ïageren o[
inties met
immers
jESTEM
CURASAO POETSTE
HET IMAGO OP
EN WACHT NU
OP DE TOERISTEN
ika
Gratis brochui
Nel Riemena
Huwelijks en
relatiebemiddi
ling in Zeelan
en Vlaanderei
gezellige bing
schieting
vleeskaartim
schieting
schieting
grote kalkoen
schieting
schieting
Hok-
tentoonstellin
prijskaartinj
schieting
Elke zon dag
Europahalle"
Disney Toutf
De Kringloop
beurs
e bezem gaat over het eiland. De
pittoreske herenhuizen van Willemstad en de eeuwen
oude plantagehuizen worden gerestaureerd. Rotskust
verandert in (opgespoten) hagelwit zandstrand langs
een helblauwe oceaan. Geïmporteerde palmbomen uit
Santo Domingo vervolmaken het 'Bounty'-plaatje. Ho
tels krijgen een opknapbeurt en nieuwe toeristische
attracties worden uit de grond gestampt. Curagao
voert sinds kort een 'toerist-vriendelijke' koers. Lagere
vliegtarieven en een goedkope Antilliaanse gulden
(gekoppeld aan de ondergewaardeerde dollar) bren
gen het paradijselijk Rijksdeel opeens binnen ons
handbereik. Wat heeft Curagao de toerist met een wat
ruimer vakantiebudget te bieden? Een verslag van een
reis naar het 'mooiste stukje Nederland' onder een
eeuwige zon, waar de Papiamento-woorden 'Bon Bini'
-wees welkom - weer inhoud moeten krijgen.
ZATERDAGI
28 NOVEMBER 19871
Uniek
Snacks
Verscholen
èf aan De Stem, Postbus
6tn een van onze rayonkant
op de enveloppe linksbova
tdjes,
der,
zeer
Te
l v.
of
hond
thuis
tijdig
week-
:el, tel.
nog
I voor-
hap.
i 5624
onze
'week-
111698
•57339
14123
WVC.
t land.
-11458
517
Ned.
besch.
'oelend,
Liefh.
dieren,
nette
Icom. Br.
raard.
ld.
Ikaar te
-luwlijks-
ling
12 GN De
3aad van
ngeving:
putersys-
partner-
85,-
linfo: PB.
R'dam.
D7-10108,
Wij verzoeken adveri
der*, die adverteren
brieven onder numnte
toezeggen: „foto's
retourneren en/of altl
zullen antwoorden'
toezeggingen ook
werkelijk na te komenT
v. singels v. uitst. maal
niveau. Tel. 02518-542
Voorlopig erkend dool
Raad van Toezicht,
serieuze relaties. Disc
persoonlijke bemidde
Prijs 350,- per jaar
7000,-). Dames met
maal inkomen halve
Banckertstrat 9, 4535
Terneuzen. Tel. 01
97000.
VROUW, alleenst.,
kind., zkt. nette vrl
leeft. 60-65. Br.m. 1
912972.
J.MAN, 48 jr.,
gehand., zoekt s<
nism., die leidt tot li
met vrouw tussen 301
jr. zonder knd., huids
en lichte handicap sj
geen rol. Br.o.nr. 9022
D
diversen
Zaterdag 28 novemtx
café 't Centrum te St
steen. Aanv. 20.00 uur
Zondag 29 novemtx
Café de 4 jaargetijde
Lamswaarde. Aanv. 1
uur in sociëteit de Vred
Zaterdag 28 novemb
café 't Centrum te St.
steen. Aanv. 14.00
Bieden jokeren.
KLAVERJAS-liefhebbe
gezocht om in
huiselijke kring, gezant
te spelen. Br.o.nr. 9033
Zondag 29 novembi
Aanv. 14.30 uur. in cal
Kastanje te Kloosterzai
50,- gratis.
Zat. 28 nov. en ma. 301
bij W. Blommaert,
begin 14.30 uur, inleg
bij 30 schutters
gratis.
Zondag 29 nov.
St. Sebastiaan te Zuick
pe, aanv. 13.00 u.
