Geen nodeloos gebonk meer'
Kunstprogramma's op tv: een nieuwe poging
JEF NAAUKENS NA DE VEULPOEPERS OPNIEUW BEGONNEN:
door di
Ja, het valt niet mee
TUSSEN 'ATLANTIS' EN 'DE KUNST LIGT OP STRAAT'
ZATERDAG
IEMBER 1987
Michail
>rbatsjov
[>rst was er de RK Veulpoepers
Dat linkse en vooral muzi-
ja'le collectief bleek het ver-
fekpunt voor tal van andere
Idernemingen. Het kinder-
fceater Pielekepoep en de druk-
ferij Polypoepka werden opge-
ttom de linkse boodschap uit
[dragen. De Veulpoepers gin-
bn ter ziele en heel even was er
Et anagram Vloepsuper.
Vervolgens ontstond er een
heus actie-orkest: De Fanfare
van de Eeuwigdurende Bij
stand.
Dat gezelschap was daar
waar links of stakend Neder
land de barricades beklom. De
oude Noorderlicht-bioscoop in
Tilburg werd omgebouwd tot
een heuse poptempel en sinds
dien heeft het zuiden in de vorm
van Noorderligt een popcon
certzaal van niveau. Toen
kwam er ook nog eens de groep
MM Wops (Making Music While
Other People Sleep) en voor an
dere muzikale ondernemingen
werd opname-studio Chateau
Studio's aangekocht.
Dit jaar was er met carnaval
ook nog even de veel omstreden
carnavalshit 'Heilige Adonis
(Verlos ons van Simonis)' van
de Heilige Boontjes. De laatste
stap in deze immer uitdijende
reeks heet Zjef Naaijkens en de
Wekkers. Centrale figuur in dit
alles is Zjef Naaijkens. Hij is
een Tilburgs muzikant die al
tien j aar gelooft dat j e j e linkse
idealen heel goed via muziek en
aanverwante zaken kunt uit
dragen.
Rafte"1 de
ZATERDAG 14 NOVEMBER 1987
„De kerk, met name de rooms-
katholieke, dat is kou, dat is
[vrieskou, dat is ellende"
Huub Oosterhuls, dichter en theoloog
DE STEM'
- FOTOTASS
rest van de wereld ver-
el van die van zijn voor-
teuropese Soyjet-satellie-
eel erg duidelijk. De vrij-
f van die volkeren, en de
beurtenissen waartoe die
geleid, worden afgedaan
passage:
cialistische landen maak-
:es door in hun ontwikke-
bijvoorbeeld het geval in
■956, in Tsjechoslowakije
■Polen in 1956. Elke van
izijn eigen specifieke ken-
Bden op verschillende wa
lkt. Maar het is een feit
i van de socialistische na-
teer naar de oude orde
t je met tanks al niet kunt
ute militaire en politieke
jjde Sovjetunie van onge-
i Europa waagt Gorbats-
ben van een Europa als
phe eenheid, verenigd
enschappelijke erfgoed
hce en de verlichting, van
sche en maatschappelijke
t de negentiende en twin-
van de verlichting, is dat
frijheid, gelijkheid, broe-
iocratie, onafhankelijke
ilitiek pluralisme, kortom
rechten en vrijheden die
je Sovjetunie, en later in
landen' systematisch en
leep zijn geholpen?
jorbatsjov een wel erg
Dergelijke snurkende
et afbreuk aan de op-
Jij in het eerste deel van
on spreidt.
'nieuwe visie op mijn
lid' (De titel verwijst ove-
h gelijknamig boek van
l>v) is maar voor de helft
Ivjetunie is het beleid dui-
lling gezet, maar naar de
:t oude wijn in oude zak-
itt'uwe visie
mijn land
wereld
itsjov: 'Perestrojka, een
mijn land en de wereld'-
tectrum Utrecht. Prijs
G1
jprWim van Leest
J Naaijkens verrastte een
|e geleden met de elpee
Lioniemodel'. Zjef, zoon
Ede Brabantse schrijver Jan
Jaijkens, kwam met die Ne-
Kandstalige elpee op een mo-
|ntdat er nauwelijks nog in-
>sse is in Nederlandstalige
imuziek.
