O -L HilVl
TIBET MOET JE
NU MET JE
LIPPEN SPREKEN,
NIET MET JE HART'
DE ste
BAREND
ADVI
AAN VER
n Tibet hebben de Chinese bezetters
onlangs met harde hand een aarzelende opstand van
de Tibetaanse bevolking neergeslagen. De opstand
kostte tientallen mensen het leven. Tibet zit inmiddels
potdicht en nieuws dringt mondjesmaat door. In India
wonen ruim 100.000 Tibetanen in ballingschap, onder
leiding van zijne heiligheid, de Dalai Lama. De Dalai
Lama stuurt zijn volgelingen de wereld in. Enerzijds is
dat om ons te laten weten wat er in Tibet aan de hand
is. Anderzijds heeft het te maken met de vervulling van
een profetie van Boeddha. Zo kan het gebeuren dat
dezer dagen dokter Lobsang Wangyal in ons land is.
Hij is een Tibetaans geneesheer die ons iets bij tracht
te brengen van de eeuwenoude, hoogontwikkelde Ti
betaanse geneeskunst. Dr. Lobsang Wangyal zat in Ti
bet zeven jaar in een Chinese gevangenis. Vandaag
en morgen geeft hij lezingen in Tilburg.
Balans
Holisme
Bezetting
Dwerg en reus
ZATERQAG
7 NOVEMBER 1987
Voorspelling
Pomo
ee
heeft een dag te eten.
ger is voorgoed verlet
zou het motto kunnen
(32). Hij dient aan ver
Weliswaar verstaan de
de wereldzeeën hun vf
mensheid dwingt hen
eiwit en vitaminen. En
brek in de Derde Were
werk te verrichten"we
Vrieskisten
Door Wlm van Leest
De Tibetaanse arts dr. Lobsang Wangyal
verblijft dezer dagen in Tilburg. Hij is
hier in Nederland om ons westerlingen
kennis te laten maken met de Tibetaanse
geneeskunst. Het bezoek aan ons land
maakt deel uit van een Europese rond
reis, waarin eerder al Noorwegen en De
nemarken werden aangedaan.
Wat'zet u ertoe aan om helemaal vanuit
het verre Tibet naar Nederland te komen?
„Ik kom hier om te helpen, omdat
mijn beroep als Tibetaanse, boeddhisti
sche arts me gebiedt om te helpen. De
mensheid üjdt. Ik kan helpen dat üjden
te verminderen. In onze visie is het zo
dat de geneeswijzen uit oost en west elk
aar moeten aanvullen. Vandaar dus dat
ik met mijn Tibetaanse manier van wer
ken tracht bij te dragen aan de westerse
manier van mensen genezen."
De Tibetaanse geneeskunst is duizen
den jaren oud. Volgens de overlevering
heeft Boeddha zelf de principes ervan
vastgelegd. Een Tibetaanse dokter on
derzoekt zijn patiënten op een paar ma
nieren. Een belangrijke informatiebron
is voor hem de polsslag. Aan die polsslag
kan de Tibetaanse arts precies voelen
wat de patiënt mankeert en welke reme
die er op hem zal moeten worden toege
past. Daarnaast haalt de Tibetaanse arts
zijn informatie over de toestand van de
patiënt uit de urine. De Tibetaanse ge
neeskunst kent een uitgebreid systeem,
waarin geuren en kleuren van urine in
verband gebracht kunnen worden met
bepaalde ziektes.
Een Tibetaanse dokter zal vrijwel
nooit opereren. Als remedie worden pil
len gebruikt, waarvan gezegd wordt dat
Boeddha er zelf de ingrediënten voor
heeft aangereikt. Daarnaast wordt veel
gewerkt met massages en met 'moxa',
een soort acupunctuur, waarbij de naal
den verwarmd worden. In Tibet en ook
in India behalen de Tibetaanse artsen
verbluffende resultaten.