Zondag 29 november
bij T.H. de Block te
kant. Aanvang 14.30uu
Gratis 25,-.
Café de Landbouw, Cli
zondag 29 november
van de duivenliefbebj
H. de Schepper v.a. 10
tot 13.00 uur.
Café de Landbouw, CU
maandag 30 november
1 op de 2 prijs, inleg
inschr. v.a. 19.30 u.
20.00 uur.
28-11 zaal
Kloosterzande,
14.30 uur,
F.A.C. Ossenisse
seerd op zaterdag
1987 om 20.30 uur
Sinterklaasbal
m.m.v. het Jumbo-Tri®
het verenigings9eJr
Hof ter Nesse" te o9
nisse, entree 6,--
reuze-feestmarkt, (nj?
2e hands)in de verwan"
(12.000 m2). Delflen,
West-Malle (Belg®)- 2
hoven-Antwerpen
Zoersel. Bred«£
afslag loenhout/b'
Nog enkele standp|aïï
vrij. Tel. 09-323311^5
de welbek*
gaat naar
kerstmarkt in
19 dec., Pr|i!L
g. inl. J-
01150-30477®,
gehele wg5>
op zat.
p.p. Of
ker, tel
u.
Opg.
hete
en verkoop,
van nieuwe-
goederen-^
- beUo. mis'*
nastr. 82a. St. Jan
Aan-
deling
bruikte
Kringloopbeurs,
nasir. o^<a, -
(Tel. 01140-10257.
Door Frank van Ooljen
Als je op het imposante autopark van
Amerikaanse zescilinders buiten het Cu
ragaose vliegveld Hato afgaat, waan je je
in de Verenigde Staten. Verbaasde blik
ken vanuit het wel zeer gekoelde inte
rieur van een GM-automaat tijdens de
ril naar Willemstad. Een passerende Fer-
rari-sportwagen, luxe appartementen en
kolossale motorjachten en cruisesche
pen. Het lijkt het decor van de misdaad
serie 'Miami Vice', maar het is het beeld
van de mondaine kant van Willemstad.
De gütter- en glamourzijde van het mis
tige wereldje rondom de duizenden brie
venbus-maatschappijen op Curagao.
Slechts enkele gele Volvo-autobussen,
Nederlandse straatnamen en witte
ANWB-borden onder wuivende palmen
herinneren je eraan dat je in het laatste
stukje tropisch Nederland verblijft. He
renstraat, Breedestraat, Handelskade en
de naam 'Hollandsche Bakkerij' boven
een winkel. Maar één straathoek verder
begint de drijvende markt, waar Venezo
laanse zeelui kleurige soorten tropisch
fruit en groenten uitstallen op hun vaak
wrakke schuiten. Helemaal niets meer
dat aan Nederland doet denken.
De op het kurkdroge platteland van
Curasao - de 'Kunuku' in het Papiamen
to- aanwezige lemen hutjes met rieten
of zinken daken temidden van meters
hoge kandelaarscactussen en agaven,
zouden evenzeer in Venezuela kunnen
staan. Al die verschillende indrukken op
dit smoorhete hoofdeiland van de Antil
len brengen de argeloze bezoeker enigs
zins in verwarring. Curasao is onmisken
baar Latijnsamerikaans van aard, maar
evenzeer een stukje Nederland. En de in
vloed van de VS is - zoals op bijna alle
eilanden in de Cariben -
niet te onderschatten.
Curasao is op velerlei terreinen een
smeltkroes. De eilandbevolking een
mengeling van rassen en etnische groe
pen. Van afstammelingen van zwarte sla
ven, van Indianen en van Hollandse en
Portugese immigranten, van Chinezen,
joden, Libanezen en Latijnsamerikanen.
De taal - het Papiamento - is een men
geling van Afrikaans, Spaans, Portugees
en Nederlands.
De architectuur wijst op een veelbe
wogen historie. Neem de Hollandse for
ten - Nassau, Amsterdam of Waakzaam
heid -, de pastelkleurige landhuizen of
de herenhuizen langs de St. Annabaai,
die identiek zijn aan de 17e eeuwse Am
sterdamse grachtenhuizen. De prachtige
synagoge uit 1730, de oudste op het
westelijk halfrond. Een heuse moskee
wijst zelfs op het bestaan van een kleine
moslimgemeenschap op het eiland.
