even.
UITBLAZEN
Resultaten bisschoppensynode mager
Ruzie tussen Cuba en Sovjetunie
MINISTER
Noordbraba
De moed van
Record
boek
de stem achtergrond dinsdag 3 november 1987
-destem-
destem binnenl
rij van de bo
s tout het bes
WIM KOCK
TACTISCHE FOUT AMERIKAANSE BISSCHOPPEN INZAKE VROUW
Vriendelijk
Vrouwen
Haags
Hoogstandje
Tahiti
Agenda
Postbode
nomu Mi'iiKt
T5
ER IS een tijd geweest
dat we het moesten
stellen zonder de
jaarlijkse uitgave van het
Groot Guinness Record
boek. Dit tijdperk van on
wetendheid eindigde in
1954. Toen bedacht de op
goudplevieren jagende
Ierse bierbrouwer Sir Hugh Be
aver dat in talloze kroegen ge
sprekken vastliepen omdat nie
mand uitsluitsel kon geven op
plotseling brandende vragen
als: welke vogel vliegt het
snelst? Welk dier heeft de lang
ste staart en waar worden de
grootste potten bier getapt?
Sir Hugh wendde zicht tot
een duo verzamelaars van
merkwaardige feiten in Londen
met het verzoek hun verzame
ling van grootste, dikste, klein
ste, snelste, verste, dunste lang
ste, kortste mensen, dieren en
dingen te boek te stellen. In
1955 kwam het eerste record
boek uit en sindsdien kent de
wereld de recprdgekte. Paal- en
putzitters, touwtjespringers,
ballroomdansers, stapelaars
van borden, glazen en bloem
kolen geven met hun recordpo
gingen van tijd tot tijd wat
kleur aan het dagelijks leven.
Het recordboek is nu op de
bijbel na het meest verkochte
boek uit de geschiedenis en dus
zelf een record geworden. Dat
woordje 'dus' üjkt voorbarig,
maar is het niet. Op de bijbèl
namelijk rusten geen auteurs
rechten en daar zit 'm de
kneep. Het recordboek is het
meest verkochte boek waarop
auteursrechten rusten. Het zijn
de nuances die het record ma
ken of breken. Zo weet ieder
een dat het dominostenen-re
cord dat dit jaar in Nederland
werd gevestigd geen echt record
was. Op de eerste plaats faalde
het systeem tot twee keer toe en
moest het domino-effect met de
hand weer op gang worden ge
bracht. Op de tweede plaats
hadden Japanners nog meer
dominostenen - en zonder ha
peren - ten val gebracht. Méér,
legt de Nederlands/Belgische
editie van het recordboek uit,
die Japanse recordpoging werd
nooit aangemeld, ook niet na
dat de redactie van het boek
erom had gevraagd.
In één opzicht, lijkt me,
heeft Sir Hugh zich destijds
verkeken. In de kroegen heeft
men wel wat anders te doen en
te bepraten dan zich het hoofd
te breken over de vraag wie het
langst aan een paraplu heeft ge
hangen. Ik heb in m'n leven al
heel wat kroegen bezocht en
nog nooit heb ik een kastelein
aangetroffen die een beduimeld
recordboek onder de toonbank
paraat had om meningsver
schillen tussen zijn klanten te
beslechten.
Het Guinness-boek is voor
de meeste kopers ook niet zo
zeer een naslagwerk als wel een
bladerboek. Je grasduint er wat
in en negen van de tien keer
valt je oog wel op iets merk
waardigs, verbazingwekkends
of amusants. Het record dakzit-
ten voor heren, bijvoorbeeld, is
deze zomer in ons eigen land
op 76 uur en 30 minuten ge-
bracht door Anton van Koaten
en Aart van der Krol. Bij de
dames staat het record op 45
uur. Het dateert al van 1983 en
werd toen gevestigd door Jo-
landa van den Berg en Melanie
miminimimimi
Piepers. Dat zijn toch aardige
dingen om te weten en meteen
weer te vergeten.
Mijn oog valt op de kolom
vroegste vluchten. Tot mijn
verrassing blijkt dat de Belgen
in die pioniersdagen van de
luchtvaart ons steeds een stapje
voor waren. Misschien kwam
dat door de nabijheid van
Frankrijk, waar immers het
echte pionierswerk werd ver
richt, al had de eerste vlucht
met een gemotoriseerd vliegtuig
plaats in de Verenigde Staten.