Hoe kunnen de Tibetaanse artsen hier in
het westen uit de voeten? Hier zijn immers
veel ziektes veroorzaakt door beschaving
en rijkdom. Denk maar eens aan de door
verkeerde voeding en leefgedrag veroor
zaakte kankers en hart- en vaatziekten.
Dergelijke ziektes kom je waarschijnlijk
in Tibet niet tegen?
„Dat is waar. Vóór de Chinese bezet
ting van Tibet waren er geen 'westerse'
ziektes. De Chinese bezetters, ook al zijn
ze minder welvarend dan jullie hier in
het westen, zorgden ervoor dat we in Ti
bet te maken kregen met dergelijke ziek
tes. Wij hebben remedies gevonden voor
die ziektes. Daarom passen we ze hier
ook toe. In de Tibetaanse opvatting van
genezen gaan we uit van een aantal ele
menten waaruit het menselijk lichaam is
opgebouwd en van een aantal elementen
die invloed hebben op het functioneren
van het menselijk fichaam. Er moet
sprake zijn van een balans tussen die ele
menten. Als de balans verstoord is, door
bijvoorbeeld een verkeerde voedingswij
ze, dan zul je manier van eten moeten
aanpassen en misschien ook je manier
van leven."
Tibetaanse geneeskunde is gebaseerd op
het boeddhisme. Is het nodig dat een pa
tiënt gelooft in boeddisme?
„Het is niet belangrijk of de patiënt
zelf de boeddhistische principes aan
hangt. Maar het is belangrijk dat de dok
ter erin gelooft. De mate waarin de arts
mededogen voor zijn patiënten op kan
brengen is doorslaggevend. Wat de pa
tiënten betreft, heeft ieder voor zich de
keuze om al dan niet erin te geloven. Als
het je een beter mens maakt door in
boeddhisme te geloven dan moet je het
vooral niet laten, maar als je er moeite
mee hebt doe het dan liever niet."
Er is tegenwoordig veel belangstelling voor
'holisme', het zien van de mens en zijn om
geving als één geheel. Aanhangers van het
holisme hameren voortdurend om een inte
gratie van allerlei geneeswijzen. Gelooft u
dat zo'n alles omvattende geneeskunst
kans maakt?
„Ik denk dat de tijd er nu rijp voor is.
We zijn in een tijdperk aangeland,
waarin meer dan ooit van samenwerking
sprake kan zijn. Als er ernst wordt ge
maakt met de bestudering van de holisti
sche kijk op de mens en er wordt door
wetenschappers diep ingegaan op bij
voorbeeld de verworvenheden van Tibe
taanse geneeskunst, dan zullen ze tot de
conclusie komen dat er grote behoefte is
aan een geneeskunst die uit verschillende
componenenten is opgebouwd, die als
het ware alles verenigt. De wetenschap
pers zullen erachter komen dat élke ken-
IX
Dr. Lobsang Wangyal: „Ik kom hier om te helpen, omdat mijn beroep als Tibetaanse, boeddhistische arts me gebiedt om te
helpen. De mensheid lijdt. Ik kan helpen dat lijden te verminderen.- foto oestem/dickdeboeh
Een dokter uit Tibet
nis belangrijk is, dus ook die die op het
eerste gezicht niet zo wetenschappehjk in
elkaar steekt."
Zou er daardoor ook meer begrip voor het
boeddhisme ontstaan?
„De essentie van boeddhisme is hel
pen. Je moet mensen helpen hun lijden
te verlichten. Het Tibetaanse woord voor
geneeskunst is 'Men' en dat betekent let
terlijk helpen. Als je dus de essentie van
de Tibetaanse geneeskunst begrijpt, dan
kan er iets doordringen van de essentie
van het boeddhisme, want die is hetzelf
de. Is dat niet het geval dan zal er dus
ook geen begrip voor het boeddhisme
zijn."