Was 'Harmoniemodel'
een jaar of vijf geleden
uitgekomen, dan had de
plaat kunnen delen in de
nederpop-hysterie. Nu is
het een plaat die het tij
tegen lijkt te hebben.
Waarom maakfiemand
die kan weten hoe het er
met de Nederlandstalige
muziek in ons land voor
staat, toch een elpee?
[Naaijkens: „Die plaat is
j van een uitnodiging.
I in de Chateau Studio's
po's gemaakt van nummers
i we een uitgever wilden
fcbieden voor andere arties-
Toen die man de demo's
»rd had, had hij meteen
igstelling, maar hij zei "je
let het zelf doen'. Misschien
|het klimaat er niet naar om
i met Nederlandse popmu-
k te komen, maar juist om-
"it het zo is, is een Nederlandse
lat die dan toch uitkomt
per iets bijzonders".
Moeten we 'Harmonie
model' zien als de start
van een nieuwe carrière?
pet is wel de bedoeling om op
an treden naar aanleiding
die plaat. Voor mij heeft
|t meteen te maken met een
Tière, want als ik iets doe
Jet muziek dan moet het op
i bepaalde manier bijdragen
mijn broodwinning. Ik
ijg geen toestemming van de
tkerende instanties om met
Nd van uitkering muziek
Imaken. Ze zeggen daar: 'Als
1 muziek maakt dan ben je
fct werkloos, dan ben je muzi-
in'en krijg je dus geen uitke-
fe1. Terwijl die mensen toch
Men moeten snappen, dat je
p eens muziek staat te ma-
i zonder dat het je meteen
i oplevert Met de akoesti-
pe groep MM Wops is het zo
fer 's zomers met zes mensen
1 kunnen leven. Het is een
|hte zomerband die het goed
jd op straat of op openlucht-
wals. 's Winters valt er op
manier weinig te spelen,
f' was voor ons wel welkom
's winters eens met een
sche band met liedjes te
fan werken. Daar is die elpee
"Mn mooie aanleiding voor".
Heb j e enig idee wat voor
soort publiek er op de
muziek van 'Harmonie-
model' af moet komen?
Jok al ben je in feite 10 j aar in
'muziek bezig, je moet toch
pr helemaal vooraan begin-
r De mensen zullen mis-
rj® wten dat ik vroeger bij
•veulpoepers zat, maar met
f aanbeveling kun je niet
fiven zwaaien. Je moet je
re publiek aan gaan trek-
E ;0l6ens mij is er wat dat
f wn flinke markt, want
i1is heel weinig te doen voor
fnsen van mijn leeftijd (Zjef
[voor in de dertig, wvl). Die
fasen hebben nu toch weer
fel V om erëens naar toe te
r ze zullen niet meer naar
P'jongerencetrum gaan, daar
Ui ze te oud voor. Het pro-
P® is wellicht dat er nog
irmP waar ze zich
iZ® verzamelen. Ik denk
lm! 'l? dat er in reper-
°°k zitten die
"Beren aanspreken".
Hoe groot is jouw drang
m tiet dit keer echt te
gaan maken?
IVer n ^ar "iet alles voor
h (in ik laconiek
up de eerste plaats is het
am? inVa3n carrière met
felatipf f skowtJizz uitermate
aar rbti? het maken,
feer aft 050 3aar later al
Fan nk! °penziin- Ik ben niet
at te gaan om maar te
kunnen zingen. Zo'n drang heb
ik niet meer. Als je in Neder
land een band wilt beginnen
met als uitgangspunt een pro
fessionele aanpak, dan moet je
een plaat hebben die gedraaid
wordt.
Anders moet je tegen betaling
van de reiskosten met een
krakkemikkige installatie er
gens in een kroeg gaan staan.
Een professionele band is ge
woon een bedrijf met een man
of 10, 12 in dienst. Die mensen
moeten betaald worden. Dat is
niet haalbaar als je geen steun
hebt via radio of tv. De pro-
duktiekosten van zo'n band
zijn hoog. Maar zet me op dit
moment maar neer in een zaal,
dan komen er misschien 20
mensen op af. Dat is absoluut
niet haalbaar. Ik zou me even
tueel op grond van mijn naam
nog kunnen verkopen, maar
dat is ook snel voorbij. Je moet
bekendheid hebben. Het circuit
heeft budgetproblemen en
denkt goed na voor het iets in
huishaalt".
