ehave: prijs veevoeder lijft voorlopig dalen dbureüü Een accountant is nog geen verzekering tegen fraude Oplage dagbladen met meer dan 40.000 gestegen 1 ORGANISATIE CONSERYENBEDRIJF WERPT VRUCHTEN AF SOOAAUiEKEKEN^ Flexibele pensionering versus VUT-regelingen ESTEM FINANCIËN/ECONOMIE ZATERDAG 28 NOVEMBER 1987 TENRIJK ERSPORT ISEN - Het conservenbedrijf Hak in Giessen acht dit jaar twee miljoen gulden winst te ;en. De directie meent dat nu een eind is ge ien aan de slechte periode voor Hak. Hak leed zes miljoen verlies en in '85 twee miljoen. ■ELAND WAT WERKEN Is VERZET BEROEPSGROEP TEGEN WETTELIJKE REGELS Spaartegoed particulieren 1,7 miljard gulden lager T11 .K ANTIEWONING ■ne (L.). 04746-1338 of 5165 of ak uit de rode cijfers ERGEZELLIGE BERGHUI 40 personen. Skiparadijs, ntiewoningen. Tel. 09-43.5332] jk. Elke vrijdag vertrek f 12J ■zen, 01621-14999 tot 22.00 uurj verslaggever ins algemeen directeur M. Willems begint de enkele geleden ingezette reorganisatie vruchten af te wer- In dat kader heeft Hak het aangekochte bedrijf Ve- (groenten in blik) weer afgestoten, zijn enige tiental- jvaste arbeidsplaatsen verloren gegaan, en heeft het f een moderne nieuwe fabriek gebouwd, een inves- van ruim vijftig miljoen gulden. in Nederland marktlei- de sector voedsel in gla- itten. Jaarlijks komen bij ongeveer 110 miljoen pot- groenten en fruit van de Het bedrijf heeft een om- 125 miljoen. Er werken 250 mensen in vaste jt; daarnaast werkt Hak met part-time krachten, it bedrijf de mogelijkheid de pieken in de seizoenen vangen. |an de hele conservenmarkt en blik) heeft Hak dertig procent in handen, van de glas- markt zestig procent. Met de aankoop van Veluco hoopte Hak ook een aandeel in de blik- markt te kunnen veroveren, maar dat mislukte. Volgens di recteur Willems is de blik- markt vooral een 'prijsmarkt': de kwaliteit van het produkt is van minder belang, alleen de lage prijs telt. De glasmarkt werkt juist andersom. Produkten mogen best duur zijn (Hak rekent zich tot de duurste in Nederland), maar moeten uitstekend van Aart Hak (rechts), een van de oprichters van het bedrijf, ging deze week met pensioen. Al gemeen directeur M. Willems (met petje) zwaaide Hak bij zijn vertrek veel lof toe: „Aart Hak is een vat vol ideeën. Het enige wat je moet doen is die ideeën oprapen.- foto hak kwaliteit zijn. Daar kwam Hak na de aankoop van Veluco in Geldermalsen al snel achter. Daarom beperkt het bedrijf zich tegenwoordig tot, zoals Willems zegt, 'datgene waar we goed in zijn: groenten in glazen potjes stoppen'. De omzet van Hak neemt jaarlijks toe met zo'n vier pro cent, ondanks de opmars die de verse groenten de laatste jaren hebben gemaakt. De groei is te verklaren uit het feit, dat Ne derland steeds meer groente eet, ook verschillende soorten tijdens één maaltijd. Daarop inspelend heeft Hak recentelijk een klein potje (21 centiliter) geïntroduceerd. Het marktaandeel van Hak in Nederland groeit nog steeds licht. Toch ziet het bedrijf de belangrijkste kansen tot groei in het buitenland, vooral Bel gië. Volgens Willems zijn de Belgen steeds meer voor groen ten uit een polje te vinden en beweegt Hak zich met succes op de Belgische markt. Een kwart van de groenten in potjes in België komt van Hak; dat aandeel groeit. Willems: „Ook in België willen we marktleider worden." t afzet van mengvoeder stabiliseert, de prijs daalt. Cehave gaat zich in de komende tijd Iiggen op verdere verbetering van het mengvoeder. Dat streven zal onder meer gereali- i worden in de nieuwe mengvoederfabriek in Oss die in mei van dit jaar door minister lit Braks werd geopend, nieuwe fabriek heeft een capaciteit van 500.000 ton mengvoeders per jaar en biedt 'gelegenheid aan 70 mensen. foto cehave Ineer u het gevoel hebt dat jrcedent(e) in u schuilt, dan iet ons opnemen. En zeker een van de sectoren waar frd of als u daarin werk leest. 