ALS ALTERNATIEF
DE HOOP BIEDT AAN
JUNKS DE BIJBEL
ZATERDAG I
7 NOVEMBER 19871
5. Homirv
OCCASIONS
P. Hommel
P. Hommel
Waspik NBr.
e keuze. Doorgaan met de dood
in het vooruitzicht of een leven in dienst van God. Een
alternatief? „Het is iets waar je zelf voor kiest". De
Hoop, een evangelisch centrum voor verslaafden in
Dordrecht. „Als het me hier niet lukt, lukt het me ner
gens". Een laatste redding en.een nieuw houvast.
'Geflipt' zijn ze op andere af kick-technieken: praten in
de groep, rondlopen met een bordje 'ik ben dom' en
de trap schoonmaken met een tandenborstel. „Hier
word je tenminste als een mens behandeld". 'Scoren'
kun je ook bij De Hoop. Dertig tot veertig procent stapt
na twee jaar gezond naar buiten, zegt directeur Teun
Stortenbeker. Zonder dope, maar wel met God. „Hoe
anders? Als je 'gewoon' stopt met druggebruik, blijft
er toch alleen maar een droge junk over".
Dagboek
Paranoia
Schreeuwen
Bijbel
Boerderij
Opgegeven
De Brug
p
K
t
-
#i. 'li ;►<>+-<>. if ,4
-orop s ic^dt
Uw officiële Mercedes
Benz dealer
Julianastraat 36 Waspik
Tel. 04168-1236
Nieuw op voorraad
ISO
parelgrijs, zwarte stol,
acc.
190 E
blauwzwart, grijze stof
acc.
190 E
Impala, zwarte stof, div
190 D
wit, zwarte stof, div. aa
190 D
blauwzwart, zwarte stof,
acc.
190 D
diam.bl.. grijze stof, div
1987
190 D 2.5
irelgrijs, grijze stof, diy
190 D 2.5
wit, zwarte stof, div. acc
190 2.5
Impala, zwarte stof, div
250 D
iokzllver, zwarte stof,
250 D
blauwzwart, zwarte stof, ft
acc.
207 D
verl., verb., wit
260 SE
blauwzwart, zwarte stof, ft
acc.
300 SE
nauticblauw, grijze stol
500 SEL
champ, met., bruin vel., dJ
acc. 1981 (zeer mooi)
500 SE
patrol met., div. acc. -
380 SE
groen met., crème vof.,d
acc. 1984
300 SE
.zw. met., grijs vel., div. a
1986
280 SE
•blauw met., bl. vel., div a
1984
280 S
groen met., groene stof
div. acc. 1984
300 E
bl.zwart met., grijs vel., div I
acc. 1985
230 E LPG
rookzllver, zwarte stof, div I
acc., 1986
230 E LPG
grijs met., blauwe stof, div
acc. 1985
200
rookzilver, zwarte stof, div
acc. 1986
200 0
groen met., groene stot, div I
acc. 1986
200 D
donk.bl., bl. stof,
div. acc. 1986
200 D
wit, blauwe stof,
div. acc. 1985
200 D
rookzilver, zwarte stof, div.
acc. 1985
300 GD
antr. aut., div. acc., 1986,
terreinwagen
300 TD VAN
surfbl., blauwe stof, div. a
1985
240 TD VAN
wit, blauwe stof, div. acc
1985
300 D
W123 antr., zwarte stof, div.
acc. 1983
200 D
W123 surfblauw, bl. stof, di»
acc., 1984
190 E 2.3 16
rookzilver, zwarte stof, div.
acc., 1985
190 E 2.3 16
blauwzw., div. acc., 1985
190 E
rookzilver, zwarte stof, div
acc., 1985
190 E
d.rood, d.rode stof, div. acc,
1985
190
wit, blauw stof, div. acc., 1987
190
l.groen met., groene stof, div
acc., 1984
190
champagne, beige stof, div
acc., 1984
190
diam.bl., blauwe stof, div.
acc., 1983
190 D 2.5
rookzilver. zwarte stof, div.
acc., 1986
190 D
demo., diam.bl., grijze stof,
div. acc., 1987
190 D
demo., grijs met., grijze stol,
div. acc., 1986,9990 km
190 D
demo., l.groen met., crêmo
stof, div. acc., 1986, 7170 WI
190 D
demo., aut., d.rood met., div
acc., 6102 km, 1986
190 0
rood, crèmestof, div. acc.,
1986
190 D
Impala crèmestof, div. acc
1985
190 D
wit, zwarte stof, div. acc., 1985
190 D
antrac., zwarte stof, div. acc.