Een manier om snel suc
ces te bereiken is een
singlehit.
„De eerste single is al uit ge
weest en als ik het goed begre
pen hebt is-ie al geflopt ook. Ik
vond het toch niet het beste
nummer. Een elpee is afhanke
lijk van een single en de single
is weer afhankelijk van een vi
deoclip, maar als ik over een
clip begin bij mijn uitgever,
dan beginnen ze daar keihard
te lachen. Een videoclip van
een nummer kost 10 keer zo
duur als de hele elpee. En bo
vendien, wie zou er zo'n video
clip draaien. Ik heb het idee dat
singles uitbrengen voor de pla
tenmaatschappij een soort van
loterij is. Zo van: hop een lot,
doet het niet, nou hup dan weer
een lot. Als er een plaatje eens
ergens opgepikt wordt dan
gaan ze er aan werken. Het
moet spontaan iets doen, voor
de rest wordt er weinig aan ge
trokken".
Zjef Naaijkens heeft zich
al die jaren bezig gehou
den met geëngageerde
muziek. De teksten bij de
Veulpoepers waren vaak
maatschappijkritisch en
met de Fanfare was hij
aanwezig bij tal van ma
nifestaties. Op 'Harmo
niemodel' is er ook de no
dige kritiek in de tek
sten, maar het is toch
stukken milder. Is Ne
derland nog wel de rijke
voedingsbodem van wel
eer?
„Kijk als je zo'n figuur hebt als
Van Agt aan het bewind hebt,
dan is het heerlijk om daar
liedjes over te schrijven en er
tegenaan te schoppen. Iemand
als Lubbers is veel minder in
spirerend, alleen al om te rij
men is het al een stuk moeilij
ker. Op het moment dat er er
gens een hele duidelijke re
pressie plaats vindt, gaat dat
automatisch inspirerend wer
ken, die repressie is nu niet zo
duidelijk".
Geloof je dat je met mu
ziek iets kunt verande
ren?
„Ja, al is het alleen maar bij
mezelf. Zolang ik mijn eigen
zin kan blijven doen, dan heb
ik al een hoop veranderd met
muziek, want de meeste men
sen kunnen hun eigen zin niet
doen. Die zijn vaak afhankelijk
van wat hun opgedragen
wordt. Of muziek de maat
schappij verandert? Ik denk
dat je mét muziek een betere
maatschappij kunt maken dan
zónder muziek. Sommige din
gen in onze samenleving heb
ben geen direct aanwijsbaar
nut. Kunst is zoiets. Een schil
derij daar kun je naar kijken,
als je er niet naar kijkt dan zie
je het niet. Muziek daar kun je
naar luisteren, als je er niet
naar luistert dan hoor je het
niet".
Heeft de muziek jou ver
anderd?
„Ik hoor van sommigen mensen
Zjef Naaijkens: „Ik zie het allemaal niet zo hopeloos in".
dat ik milder ben geworden,
niet zo recalcitrant mee".
Is dat ook zo?
„Ja, ik denk het wel. Er blijven
natuurlijk massa's zaken die
niet door de beugel kunnen en
waar ik het nooit mee eens zal
zijn. Maar naar mate je ouder
wordt, ga je snappen dat je het
toch allemaal niet in één keer
te veranderen is en dat je soms
een omweg moet maken om bij
een bepaald doel te komen. Je
leert dat je soms even van het
rechte pad moet afwijken, om
dat je anders tegen een muur
aan loopt. Je kunt met je kop
tegen die muur blijven bonken,
maar je kunt ook proberen hem
te omzeilen. Als je voor je zelf
in de gaten hebt dat je alleen
maar om die muur heen hoeft
en dan weer terug dat pad op
kunt, dan moet je niet laten
verleiden tot nodeloos gebonk".
Een tijdje geleden werd
Zjef Naaijkens in het M>6
Journaal ineens opge
voerd als Nederwiet-
deskundige. Hij mocht
zijn zegje doen over een
actie van de politie in
Leusden, waarbij tien
tallen wiet-planten in
beslag werden genomen.
Is Zjef Naaijkens die
deskundige?
