrijven hun opleidingen
opgedoekt Die kostenpost
wilden ze graag kwijt, toen
de winsten daalden of zelfs
verdwenen. Dat was natuur
lijk niet slim, want de ach
terstand in scholing dreigt
ons nu op te breken".
Scholing als middel om de
werklozen weer geschikt te
maken voor de arbeids
markt; het is hét toverwoord
van het laatste jaar. Niet lan
ger zijn herverdeling van
werk, atv en deeltijdarbeid
de ingrediënten van een
werkgelegenheidsbeleid,
maar moeten scholing en het
opzoeken van de werklozen
de juiste cocktail opleveren.
Van Eijkelenburg is het
met deze koerswijziging van
harte eens. „Korter werken
in de zin dat je minder uren
per week gaat werken is geen
oplossing meer. Toen we dat
in 1982 afspraken, was dat
prima. We moesten wat aan
die hoge werkloosheid doen.
Het probleem was evenwel
dat korter werken geen ba
nen opleverde. Hoe dat
kwam? Heel eenvoudig. Be
drijven konden met minder
mensen toe en de kortere
werkweek werd een mooi
middel om het overschot te
saneren. Daarnaast ver
dween het ziekteverzuim
bijna helemaal, waardoor de
behoefte aan extra personeel
minder werd".
Voor arbeidstijdverkor
ting is nu geen plaats meer,
zegt Van Eijkelenburg. „Als
je een bedrijf hebt met twin
tig mensen, dat vier mensen
erbij kan gebruiken, dan
schep je geen werk door met
z'n twintigen korter te gaan
werken. Je moet ervoor zor
gen dat die vier plaatsen op
gevuld worden. En daarvoor
heb je scholing nodig".
Het probleem in de bedrij
ven is, zo houdt Van Eijke
lenburg staande, gaandeweg
dat van de onvervulbare va
catures geworden.
De scheidende NCW-voor
zitter zegt dat „er op dit mo
ment zeker 50.000 banen zijn,
waarvoor niemand is te krij
gen. En dat is een voorzich
tige schatting. Als we er in
zouden slagen die banen bin
nen één jaar op te vullen, dan
heb je de werkloosheid al een
stuk lager. Bovendien
wordt de capaciteit van de
bedrijven beter gebruikt,
waardoor de rendementen
verbeteren. Dat heeft op
zichzelf dan weer tot ef
fect dat er meer banen bij
kunnen komen".
Van Eijkelenburg zegt
Steef van Eijkelenburg.
hardop wat de metaal-
werkgevers (die bij het
NCW zijn aangesloten)
deze week op fluistertoon
te berde brachten. De 38-
urige werkweek moet
plaats maken voor de
'goede oude' werkweek
van 40 uur. „Die 40-urige
werkweek is een bittere
noodzaak geworden, nu
blijkt dat er onvoldoende
goed geschoold personeel
is. Als die scholing wel op
peil is en er dus voldoende
mensen voor het beschik
bare werk zijn, kan je ook
de werkweek op 38 uur la
ten".
Van Eijkelenburg heeft
zijn hoop gezet op het plan
van minister De Koning
(Sociale Zaken en Werk
gelegenheid) om de werk
lozen 'op te gaan zoeken',
zoals premier Lubbers, het
eens zo fraai zei. De Ko
ning wil 45.000 langdurige
werklozen per jaar voor
gesprekken op de arbeids-
bureau's uitnodigen. Sa
men met een arbeidsbe
middelaar moet dan be
paald worden voor welk
werk de betreffende
werkloze nuttig kan wor
den opgeleid. In vier jaar
tijd krijgen alle 170.000
langdurige werklozen
scholing of een baantje
aangeboden.
Tot hier is Van Eijke
lenburg akkoord. Minder
te spreken is hij over het
voornemen van CDA én
WD om werklozen die
weigeren gelijk te straffen
door te korten op hun uit
kering.