Uit alle windstreken zijn in het verle
den vreemdelingen op dit kleine eilandje
van vulkanisch gesteente en koraalafzet
ting neergestreken. Gedwongen als sla
ven maar ook vrijwillig. Wat trok deze
mensen naar dit kale eiland zonder na
tuurlijke rijkdommen of water? De lig
ging. Curasao ligt tussen het Caribische
gebied en het Zuidamerikaanse conti
nent in en beschikt bovendien over een
natuurlijke haven die zo diep is, dat ook
nu nog de grootste schepen daar kunnen
aanleggen. Curasao is interessant door
de handelsmogelijkheden en vervult nog
steeds een belangrijke brugfunctie tussen
Noord- en Zuid-Amerika en West-Euro-
pa.
Zo is in de loop der eeuwen een rijkge
schakeerde, multiculturele samenleving
van zo'n 180.00 bewoners op dit 60 kilo
meter lang eiland ontstaan waar onder
linge raciale tegenstellingen nauwelijks
voorkomen. De 'macamba' - de blanke -
vermaak?nJlta!.en.?n^iran<len Wetfen alle mogelijkheden voor hel traditionele
••naak In een exotisch vakantieparadijs.
De drijvende markt, waar Venezolaanse zeelui kleurige soorten tropisch fruit en groenten uitstallen op hun vaak wrakke schuiten.
FOTO'S FRANK VAN OOIJEN
Bon Bini krijgt weer klank
„We moeten service
aan toeristen niet verwar
ren met verplichte onder
danigheid uit een ver ver
leden. Dat beginnen ge
lukkig steeds meer men
sen in te zien, want niets
is zo fnuikend voor het
toerisme als een onvrien
delijke behandeling.
RECHTSONDER: Het kurkdroge platteland van Curagao - de 'Kunuku' In het Pa
piamento - met zijn lemen hutjes met rieten of zinken daken temidden van meters
hoge kandelaarscactussen en agaven.
RECHTSBOVEN: De statige herenhuizen langs het water van de Sint Annabaai In
Willemstad.
lijk behandeld worden, maar dat is dat
in veel gevallen aan zijn eigen opstelling
te danken.
Die potpourri van vreemde invloeden
maakt Curagao tot een unieke en daar
door aantrekkelijke plaats voor een toe
rist. „Zon, zee en zand vind je overal in
deze regio, maar op Curagao krijgt de
toerist juist iets méér aangeboden", is de
essentie van de reclameslogan die Ame
rikaanse en Europese vakantiegangers
moet aanlokken. Prachtige baaien en
stranden, de jachthaven aan het Spaanse
Water en het Onderwater Natuurpark
bieden alle mogelijkheden voor het tra
ditionele vakantievermaak in een exo
tisch paradijs: zwemmen, zeilen, surfen
en duiksport. Maar toeristen vinden het
nu eenmaal ook aardig om eens een stad
met oud-koloniale huizen en historische
forten te bezichtigen of door een mooi
natuurgebied als het Christoffel-park te
wandelen. Dat kan ook op Curagao.
Toch is het toerisme op dit eiland in
de eerste helft van dit jaar met zo'n twin
tig procent teruggelopen ten opzichte
van dezelfde periode het jaar daarvoor.
Terwijl notabene in de gehele Caribische
regio het toerisme maar blijft groeien.
Voor de rede van Sint Maarten bijvoor
beeld liggen de cruiseschepen als het
ware rijendik. En met een bevolking van
amper 20.000 zielen moet dit populaire
Bovenwindse eiland jaarijks een invasie
verwerken van honderdduizenden toeris
ten die zich allemaal willen koesteren in
de schaduw van de internationale jet-set.
Hetzelfde verhaal gaat op een wat klei
nere schaal op voor Aruba en Bonaire.
Wat is er dan mis met het toerisme op
Curagao?
„We zijn verwend op dit eiland, daarom
hebben we het toerisme de laatste jaren
verwaarloosd", zegt een Curagaose.