1985
BMW 735I
luxorgrijs, zwart leder, div
acc., mei 1987
Opel Omega 2.0 SE
lakgrijs, div. acc., 1987
Opel Omega 2.0 SE
grijsgroen met., div. acc.,
1987
Volvo 340 LPG
blauw, div. acc., 1986
Volvo 245 L VAN
d.rood, LPG, 1982
Graag tot ziens
D
Door Maria Klein Obblnk
„Jezus-muziek, dat draaien ze hier de
hele dag. Van dat softe, weet je wel. Ik
werd daar in het begin helemaal hooked
van. Daar wen je aan. Ik hoor het al niet
eens meer. Wat voor muziek?" Vraagt
aan Adrie, een van de medewerkers, een
bandje op te zetten. „Doe maar 121". De
zoete klanken van Ralph McTells Streets
of London vullen de ruimte.
Hij wil anoniem blijven. „Heb een
vrouw en een kindje thuis, ergens in Bra
bant". De zweetdruppels stromen langs
zijn gezicht. „Je ziet het, ik maak heel
moeilijk contact".
24 jaar is hij, waarvan vijf jaar ver
slaafd. „Heroïne, cocaïne, alles. Ik had
de keuze tussen iemand doodschieten of
zelf doodgeschoten worden".
„Hier zit ik gebeiteld. Ze behandelen
je als mens en niet als junk. Ik ben hier
nu een maand. Wil leren hoe ik kan pra
ten met normale mensen. Zonder eerst
een shot te nemen. Ik heb in een afkick
centrum in Arnhem gezeten. Als je iets
fout deed, moest je voor straf om zeven
uur 's ochtends de vloer dweilen. En als
je niet met andere mensen over je pro
blemen praatte, kon je gaan. Nou, ik ben
gegaan: als ze elke dag tegen je zeggen
dat je een klootzak of een lui bent, aan
kom je niet verder. Ik word daar juist
heel agressief van".
Een praatje aan de bar - geen alcohol -
in het crisis-opvangcentrum. Hij heeft
net de afwas gedaan. De open keuken
grenst aan de huiskamer. Na een verbou
wing is nu plaats voor vijftien gasten.
Een uitbreiding, nodig vanwege de lange
wachtlijst. De renovatie kosttte ruim één
miljoen gulden. Er is een nieuwe vleugel
gebouwd, speciaal voor de arbeidsthera-
pie. Daardoor worden privé en werk ge-
Roken mag nog in het opvangcen
trum. Het programma: eerst afkicken
onder medische begeleiding en dan de
tweede fase: voor minimaal drie, vier
maanden naar 'het centrum'.
In de zithoek wordt gekletst en gele
zen. Even een vrij halfuurtje voor de the
rapie begint. Maar eerst in je dagboek
schrijven, verplicht. Later kun je er met
je mentor, je begeleider over praten.
Individuele begeleiding, daar gaat het
om. Elke gast heeft een eigen mentor.
Groepstherapie heeft geen zin, zegt
Dicky van de Langemeen, maatschappe
lijk werkster bij De Hoop, verwijzend
naar de doorsnee werkwijze bij opvang
centra. „Dat moet je niet doen met men
sen die moeilijk contacten kunnen leg
gen. Want vastgelopen in relaties zijn ze
allemaal. Maar ieder mens heeft andere
ervaringen. Ieder mens is uniek. Dus
iedereen heeft een andere behandeling
nodig".
Je kunt er niet meer uit. Heb je geko
zen voor opname, dan kom je voorlopig
met meer buiten. Tenzij onder begelei
ding. Zie je het niet meer zitten, dan stap
je op. Maar krijg je daar spijt van, dan
kom je weer onderaan de wachtlijst.
Zo is het met Hans (25) uit Rotterdam
gegaan. Een serieuze, rustige jongen. „Ik
ben twee maanden weggeweest. Wegge
lopen. Ik dacht dat ik het wel aankon,
maar ik ging zelfs meer heroïne gebrui
ken. Ik zag na een paar dagen al dat het
fout ging. Ik kwam hier weer onderaan
de wachtlijst, maar de tijd dat ik hier al
gezeten heb, tellen ze wel mee".
»Ik was helemaal paranoia. Ik heb ge
varen, kwam veel in het buitenland. Ben
gaan gebruiken toen ik drie keer bijna
vermoord was. Ik schrok overal van, ver
trouwde niemand meer. Ik liep toen al
bij het CAD (Centrum voor Alcohol en
Drugs, red.). Ik dacht dat ik paranoia
was geworden door cocaïne, terwijl ik
dat maar één keer had gebruikt. M'n va
der nam me mee naar het buitenland om
bij te komen. Daar werd ik weer twee
keer met een mes bedreigd. Terug in
Holland ging het mis. Heroïne".