De eerste Belg die leerde vlie
gen was baron De Caters. Hij
haalde zijn brevet in 1909, het
zelfde jaar als waarin zijn land
genoot, graaf De Lambert bij
Etten-Leur opsteeg voor de eer
ste vlucht boven Nederlandse
grond. De eerste Nederlanders
die in Nederland hun vliegbre
vet haalden, waren Adriaan
Mulder en Henri Bakker, die in
1911 hun opleiding aan de
vliegschool op de Molenheide
bij Gilze-Rijen voltooiden.
De eerste Nederlandse
vrouw met een vliegbrevet was
Beatrtix de Rijk. Zij haalde
haar brevet in 1911 in Frank
rijk. De Belgische Hélène Du-
trieu was haar een jaar eerder
al voorgegaan. België yvas weer
wel laat met de eerste kennis
making met de vliegmachiene.
Pas in 1910 steeg er een op van
Belgische bodem, althans vol
gens het recordboek. Maar de
Winkler Prins geeft als jaar van
de eerste Belgische 'vliegmee-
ting' (met Jan Olieslagers!)
1909 op.
Zo'n hoofdstukje 'Vroegste
vluchten' doet wel de vraag rij
zen of de feiten van het Guin-
ness-recordboek allemaal wel
kloppen. Waarom wel de eerste
Belgische vlieger genoemd en
niet de eerste Nederlandse, die
ook in Frankrijk zijn brevet
haalde. (De WP geeft hier Kui
ler en Van Riemsdijk op, maar
ik dacht dat het Henri Wijnma
len was.) Waarom wel de eerste
in Nederland zelf behaalde bre
vetten genoemd en niet de eer
ste in België gehaalde? Fout is
in elk geval de registratie van
de eerste KLM-machine die
naar Indië vloog. Dat was niet
de H-NADP, maar de H-
NACC.
Een kniesoor die op zulke
onvolkomenheden let. Waar
gewerkt wordt met zoveel fei
ten en feitjes als het recordboek
weet aan te dragen, kunnen
fouten niet uitblijven. Het blijft
vermakelijk om dingen te lezen
als bijvoorbeeld het feit dat de
eerste vrouw (van de twee) van
de Rus Fjodor Vassiljev niet
minder dan 69 'officieel geregi
streerde' kinderen ter wereld
heeft gebracht. Tweehonderd
jaar geleden al.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
«076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, «01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.-
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, «01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, «01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9,01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5,01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Qrote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-2363947236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Jan Bouwmans
RIJK in zijn voorberei
ding. Rijk in de interven
ties van de bisschoppen,
maar mager in zijn con
clusies en aanbevelingen
aan de paus.
Dit is de balans van kardi
naal Godfried Danneels, de
primaat van België, van de
gisteren in Rome geëindigde
bisschoppensynode over de
roeping en wending van le
ken in kerk en wereld. Toen
hem werd toegevoegd dat hij
in feite met lege naar huis
moest, ontkende Danneels dat
geenszins. „Ge kunt niet al
tijd met een overwinning
thuiskomen", zei hij lacho-
niek.
Een maand lang hebben
meer dan tweehonderd bis
schoppen, kardinalen en
twintig leken zich gebogen
over taak en plaats van leken
in kerk en wereld. De wereld
lijkt het in de aanbevelingen
ruimschoots van de kerk te
hebben gewonnen. Van de in
totaal 54 aanbevelingen gaan
er slechts 10 over de plaats en
taak van de leek in de kerk en
maar liefst 34 over de zending
en de opdracht van de leek in
de wereld. Deze 34 aanbeve
lingen willen in de kern een
nieuwe impuls geven aan de
naleving aan de sociale leer
van de kerk.
In die schamele 10 aanbe
velingen is de vrouw van het
toneel verdwenen. Daarente
gen paraderen de 'Movimen-
to' (nieuwe bewegingen) er in
volle glorie in. De gelijkwaar
digheid van allen in de kerk
staat er nog in het voorbij
gaan in, maar de relatie cle-
rus-leek is niet echt meer aan
bod gekomen.
Dat mannen en vrouwen in
de kerk in alles waarvoor
geen wijding vereist is, gelijk
moeten worden behandeld,
staat er als principe in voor
wie het welwillend lezen wil.
Maar tot de concrete aanbe
veling dat de lekenambten
van acolyt en lector dan ook
voor vrouwen moeten open
staan, is het niet gekomen. De
synode is daar namelijk ver
deeld over gebleken. Men laat
de beslissing nu aan de paus
over. Meer zelfs, aan paus Jo
hannes Paulus II is de vrij
heid gelaten om deze door
paus Paulus IV ingestelde le
kenambten voor de liturgie
- hoe weinig ze in de praktijk
ook voorstellen - af te schaf
fen. Maar zoiets als de bevor
dering van bedevaarten, pro
cessies en andere volksdevo
ties lijkt moeiteloos een
plaats te hebben gekregen in
het rijtje van die aanbevelin
gen.