„Je moet begrip hebben
voor de situatie waarin de
werkloze zit. Die is vaak
niet zo maar in staat om te
gaan werken. Hij is het
vroeg opstaan en het gere
gelde leven ontgroeid en
- FOTO DE STEM
dat patroon moet terugko
men. De begeleiding van
uit de arbeidsbureaus
moet ook daarop gericht
zijn. Ik heb wel eens ge
zegd, dat de arbeidsbu
reaus die begeleiders ook
als maatschappelijk wer
kers moeten zien. Je kunt
niet zo maar zeggen: die
werkloze wil niet en dus
streep ik deze mens maar
door. Ik heb er zelf erva
ring mee in een werk
groepje in Den Bosch. Dat
is vrijwilligerswerk. We
helpen werklozen ook aan
werk of scholing. En we
hebben nu een resultaat
van 25 procent. De wil om
te werken is er heus, maar
de weg naar werk is vaak
lang. Dan vind ik een
score van 25 procent al
heel aardig".
„Je kunt niet zeggen dat
je moet beginnen met het
korten op de uitkering.
Dat is een middel dat je
als allerlaatste moet over
wegen. En misschien is het
wel zo dat van alle werk
lozen er 100.000 zijn die
niet te helpen zijn, om
welke reden dan ook. Die
zul je als samenleving dan
hebben te onderhouden".
Van Eijkelenburgs op
vatting op dit punt ligt dus
mijlenver van dat van het
levensbeschouwelijk zo
verwante CDA. Dat kan
kennelijk, dat christelijke
clubs het nogal grondig
met elkaar oneens zijn.
Ook tussen NCW en CNV
botert het niet altijd even
voortreffelijk. Toch is Van
Eijkelenburg over het
contact met andere
christelijk georiënteerde
organisaties wel te spre
ken. „We hebben zelfs de
laatste jaren een geregeld
overleg met de Raad van
Kerken", zegt hij. De
scheidende NCW-voorzit-
ter gelooft dat er nog wel
plaats is voor verzuilde
organisaties, 'zolang de
mensen dat zelf willen in
ieder geval'. Hij geeft toe
in het verleden, toen hij
nog bouwvoorzitter was,
geprobeerd te hebben de
verzuilde bouwers onder
één dak te krijgen. Uit die
tijd stamt de fraaie uit
drukking „met levens
overtuiging bouw je geen
huizen" van de Rosma-
lense aannemer.
„Ik vind die sterke ver
zuiling niet meer van deze
tijd. Maar als werkgevers
lid willen zijn van een
christelijke ingestelde or
ganisatie, dan moet daar
de ruimte voor zijn. Met
die uitspraak bedoelde ik
vooral te zeggen dat de
mensen op de bouw een
goed produkt moeten afle
veren. Maar de werkgever
kan wel degelijk onderne
mer zijn vanuit een Bij
belse instelling. Dat heeft
betekenis voor de manier
waarop hij ondernemer
wil zijn en met zijn men
sen omgaat. Dat wil overi
gens niet zeggen dat wie
zich niet op een levensbe
schouwing laat voorstaan
een slechtere werkgever
zou zijn. Je kunt het eer
der zien als een extra be
lasting om wel aan die le
vensbeschouwing te han
gen en daarnaar te hande
len".
Jarenlang heeft Van
Eijkelenburg dat zelf mo
gen proberen, toen hij de
leiding van het aanne
mersbedrijf Van Eijkelen
burg (opgezet door zijn
vader) in handen had. In
die jaren was hij ook al
voorzitter van de christe
lijke werkgeversbond in
de bouw. Van Eijkelen
burg kent de bouw van
binnen en van buiten. Wat
vindt hij van de parle
mentaire enquête naar de
vermeende fraude in de
bouw.?
Hij lijkt er geen erg
hoge pet van op te hebben.
„Ik heb na de RSV-en-
quête al gezegd dat je
zoiets niet ieder jaar moet
hebben". Toch is de nu na
genoeg afgesloten enquête
niet helemaal waardeloos.
„De hamvraag is natuur
lijk: is er goed omgespron
gen met overheidsgeld
Dan moet je toch constate
ren dat er geen zaken van
oplichting zijn gebleken,
maar wel dat de regels
hier en daar te ruim zijn
uitgelegd. Van hoog tot
laag is geprobeerd oplos
singen te vinden binnen de
spelregels". Van Eijkelen
burg vindt dat de overheid
eventueel 'misbruik' over
zich heeft afgeroepen. „De
overheid moet zodanige
wetgeving maken dat die
wetten ook nageleefd kun
nen worden. Of de spelre
gels moeten worden aan
gepast om de produktie
van woningen mogelijk te
maken".
