België lauw verkiezingsstrijd in
Strijd om burgemeesterspost Eindhoven nadert ontknoping
Justitie doet voordeel met smokkel van volmachten
Caraïbische fusie komt
moeilijk van de grond
DEGENS
)e Stem col
-destem-
de stem achtergrond woensdag 2 december 1987
ECONOMISCH HERSTEL OVERHEERST KWESTIE-VOEREN
ACTIE TEGEN KLEINE KERN VAN HINDERLIJKE STRAFPLEITERS
liet langer in t
„ALS BROKX HET WORDT, KRIJGT DE PVDA EEN FLINKE PLEISTER OP DE WONDE"
)E Stem binnen
EN HAAG (ANP) - Sc!
lar huis gestuurd. Het
voelden wel aan den
tioolgeld niet op tijd wa
HET wil nog niet erg vlot
ten met de Oost-Caraïbi-
sche eenwording. Afgelo
pen zomer besloten zeven
eilandstaatjes tot een fusie
die voor 1990 zijn beslag
moet krijgen. Maar er is
onenigheid over de staats
vorm.
Op een bijeenkomst op het
eiland St. Vincent, georgani
seerd door de vakbond van le
raren, laaiden de meningsver
schillen onlangs opnieuw op.
Sommigen willen een sterke
centrale regering, anderen
zien meer in een federaal stel
sel.
De hardste klap voor de fu
sie kwam al snel nadat het
plan gesmeed was. Een van de
zeven, Antigua-Barbuda, trok
zich terug. Premier Vere Bird
wilde eerst de verkiezingen
volgend jaar afwachten voor
hij zich vastpinde op een poli
tieke samensmelting.
In oktober bleek dat angst
voor een slechte stembusuit
slag niet Bird's enige overwe
ging was. Hij betichtte zijn
collega's van St. Lucia, St.
Vincent en Dominica van 'een
nieuwe vorm van kolonialis
me'. Ze probeerden volgens
hem Frankrijk zo ver te krij
gen een lening voor herstel
van het vliegveld op Antigua
in te trekken. „Stel je voor dat
we met hen in één staat za
ten", brieste Bird.
De eilandjes liggen in een
lange sliert in het oostelijke
deel van de Caraïbische Zee.
Het meest noordelijke, St.
Kitts-Nevis ligt vlak onder
Sint-Eustatius, een van de
drie Nederlandse Boven
windse Eilanden. Grenada,
het zuidelijkste, ligt ruim zes
honderd kilometer hiervan
daan, 120 km van het Latijns-
amerikaanse vasteland.
Grenada is sinds enige ja
ren de bekendste van de zeven
dwergstaatjes. In 1983 maak
ten de Verenigde Staten via
een invasie een eind aan een
links bewind, dat even tevo
ren de iets minder linkse pre
sident Maurice Bishop had
verdreven. De andere zes zijn
Dominica, St. Lucia, St. Vin
cent, St. Kitts-Nevis, Anti-
gua-Barbuda en tenslotte de
lilliputter onder de dwergen,
Montserrat, dat nog onder
Brits bestuur staat.
Gezamenlijk tellen de ze
ven staten ruim een half mil
joen inwoners. Belangrijkste
bronnen van inkomsten zijn
de toeristen die komen genie
ten van het aangename kli
maat en de fraaie zandstran
den alsmede de uitvoer van
bananen en specerijen.
j yq; ra sx
De eenheidsdroom is niet
nieuw. Vanaf 1958 tot 1962 be
stond de Westindische Fede
ratie. Deze samenwerking
stokte toen de grotere landen,
Jamaica en Trinidad-Tobago,
op eigen houtje verder wilden
gaan. Beide landen zijn nog
wel steeds lid van de Caricom,
de Caraïbische Economische
Gemeenschap, die in totaal
dertien landen omvat. Naast
de zeven genoemde eilanden
zijn dat de Bahamas, Barba
dos, Belize, Guyana, Jamaica
en Trinidad-Tobago. Ook nu
nog hebben 'grote' staten als
Trinidad-Tobago en Barba
dos belangstelling om met de
zeven mee te doen, maar dit
T.-LUCIA'
wordt door de zeven wantrou
wend afgehouden.