Het uiteindelijke resultaat
van de synode, neergelegd in
de aanbevelingen voor de
paus, kan niet los worden ge
zien van het vérloop ervan.
Dat verloop is niet soepel ge
weest. Dat blijkt al uit de
mislukte poging om na veer
tien dagen alles absoluut ge
heim te houden. Maar zelfs in
de laatste ronde, toen de aan
bevelingen al twee keer wa
ren herzien, werden er op de
voorstellen nog meer 900 wij
zigingsvoorstellen ingediend.
Dit kan geen toeval zijn. Of
wel er is technisch slecht
werk geleverd - dat het een
honds karwei is, is waar,
maar toch - ofwel de wensen
Kardinaal Danneels
koppeling
FOTOARCHIEF DE STEM
van de synodevaders werden
tot op het laatste onvoldoende
gehonoreerd en dat is een
kwestie van regie.
In het werkdocument van
de synode staat duidelijk de
opzet om de aandacht zo veel
mogelijk af te houden van
binnenkerkelijke kwesties en
zo sterk mogelijk te richten
op de link in de wereld. Daar
mee de verdeling 'kerk voor
clerus, wereld voor leken' be
schermend. De synodebis
schoppen hebben zich daar
van de eerste veertien dagen
niets aangetrokken in hun in
terventies. Achteraf moet
worden vastgesteld dat rela
tor Thiandoum stelselmatig
getracht heeft de synode te
rug te brengen tot de aanpak
van het werkdocument. Er is
onvrede geuit over zijn optre
den. Maar in hoeverre is de
hele gang van zaken niet ste
vig geregisseerd door het sy
nodesecretariaat onder lei
ding van mgr. Jan Schotte?
Want op binnenkerkelijk
gebied is de boventoon ge
voerd door de niet onomstre
den Movimento, waar de paus
voorstander van is. Op de sy
node zijn er heftige interven
ties over geweest door voor-
en tegenstanders. Want deze
bewegingen zijn bron van
spanningen in de plaatselijke
kerken. Maar ze hebben op
deze synode officiële erken
ning verkregen. Dat was een
van de grote doelen van deze
synode.
Zuidamerikaanse prelaten
vinden ze maar verdacht om
dat ze zich weinig of niets ge
legen laten liggen aan de ar
men. Zuideuropese prelaten
vinden dat ze de parochies
meer kwaad dan goed doen
door te trachten door de paro
chieleden leeg te zuigen.
De tegenstanders hebben
weliswaar gedaan gekregen
dat een nieuwe beweing niet
zonder toestemming van de
plaatselijke bisschop in zijn
bisdom mag opereren. Maar
dit controlemiddel wordt de
plaatselijke bisschop meteen
uit handen geslagen, wanneer
zo'n beweging in het hele land
wil werken. Dan beslist na
melijk de bisschoppenconfe
rentie. En die staat ook weer
buitenspel, wanneer zo'n be
weging in meer landen tege
lijk zijn vleugels wil uitslaan.
Dan is alleen de paus tot oor
delen en beslissen bevoegd.
Welnu, dit is precies wat de
Movimento willen - en de
paus zelf hoogstwaarschijn
lijk ook -: direct onder de
Heilige Stoel vallen, zoals
Opus Dei met de status van
persoonlijke prelatuur gelukt
is. Het past geheel in de
voortgaande versterking van
het centralistische bestuur
van de rooms-katholieke
kerk dat onder dit pontificaat
niet zonder succes wordt na
gestreefd.
De vrouw in het ambt. De
Noordamerikaanse en Cana
dese bisschoppen hadden zich
er heel sterk voor gemaakt.
Kardinaal Danneels meent
echter dat zij daarmee een
tactische fout hebben ge
maakt. Hun opstelling heeft
zijns inziens contraproductief
gewerkt. Ook zijn eigen ver
zoek om een historisch onder
zoek in te stellen of de kerk
ooit gewijde diaconessen ge
had heeft, is als aanbeveling
weggevallen. Gebleken is vol
gens Danneels dat in veel de
len van de wereldkerk het
probleem van de gelijkwaar
digheid van man en vrouw
vooral maatschappelijk
wordt opgevat. Omdat de
niet-westerse kerken op ze
ker moment het gevoel kre
gen op deze synode te weinig
gehoor te vinden hun proble
men - zo vertelde een advi
seur van de Aziatische bis
schoppen mij -, waren ze ook
niet meer bereid de westerse
kerk in hun vrouwenpro
bleem te steunen. In het licht
van hun problemen is een
zaak als wel of geen meisjes
als misdienaar te belachelijk
om over te pratea
Het positieve aan deze sy
node is dat er niets echt van
tafel is gevallen. Want zowel
de interventies als 'de boo-
schap aan het volk van God'
vormen officiële synodestuk
ken die ook op het pauselijke
bureau gedeponeerd worden
De vragen die daarin zijn op
genomen, kunnen niet meer
worden teruggedraaid en zul
len ooit beantwoord moeten
worden. Maar dat kan nog
lang duren, dat wel.