„Hier kom ik tot rust. Er loopt hier
niemand met een mes. Toen ik was weg
gelopen, merkte ik wel dat die paranoia
al een stuk minder was geworden. Ik
hoop het nu af te maken". Kijkt de ver
slaggeefster indringend aan. „Jij bent
zelf verslaafd". Wijst op de sigaret. Barst
los: „Een hoop mensen hebben veel kri
tiek op junkies. Zo van 'zet ze tegen de
muur' of 'stop ze in werkkampen'. Ter
wijl heel veel mensen roken en drinken.
Verslaving begint met roken hoor.
Uit een aangrenzende ruimte klinkt
orgelmuziek.
Schrijven aan de eettafel. Henk (22) uit
Rotterdam: „Hier hoef je tenminste niet
te schreeuwen". Schreeuwen? „Ja, al je
agressie er uit schreeuwen, weet je wel.
Hier schrijf je je gevoelens op". Henk zit
hier 'vanwege justitie'. „Mijn zaak is
aangehouden. Bedreiging met geweld,
inbraken. Acht jaar verslaafd, heroïne,
slaappillen. Ik had nog een half jaar te
leven Hij zit hier nu twee maanden.
„Ik zie in m'n dagboek dat ik vorderin
gen maak. Ik heb geleerd door te zet
ten". Twee weken geleden is hij weggelo
pen. „Maar ik had niks buiten. Iedereen
zat vast. Heb bij junkies geslapen. Na
één dag weer aan de heroïne. Ik kwam
terug om m'n geld en kleding te halen. Ik
ben gebleven, omdat ik anders moest zit
ten".
God hoeft niet. Er zijn bijbelstudies,
er is een dagsluiting, maar je hoeft er
niet aan mee te doen als je niet wilt. Pra
ten over God gebeurt alleen als je er zelf
over begint, zegt directeur Stortenbeker.
En dat wordt de mensen al duidelijk ge
maakt bij het kennismakingsgesprek,
zegt hij. „Wij selecteren mensen niet op
hun levensbeschouwing".
De gasten in het opvangcentrum bevesti
gen dat. Liesbeth (21), uit Roosendaal
voelt zich aangesproken. „Ik heb geen
geloof. Dat heb ik ze ook gezegd bij het
intake-gesprek. Zij zeiden 'het is je eigen
keuze. Je hoeft niet mee te doen aan bij
belstudie. Je hoeft nergens aan mee te
doen'. Ja, er zijn er ook bij die bekeren.
Vorige week was ik jarig. Ik kreeg een
bijbel cadeau. Ik voelde me vreselijk op
gelaten. Ach, misschien overkomt het me
nog wel". Ze stapt op, gaat Henk helpen.
Hij moet een brief aan de politierechter
schrijven. „Is het een hij of een zij?",
vraag Liesbeth en maakt een opzetje.
Maak een tekening over leven, onweer
of kinderen. Dat is de opdracht voor de
creatieve therapie van die middag. Niet
iedereen ziet het zitten om met waterverf
te tekenen. Een jongen, eind twintig, legt
z'n hoofd tussen z'n armen, weigert.
Die middag is hij in de therapieboerderij
te vinden. 'Het Anker' ligt even buiten
de stad. De boerderij oogt vriendelijk.
Hier verblijven de 'gasten' acht maan
den, een nieuwe fase naar zelfstandig
heid. Gemiddeld zijn er tien tot vijftien
'logés' in de boerderij.
Teun Stortenbeker laat de kamers
zien: de moderne keuken - waar om de
beurt wordt gekookt - de ontspannings-
- FOTO DE STEM DICK DE BOER
'Clean'
zaal en de huiskamer. Veel planten, bloe
men op tafel, een volière en, alweer, een
orgel.
Dit keer ook een televisie. Er wordt
hooguit twee tot drie keer per week naar
gekeken. Geen Miami Vice, te veel ge
weld. Geen occulte films als 'The Exor
cist'. Stortenbeker: „We hebben afspra
ken gemaakt waar wel en niet naar
wordt gekeken". Popmuziek is uit den
boze, legt hij uit. „Die muziek is door
spekt met drugsproblematiek. Qua tekst,
type muziek en de oorsprong van de mu
ziek. Er wordt veel gecomponeerd, ter
wijl men onder invloed is".
De drukkerij van De Hoop grenst aan de
boerderij. Lucienne (27) maakt een mon
tage van het maandblad van De Hoop.