Er is momenteel veel gaande in Tibet. De
rellen tegende Chinese overheersers heb
ben een nieuwe golf van verhevigde onder
drukking tot gevolg gehad. Kan een Tibe
taanse dokter er momenteel nog wel zijn
beroep uitoefenen?
„Het hangt van de Tibetaanse arts af.
Als ze meegedaan hebben aan de rellen,
zullen ze ongetwijfeld gestraft zijn. Maar
wellicht zijn er dokters die niet meege
daan hebben en mogelijk worden die nu
niet vervolgd."
Kan die Chinese bezetting en verhevigde
onderdrukking van dit moment ertoe lei
den dat er veel van de medische kennis in
Tibet verloren gaat?
„Zowel het Tibetaanse boeddhisme als
de Tibetaanse geneeskunst hebben al
veel geleden sinds de Chinezen in 1950
tot bezetting van ons land overgingen.
De Chinese Culturele Revolutie bracht
bijna een totale vernietiging van de Tibe
taanse culturele erfenis met zich mee.
Eeuwenoude manuscripten werden ver
band en kloosters en medische colleges
werden ontmanteld. Maar de Chinezen
zijn daar gelukkig van teruggekomen. Ze
hebben ervaren dat ze het geestesleven
van een volk nooit echt kunnen verwoes
ten en bovendien weten ze dat de wereld
op dit moment toekijkt. Het aanvanke
lijke idee van de Chinezen was om de Ti
betaanse cultuur in zijn geheel weg te va
gen. Maar dat lukte niet, omdat zijne
heiligheid de Dalai Lama wist te ontko
men en vanuit zijn ballingschap de wes
terse landen in kennis stelde van wat er
in Tibet aan de hand was. Bovendien
zorgde hij ervoor dat onder de vluchte
lingen in India het onderricht in zowel
Tibetaans boeddhisme als in de Tibe
taanse geneeskunst werd voortgezet."
Is die Chinese bezetting een kwestie van
tijd of is er straks geen Tibet meer?
„Het is hoog tijd dat de Chinezen zich
realiseren dat ze zich niet in Tibet kun
nen handhaven. De Chinezen kunnen
niet verhinderen dat de rest van de we
reld de waarheid over Tibet te horen
krijgt en de waarheid zal uiteindelijk ze
gevieren."
Hoe lang is uiteindelijk?
„Ik heb geen idee, dat is moeilijk te
voorspellen. Het is een strijd tussen de
dwerg en de reus. De Chinezen hebben
eerder in de geschiedenis aanspraak ge
maakt op Tibetaans grondgebied. In de
zevende en dertiende eeuw beweerden ze
dat Tibet Chinees geworden was op ba
sis van huwelijken tussen Chinese en Ti
betaanse koningskinderen. Volgens de
Tibetaanse geschiedenisboeken is er ech
ter nergens authentiek bewijs dat Tibet
op basis van eeuwenoude overeenkom
sten bij China hoort. Nu nemen ze ons
land dus gewapenderhand."
Maar wat is dan werkelijke reden waarom
Tibet bezet werd? Was het land van strate
gisch belang?
„Ik denk dat China Tibet bezet heeft
om het land te bevolken met Chinezen.
In bepaalde delen van China wonen veel
te veel mensen en die willen ze naar Ti-
bet verplaatsen. Tibet heeft een ovJ
vloed aan ruimte."
Hoe ervaart u het om in ballingschap I
moeten leven?
„Ik voel me heel vrij in India. Ik l
er zeggen wat ik wil. Toen ik onder J
Chinese bezetters in Tibet leefde was]
geen vrijheid van meningsuiting. Vol
China Tibet bezette, hadden we al
rechten wel. Sinds de bezetting moed
we in Tibet met onze lippen spreken J
niet met ons hart. Wat we diep in
voelen, kunnen we niet uiten, tenzij
in vertrouwd gezelschap zijn. Maar koj
ik een vreemde op straat tegen dan md
ik op mijn woorden letten, om niets t
gen de Chinese overheersers te zeggql
Als je in het Tibet van nu al te ve]
klaagt en dingen over de Chinezen zei
dan loop je grote kans om opgepakt
worden."