'Onze' sectoren zijn: |ustrie en de gezondheids- inmaak-, civiel-technisch [hoger en academisch irsoneel. een handgeschreven brief, .iet alle relevante informatie :n opleiding. Als die brief [arrangeren van een gesprek. fel van ons. Daar kuntu zeker aan Tempo-Team Uitzend' G. Kuijpers, Keizers- iindhoven. .De brochure over hetwer e) die wij speciaal hebbel ensen die wel es wat aanvragen bij Mw. A. Vervvei) 26. o-tea/n onze verslaggever 'HEL - Ook de komende zal de prijs van meng ier voor vee blijven da- zij het niet meer zo ttaculair als de afgelo- drie jaar het geval was. H. Hermsen, lid van de tódirectie van de Brabantse lbouwcooperatie Cehave 'k gisteren die verwachting "ij de presentatie van het "verslag in Veghel. Volgens Usen is de mengvoeder- s met een daling van 15 gul- 'Per 100 kilo weer aange- °P het niveau van het fe van de jaren zestig: „Die Wkkeling helpt de boer al is het niet alleen winst veehouder merkt deze ont- meling ook aan zijn inkom- nkant". krmsen had ook slechte be lten uit de agrarische sector, «t te veel varkenshouders overgestapt van de vlees- ouktie naar het fokken van ien is het evenwicht in die aiohe danig verstoord. Er veel te veel biggen en dat Wen drukt de prijs. En de vpeer naar de vleespro- ;le is vanwege het lage sjuveau ook niet goed mo- 'ochte berichten ook uit de van de akkerbouw. Drs. mosen: „Zo goed als de oogst 'Vorig jaar was, zo slecht is nu. Kwaliteit en prijs zijn ook voor de vrije pro- Pen als uien en aardap- hn iv alternatieven zijn v ^,imaat amper aantrek- ik. Soja groeit in Zuid- |wryk nu eenmaal beter in ons land. Alleen de veld en en de erwten deden het ,1 teit dat de verkoop „otoren met 25 procent is «gelopen zegt wel iets over van zaken en het toe- tperspectief in deze sec- tet enige écht positieve be richt uit de akkerbouw komt voor rekening van de baktar- we. Drs. Hermsen: „Er is een groeiende vraag naar bak- waardige tarwe. Vooral met het ras Obelisk hebben de boe ren goede resultaten behaald". De Cehave-directae maakte gisteren ook bekend dat de ko mende jaren het onderzoek op het vlak van de bio-technologie en milieu-vriendelijk veevoe der sterk gaat intensiveren. Het bedrijf bouwt daarvoor on der meer een nieuw laborato rium. Dat vergt een investering van vijf miljoen gulden. Het onderzoek richt zich met name op het verbeteren van de mate waarin dieren het meng- voer opnemen en verteren. „Elk procent verbetering levert de boeren een besparing op van tien miljoen gulden", aldus Oomen. Het onderzoek richt zich verder op de gezondheid van de dieren en voortplan- tingsmethodieken. Cehave houdt zich al enkele jaren bezig met dit soort onderzoek. Ce have gaat samenwerken met onder meer TNO en de Lan- bouw Universiteit in Wagenin- gen. Volgens hoofddirectielid, ir A. Oomen gaat Cehave zich de komende jaren nadrukkelijker bezighouden met het samen stellen van milieuvriendelijker voer, om op die wijze een bij drage te leveren aan het oplos sen van de mestproblematiek. Volgens Oomen is pluimvee- voer al beneden de milieunor men aanbeland en voer voor fokzeugen al gedeeltelijk. Al leen voor vleesvarkens is het uit economisch oogpunt voor alsnog volstrekt onaantrekke lijk om milieuvriendelijk voer te maken. De heer Oomen: „Op het terrein van het fosfaat is nog volop winst te behalen. Bij nitraat ligt dat wat moeilijker." De jaarcijfers van Cehave werden al eerder bekendge maakt, vlak na het afsluiten van het boekjaar op 30 juni. De afzet van mengvoer bleef in vergelijking met het vorige boekjaar gelijk, namelijk twee en een half miljoen ton. Door dat de grondstoffen opnieuw goedkoper werden daalde de omzet in geld met 6,6 procent tot 1,9 miljard gulden. Na ver rekening van ruim 34 miljoen gulden aan prijscorrectie en kwantumkorting resteert een netto winst van 6,7 miljoen gul den. Het investeringsprogramma voor het lopende boekjaar om vat veertig miljoen gulden. Tien miljoen daarvan gaat naar een nieuw graanont- vangstcentrum in Axel. DEN HAAG (ANP) - Het