Milieutechniek B.V.
raafsebaan 13
8 JR Rosmalen
oor Pieter-Jan Dekkers
sn wel erg laat (en mager)
interklaasgeschenk voor
5 gedupeerde aandeelhou-
:rs van het failliete
GEM-concern. Nu de On-
srnemerskamer van het
msterdamse Gerechtshof
»ft uitgesproken dat de
wrmalige top van dat con-
tn zich schuldig heeft ge-
aakt aan wanbeleid, kun-
ze bij de rechter hun
-ld terug eisen.
'at dat alle geleden schade op
1 voormalige directeuren en
"Wuissarissen kan worden
ihaald. Integendeel. Het zal
meer dan een symbolisch
"rag worden, want van kale
Ppen valt nu eenmaal niet
«J te plukken.
"an de uitspraak van de On-
'mernerskamer moet meer
Preventieve werking wor-
'n verwacht Nu directeuren
commissarissen weten dat
kunnen worden aangepakt
ze zich schuldig maken aan
anbeleid, mag je aannemen
t ze zich wel twee keer zullen
zenken alvorens ze derge-
Praktijken continueren,
^hoewel. Toen de Tweede Ka-
itk Z0Senaamde anti-mis-
®kwetten aanvaardde was
antwoord van het bedrijfs-
ot even simpel als vinding-
gewoon het risico van het
verzekeren. Momenteel
L er ®1 ruim 10.000 directeu-
en commissarissen verze-
jVc!?r hrt geval gedupeerde
ueelhouders hen via de
r aansprakelijk stellen
voor de geleden schade bij ge
bleken wanbeleid.
Die verzekering kost de top
managers 500 tot 2.500 gulden
premie per jaar, afhankelijk
van het verzekeringsbedrag.
Dat bedraagt maximaal 10 mil
joen guldea Die premie is geen
beletsel voor directeuren en
commissarissen zich tegen
eventuele rechterlijke uitspra
ken in te dekken.
De OGEM-affaire is een
test-case. Eens een trots kolo
niale onderneming, na het ver
lies van Nederlands-Indië om
gebouwd tot een concern van
internationale allure. Tehuis
voor afgedankte protestants-
christelijke politici als oud
premier Biesheuvel, oud-mi
nister Udink, oud-Kamerlid
Hannie van Leeuwen, oud-
werkgeversvoorzitter Bartels,
oud-minister Jaap Boersma en
oud-Rijnmond-lid Klaas Fibbe.
Omdat het concern onder
hun bezielende leiding steeds
groeide raakten ze tegelijker
tijd het spoor bijster. Uiteinde
lijk ging het concern aan die
groei tenonder.
Echter niet nadat de heren
directeuren en commissarissen
vechtend en scheldend over de
straat rolden en elkaar in be
paald niet-christelijke termen
uitmaakten voor 'geldwolven'
en 'profiteurs'. Befaamd is de
uitspraak van Jaap Boersma,
dat de heren niets anders deden
dan 'graaien, graaien en nog
eens graaien'.
In 1983, het concern is dan al
geruime tijd failliet, besluit de
Ondernemerskamer een en
quête in te stellen naar de on
dergang van het concern en het
aandeel van de Raad van Be
stuur en de commissarissen
daarin. Dat onderzoek is uitge
voerd in de schaduw van de
parlementaire RSV-enquête en
heeft derhalve minder de pu
blieke aandacht getrokken dan
de escapades van Stikker en z'n
maats.