In 1981 richtten de kleine
eilanden binnen de Caricom
de Organisatie voor de Ooste
lijke Caraïbische Staten
(OECS) op. Klein is niet zo
fijn, hadden ze gemerkt. Met
zijn zevenen waren ze goed
voor dertig procent van de
importen binnen de Caricom,
terwijl ze slechts een aandeel
van negentien procent in de
uitvoer binnen de regio had
den.
De samenwerking tussen
de zeven landen is ook nu al
hecht. Ze hebben een gemeen
schappelijke munt, één cen
trale bank en één hoogge
rechtshof. Er is veel migratie
van het ene eiland naar het
andere. Zo is bijvoorbeeld de
premier van St. Vincent, Ja
mes Mitchell een zwager van
John Compton, de premier
van St. Lucia. Politiek zitten
de eilanden sinds de dood van
Maurice Bishop op een lijn.
Alle zeven onderhouden ze
nauwe banden met de Ver
enigde Staten.
Volgend jaar staan op alle
eilanden referenda op het
programma, waarin de bevol
king zich moet uitspreken
over de politieke eenwording.
De nieuwe staat wordt op zijn
vroegst in 1989 opgericht. Als
het aan de tegenstanders ligt
verschuift dat naar een jaar
in de verre toekomst. „Gelei
delijk verder naar elkaar toe
groeien biedt betere perspec
tieven dan in een klap een
nieuwe staat afkondigen", al
dus Vincent Beache, leider
van de Arbeidspartij van St.
Vincent.
In 1988 krijgt ook nauwere
economische samenwerking
tussen de dertien lidstaten
van de Caricom gestalte. De
regeringsleiders hebben afge
sproken dat in september alle
beperkingen op de handel tus
sen de leden afgeschaft moe
ten zijn.
(IPS)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5
Door Frans Boogaard
DE campagneleiders heb
ben het moeilijk. Hoewel
de val van Martens-VI al
zeker een jaar dreigde,
was er met nieuwe verkie
zingen toch niet echt reke
ning gehouden.
En dus moeten nu de kandi
daten met zo min mogelijk
franken worden 'gepusht': 40
miljoen bij de Vlaamse chris
ten-democraten, 30 miljoen
bij de liberalen, 25 bij de so
ciaal-democraten; en minder
nog bij de franstalige zuster
partijen.
Partij meetings, kermissen,
luidruchtige autokaravanen
en intensief huisbezoek,
waarvoor de PvdA in Neder
land sinds jaar en dag de term
'canvassen' gebruikt, zijn dan
ook de hoofdmoot van de
korte campagne die de par
tijen nog van 13 december
scheidt. De doorsnee kiezer zit
intussen alweer met een voor
raad kaarsen (SP), balpennen
(PW) en lucifers (CVP) die
tot de volgende verkiezingen
toereikend is.
In Vlaanderen spelen de re
geringspartij eA, de christen
democratische CVP en de li
berale PW, sterk in op de
noodzaak van voortzetting
van het herstelbeleid, dat nu
niet door de socialisten mag
worden verknoeid. 'De goeie
weg' (CVP) en 'Ik zet door'
(PW) zijn slogans die dat
duidelijk moeten maken. In
liberale kring wordt premier
Martens, die in zijn volgende
kabinetsperiode een reeks
grondwetsherzieningen wil
doorvoeren waarvoor hij ook
de sociaal-democraten nodig
heeft, er nog wel van verdacht
de rooms-blauwe voor een
rooms-rode coalitie te willen
inruilen, maar Martens zelf
blijft die geruchten hardnek
kig de kop indrukken.
„Zoals in 1985, ga ik naar de
kiezers met een duidelijke en
ondubbelzinnige boodschap.
Ik vraag hen een hernieuwd
vertrouwen in de huidige
meerderheid. Alleen op die
manier zal de bevolking de
vruchten plukken van zes
jaar herstelbeleid. Gesterkt
door het vertrouwen van de
kiezers, wil ik met de huidige
ploeg het werk voortzetten."
CVP-minister van Finan
ciën Mark Eyskens had deze
week in Leuven dezelfde
boodschap: „Onze tegenstre
vers zijn niet onze vijanden.
Het zijn ook mensen en zelfs
niet allemaal dommerikken,
maar zij dwalen. We wensen
de oppositie geen kwaad toe,
we wensen de oppositie de op
positie. Iedereen zijn speciali
teit."