spaartegoed van particulie ren is in het derde kwartaal met 1,7 milard gulden te ruggelopen tot 152,4 miljard gulden ten opzichte van het tweede kwartaal. In de eerste helft van het jaar groeiden de tegoeden op spaar rekeningen en spaarbankboek jes met ƒ3,7 miljard aan. Het uitstaande bedrag aan con sumptieve kredieten bleef groeien: in het derde kwartaal met 0,2 miljard tot 12,9 miljard gulden, aldus gegevens van het Centraal Bureau voor de Sta tistiek. Particulieren stortten in het derde kwartaal in totaal voor 16,9 miljard op spaartegoeden en onttrokken daaraan een be drag van 19 miljard gulden. In de vergelijkbare periode van 1986 hielden stortingen en te rugbetalingen elkaar in even wicht. Door Pieter-Jan Dekkers BREDA - Een accountant is geen fraudeverzekering. Hij kan niet aansprakelijk wor den gesteld voor fraude door zijn cliënt bedreven en hij mag ook niet fungeren als aangever voor justitie. Hij moet zich houden aan de beroepscode en overtreedt hij die dan kan hij door de beroepsorganisatie worden gestraft. Meestal is dat een berisping. Zo is het al jaren en zo moet het, als het aan de accountants ligt, ook blijven. Dat bleek gis teren nog eens tijdens een door de Bredase HEAO georgani seerd congres, waar de relatie fraude-accountant centraal stond. Na een aantal geruchtma kende zaken (Tilburgsche Hy potheekbank, RSV, Vleesch- meesters) zijn de begrippen ac countant en fraude onverbre kelijk met elkaar verbonden. En daar zijn genoeg redenen voor, meldt het Limper Insti tuut. Niet dat elke accountant in z'n dagelijkse werk fraudu leuze handelingen van z'n op drachtgever door de vingers ziet. Integendeel. De meeste ac countants gaan nauwgezet te werk volgens hun gedragscode. Dat een aantal accountants zich de laatste jaren schuldig heeft gemaakt aan laakbaar gedrag heeft niettemin het aanzien van het beroep aange tast. Met het onvermijdelijke ge volg dat vanuit de samenleving de roep om die gedragscode aan te scherpen luider wordt en zelfs wordt gepleit voor wette lijke regels. Kortom, de ac countant als instrument van fraudebes trij ding. De stelling dat de accountant medeverantwoordelijk is voor het voorkomen en bestrijden van fraude is overigens niet van vandaag. Al in 1894 is de taak van de accountant als volgt geformuleerd: „Waken tegen onregelmatigheden en bedriegerijen in de boekhou ding en vervalsing in de ba lans". De roep om de accountant bij de fraudebestrijding te betrek ken komt dus niet uit de lucht vallen. Dat kan op twee manie ren: de accountants komen on derling overeen hun bijdrage in het voorkomen en bestrijden van fraude in hun gedragscode vast te leggen - een vrijwillige regeling dus - of de regering moet dat bij wet regelen. In het laatste geval is de ze kerheid dat de accountant in derdaad frauduleus handelen aanpakt groter, dan wanneer dat aan eigen inzicht wordt overgelaten. Maar het zal nie mand verbazen dat de accoun tants zelf liever niet met wette lijke regels werken, want daar door kunnen ze, bij overtreding ervan, mede-aansprakelijk worden gesteld. Zelfs als het gaat om een fraude die hen bij hun controle van de boeken van een bedrijf is ontgaan. Eerst die gedragscode. Daar over wordt al jaren in eigen kring gediscussieerd. Regels worden voortdurend bijgesteld en de doorsnee accountant kan er aardig mee uit de voeten. Ten aanzien van fraude gaat de code niet erg ver. Als de ac countant bij het controleren van de boeken van zijn cliënt fraude ontdekt die door een personeelslid is gepleegd, zal hij dat aan de directie van de onderneming moeten melden. Hij moet verder in de gaten houden of de directie na zijn melding gepaste maatregelen neemt. Is dat niet het geval dan kan hij overwegen de Raad van Commissarissen in te schake len. Dat moet hij in ieder geval doen als het om een grote fraude gaat en/of de fraude is gepleegd door de directie. Als de Raad van Commissa rissen ook geen maatregelen neemt of