Het eindrapport verscheen
half februari van dit jaar en
liet weinig heel van die keurige
ex-politici. Het bevestigde wat
de curatoren tijdens hun be
wind al hadden ontdekt. Wan
beleid, het negeren van de aan
deelhouders, de lakse houding
van de 'controleurs' in de Raad
van Commissarissen, het spe
culeren met eigen aandelen en
het bevoordelen van bevriende
adviseurs (de Kuwaytse consul
Rabbani, maar ook oud-minis
ter Schmelzer, die voor een
prikje een dure villa mocht la
ten bouwen en niet te vergeten
oud-CNV-bestuurder Jan Lan-
ser, die het volgens Boersma
ook alleen maar om de centen
te doen was).
Vooral de gang van zaken
rond de overname van het ver
lieslijdende Duitse bouwbedrijf
Beton- und Monierbau luidde
het einde Van OGEM in. De
Ondernemerskamer sprak deze
week dan ook uit dat de
OGEM-leiding juist in deze
zaak 'de meest elementaire be
ginselen van verantwoord on
dernemerschap heeft geschon
den'.
De Raad van Bestuur krijgt
ook een veeg uit de pan inzake
de projektontwikkeling,
waarop de leiding tot 1978 vol
strekt geen greep had. Overi
gens wordt de Raad van Be
stuur op dat punt door de On
dernemerskamer geen wanbe
leid verweten.
De broer van de man die
OGEM groot maakte, A. Fibbe,
en een van de commissarissen
krijgen het verwijt dat ze op
eigen houtje het Omega Pro-
jekt hebben opgezet. Beiden
onttrokken zich geheel aan het
toezicht van de concernleiding.
Dat noemt de Ondernemerska
mer wanbeleid en beide heren
zijn dus ook aansprakelijk.
Dat het bestuur en de Raad
van Commissarissen beide he
ren hun gang lieten gaan ge
tuigt overigens ook niet van
een goed ondernemersbeleid,
aldus de Ondernemerskamer.
Door gebrek aan controle,
zowel door de Raad van Be
stuur als de Raad van Commis
sarissen, liepen de verliezen
van het concern uiteindelijk op
tot 200 miljoen gulden en was
het faillissement onafwend
baar. Tenkoste van 20.000
werknemers en honderden
aandeelhouders.
Ook de beroemde 'gouden
handdruk' voor oud-minister
Udink wordt door de Onderne
merskamer aangemerkt als
wanbeleid. Vooral de poging
van de commissarissen om die
afvloeiingsregeling na forse
kritiek van buiten in te perken,
wordt door de Ondernemers
kamer gehekeld. Zeer onzorg
vuldig, kwalificeert de kamer
het optreden van de commissa
rissen.
Het financiële 'wonderkind'
Lenze Koopmans, OGEM bin
nengehaald in een poging het
tij nog te keren, krijgt er onge
nadig van langs. In augustus
1980 moeten de commissarissen
een overeenkomst goedkeuren
tussen het in financiële proble
men verkerende concern en de
banken. Die willen meer zeker
heid en krijgen die ook van
Koopmans: zowel de vaste ac
tiva als al het onroerend goed
wordt door hem aan de banken
'uitgeleverd'.
President-commissaris Bar
tels en president-directeur Van
Berkel tekenen, in de veron
derstelling dat de vaste acitva
en het onroerend goed buiten
de zekerheden worden gehou
den. Koopmans heeft hen dat
immers verzekerd.
Dat verweer kwalificeert de
Ondernemerskamer als 'on
deugdelijk'. Zowel Bartels als
Van Berkel en Koopmans hele
maal behoorden die achttiende
augustus te weten wat ze on
dertekenden. 'Uitermate on
zorgvuldig', en schadelijk bo
vendien voor derden, zoals la
ter zou blijken.
De naam van Koopmans
komt terug als de Onderne
merskamer spreekt over het te
laat en bovendien onjuist in
lichten van de aandeelhouders.
In mei 1980 maakte Koopmans
nog trots melding van een ho
gere winst, terwijl in feite al
een miljoenenverlies werd ge
leden.
Die Koopmans is overigens
nog goed terecht gekomen. Hij
is nu directeur van TBI Hol
ding, een maatschappij waarin
enkele jaren geleden de ge
zonde OGEM-bedrijven zijn
ondergebracht.