Hoewel Eyskens bij de
zelfde gelegenheid de PW
'óók onze tegenstrevers'
noemde, voornamelijk op
ideologisch vlak, zet de CVP
zich tegen deze coalitiepart
ner niet af.
De PW zelf, die in de per
soon van de nog zeer jeugdige
OP maandag 19 oktober maakte het kabinet Martens-VI een
doodssmak over de publieke status van José Happart.
De vraag hoe lang deze franssprekende ex-fruitkweker nog
waarnemend burgemeester van het Vlaamse Voeren kon
blijven, bleek voor de Vlaamse en Waalse christen
democraten in het kabinet een niet te nemen hindernis.
Zondag 13 december trekt België naar de stembus, maar
in de tamelijk lauwe verkiezingsstrijd speelt zeker in
Vlaanderen de Voerkwestie nauwelijks een rol. Wél in
Wallonië.
vicepremier en Begrotingsmi
nister Guy Verhofstadt een
zwaar liberaal stempel op het
kabinetsbeleid heeft kunnen
drukken, doet dat evenmin
ten opzichte van de CVP.
Maar vergeleken met twee
jaar geleden is er wel veel
veranderd. Toen moest de
PW nog kiezers lokken met
het argument dat een stem
voor de liberalen de zekerste
manier was om Martens aan
de top te houden. Nu wijst
Verhofstadt op zijn eigen
krachtdadige aanpak, de sa
nering van 200 miljard frank
die hij al heeft doorgevoerd en
de belastingverlaging die er
nog komt, als CVP en PW
hun meerderheid behouden.
De twee sociaal-democrati
sche partijen, de Vlaamse SP
en Waalse PS, hebben daar
niet zoveel tegenin te brengen.
Op hun beider congressen, af
gelopen weekend, lieten de
partijvoorzitters Van Miert
Premier Wilfried. Martens
FOTO DE STEM/BEN STEFFEN
en Spitaels er geen twijfel
over bestaan dat het hoogtijd
wordt dat ook links weer eens
regerings verantwoordelij k-
heid krijgt, maar de belofte
dat dan het door de Vlaams/
Waalse tegenstellingen ver
scheurde land eindelijk zijn
sociaal-economische en com
munautaire problemen te bo
ven komt, wordt niet echt
waargemaakt.
De meningsverschillen over
hoe de affaire-Happart moet
worden opgelost, zijn tussen
SP en PS wellicht nog moei
lijker overbrugbaar dan ze
tussen de twee christen-de
mocratische partijen, CVP en
PSC, al bleken.
Van Miert gaat dat pro
bleem zoveel mogelijk uit de
weg, door in zijn campagne
een zwaar accent te geven aan
milieu en veiligheid en een so
ciaal-economisch beleid dat
van meer solidariteit getuigt.
„We willen er met z'n allen op
vooruit", heet dat bij de SP.
Maar zijn collega Spitaels
maakt het hem er niet mak
kelijker op, door in zijn cam
pagne een prominente plaats
in te ruimen voor Happart,
die volgens de peilingen in
Wallonië een groter stem-
mentrekker is dan hijzelf. In
heel franstalig België speelt
de kwestie-Voeren in de cam
pagnes veel nadrukkelijker
dan in Vlaanderen. Dat blijkt
alleen al uit de kandidaten
lijsten, waarop behalve José
Happart en zijn tweeling
broer Jean-Marie ook de
tweede schepen en gemeente
secretaris van Voeren figure
ren, naast kopstukken uit
anti-Vlaamse bewegingen als
de Retour a Liège en Action
Fouronnaise. Met zijn 'Toute
notre force pour soutenir
Bruxelles' (Alles op alles om
Brussel te verdedigen) doet
Spitaels daar alleen nog maar
een schepje bovenop.
Volgens de laatste opinie
peilingen, die in België vanaf
vier weken voor de verkiezin
gen niet meer mogen worden
gepubliceerd, komen de vier
zittende regeringspartijen
(CVP, PW en hun Waalse te
genhangers PSC en PRL) op
13 december op 44,8 procent
van de stemmen, bijna 5,5
procent minder dan in 1985.