onvoldoende op zijn melding reageert, moet de ac countant overwegen geen goedkeurende verklaring af te geven, zonder daarin de ont dekte fraude te vermelden. Bo vendien moet hij dat dan aan de aandeelhoudersvergadering melden. Justitie blijft geheel buiten beeld. Deze regels zijn gebaseerd op de in accountskringen gelief koosde stelling, dat de primaire verantwoordelijkheid voor het ^borkomen en ontdekken van fraude bij de directie van het bedrijf ligt. De accountant moet zich beperken tot het con troleren van de maatregelen die bedrijven intern nemen om fraude als het even kan te voorkomen. Een onderzoek van het Lim- perg Instituut, begin dit jaar, bracht aan het licht dat de meeste ondervraagden - com missarissen en directeuren van bedrijven, leden van onderne mingsraden en aandeelhouders - van de accountant verwach ten dat hij fraude signaleert, dat hij alarm slaat en wijst op een onvoldoende interne con trole. Heel wat ondervraagden vinden echter ook dat het daar niet bij moet blijven en dat de accountant aansprakelijk ge steld moet worden als de door hem goedgekeurde jaarreke ning niet in orde blijkt te zijn. Vooral ondernemingsraadsle den vinden dat. Opvallend is ook dat de meeste ondervraagden vinden dat accountants moeten wor den verplicht om fraude met belastingen en sociale uitkerin gen aan de overheid te melden. Even opvallend - of juist niet - is de afwijzing door de meeste commissarissen en directeuren van zo'n meldingsplicht. Minister Korthals Altes (Justitie) is het daar mee eens. Hij wil accountants best in schakelen bij de bestrijding van fraude in bedrijven, maar dan wel op basis van vrijwil lige afspraken. De bewindsman vindt in de Tweede Kamer met name de CDA-fractie tegenover zicht. CDA-Kamerlid Vreugdenhil vindt dat accountants moeten worden verplicht de fraude te melden, die ze tijdens het con troleren van de boeken van een bedrijf op het spoor komen. Dat is een voor de hand lig gende conclusie, want de Euro pese Gemeenschap heeft dat al in richtlijnen neergelegd. Het gaat om artikel 60 van de Vijfde Ontwerprichtlijn, die overigens nog niet is ingevoerd. Maar, redeneert Vreugdenhil terecht, je kunt beter al voor uitlopen op regels die eraan ko men, dan achteraf de vrijwillig met de accountants gemaakte afspraken alsnog vervangen door wettelijke regels. In het buitenland is men al veel verder met een wettelijke regeling. In de verenigde Sta ten bijvoorbeeld is de praktijk nu dat de accountant, als hij een fraude ontdekt bij het con troleren van de boeken, dat meldt aan de leiding en, als die geen maatregelen neemt, zijn opdracht terug geeft. Momenteel is een wetsont werp in behandeling dat van de accountant verlangt dat hij zo'n fraude onmiddellijk meldt aan de federale autoriteiten. Het is zelfs zo dat de accoun tant verantwoordelijk kan worden gesteld voor een niet door hem ontdekte fraude. In Frankrijk is de accoun tant al geruime tijd verplicht de tijdens zijn controle gecon stateerde fraude te melden bij de Officier van Justitie, de di rectie en de commissarissen. Bij het niet nakomen van deze verplichting loopt hij het risico juridisch aansprakelijk te wor den gesteld. In het Verenigd Koninkrijk is een wetsontwerp in behan deling dat de accountant ook verplicht fraude bij de autori teiten te meldea Overigens staan de accoun tants in Amerika en Groot- Brittannië niet te springen om volgens de voorgestelde rege ling te gaan werken. Wat dat betreft zitten ze op hetzelfde spoor als hun Nederlandse col lega's. Niettemin is de tendens duidelijk dat de samenleving de huidige regels niet meer vol doende acht. Of het op korte termijn tot wettelijke regels komt is de vraag. Als de accountants vast blijven houden aan hun stel ling, dat het ontdekken en voorkomen van fraude aller eerst een taak is van de directie van de onderneming, kan het gesprek met Korthals Altes over een vrijwliige regeling nog lang duren. In Breda werd