„Met de financiële off-shore, de olieraffi
naderij en wat kleine industrie dachten
we verzekerd te zijn van een gouden toe
komst. Waarom zouden we ons ook nog
uitsloven om toeristen te behagen? Nie
mand maakte zich echt druk toen na de
bloedige rellen van mei 1969 de grote in
ternationale hotelketens zich van Cu
ragao terugtrokken. Het eerste teken dat
er iets grondig fout zat in de toeristen
sector".
Maar die bestaanszekerheid is inmid
dels voor een groot deel weggeslagen.
Meer en meer landen vullen de gaten in
hun fiscale wetgeving en de Antillen
hebben dan ook hun hoogtijdagen als
belastingparadijs gehad. De toekomst
van de verouderde Isla-olieraffinaderij
- gespecialiseerd in het kraken van zware
olie waarnaar de vraag kleiner wordt op
de wereldmarkt - blijft ook onzeker. Een
eventuele sluiting hangt nog steeds als
een zwaard van Damocles boven het
hoofd van een paar duizend werknemers.
De economie van Curagao heeft de
laatste jaren flinke klappen gehad en de
gevolgen zijn niet uitgebleven. Door de
grote tekorten heeft de overheid noodge
dwongen het mes in de begroting en het
aantal ambtenaren moeten zetten. De
werkloosheid is inmiddels opgelopen tot
naar schatting dertig procent. Van
schrijnende armoede of honger is nog
geen sprake, maar voor velen is de beurs
wel erg plat geworden. De 'onderstand',
een van Nederland geërfd uitkeringssys
teem bij werkloosheid, vangt de ergste
problemen op.
'De snacks', eenvoudige houten optrek
jes waar tot diep in de nacht drank en
eenvoudige maaltijden verkocht worden,
kunnen zich verheugen in een toene
mende cüentèle. Door de uitzichtloze si
tuatie en uit pure verveling, klampen
veel werklozen zich vast aan de fles. De
flesjes Amstel-bier ('Curagao-made' uit
ontzilt zeewater) vinden gretig aftrek.
Bedelen is ook een nieuw verschijnsel
waarmee toeristen die door de wijk Otro-
banda van Willemstad wandelen, gecon
fronteerd kunnen worden. Blijkbaar
slaagt niet iedereen erin om voldoende
geld bij elkaar 'te ritselen' waarmee de
armoede verborgen kan worden voor de
buitenwacht.
Toch zijn de Antillen - en dat geldt
zeker voor Curagao - nog steeds een van
de meest welvarende gebieden van La-
tijnsamerika. Maar als er niet snel iets
veranderd zou dat wel eens spoedig ver
leden tijd kunnen zijn. Vandaar dat de
autoriteiten nu als een haas werken aan
het stimuleren van de zieltogende toeris
mesector. Dat moet de kurk worden
waar de Curagaose economie op drijft.
Binnen vijf jaar moeten er zelfs 10.000
arbeidsplaatsen extra in de toeristenin
dustrie geschapen zijn.
Volgens Frank Maynard, manager van
het luxe hotel Princess Beach ten zuiden
van Willemstad, zullen er eerst heel wat
hindernissen genomen moeten worden
voordat het zover is. Maar hij ziet licht
punten. Maynard: „Op de eerste plaats
waait de politieke wind nu uit een an
dere hoek, dat is heel belangrijk. Op het
eiland is nu een gedeputeerde aangesteld
die zich alleen met toerisme bezighoudt.
Een winstpunt want nu kan er eindelijk
eens voor het eerst een echt toerismebe-
leid op poten worden gezet. Bovendien
zijn zowel de bevolking als de politici in
middels van het belang van toerisme
overtuigd en is een duidelijke mentali
teitsverandering merkbaar".
„Vroeger kwamen er veel klachten
binnen over het gebrek aan service en
een onvriendelijke behandeling door ho
telpersoneel en dergelijke. Hoe donker
der de huidskleur, hoe gevoeliger men is
voor dienstbaarheid. Een mentaliteit van
de Curagaoenaars die weliswaar een be
grijpelijke historische achtergrond heeft.