Maar aan deze cijfers wordt
in Brussel vooralsnog weinig
waarde gehecht, omdat bijna
een derde van de kiezers zijn
stemgedrag nog niet heeft be
paald.
Als van die 'floating votes'
ook nog 44,8 procent naar de
zittende coalitie gaat, zit Mar
tens - die in tegenstelling tot
zijn partij onverminderd po
pulair is - alweer op rozen.
In het andere geval kan hij
altijd nog een beroep doen op
de snelgroeiende Volksunie,
die onder leiding van haar
charismatische partijvoorzit
ter Jaak Gabriëls ook al
klaarstaat om regeringsver
antwoordelijkheid te dragen.
Maar welke regering er na
13 december ook aantreedt,
vast staat in elk geval dat de
affaire-Happart de oplossing
van politiek zwaarwegender
zaken nog wel even blijft
dwarsbomen. De Vlaamse
verkiezingscampagnes,
waarin de Voerkwestie nu to
taal wordt genegeerd, zijn
wat dat betreft bedrieglijk.
Door onze Haagse redactie
DEN HAAG - De strijd om
de burgemeesterszetel van
Eindhoven nadert zijn ont
knoping. Hooguit nog en
kele weken zullen de Bra
banders in onzekerheid
worden gelaten over de
opvolging van PvdA-bur-
gemeester Gillis Borrie.
Wordt oud-PvdA-minister
Jos van Kemenade (50) of de
voormalige staatssecretaris
Gerrit Brokx (54) begin vol
gend jaar de ambtsketen om
de schouders gehangen? Het
is nog niet te zeggen hoe het
balletje precies zal rollen.
Volgens Haagse ingewijden is
nog veel mogelijk, maar niet
alles. Want bij alle overwe
gingen spelen vele emoties en
sentimenten een rol. „Poli
tieke besluitvorming gaat niet
altijd volgens de wetten van
de logica", zegt een hoogge
plaatste CD A'er.
Ruim twee weken geleden
stuurde de Brabantse Com
missaris van de Koningin, mr.
F. Houben, een lijstje met
kandidaten naar minister
Van Dijk (Binnenlandse Za
ken). De benoeming is nu ver
der een kwestie van het kabi
net.
Nummer één op dat lijstje
is de oud-PvdA-minister Van
Kemenade, maar ook de naam
van Brokx prijkt op de aanbe-
veling. Houben heeft zijn
naam erbij gedaan, omdat de
gemeenteraad van Eindhoven,
zelf geen duidelijke aanbeve
ling over de gewenste kandi
daat kon uitbrengen. Wel liet
de vertrouwenscommissie uit
de raad in eerste instantie
weten geen bezwaar te heb
ben tegen een PvdA'er.
Houben heeft zich aan de
voorzichtige kant gehouden
met zijn voordracht. Hij had
daar alle reden voor. Niet al
leen door de weifelende hou
ding van de raad in Eindho
ven, maar natuurlijk vooral
wegens de hogere politieke
belangen die hoe langer hoe
meer het strijdtoneel zijn
gaan bepalen.
De verleden jaar ten val ge
brachte ex-staatssecretaris
voor volkshuisvesting, mr. G.
Ph. Brokx, lijkt voorlopig niet
al te zwaar geschonden uit de
verhoren van de parlemen
taire enquêtecommissie
bouwsubsidies te komen. De
enquête, die hem zijn baan
had gekost, leek hem een aar
dig handvat te bieden voor
eerherstel.
Het is dat eerherstel dat
Brokx - tijdens en na - de
verhoren zo nadrukkelijk
heeft gezocht. Brokx eiste
binnenskamers een zware be
stuurlijke baan voor zich op
en zette zijn zinnen op Eind
hoven. Daar doemde de eerste
complicatie op: de 'rechtheb
bende' PvdA had zelf al een
Voormalige staatssecretaris Gerrit Brokx.
zware kandidaat naar voren
geschoven, J. van Kemenade,
voorzitter van de universiteit
van Amsterdam én praktize-
rend katholiek.
CDA'ers met invloed heb
ben Brokx geprobeerd over te
halen burgemeester van Til
burg te worden. Die plaats
komt over enkele maanden
vrij. En omdat hij dat niet
wilde ('wie burgemeester van
Den Haag had kunnen zijn,
neemt geen genoegen met Til
burg') wordt hem nu de post
van Commissaris van de Ko
ningin in Overijssel toebe
dacht. Ook die baan komt
over enkele maanden vacant,
als mr. Niers met vut gaat.