SOBI-voorzitter Pieter La-
keman denkt dat Koopmans
een 'aardig appeltje voor de
dorst' heeft vergaard. Als ge
dupeerde aandeelhouders
straks nog iets van hun geld
willen terugzien moeten ze
vooral niet aan Koopmans
voorbij gaan, zegt Lakeman.
Maar 'graaien, graaien en
graaien' is er niet bij. Want de
oud-directeuren en -commis
sarissen hebben wat dat betreft
de bui zien hangen. Velen heb
ben hun vlot verdiende centen
elders ondergebracht. Vandaar
die kale kippen.
Door Louis van de Geijn
Donderdagmorgen 4 juni
had een journalist van
Kluwer ABN-bankier
Harry Langman aan de
autotelefoon. Of hij als
president-commissaris
van Kluwer even wilde
reageren op het bod dat
Elsevier de avond tevoren
had gedaan. Het was een
onvriendelijke poging tot
overname. De Kluwer-di-
rectie wilde er niet van
horen. 'Dit is een overval'.
Langman stelde de journalist
niet teleur: 'Dit hebben we in
Nederland nog niet veel ge
zien en ik hoop ook niet dat
dergelijke manieren ingang
zullen gaan vinden'.
De discussie was begonnen.
Mag het ene bedrijf het ande
re, desnoods tegen heug en
meug, overnemen? En an
dersom: staat het een onder
neming vrij zich een roest
vrijstalen harnas aan te me
ten tegen de ongewenste inti
miteiten van concurrenten?
Intussen heeft roofridder
Vinken van Elsevier het af
moeten leggen tegen het ge
bundelde verweer van de rei
ne, maar o zo listige, maagd
Alberdingk Thijm van Klu
wer en de edelman Ververs
van Wolters Samsom.
De veldslag tussen de uit
gevers is voorlopig beslecht
maar de discussie tussen de
specialisten gaat onvermin
derd voort]
Vorige week was een door
een Amsterdams hotel inge
lijfde kerk het toneel van een
studiedag over overvallen en
beschermingsconstructies.
Een kerk heeft nog nooit zo
vol farizeeërs en tollenaars
gezeten. Vooral bankiers en
juristen kwamen daar voor
zevenhonderd gulden bijpra
ten. Zij spinnen er immers
garen bij, als de wapenknech
ten van aanvallers en verde
digers.
Alle slimmigheidjes pas
seerden nog eens de revue.
Eenvoudig en algemeen toe
gepast is de certificering van
aandelen: het stemrecht van
de aandelen wordt in dat ge
val neergelegd bij een admi
nistratiekantoor. Als puntje
bij paaltje komt, kah het be
stuur van de onderneming in
kwestie daar wel op steun re
kenen.
Naast veel andere trucs is
er de 'Korenschoof-construc
tie': een belaagd bedrijf
draagt de onderneming, of de
kroonjuwelen daarin, over
aan een stichting waarin de
leiding van het bedrijf het
voor het zeggen heeft. Zo
komt niemand er meer aaa
Kluwer heeft in de loop van
dit jaar zoiets gedaan door de
uitgaven op het gebied van
rechtswetenschappen, die ze
ventig procent van de con
cernwinst opleveren, in een
aparte besloten vennootschap
neer te zetten. Het was zoiets
als een slootje graven achter
de kasteelmuur.
Hét Kluwer-bestuur
oogstte met die vondst een
storm van kritiek. Vooral de
effectenhandel brieste van
woede. Aandeelhouders,
vindt de beurs, worden toch
al behandeld als ballenjon-
gens en op die manier worden
ze niet alleen buitenspel,
maar ook nog buiten het sta
dion gezet.
Veel beleggers dragen
overvallers een warm hart
toe. Hun activiteit, redeneren
effectenbezitters, jaagt de
waarde van de onderneming
omhoog, en dus van de aande-
lea Overvallen, ook als die
anderen aangaan, maken sla
pende directies wakker en
zorgen zo voor betere win
sten. Beschermingsconstruc
ties kunnen in die redenering
ook een manier zijn om een
falende directie in het zadel te
houden.