„Ze moesten voor dat journaal
een beetje een kleurrijk
iemand hebben, maar het
moest ook weer geen supersto
ned figuur zijn. Het moest
iemand zijn die een beetje kon
relativeren. De NOS kwam 's
- FOTO STICHTING BRUWERK
morgens vroeg om tien uur fil
men. Ik had eerst geblowd en
toen kwam dat interview".
Heeft het blowen invloed
op je liedjes?
„Ik schrijf wel eens onder in
vloed. Ik heb eens een tijdje co
lumns geschreven voor het
Groningse universiteitsblad en
moest ik elke week een stukje
inleveren. Een keer heb ik toen
met de hand precies het aantal
woorden geschreven dat ik no
dig had. 'ik moet niet zoveel
blowen', schreef ik een keer of
tweehonderd. Dat hebben ze zo
afgedrukt".
Kun jij zonder muziek?
„Als zonder muziek leven een
compleet andere wereld in
houdt, werken op een kantoor
of zo, nee dan zou ik dat niet
kunnen. Zie je mij als gewoon,
normaal, net, ordentelijk
mens? ik denk niet dat ze me
willen hebben. Die baan in de
maatschappij zou dan verrekte
goed betaald moeten worden,
zodat er iets tegenover staat.
Geloof je dat er dingen
kunnen veranderen in
Nederland?
„Ik zie het allemaal niet zo ho
peloos in. Er zijn in Nederland
een heleboel dingen kut gere
geld, anderzijds zie je toch ook
dat de wonderen de wereld nog
niet uit zijn, dus waarom zou
zo'n wondertje niet in je eigen
omgeving gebeuren? Succes
zou zo'n wondertje kunnen
zijn. Als je ziet dat de meest
gekke dingen gesubsideerd
kunnen worden en dan vooral
bij mensen die de advocaat
kunnen betalen om de subsi
dieregelingen bij te houden,
waarom zou zoiets niet komen
voor muzikanten?"
Zou sponsoring iets zijn?
„Ik dat dat sponsoren een heil
loze weg is, ten zij de denkbeel
den over sponsoring gaan ver
anderen. Over het algemeen
wordt er te veel van uit een be
paald belang gesponsord. Je
raakt toch vrij snel gecompro
mitteerd als artiest. Misschien
is dat ook al wel het geval bij
subsidies, want met subsidies
kun je toch altijd invloed uitoe
fenen door te dreigen die subd-
sidie in te trekken. Ik persoon
lijk word er niet goed van de
'Barclay Jazzmeeting' en dat
soort zaken, Coca Cola die het
Goede Doel sponsort, dat
spreekt mij absoluut niet aan.
ik weet niet of er een sponso
ring te ontwikkelen is, waar
dat soort beperkingen minder
aan de orde zijn. En het gaat
altijd om peanuts, als ze nou
echt eens met een tiet met geld
afkwamen.
„Hebt u iemand ooit zo
gracieus van de trap zien
komen?", vroeg Willem
Duys maandagavond, nadat
hij zich via de trapleuning
naar beneden had laten
glijden naar de tafel met
zijn goudvissen. Wat een
grandioze come-back van
de man die in de jaren '60 en
'70 de Nederlandse tv
beheerste met zijn 'Voor de
vuist weg'! Langs de
leuning, wat een geweldig
idee. En dat voor een man
van zijn leeftijd.
„In deze boze wereld met al
die ellende houden wij het
licht en vrolijk", zei Duys,
die er prat op gaat dat hij
zich niet hoeft voor te
bereiden op de gasten in zijn
programma. Eerst kwamen
er twee mannen die van
ski's een stoeltje voor
wintersporters konden
maken. Van het gepruts
kregen we gelukkig niet
veel te zien, want Willem
Duys hield zijn microfoon
ervoor om te vragen 'U bent
tandarts?' en als antwoord
te registreren 'Ja, ik ben
tandarts'.
Eindelijk mocht Duys gaan
zitten in het stoeltje van 99
gulden. „Maar dat is zalig,
dat is overheerlijk. Maar ik
mis iets", zei hij en direct
kwam van boven een lading
sneeuw. Zo op zijn kop!
Kijk, zo maak je tv. Daar
kunnen die jongere
presentatoren iets van
leren. Ach, er is in
Nederland na Mies niet veel
bijgekomen, constateerde
Duys onlangs somber.