Maar ingewijden denken
dat Brokx alleen Eindhoven
als 'schadeloosstelling' wil
aanvaarden. En dat compli
ceert de zaak behoorlijk.
CDA'ers, die dicht bij het ka
binet staan, spreken bezorgd
over „het hoge spel dat Brokx
speelt. Misschien overspeelt
hij zijn hand een beelje". Dat
Brokx een hoge inzet heeft
gekozen is begrijpelijk, zo
wordt er ogenblikkelijk aan
toegevoegd. De parlementaire
enquête is pas achter de rug
en als Brokx nü een vette
baan in de wacht kan slepen,
schrijven Klaas de Vries en
zijn commissie het hoofdstuk
over Brokx alleen nog maar
voor de geschiedenisboekjes.
Bovendien weet Brokx zich
gesteund door Lubbers en mi
nister Van Dijk. De eerste
waarschuwde verleden week
dat „Brokx niet melaats is" en
de laatste achtte de tijd rijp
om te concluderen dat de bou-
wenquête Brokx' onschuld
genoegzaam heeft aange
toond. Brokx kan terug in het
kabinet, zei de minister die
doorgaans niet als humorist
door het leven gaat De sterke
steun binnen het kabinet van
Lubbers, zit sommige CDA'er
trouwens ook een beetje
dwars. „Het maakt de zaak er
niet eenvoudiger op".
Als Lubbers en Van Dijk
him zin doorzetten en Brokx
inderdaad bombarderen tot
eerste tyurger van Eindhoven,
dan is politiek gezien de ka
chel met de PvdA goed aan.
Enkele weken geleden sugge
reerden kringen rond het ka
binet dat als Eindhoven naar
het CDA gaat, Tilburg én Den
Bosch naar de PvdA moeten
verkassen.
Binnen het CDA is deze va
riant onbespreekbaar. Til
burg naar de PvdA? Allez,
dan maar... maar een rode
bisschopsstad, dat kan echt.
„Ik kan me een rode Sin
terklaas wel voorstellen,
maar geen rode bisschop", al
dus een zegsman binnen het
CDA. Den Bosch blijft dus
CDA, maar dan is het bod van
Tilburg alleen weer te weinig.
Dus doet het CDA er een
handvol kleinere Brabantse
gemeenten bij in de aanbie
ding voor de PvdA.
Het zijn gedachtenspinsels
want alle betrokkenen spre
ken met klem tegen dat er
'deals' gemaakt worden tus
sen PvdA en CDA. De sociaal
democraten houden voet bij
stuk en willen Eindhoven be
houden. Van Kemenade zal
burgemeester worden. Ook
binnen het CDA ziet niemand
ruimte voor afspraakjes: „Als
het kabinet beslist dat Brokx
naar Eindhoven gaat, dan zal
dat veel gesputter geven. En
ik kan niet meer zeggen dan
dat de PvdA in één of andere
vorm een pleister op de wonde
wordt geplakt. Maar géén af
spraken".
Van Dijk mag zich deze
week nog zijn hoofd suf pie
keren op de definitieve voor
dracht aan het kabinet. Die
moet vrijdag - als Lubbers de
EG-top in Kopenhagen bij
woont - kant en klaar zijn. In
gewijden houden het erop dat
de keuze tussen Brokx en Van
Kemenade nog niet gemaakt
is. Duidelijk is wél dat als Van
Kemenade de man wordt,
Brokx' zoektocht naar eerher
stel nog enkele maanden lan
ger duurt. Tegen die tijd lon
ken de boorden van de IJssel
in Zwolle en het commissaris
schap in de provincie die zijn
naam ontleent aan deze trage
rivier.
Door Jan van de Ven
'LAAT je nooit misbruiken om berichten
naar buiten te smokkelen'. Een advies van
oude rotten in de advocatuur aan jonge en
nog onzekere strafpleiters. De zorg voor de
jonge garde is door zes ervaren advocaten
neergelegd in het boek Verdediging in
strafzaken.