gisteren veel vuldig gewapperd met de ge heimhoudingsplicht, die een daadwerkelijke bijdrage van de accountants in de bestrij ding van fraude bemoeilijkt. Maar ook het als vanzelf sprekend aangenomen ver trouwen tussen de accountant en zijn opdrachtgever staat bij de aankomende accountants hoog genoteerd. Hoewel een enkele inleider dat treffend re- la tivieerde met de stelling: Vertrouwen is goed, controle is beter. Een accountant zal niet snel de hand bijten van degene die hem voedt. En dat is, voor de politiek tenminste, een reden temeer om de zaakjes maar snel per wet te regelen. Door Wim Verwey Steeds vaker duiken er be richten op dat de VUT-rege- lingen onbetaalbaar worden. En dat gevaar is inderdaad niet denkbeeldig. Enkele oor zaken: Er bestaat geen ver band tussen de uitkeringen en het aantal dienstjaren. Wel wordt meestal de eis ge steld dat men tenminste 10 dienstjaren moet hebben. Verder werd en wordt de vroegste uittredingsleeftijd voortdurend verlaagd. Bo vendien blijft tijdens de VUT-periode de pensioen-op- bouw doorgaan. Aanvankelijk ontstond er een geflatteerd beeld van de kosten, omdat nog betrekklijk weinig mensen er gebruik van maakten. Maar nu vrij wel iedereen gebruik is gaan maken van de mogelijkheid om vervroegd uit te treden, rijzen de kosten de pan uit. Want als we uitgaan van een participatiegraad van 100% van de deelnemers aan de VUT-regeling, ontstaat er royaal een verdubbeling van de lasten ten opzichte van de huidige pensioenregeling. In feite praten we dan over een (vervroegde) pensionering op 60 jaar. Bij verschillende pensioen instellingen is men bezig op lossingen te vinden die in de plaats kunnen treden van de VUT-regelingen. Uitgangs punt daarbij kan alleen zijn dat de mogelijkheid tot ver vroegd uittreden gehand haafd blijft. Er wordt daar zo massaal gebruik van ge maakt, dat het feitelijk niet meer weg te denken is uit onze samenleving. De richting waarin men zoekt is die van de flexibele pensionering. Je kan vanaf een bepaalde leeftijd zelf uit zoeken wanneer je wilt op stappen. Over het algemeen geldt dan een lager pensioen bedrag. En dan zit je nog met de moeilijkheid van een AOW-pensioen, dat pas na de 65ste verjaardag gaat uitbe talen. Op het terrein van de ar beidsverhoudingen in Neder land vervult Dow Chemical in Terneuzen al enig jaren een voortrekkersrol. Vier jaar geleden werd het Flexiplan ingevoerd. Elke werknemer kan er - bóven het in zijn si tuatie van toepassing zijnde aantal vakantiedagen maximaal 15 dagen bij kopen. Dat kost de werknemer 5% van het maandloon per dag. Maar hij kan ook dagen ver kopen voor zover het aantal uitgaat boven de 20. De werk nemer krijgt daarvoor dan ook die 5% van het maandloon per dag. Dat laatste lijkt mooier dan het is. De belas ting die op de verkochte da gen wordt geheven is aan zienlijk - netto blijft er wei nig van over. Nu lanceert Dow Chemical het Flexioen-plan, waardoor 0.m. die hoge belastingaf dracht kan worden verme den. Er wordt uitgegaan van drie oudedagsvoorzieningen: 1. het basispensioen: de AOW 2. een ondernemingspensioen op basis van dienstjaren 3. een systeem op basis van bijdragen van het individu: het Flexioen Zo ontstaat er in wezen een gedeelde verantwoordelijk heid voor Staat, bedrijf en in dividu. De individuele werk nemer kan - als hij of zij dat zelf wil - een deel van de va kantiedagen verkopen en het daarvoor verkregen geld ge bruiken ten behoeve van het Flexioen. Stortingen voor het Flexioen kan je aftrekken van je bruto-salaris en dat scheelt dus een stuk als je het geld netto (schoon) beschik baar krijgt. Of je dat al of niet doet, is de persoonlijke ver antwoordelijkheid van de be trokken werknemer. De voor het Flexioen be stemde spaargelden zijn wel aan een maximum gebonden, waarbij de dienstjaren één van de grensbepalende facto ren is. (Het hoeven dus niet uitsluitend terugverkochte vakantiedagen te zijn, maar ook een deel van