Er was veel jong talent. Dat
was altijd de kracht van
Duys, het presenteren van
opkomende talenten. Ik heb
Deutekom, Martine Bijl en
Lee Towers ook ontdekt,
zegt hij vaak. Eerst kwam
er een vibrafonist. „Wat
Frits op de vibrafoon doet
grenst aan het ongelooflijke.
Ik haal alle superlatieven
uit de volheid van mijn
hart".
Daarna kwamen een soort
Jacobse en Van Es, een
ontdekker van talenten ('U
weet, ik heb een
automobielbedrijf in den
Haag') en de zanger Stanley
Bovett. De ontdekker had
zijn jongen onderworpen
aan een zware training.
Anderhalf jaar Engeland
'voor z'n uitspraak', zangles
en veel sporten 'om zijn
lucht en conditie in perfecte
staat te houden'. Vertel
Duys wat: „Ja, dames en
heren, goede borstspieren
zijn heel belangrijk".
Willems 'enige ernstige
onderwerp' was de
terugkeer van Ton van
Duinhoven als suppoost
Krooswijk, die 15 jaar
geleden leuk was en nu
commentaar gaf op 'dat
bommetje'. Daarna gingen
we snel over naar 'het derde
vocale talent': Nathalie, een
meisje van 'zeventien en een
halve lentes' met de stem
van Karen van de
Carpenters. „Je zingt een
potpourri?" Nee, ze zong een
medley, want van het woord
potpourri had ze nog nooit
gehoord.
„Leuk, hè. Ja, het valt niet
mee", zei Duys nadat ze
onvast bezig was geweest.
„Misschien komt er een dag
dat zij een nieuwe ster is
aan het stralende
firmament van het
Nederlandse amusement".
Duys voelde de oude vorm
terugkomen. Zie je wel, hij
kon het nog met gemak!
„Mensen vragen wel eens:
hoe kom je altijd aan die
onderwerpen? Ach, er zijn
zoveel leuke mensen op de
wereld. Laatst zat ik in het
vliegtuig van Nice naar
Amsterdam. Op een
gegeven moment moest ik
een plasje doen en ging ik
naar de achterkant van het
toestel
Op dat moment ontmoette
hij een Nederlandse dame,
die zich vreemd aankleedde
en optutte. „Ik zei tegen
haar: Maandag 9 november
in Hotel Oranje in
Noordwijk! En hier is ze:
Corinne van Dam". Hij
beschreef de kleuren van
haar make-up, want toen
Duys begon hadden we
alemaal nog zwart-wit-tv.
Van een interview was
eigenlijk geen sprake. „Hoe
lang doet u het al? Dat
opmaken, bedoel ik?"
Waar werkt deze
opvallende vrouw? „In de
bouw, in de afwerking", zei
ze. „Nu breken al mijn
klompen", zuchtte Duys, die
vergat te vragen wat ze
bedoelde. Hij was gewoon
onder de indruk. „U hebt
een lekkere lage, ietwat
gevoileerde stem. Kunt u
iets voor ons zingen?"
Tenslotte zongen ze samen
'Aan de oever van de snelle
vliet'. Nou en toen liep er
een échte wekker af en zei
Duys dat hij ons bij de
volgende uitzending weer
aan het scherm wilde
treffen.
Of ik denk dat Duys een
talent is? Ja, het valt niet
mee, maar de borstpsieren
zijn goed en zijn lucht is ook
nog in perfecte staat. Hij
komt er wel, denk ik. Een
paar jaar meelopen in een
middagprogramma (Service
Salon of zo), veel ervaring
opdoen, twintig jaar
stilstand wegwerken en dan
denk ik dat er een dag komt
dat we er een nieuwe ster
bij hebben aan het
firmament van onze
showwereld.
Door Dirk Vellenga
Zondag 15 november 1987, voor kunstliefhebbers een mijl
paal in de historie van de Nederlandse televisie. Twee
kunstprogramma's hebben de Nederlandse omroepen in,
petto! De VARA brengt zondagmiddag om 17.35 uur op Ne
derland 1 'De kunst ligt op straat' en de VPRO 's avonds om
21.02 uur op Nederland 2 'Atlantis'.
Een ongekende weelde, lijkt
het, in een land waar de media
maar geen raad weten met
moeilijke onderdelen van de
kunst, zoals literatuur, beel
dende kunst en ongebruikelijke
vormen van theater. „Het is al
twintig jaar hetzelfde verhaal",
zei Hans Keiler, maker van
kunstmagazines voor verschil
lende zuilen en voor de NOS.