Maar de Amerikaanse
praktijk laat ook de scha
duwzijde zien: ondernemin
gen die door 'raiders' worden
belaagd moeten zich soms
diep in de schuld steken en
zijn later vaak gedwongen
onderdelen te verkopen om
weer bij te spijkeren. En als
de overval slaagt, wordt de
prooi niet zelden met een
leuke winst 'uitgepond'. Het
belang van de onderneming,
laat staan dat van de mensen
die er de kost verdienen, is
daarbij meestal ver te zoeken.
Amerikaanse toestanden
wil niemand hier. Maar een
gezonde overname zou even
min geblokkeerd mogen wor
den. Bij het zoeken naar een
evenwicht tussen die twee
uitersten, zo verwacht een
deskundige als mr. J.R. Glasz,
zal in de komende jaren meer
en meer een beroep op de
rechter worden gedaan. In de
jaren negentig kan de discus
sie misschien worden geslo
ten, als vanuit Brussel regels
worden gesteld voor de hele
Europese gemeenschap.
Glasz heeft een aardige re
denering: als er een stevig
toezicht op fusies komt, ook
als één van de partijen onwil
lig is, zal het bedrijfsleven
minder de neiging hebben
zich achter juridische stellin
gen te verschuilen.
Nu de discussie hierover
uitgerekend door de uitgevers
is uitgelokt, is sinds de hete
zomer van zevenentachtig
nog een ander debat gaande:
moeten er niet aparte regels
komen voor de pers? Met
name de belangstelling van
de Britse magnaat Maxwell
heeft onrust gezaaid in jour
nalistiek en politiek.
De Nederlandse Vereniging
van Journalisten probeert
een politiek debat uit te lok
ken over maatregelen die de
verscheidenheid van de pers
temidden van dit geweld zou
den kunnen waarborgen. De
vakbond van journalisten
vindt dat er een degelijke re
geling voor persfusiecontrole
moet komen.
Het initiatief moet dan wel
uit de Tweede Kamer komen.
Minister Brinkman, die ook al
over de pers waakt, zegt wel
op te letten maar voelt op dit
moment niet voor zo'n rege
ling.
De NVJ broedt nog op een
ander idee. Er bestaat in Ne
derland een Bedrijfsfonds
voor de Pers, waaruit verlies
lijdende kranten en tijd
schriften tijdelijk steun kun
nen krijgen.
Als een uitgever wordt
overvallen door een onderne
ming die niet past bij het
eigen gezicht, zou dat Be
drijfsfonds bijvoorbeeld een
redactie van kapitaal moeten
kunnen voorzien om die aan
val af te slaan.
Dat Fonds zou dan wel
meer geld moeten hebben. Of
minister Brinkman dat voor
dit doel over heeft, valt te be
twijfelen. Het jachtseizoen op
veelbelovende ondernemin
gen, sommige uitgevers niet
uitgezonderd, blijft voorals
nog geopend.
Drs. H.A. Baars (42) is benoemd tot directie financiën en admi
nistratie van de Suiker Unie. Hij treedt op 18 januari volgend
jaar in dienst als opvolger van drs. J. Berger, die per 1 april
met de VUT gaat De heer Baars is nu nog lid van de directie
van Heineken Nederland.
KOLLUM/MUIDEN (ANP) - Muiden Chemie hoeft voor eind
maart 1988 geen werknemers te ontslaan in de kruitfabriek bij
het Friese Kollum, omdat het ministerie van Defensie erin
heeft toegestemd enkele munitie-orders vervroegd te laten uit
voeren.
Wel wil de directie van Muiden Chemie hooguit 20 van de 52
werknemers bij de Friese vestiging tijdelijk overplaatsen naar
Muiden.
De hoofdvestiging van Muiden Chemie. - fotoanp
BREDA - De winst voor belastingen van Bassett Foods PLC,
honderd procent moeder van Faam uit Breda, heeft over het
eerste half jaar van '87 een hogere winst geboekt De winst
nam met 13,8 procent toe van 1,8 naar 2,1 miljoen pond. De
Faam heeft volgens het halfjaarbericht een goede periode
doorgemaakt met een groeiend aandeel op de markt van sui
kerwerken. De verwachting is dat de groei van de Bredase fa
briek, die volgend jaar haar 150-jarig bestaan viert, zal door
zetten.