Er zijn hier in het westen nogal wat i
sen die op zoek zijn naar verlichting.
denken misschien wel dat ze verlichnA
bereiken door naar een Tibetaanse dokieI
te gaan. Ze ontvluchten de alledaagse wm
kelijkheid en geven zich over aan iets exi
tisch. Is dat een goede manier om u te i«|
naderen?
„Dat is natuurlijk een verkeerde hoiil
ding. Ik heb geen verlichting voorrad!
Verlichting kun je alleen zelf bereikef
door te begrijpen waarom mensen lijdei
In dat üjden kan ik helpen, maar j
wordt niet plotseling verücht door mijd
hand te drukken. Boeddhisme kan j
geesteüjk houvast geven in het leven. I
helpt je de psychologische problen
het hoofd te bieden. Ik vertegenwoordig
de medische kant die je van je üch
üjke klachten af kan helpen. Het is
opdracht van zijne heiügheid de Da!
Lama aan ons Tibetaanse doktoren
ons in te spannen voor een verbreid
van onze geneeskunst. Daartoe moete
we ook westerse geneeskunst bestuderal
en mensen zoveel mogeüjk motiveren!
De Dalai Lama vindt die verdere studil
nodig, omdat we volgens hem ander!
niet in staat zijn om meer mensen elder!
te helpen. Daarom proberen we samen lil
werken met westerse instituten en dokte!
Het klinkt misschien gek, maar eigenlim
heeft de Chinese bezetting ervoor gezon
dat wij nu kennis nemen van TibetaansM
geneeskunst. Doordat jullie moesten vlucht
ten zijn jullie ertoe overgegaan jullie ken I
nis uit te dragen. Waren jullie ombekorrA
merd in Tibet gebleven dan had dat wel!
licht veel langer geduurd.
„Ja dat is zo. Het merkwaardige vai|
de loop van de geschiedenis is dat iel
slechts altijd wordt gevolgd door iels!
goeds. Het gekke is ook dat Boeddha dill
alles heeft voorspeld, kort voor hij dezel
wereld verüet. Boeddha voorspelde dail
2500 jaar na zijn dood zijn leer versprei!
zou gaan worden naar het westeüjke deel
van de wereld. Hij verspelde ook dat el
uit een land ten noorden van Indial
iemand zou komen die zijn leer uit zo!
dragen. We zijn nu 2500 jaar verder. Dail
land ten noorden van India is Tibet er!
de opvolger van Boeddha is zijne heilig!
heid de Dalai Lama. In 1956 was er cl
India een congres van boeddhisten ecl
daar gaf zijne heiügheid een lezing en i!
die lezing maakte de Dalai Lama duidel
üjk dat die voorspelling op hem betrek-I
king had. Dat was nog voordat hij ooi!
een bezoek aan het westen had gebracht!
Hij besloot toen om van die verspreiding I
van het boeddhisme werk te gaan ma-I
ken. Zijne heiügheid benadrukte toenl
dat boeddhisme er is om mensen te hei l
pen en hij voorspelde toen dat er snell
een tijd zou komen waarin mensen hulp!
nodig hadden. Het zou in een tijd va!
praten over ontwapening zijn dat wij Ti-I
betanen over de wereld zouden uitzwer-|
men. De technische verworvenheden
hoge graad van kennis in het westen zijn!
volgens zijne heiügheid gezegend door!
Boeddha. Daarom kan men zoveel kenT
nis vergaren. Het gaat er nu om de men-l
sen erop te wijzen waarom die kennis I
voorhanden is en hoe we er op een juiste I
manier gebruik van moeten maken. Dal I
moet gebeuren vanuit de nederigheid F
vanuit het besef dat je andere mensen ia
hun leiden kunt helpen."