Giften voor De Hoop stromen binnen
via 20.000 vrienden: kerkelijke organisa
ties en particulieren. Want alleen het op
vangcentrum draait op subsidie, circa 1
miljoen. Alleen in de maand augustus is
al 100.000 gulden aan giften binnenge
komen.
De Hoop draait op een totale begro
ting van 2 miljoen gulden. De christe
lijke naastenliefde is professioneel. Er
zijn 35 gediplomeerde hulpverleners, die
aan een baan te komen, zeggen ze in De
Hoop. Dat blijkt wel uit de praktijk.
Wiena Verbree is 29 jaar. Zij behoort
tot die dertig tot veertig procent 'ge
slaagden' van De Hoop. Twee jaar gele
den kwam ze er uit. Zij komt speciaal
voor de verslaggeefster haar zegje doen.
Ze werkt nog als vrijwilligster bij De
Hoop, „omdat ik hun een warm hart toe
draag".
Wiena komt uit een streng christelijk
gezin, met dito leefregels. Ze kon er niet
tegen. „Ik voelde me anders. M'n klasge
noten droegen vlotte kleren, gingen uit
en zo. Ik wist al wat het antwoord van
m'n ouders was als ik zei dat ik dat ook
wilde. Wat ze dan zeiden? Gewoon, 'jij
hoort daar niet' was het antwoord als ik
bijvoorbeeld vroeg of ik naar de disco
theek mocht".
Zodra ze de kans kreeg ging ze op
zichzelf wonen. Binnen een week rookte
ze hasj. Ze ontmoette een jongen die ge
bruikte, ging samenwonen. „Ik deed
mee; heroïne, speed, alles".
Door de heroïne durfde ze te praten.
„In dat kringetje deden ze alles wat ze
wilden. Leuke mensen, leuke muziek. Ik
rookte mee, vond dat lekker, omdat ik
gestoord was in het contacten leggen.
Als ik gebruikte was ik de persoon die ik
had willen zijn: spontaan, leuk, vrolijk".
Wiena moest een rol spelen: privé liep ze
in spijkerbroek, op haar werk verborg ze
haar armen met de spuitplekken, en als
ze haar ouders bezocht kleedde ze zich in
nette kleren.
Toch kwam de familie er achter. Haar
broer, „een zeer gelovig man", zocht
haar op. Toen hij zag hoe laat het was,
ging Wiena met hem mee. Ze liet haar
hele boeltje achter. Eenmaal in De Hoop
wéér het christendom?. Wiena: „Hier
zag ik dat leven met God een heel blij le
ven is. Hier geen uitgestreken gezichten
en dingen die niet mogen".
Ze wilde na De Hoop weer de verzor
ging in. „Ik dacht, nu gaan ze moeilijk
doen. Ze zien de littekens op m'n armen,
denken dat ik niet te vertrouwen ben
met medicijnen. „Ik heb drie keer gesol
liciteerd, als ziekenverzorgster en om een
verpleegsters-opleiding te volgen. Ik was
bij alle drie aangenomen!".
De Hoop, een paar dagen later.
Henk heeft het opgegeven. Hij zwerft
rond in de buurt van Dordrecht. Op de
dag dat we foto's komen maken; meldt
hij zich bij de receptie van De Hoop.
Kan amper op zijn benen staan en is
bijna niet te verstaan. „Je hebt weer ge
hapt hè Henk". Geen antwoord. Henk
komt alleen zijn geld halen, achtergela
ten in het opvangcentrum. Een tientje.
„Ik moet toch eten?".
Liesbeth is er ook niet meer. Ze is ont
snapt uit het raam van de slaapzaal. Weg
van De Hoop, weg van God. Terug naar
de dope?
dank zij God
De Hoop runt een eigen werkerva
ringsproject. Dat is broodjeszaak Bread
line, ook in de Spuistraat. Drie ex-ver-
slaafden hebben er een volle baan. Bin
nenkort is er plaats voor een vierde me
dewerker.
Het succes. Dertig tot veertig procent
'slaagt'. Een hoog percentage vergeleken
met de nul tot tien procent van op an
dere leest geschoeide opvangcentra. Die
dertig tot veertig procent geslaagden zijn
wel degenen die de totale behandeling
ondergaan. Zij blijken zelfs na
vijf jaar nog verslavingsvrij te zijn. Zij
zijn het die er 'gezond' uitkomen, niette
min geven zij zich daarna allemaal over
aan het evangelie.
Uit de handen van de dealer, in de
handen van Jezus. In hoeverre kun je dat
'gezond' noemen? En is het niet makke
lijk om mensen die mentaal wankelen
God aan te praten als volgende houvast?