het salaris kan er voor worden gebruikt). De spaargelden worden ge stort op de rekening van het Dow-pensioenfonds (dit in verband met de fiscale voor schriften), maar wel krijgt iedere deelnemer een eigen rekening. De ontvangen gel den worden vervolgens door gesluisd naar één van de Ro- beco-fondsen. In welk fonds staat ter vrije keuze van de werknemer. Men kan zelf de beleggingen via het Ro-giro- systeem wijzigen. Periodiek worden afschriften toege stuurd waarop het saldo van de eigen rekening zichtbaar is. Op de ingangsdatum van het Flexion kan er gekozen worden tussen enkel een ouderdomspensioen of een ouderdomspensioen met een meeverzekerd weduwen/we duwnaarspensioen. Wil de werknemer op 62-jarige leef tijd met pensioen dan krijgt hij dat op basis van het tij dens de diensttijd tot dan op gebouwde pensioen. Tussen het 62ste en 65ste jaar wordt niet meer opgebouwd. Dat betekent dat hij op zijn 65ste hetzelfde pensioen houdt als hij ontving op zijn 62ste. Wel wordt het gemis aan AOW- pensioen tot aan het 65ste jaar gecompenseerd vanuit het Dow-pensioenfonds. Het verlies in pensioen wegens het vervroegde uittreden kan dus gedeeltelijk opgevangen worden door het Flexioen. Al bij al lijkt me dat Dow er goed in geslaagd is het pro bleem van de steeds duurder wordende VUT-regelingen op te heffen door middel van het Flexioen. De werknemer heeft nu als het ware zijn pensioenpot voor een deel in eigen handen. Het zwakke punt lijkt me dat de spaar- quota sterk afhankelijk zijn van het fiscale klimaat, maar het betekent ook dat via het Flexioen eniger mate een dam wordt gelegd tegen het steeds verder afbrokkelende (inkomens-afhankelijke) AOW-pensioen. AMSTERDAM (ANP) - De totale betaalde oplage van de Nederlandse dagbladen is van september vorig jaar tot de zelfde maand van dit jaar met ruim 40.295 exemplaren ge stegen tot een oplage van in totaal 4.558.098. Dit blijkt uit de Dagbladen Oplage-specificatie september 1987 van het Centraal Bureau voor Courantenpubliciteit van de Neder landse Dagbladpers (Cebuco). De landelijke dagbladen met de belangrijkste groei waren De Volkskrant met een oplagestij ging van 11.800 (van 285.400 naar 297.200) en NRC Handels blad met 10.000 (van 191.800 naar 201.800 exemplaren). Het Parool (met een oplageverlies van 5.000) en Trouw (min 3.100) moesten in deze categorie een veer laten. De totale betaalde oplage van de kranten bestaat voor 87 procent (3.978.703 exemplaren) uit abonnementen en voor 13 procent uit exemplaren die via de losse verkoop worden gedis tribueerd. In totaal worden 30.449 exemplaren in het bui tenland verspreid. De oplage van de landelijke dagbladen (Algemeen Dagblad, Nederlands Dagblad, NRC Handelsblad, Het Parool, Re formatorisch Dagblad, De Te legraaf, Trouw en De Volks krant) bedraagt 42 procent van de totale krantenoplage en van de regionale dabladen 58 pro cent. De landelijke dagbladen verspreiden 79 procent van hun oplage via abonnementen. Voor de regionale dagbladen is dat 94 procent. Ten opzichte van september 1986 is het aantal abonnees ge stegen met 8 procent, terwijl de losse verkoop met 1,5 procent groeide. Het verschijnsel doorgeven (samenlezen) zorgt er voor dat een niet onaanzienlijk deel van de betaalde oplage dagelijks te recht komt bij een tweede huis houding. Dagelijks wordt 18 procent van de betaalde oplage doorgegeven. Dit verschijnsel komt vooral veel voor in de drie noordelijke provincies en in Zeeland met percentage van rond de 27 procent. Het Cebuco heeft voorts be rekend dat per 100 huishoudens 83 dagbladen worden ver spreid. Rekening houdend met het eerder genoemde doorgeven komen bij deze 83 nog eens 15 onbetaalde doorgeefexempla- ren, zodat er niet 83 maar 98 dagbladen per 100 huishoudens circuleren.Het Cebuco heeft vastgesteld dat de stijging van de oplage die in 1985 inzette zich het afgelopen jaar heeft voortgezet.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 7