Wat gebeurt er nadat al die voorspellingen I
uitgekomen zijn?
„Daar zijn geen voorspellingen voor. En I
dus waag ik me daar als simpele dokter I
niet aan."
Dr. Lobsang Wangyal geeft vandaag en morgen le I
zingen in de Postelse Hoeve aan de Dr. Deelenlan
in Tilburg. Die lezingen staan geheel in het teken van
de Tibetaanse geneeskunst De lezingen zijn dage
lijks van 10.00 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 17.001
Wat is pornografie toch een
moeiüjk ambacht. Fred Em
mer, de morphinegevooisde
televisienieuwslezer heeft dat weer eens
duideüjk aangetoond in een zwakgeile ro
man die gewijd is aan Irma, een ontuchtige
vrouw die verkracht wordt door een wrede
man, overmand wordt door een vrouw uit
de hulpverlenende sector, incest pleegt met
haar pleegvader, voor haar rijbewijs betaalt
in natura en als prostituee riant van de
zonde leeft.
Het is allemaal nogal tragisch, maar
Irma beleeft er wel plezier aan. Op de
vraag of de roman ernstig tekort schiet in
vrouwvriendeüjkheid schort ik mijn oor
deel op totdat vrouwen in Playgirl of an
derszins hebben duideüjk gemaakt wat
vrouwvriendeüjke porno behelst. Wat mij
interesseert is de vraag of de geloofwaar
digheid van televisienieuwslezers en -pre-
sentators niet wordt ondermijnd zodra zij
zich aan (milde of straffere) vormen van
pornografie wagen.
Als Emmer de gevolgen van glasnost
leest, dwalen mijn gedachten af naar zijn
discussie over de hangtieten van de vrouw
van een zijner personages en de „hopsende
koplampen" van Irma. Hopsende koplam-
pen is Émmeriaans voor priemende pram-
men, die een huppeleffect tonen bij plotse
linge bewegingen. Mannenogen hebben
handjes: „...voelt ze mannenogen haar bil
len aftasten. Zodra ze zich voorover buigt,
duiken hete kijkers haar decolleté in. Wat
ze ook vertelt, mannen hangen aan haar
voüe üppen, waar ze zich vervolgens vanaf
laten vallen, richting boezem...".
Neen, een nieuwe Baudelaire hebben we
in Emmer niet gevonden. Hij had het niet
moeten doen, althans niet onder zijn eigen
naam. Sonja Barend had het wel gekund,
want zij straalt iets zwoels uit, een nauw
verholen parfum van üchtzinnigheid, dat
wordt geaccentueerd door de bordeel-
blauwe nachtclubneonletter waarin haar
naam op de buis verschijnt. Zij mag „Hel
den van het Goois Matras" het ücht doen
zien, maar Maartje van Weegen mag dat
stelüg niet.
Jan Lenferink, een üchte man, mag ge
zien worden als hij Yab Yum uitkruipt - zo
stel ik me hem voor, boetserend aan zijn
werelds imago -, maar Jaap van Meekeren
moet in vermomming door de nooduit
gang. Het is een kwestie van geloofwaar
digheid, die Sonja en Jan aanzienüjk min
der van node hebben dan Fred, Maartje en
Jaap.
Jaap mag zorgwekkende pamfletten
schrijven over de beurskrach of de Zwarte
Weduwe, maar wee hem als hij een kluch
tig werkje zou afscheiden als „De Vroüjke
Heks - avonturen van een Travestiet". Hij
zou dat slechts kunnen proberen onder de
naam Van Eekelen of iets dergeüjks. EUeke
van Doorn mag wel een voetbalcommen
taar schrijven, maar geen werken van por
nografische strekking onder titels als „Te
rugkeer van Lesbos", „Nymfo" of „Uit
slaande Brand".