„Beginnen aan een nieuwe
kunstrubriek betekent begin
nen aan het einde ervan".
Lage kijkcijfers en eigenzin
nigheid van eindredacteuren
hebben gezorgd voor een
strand vol wrakken van jam
merlijk gezonken tv-program-
ma's. Pierre Janssen, die kon
het, wordt steeds door omroep-
bestuurders gezegd. In het be
gin van de jaren zestig presen
teerde hij onder de regie van
Leen Timp voor de AVRO het
programma 'Kunstgrepen'. Het
publiek keek ademloos toe,
maar dat was in een tijdperk
dat Nederland maar één net
had en men een trillende pre
sentator met een brok in zijn
keel wel interessant vond.
De gloriedagen van Pierre
Janssen komen nooit meer te
rug. De reeks mislukkingen
toont aan dat er grof genomen
twee manieren zijn om via de
tv kunst aan de man te bren
gen. Het kan heel populair, met
als gevolg dat kijkers het te
snel, te glad en te oppervlakkig
vinden. Het kan ook elitair,
maar dat leidt gauw tot ego
tripperij die alle kijkers weg
jaagt.
De twee programma's van
zondag geven beide richtingen
nog eens aan. 'De kunst ligt op
straat' zoekt het in het alle
daagse (kijken wat mensen
thuis aan de muur hebben han
gen) en probeert duidelijk te
maken dat kunst helemaal niet
moeilijk hoeft te zijn. Het pro
gramma past in het beleid dat
de VARA sinds de komst van
Marei van Dam is gaan voeren.
Er is meer aandacht gekomen
voor kunst en cultuur, maar de
programma's moeten toegan
kelijk zijn voor een heel groot
publiek.
Boudewijn Büch brengt al
enige jaren met veel show en
grapjes een magazine met
daarin verschillende vormen
van kunst. Verder steekt de
VARA de musea in Nederland
de helpende hand toe door elke
eerste zondag van de maand op
de tv 'Nederland Musemland'
te brengen. Het wordt gepre
senteerd door Hanneke Kap
pen, ex-popzangeres en bekend
van jongerenprogramma's. Er
zit veel beweging in en oplet
tende kijkers kunnen meedoen
aan een wedstrijd.
„Wat wij willen is op een
journalistieke manier kunst
programma's maken voor een
groot publiek", zegt Kees van
Twist, de man die sinds de zo
mer de titel 'redacteur kunst en
cultuur bij de televisiedienst
In 'Atlantis' besteden Cherry Duyns en Hank Onrust zon
dagavond onder meer aandacht aan de spitzen van Ale
xandra Radius, de Turkse schrijver Sadik Yemni, die brug
wachter is in Nederland, de zangbodem van oude vleugels en
de architectuur in in films uit de jaren '20 en '30.
van de VARA' draagt. Met een
nieuwe ploeg mensen volgt hij
de 'niet-institutionele kunst' in
'De kunst ligt op straat' en ba
seert hij 'Nederlands Museum-
land op 'de oude VARA-ge-
dachte van educatief en stimu
lerend'.
Kees van Twist is 34, maar
heeft reeds een opmerkelijke
staat van dienst. Hij was de
coördinator van de tv-actie
'Eén voor Afrika', zat zeven
jaar bij de IKON en was een
jaar hoofdredacteur van de re
dactie buitenland van het
NOS-Journaal. In 1986 kwam
hij naar de VARA, waar hij on
der meer onderwerpen maakte
voor 'Achter het Nieuws'.
'Atlantis' van de VPRO beleeft
zondag de tweede uitzending,
het wordt gemaakt door
Cherry Duyns en Hank Onrust,
mensen die graag diep, lang en
persoonlijk op hun onderwer
pen in willen gaan. Zoveel mo
gelijk mensen boeien lijkt niet
voorop te staan. Onrust werkt
sinds twee jaar bij de VPRO en
vindt het hoog tijd dat er weer
eens een 'documentaire-achtig
kunstprogramma' komt op de
Nederlandse tv.