Maar we moeten service aan toeristen
niet verwarren met verplichte onderda
nigheid uit een ver verleden. Dat begin
nen gelukkig steeds meer mensen in te
zien, want niets is zo fnuikend voor het
toerisme als een onvriendelijke behande
ling".
„Op de derde plaats is het produkt toe
risme op het eiland aanzienlijk verbeterd
(hotels krijgen een face-lift, stranden en
boulevards worden aangelegd, histori
sche gebouwen gerenoveerd) en weten
we Curagao professioneler in het buiten
land te verkopen".
Maynard is optimistisch, niet in de
laatste plaats omdat hij op de recente
verbeteringen positieve reacties krijgt
van toeristen. Ook vanuit Nederland en
West-Duitsland verwacht hij meer va
kantiegangers. Hoewel de voornaamste
belemmering voor een Nederlander om
de vakantie op de Antillen door te bren
gen natuurlijk een financiële blijft. Ame
rikaanse prijzen schrikken af. Wie wil er
150 dollar per nacht voor een hotelka
mer neertellen?
Maar daar heeft Maynard wat op ge
vonden. In de 'slappe maanden' als de
Amerikanen wegblijven zoals mei, juni
en september, oktober gelden er speciale
tarieven voor Europeanen. Geen 150
dollar voor een kamer maar 50 dollar.
Dat scheelt aanzienlijk. Maynard merkt
dan ook dat de belangstelling vanuit Ne
derland toeneemt: De KLM-vluchten
naar Curagao zijn al maanden volge
boekt en in 1988 verwacht hij dat min
stens 6.000 Nederlanders hun eiland hier
zullen doorbrengen. De lage dollarkoers
zal bij velen de doorslag geven.
Eén van de 4.000 Nederlanders - een
koraalduiker- die hier op het eiland
woont, deelt het optimisme van de hotel
manager. Dat Curagao werk maakt van
het toerisme blijkt volgens Bert Knub-
ben uit de toename van het aantal toeris
tische trekpleisters. Hij noemt met name
het nieuwe zee-aquarium en de uitge
breide faciliteiten voor diepzeeduiken in
het 'unieke Onderwater Natuurpark'.
Voor degenen die zich niet met zuurstof-
flessen in het rijk van Neptunus durven
te begeven, zijn glasbodem-boten aange
schaft waarmee alsnog genoten kan wor
den van de uitgestrekt koraalvelden en
kleurige scholen vissen.
Curagao heeft veel wonderschoons te
bieden. Je moet het alleen weten te vin
den. Op Aruba tref je kilometerslange
zandstranden aan - die zijn onmogelijk
te missen- maar op Curagao gaan de
mooie stranden en baaien verscholen
achter grote rotspartijen. Het is dan ook
van harte aan te raden om een jeep te
huren en met een gids of goede kaart zelf
op zoek te gaan. Als de hoge schoorste
nen van de olieraffinaderij en de water-
fabriek eenmaal uit het zicht verdwenen
zijn, zal men zich verbazen over het on
gerepte natuurgebied van het westelijke
Band'abou. Westpunt, Knip en Playa
Abao zijn nog maar enkele van de para
dijselijke baaien die men hier aantreft.
De weg naar Westpunt voert langs
cactusvelden en de karakteristieke divi-
divi bomen waarvan het gebladerte door
de noordoost-passaat tot een soort reus
achtige rock 'n roll-kuif is geblazen. Te
genover enkele zoutpannen waar flamin
go's in het ondiepe water op vis azen,
brengen we een bezoek aan het eeuwen
oude landhuis Kok.
Het valt niet te ontkennen dat Cu
ragao zich bijzonder inspant om vakan
tiegangers aan te trekken, al is er nog
veel dat voor verbetering in aanmerking
komt in de toeristensector. Curagao
heeft onmiskenbaar veel te bieden en het
zal naar alle waarschijnlijkheid niet lang
duren voordat - om met de woorden van
Kees van Kooten uit 'Meer modermis-
men' te spreken - deze 'Assepoester door
de dollarprins met de gouden koets naar
de toeristenwelvaart zal worden geleid'.