Om dezelfde reden kunnen we Xaviera
Hollander, de exegete van de Vleseüjke
Lust, niet gebruiken in het 146 Journaal,
ook al zou zij een opstel over de strategi
sche balans tussen de wereldmachten kun
nen tonen in de bezorgde en onkreukbare
stijl van mr. G.B.J. Hilterman.
Televisienieuwslezers moeten, naar het
G
Door Peter de Leeuw
TEN OOSTEN van Papua-New Gt
üggen vele kleine eilanden. Wuiv
palmen staan er op parelwitte strai
De mensen van de eilanden vanger
muntende vissoorten voor consun
Ze verschalken hun buit aan beaast
nen.
Op het uiterste puntje van Ps
New Guinea ügt de plaats San
Daar hebben jongeren enkele jaren
den vijftien boten gebouwd. Zij vari
naar de eilanden, nemen daar de v
aan boord en een stuk of tien kano
sleeptouw. De vissers gebruiken de
kano's om de beste visgronden te 1
ken. Zij gooien hun üjnen uit bov<
koraalriffen in de Stille Oceaan, h
visvangst keren de boten terug na
eilanden. De vissers krijgen betaald
hun vangst en gaan naar huis. V<
gens varen de boten met volle n
naar Samarai.
Barend Frielink kent de vissers
bemanningen uit Samarai. Hij w
van 1981 tot 1983 op Papua-New
nea. In die jaren was hij assisten
kundige bij de wereldvoëdselorgan
van de Verenigde Naties (FAO).
pua-New Guinea heeft pas sinds
een geld-economie. Maar in 1987 i
daar geld nodig. Om de kinderen
school te laten gaan, bijvoorbeel
moet dus zorgen dat die mensei
bron van inkomsten krijgen. Dank
boten uit Samarai kunnen de eila
woners geld verdienen. Hun buit i
geüefd artikel in Austraüë. Naa
land gaat dan ook een deel van d
vangst."
Frielink werkt momenteel bij Eur
suit in Arnhem. „Ik maakte de ovi
naar het bedrijfsleven, omdat dat
altijd tekent voor de uitvoering vf
werk in de Derde Wereld. Dat wil i
eens meemaken." Euroconsult is
gekomen uit de Heidemij en Gro
Het bedrijf heeft driehonderd
neelsleden in dienst en ruime ervar
de aanleg van waterwerken en het
ten van landbouwprogramma's ir
wikkelingslanden. Het heeft die I
vooral opgedaan in de voormaüg
derlandse gebiedsdelen Indonesië
riname.
Op zijn werkkamer in Arnhem
Frielink twee redenen om ontwikkt
hulp te geven op visserijgebied. D«
van de mensheid vergroot de be
aan dierüjke eiwitten. Per jaar wc
wereldwijd ongeveer negentig n
ton (één ton is 1000 kilo) vis ge<
voorbeeld van de eertijds bij de BBC heet-
sende Richard Dimbleby, Angela Rippi!
en Richard Baker, ver boven de hartstocht I
zijn verheven. Zoals de Engelse koningin I
Een Brit van Angüa zag dat onvoldoend!
in en reikte tijdens nieuwsuitzendingen!
briefjes die schroeiden van oneerbaarheid I
uit aan zijn beeldschone compagnon. Hij I
leefde als een wijnzwelgende Casanova. I
maar het is hem duur komen te staan.
Als Fred Emmer op z'n bleke achter-1
wangen (Émmeriaans voor billen) he'H
nieuws zit te lezen, is het niet mijn fout datH
ik dan denk: Kijk, met die kleine handjes M
heeft hij aan een paar hopsende koplamp®1
zitten morrelen. Hee, hij slaat zijn oge!
neer. Duiken ze in een decolleté? Dat kom11
er van als je als nieuwslezer porno
schrijven en een penis een mergpijp noem!
Leg 'm maar in de soep, Fred.
In Weet-AMka Is vle een vast