Mr. K. uit Breda staat op het boek vermeld als
een van de auteurs. Hij werd enkele maanden
geleden op last van de officier van justitie ach
ter de tralies gezet, omdat hij machtigingen de
gevangenis had uitgesmokkeld. Justitie wil nu
mr. K. om die smokkel voor de rechter dagen.
Het advies niets uit gevangenis of Huis van
Bewaring te smokkelen hoeft niet van mr. K. te
zijn. De zes auteurs nemen echter elk de ver
antwoording voor het hele boek, zodat mr. K.
erop mag worden aangesproken. Zou hij in een
ogenblik van verstrooidheid zijn eigen regel
over het hoofd hebben gezien? Of is de werke
lijkheid wat gecompliceerder dan zij lijkt?
Het smokkelverbod, zo zegt het Wetboek van
Strafvordering, geldt voor activiteiten, die het
opsporen van de waarheid belemmeren. Een
raadsman behoort er niet aan bij te dragen, dat
misdadige praktijken vanuit de cel worden
voortgezet of eventuele sporen worden uitge
wist. Rijdt de raadsman de officier van justitie
bij het verzamelen van bewijsmateriaal niet in
de wielen dan zal van smokkel geen sprake
zijn.
Mag het meenemen van bankmachtigingen
van moeder aan kind onder de noemer smokkel
worden gebracht? Volgens de officier van justi
tie wel, want hij liet er een advocaat voor op
sluiten. Een nogal impulsieve stap voor wie de
wet erop naslaat. Die zegt namelijk, dat een of
ficier hoort te klagen bij de rechtbank als hij
een advocaat de regels ziet overtreden. Blijkt
de rechtbank tot dezelfde bevinding te komen
dan kan de advocaat in de omgang met zijn op
gesloten cliënt worden beperkt.
De wet zegt niets over het oppakken van ad
vocaten, die het onderzoek van justitie verstie
ren. Men moet het zelfs heel bont maken om
voor opsluiting in aanmerking te komen. Het
beleid beoogt namelijk in de onderzoekfase zo
min mogelijk mensen van hun vrijheid te bero
ven. De kans op herhaling van doodslag is een
begrijpelijke uitzondering op de regel, evenals
mogelijke vlucht na een ernstig misdrijf.
Het staat allemaal te lezen in Verdediging in
strafzaken van mr. K. Advies aan de jonge col
lega: Bedenk dat inverzekeringstelling slechts
mogelijk is in geval van strafbare feiten, waar
voor voorlopige hechtenis is toegelaten. Wees
erop attent dat veel first offenders (voor het
eerst wegens diefstal of verduistering opge
pakt) geen onvoorwaardelijke gevangenisstraf
zullen krijgen, in welke gevallen een bevel tot
voorlopige hechtenis achterwege moet blijven.
Geen bedenksel van mr. K, want hij en zijn
mede-auteurs hebben de tekst van het boek
voorgelegd aan hooggeleerde en andere ach
tenswaardige heren, waarbij ook rechter en of
ficier van justitie. Iedereen kreeg gelegenheid
een steenlje aan de instructie voor jonge advo
caten bij te dragen.
Zouden al die juristen het meenemen van
bankmachtigingen als verduistering durven
betitelen? Ging het om verdwijnen van geld
dan mogelijk wel. De machtigingen moesten
echter leiden tot transacties van buitenland
naar Nederland. Met de machtigingen kwam
het geld juist binnen bereik van justitie, hoewel
het de bedoeling was er advocaten mee te beta
len. Het vervolgingsbeleid van justitie werd
met de machtigingen en de daarop volgende
overmaking van geld geen schade aangedaan.
De discussie over het handelen van justitie in
de zaak van mr. K. heeft inmiddels een andere
wending genomen. Centraal staat op dit mo
ment de vraag over advocaten zich met ver
diensten uit misdrijf mogen laten betalen. Of
het loon van de misdaad niet bij voorbaat ge
heel in de staatskas behoort te verdwijnen.
Minister van Justitie Korthals Altes had al
snel een antwoord klaar: Vanzelfsprekend mag
de staat 'verdacht geld' claimen. Rekeningen
van advocaten mogen er niet mee worden be
taald. Het nietes-welles golft op en neer. Advo
caten maken zich sterk om niet naar de her
komst van geld te hoeven vragen. Justitie eist
verdachte inkomsten op en verwijst berooide
verdachten naar de rechtsbijstand.