Van aanpraten wil directeur Stortenbe
ker niet noren. „Dat zou een houvast zijn
op een verkeerde basis. God laat zich
met manoeuvreren. Om die reden heb
ben we de godsdienst niet als onderdeel
in het reguliere programma zitten. Pure
hulpverlening staat voorop, de mensen
moeten van hun verslaving afkomen".
Ook bestrijdt hij dat zijn gasten
geestelijk labiel zouden zijn. „Er is iets
geknapt, waardoor ze zijn gaan scheef
groeien. Dat mag je niet labiel noemen.
Iedereen heeft dat, maar die zijn toeval
lig niet aan de drugs geraakt, maar aan
de alcohol bijvoorbeeld. De mensen die
hier komen zoeken naar een andere le
vensvervulling. De meeste verslaafden
gaan gebukt onder schuldgevoelens en
angst. Ze zoeken naar een oplossing. En
dan gaat het evangelie een belangrijke
rol spelen. De hulpverleners werken van
uit een christelijke levensvisie. In ge
sprekken maken zij duidelijk dat ze God
nodig hebben voor een gezond leven en
voor de vergeving van hun zonden".
Geven jullie ook andere alternatieven?
Stortenbeker, beslist: „Wij geven het
niet als een alternatief, het is iets waar je
zelf voor kiest". Maar er zijn toch ook
mensen die zonder hulp van God afkic
ken? Stortenbeker: „Als je gewoon stopt
met druggebruik, blijft er een droge junk
over. Wat ik daarmee bedoel? Als het
gaat om structurele problemen is er een
wezenlijke verandering nodig. Bij een
droge junk is geen sprake van levensver
nieuwing. Hij gebruikt dan wel niet
meer, maar duikt nog wel het nachtleven
in, waardoor hij niet kan werken. Of hij
jat nog. Zo iemand behoudt zijn oude
stijl van leven".
Strotenbeker tenslotte over de kritiek
dat verslaafden makkelijk te manipule
ren zijn. „Dan zeg ik: gelukkig dat die
mensen gelijk krijgen".
samen maximaal 45 verslaafden tegelijk
behandelen.
Lucienne is zes maanden zwanger, ze
heeft een eigen kamer in de boerderij.
Van half tien tot vijf werkt ze in de druk
kerij. „Het is hier geen pretje, maar ik
probeer hier zo lang mogelijk te zitten.
Nee, ik ben nooit in een ander opvang
centrum geweest. Ik heb geen moeite
met dat christelijke. Geloven doe ik al.
Bovendien: die mensen hier doen dat uit
overtuiging. Ik loop echt niet de hele dag
hallelujah te roepen".
De jongen die in het opvangcentrum niet
wilde tekenen, vraagt om een sigaret. Hij
is meegekomen met een begeleidster.
Want alléén mogen ze daar nog niet weg.
Op de therapieboerderij wel. We lopen
naar buiten, waar ex-junks in de groente
tuin aan het werk zijn. Er zijn ook var
kens en kippen, allemaal voor de slacht.
„Ik zie dat niet zitten hoor, dat teke
nen", verantwoordt hij zijn bezoek aan
de boerderij. Zijn sigaret blijkt een ex
cuus om los te barsten. „Liefde ervaar ik
hier. Twee keer per dag moet ik schrij
ven, maar ik wil praten, praten. Maar
meer gesprekken met m'n mentor zou
niet goed voor me zijn, zeggen ze. Waar
ik in m'n dagboek over schrijf? Over
zelfvertrouwen, wantrouwen, manipule
ren; waarom ik over mensen probeer
heen te lopen. Ik ben negen dagen weg
geweest, was bang gehersenspoeld te
worden. Ik ben teruggekomen: ik laat 't
gewoon niet toe".
In de auto op weg naar het opvang
centrum bekent hij dat hij eigenlijk niet
met me had willen praten. Dat was zijn
stellingname, een bekende term in De
Hoop, waarover hij ook gedachten in
zijn dagboek noteert. Het is hem weer
niet gelukt zich daaraan te houden.
Bij het woonproject De Brug in de Spui
straat, dezelfde straat als het opvangcen
trum, is niemand thuis. In 'Brug 5' wordt
getimmerd aan een grondige renovatie.
De Brug is de laatste, lange fase van de
behandeling: minstens een jaar. Wonen
op jezelf, maar wel met begeleiding van
De Hoop. Iedere week een persoonlijk
gesprek tussen de begeleider en de bewo
ner. Iedereen heeft een baan. „Daar zor
gen ze wel voor", zei Teun Stortenbeker
nog. Het is niet moeilijk om als ex-junk