Hans Onrust is al eerder be
trokken geweest bij kunstmag-
zines die lovende kritieken
kregen, maar de omroepbazen
niet plezierden. Voor de AVRO
maakt hij ooit 'De ivoren to
ren', samen met o.a. Cherry
Duyns, Armando, K. Schippers
en Betty van Garrel. Na vier
afleveringen werd het pro
gramma geschrapt, maar de
prille TROS wilde de handel
wel overnemen. Onder de titel
'Heilig vuur' ging Onrust door,
zonder Duyns en Schippers,
maar met Hans Verhagen. De
TROS-leiding zat wel even met
de ogen te knipperen toen het
programma uitgebreid inging
op onderwerpen als 'fraaie
grafsculpturen' en 'elektrici
teitshuisjes'. Het 'Heilig vuur'
werd snel geblust en halver
wege de jaren zeventig was het
gedaan met de Grote K op de
Nederlandse buis.
Voor 'Atlantis' doet Hank
Onrust een beroep op oa.
Cherry Duyns, Jessica Voeten
en Harry Hosman. In 'Atlantis'
lopen kunstvormen in elkaar
over en worden kunstenaars op
een onconventionele wijze be
naderd. „Soms moet je op on
verdachte wijze domme vragen
stellen", meent Onrust. „We
proberen steeds een invalshoek
te vinden die iets verrassends
heeft".
De andere omroepen laten af
en toe wat kunst doordruppe
len in programma's waarin het
lichte vermaak de hoofdmoot
vormt ('Applaus' van de KRO),
maar ze lijken het zware werk
toch graag over te laten aan de
NOS. Deze NOS heeft zich de
laatste jaren zeer met dit on
derwerp beziggehouden, maar
heeft ondanks vele pogingen de
juiste formule nog steeds niet
gevonden. Drie jaar geleden
gingen 'Omnibus' (preentatie:
The Stokkink) en 'Cinevisie'
van Cees van Ede op in 'Neder
land C', waarvoor Hans Keiler
de verantwoordelijkheid kreeg.
Maar dit seizoen bestaat 'Ne
derland C' al niet meer.
Er waren te weinig kijkers,
tussen de 100 en 200.000. Ed van
Westerloo, het tv-hoofd van de
NOS, wil doorgaan met een
kunstprogramma. Er is straks
volop ruimte op Nederland 3.
„Wij hopen met behoud van
een aantal kwaliteiten die Ne
derland C zeker ook had, een
programma te vinden, dat dui
delijker aansluit bjj een wat
groter publiek", is zijn uit
gangspunt. „Met het maken
van een kunstrubriek zijn
enorme investeringen gemoeid,
een bepaalde kijkdichtheids-
norm mag je als omroep wel
hanteren, vind ik".
Hans Keiler meent dat geko
zen is voor een populaire aan
pak, die nodig zou zijn om Ne
derland 3 straks te kunnen la
ten concurreren met de andere
netten. Hij bespeurt een grote
angst voor kijkcijfers in Hil
versum en zet vraagtekens bij
de nadruk die wordt gelegd op
toegankelij kheid.
Keller, die van Nederland C-
medewerkster Cox Habbema
het verwijt kreeg dat hij de in
formatie opofferde aan 'een
subjectieve, uiterst betrokken
benadering', gaat nog wel do
cumentaires maken voor de
NOS op Nederland 3. Maar de
kunst-informatie wordt op Ne
derland 3 (vanaf 1 april 1988)
ondergebracht in een pro
gramma op werkdagen tussen
half acht en acht uur. Daarin
komen musea, tentoonstellin
gen, theatervoorstellingen, lite
ratuur en film aan bod, maar
ook toerisme, sport en vrije
tijd. Het lijkt meer agenda-
werk te worden, waarbij spe
ciale aandacht wordt besteed
aan de presentatie.
Duidelijk is dat op verschil
lende fronten opnieuw wordt
getracht de gapende kloof tus
sen kunst en televisie te over
bruggen. „Waar het door komt,
weet ik ook niet, maar kunst is
weer in", meent Kees van
Twist van de VARA. „Bij een
tentoonstelling van de Oude
Meesters is het drukker dan in
de Kalverstraat. Kaartjes voor
de Opera of Bernstein zijn niet
te krijgen en ook de zakenwe
reld raakt steeds verder geïnte
resseerd in kunstsponsoring.
Op zo'n golf ga je als omroep
gewoon mee".