De discussie over het loon van de misdaad
duurt nog wel even. Zolang niets in de wetge
ving is geregeld blijft elke gedachte over ver
dacht geld echter theorie. En al dat praten leidt
de aandacht af van wat er werkelijk gaande is.
Justitie probeert de advocatuur beenlje te lich
ten.
Het komt wel vaker voor, dat eigen fouten
worden verdoezeld door te wijzen op doodzon
den van anderen. Het eigen smoezelige stoepje-
zo is de breed menselijke gedachte - lijkt
schoon als het straalje van een ander wordt
zwartgemaakt. De wending in het publieke ge
krakeel over de bestemming van het loon van
de misdaad moet er ongemerkt toe bijdragen,
dat het stoepje van de advocatuur smerig is.
Met voor justitie overigens een bijkomend
voordeel. Als verdachten zich niet met eigen
geld mogen laten verdedigen door een advocaat
van eigen keuze, gaat het instituut van geharde
strafpleiters verloren. Een brok specialisme
wordt dan opgedeeld onder verdedigers, voor
wie mr. K. en zijn collega's him boek hebben
geschreven. Ten voordele van justitie, die met
niet-gespecialiseerde advocaten kan lezen en
schrijven.
En zo heeft justitie haar zin. Het loon van de
misdaad vloeit af naar de schatkist. Politici
blij. Strafpleiters kijken niet meer op de han
den van officieren van justitie. Justitie blij. Een
kleine kern goedverdienende advocaten moet
met de grote meerderheid delen. De grootste
gemene deler van de advocatuur blij.
Ondanks al die in de toekomst te verwachten
blije gezichten mag voor de zuiverheid van
denken de oorzaak van de vreugde niet worden
vergeten: knullig werk van justitie. Officieren
van justitie blinken de laatste tijd uit in het
maken van fouten. Vormfouten, waarvan
Korthals Altes zegt: bedekken met de mantel
der liefde en net doen of die fouten niet zijn ge
maakt. En fouten - jalouzie de metier? - in het
aanpakken van handige, gespecialiseerde ad
vocaten.
Mr. K. zal van verbazing van zijn stoel zijn
gevallen, toen hij achter de tralies verdween.
Justitie had kennelijk geen contact gehad met
de rechtbank om hem in zijn contact met een
cliënt beperkingen op te leggen. Hij hoorde de
celdeur achter zich dichtslaan voor iets dat in
de verste verte niet leek op verduistering of op
lichting. Met de bankmachtigingen kwam geld
naar Nederland en het werk van justitie werd
daardoor niet belemmerd.
In de actie tegen mr. K. mogen we justitie
niet overschatten en mr. K. niet onderschatten.
Afgaande op de feiten laat zich het volgende
vaststellen: mr. K. werd opgepakt voor ver
duistering of oplichting. Opsluiting heeft echter
tot doel iemand tot de rechtszitting uit de rou
latie te nemen. Dat kan, omdat het oppakken
slechts is geoorloofd voor feiten, waarop lang
durige gevangenisstraf staat.
Wat gebeurde evenwel? Justitie liet mr. K.
weer vrij, nadat hij een bekentenis had afge
legd. Dan zegt toch iedereen: die is alleen voor
een bekentenis opgesloten. Het Wetboek van
Strafvordering verbiedt iemand voor het ver
krijgen van een belastende biecht in een cel te
zetten. Zelfs met een uitvoerig betoog zal de be
treffende officier van justitie die indruk niet
kunnen wegnemen.
De discussie over het betalen van advocaten
met verdacht geld leidt nu weliswaar de aan
dacht over de aanval van justitie op de advoca
tuur af. Straks, voor de rechter, moet duidelijk
worden dat ook in het recht pootje haken een
ongeoorloofde bezigheid is. Speelt mr. K. zijn
spel goed, voor de buitenwacht heeft hij de
beste kaarten, dan komen de gebreken bij justi
tie ten volle in de aandacht.
Waarom niet op voorhand Verdediging in
strafzaken (uitgave Tjeenk Willink Zwolle) tot
verplicht werk voor justitie verheven? Er staat
informatie in, die niet gemakkelijk in wetboe
ken te vinden is. Onder andere hoe vormfouten
zijn te voorkomen.
ih onze Haagse redactie
EN HAAG - Steeds meer
ouwen kiezen voor een
lan bij de krijgsmacht.
ij de landmacht meldden zich
afgelopen maanden honder-
>n jonge vrouwen voor een
•beidscontract voor vier jaar.
elen moesten worden afgewe-
•n, omdat de landmacht voor-
snog een beperkt aantal
ouwen laat 'instromen'. Bij
jongste lichting dienstplich
ten in november werd een
dra groep vrouwen (67 'man'
Leei
it gram van PvdA-Kamerli
in tijdens een debat enkele
ïg hadden gekregen, dat r
talen van schoolgeld zou hc
enkele scholen gisteren toch
anbetalers weerden, wil de
zdA op korte termijn Deet-
an op het maije roepen. Mag
minister komen vertellen,
at een garantie van zijn kant
aard is.
Voor leerlingen boven de
stien had voor 1 december
30 gulden betaald moeten
Orden. Een recent onderzoek
ijst echter uit, dat 40.000 scho
ren in het land de uiterste
taaldatum zouden over-
hrijden.
Woordvoerder Schoof van de
reniging van Nederlandse
emeenten (VNG) zei dat voor
ver kan worden nagegaan
ig geen enkele middelbare
hooi in het openbaar onder-
js er toe is overgegaan leer-
igen weg te sturen. Volgens
■m aarzelen de scholen om
te doen en wordt nog naar
idere oplossingen gezocht.
Binnen het protestants-
iristelijk onderwijs is beslo-
voorlopig geen leerlingen
toegang tot de school te ont-
ggen. Van die maatregel
irdt een ongunstig effect ver-
icht op de verhouding tussen
rling en school. „We laten de
trokken leerlingen nog even
ten en proberen nadere af
raken over de betaling van
n lesgeld te maken", aldus Y.
nker van de Besturenraad
10. Hij sluit echter niet uit
t er in incidentele gevallen
ch leerlingen worden verwij-
rd.
Ook de besturen van katho-
:ke middelbare scholen is ge-
Iviseerd nog even te wachten
et het wegsturen van leerlin-
!n en met hen of hun ouders
snog een betalingsregeling te
effen. Volgens woordvoerster
Rogier van de Katholieke
esturenbond doen zich op de
holen voor AVO en VWO
einig problemen voor. In het
itholieke beroepsonderwijs
DERLAND IS BIJ WIJZE van S|
t Golfconflict betrokken geraa
lerikaanse president Reagan b
I Golfgebied in te zetten, is ons
van een daadwerkelijke milita
melijk onder druk van de Vereni
kele Westeuropese bondgenote
id vlooteenheden naar de Perzis
Door deze ontwikkelingen were
iltenlandse Zaken gedwongen o
neutrale standpunt dat NederU
drage te verlenen aan een VN-v
fling omdat al herhaaldelijk wa:
ng van een dergelijke eenheid g
Het 'vitale economische belang
ilf op het spel zou staan', werd
:rd opgehangen om twee mijner
werkelijke reden was echter
tende niet achter te kunnen blij
rs die zich achter het Amerikaan
De beslissing van het kabinet w>
it applaus begroet, maar er wer
an. Een klein land als Nederla
otschap nu eenmaal niet veel ii
nneer 'grote broer' Amerika dri
•te weerstaan.
Dat Amerika niet van plan is om
ikkelijker te maken, is gisteren
Uwe Amerikaanse minister van
bij zijn Nederlandse collega Van
Nederlandse mijnenvegers voo
Helen lijkt in principe bereid on
rpoek te reageren, maar hij wil e
Ke jongens zich daar nog nuttig
jet antwoord op die vraag lijkt
raak hebben onze mijnenvegers
öpereerd. Daar werd geen enke
2amenlijke Belgische- en Nedf
s dag op de andere opdracht I
feische Golf binnen te varen. Ec
De Nederlandse en Belgische r
(achting van de eerste Iraanse n
den behoeft geen opleiding aan
'line te hebben gevolgd om te k
fsinspanningen van onze marir
Vgebleken. Omdat de tot nu tot
Golf geenszins van gevaar zijn
$ie: Van Eekelen moet de mijnf
b heeft in alle opzichten aan zijr
'htingen voldaan.