Rest de vraag of de bis
schoppensynode als instelling
van collegiaal bestuur er
sterker op is geworden. Dat
mag sterk betwijfeld worden.
De synode functioneert uit
stekend als forum van ont
moeting en uitwisseling van
ervaringen van bisschoppen
uit de hele wereld. Dit heeft
de Haarleemse hulpbisschop
Lescrauwaet heel sterk erva
ren. Maar zo was de synode
door de concilievaders des
tijds niet bedoeld, zeker niet
op de eerste plaats. Kardinaal
Danneels zegt dat de werk
wijze onder de loupe genomen
moet worden: „Van de synode
zijn, zeg maar, de carrosserie
en de motor goed. Maar de
koppeling deugt niet." Hij is
voor de komende periode ge
kozen in de synoderaad, zeg
maar het bestuursorgaan van
de bisschoppensynode. Mis
schien komt zijn voorstel om
ook te gaan denken aan een
overlegorgaan van bisschop
pen, priesters, religieuzen en
leken samen nog eens op de
agenda. Want dat idee is door
niemand op deze synode op
gepikt.
ONDER Kremlin-deskundigen
in de Verenigde Staten is grote
verbazing ontstaan over wijze
waarop een meningsverschil tus
sen de Sovjetunie en Cuba in een
Russisch tijdschrift in de open
baarheid is gebracht.
De polemiek heeft vooral betrekking
op het economisch beleid van het be
wind van Fidel Castro. Amerikaanse
Kremlin-kijkers vermoedden al lan
ger dat Moskou niet erg is ingeno
men met het economisch beleid van
Havana, en dit wordt bevestigd in
een artikel dat is verschenen in het
augustus-nummer van het blad
Nieuwe Tijden, dat door de deskun
digen, die onbekend wensten te blij
ven, als gezaghebbend wordt be
schouwd.
In het blad staat eén artikel van de
hand van Vladislav Tsjirkov, een
stafmedewerker van het blad,
waarin ongezouten kritiek wordt ge
leverd op de situatie op Cuba. „De
arbeidsproduktiviteit op Cuba is zeer
laag, en dit leidt ertoe dat produktie-
capaciteit onbenut blijft", schrijft
Tsjirkov, „Eenderde van alle onder
nemingen werkt met verlies". Voorts
heeft hij scherpe kritiek op de hoge
defensieuitgaven, het niet-terugbe-
talen van buitenlandse schulden, de
voortdurende rantsoenering van
voedsel, gebrekkige huisvesting, en
andere economische zwakheden van
Cuba.
Het antwoord van Cuba op de aan
tijgingen wekte in de Verenigde Sta
ten minstens evenveel verbazing. In
een recent nummer, van Nieuwe Tij
den verscheen een artikel van de
hand van de Cubaanse vice-presi
dent, Carlos Rafael Rodrigüëz. Off-'
der verwijzing naar de openlijke
campagne die op Cuba wordt ge
voerd om de economische prestaties
te verbeteren, schrijft Rodriguez:
„Het is nooit bij ons opgekomen dat
die zou kunnen worden gebruikt op
de pagina's van Nieuwe Tijden, als
onderdeel van een analyse waarvan
de oppervlakkige en negatieve te
neur de objectiviteit schaadt".
Rodriguez beschuldigt Tsjirkov
van gebrek aan evenwichtigheid en
logica, en voegt daaraan toe dat
Tsjirkov niet het recht heeft de pro-
duktiviteitsniveau's van Cuba te kri
tiseren, gezien de problemen die de
Sovjets zelf op dit gebied ondervin
den.
„In het meest ontwikkelde socia
listische land (de Sovjetunie) is de
arbeidsproduktiviteit lager dan in
landen als Zweden, de Verenigde
Staten, Westduitsland of Japan",
schrijft Rodriguez. In reactie op het
verwijt over de hoge defensie-uitga-
ven schrijft hij dat de Sovjetunie en
andere landen die Cuba militaire
steun verlenen blijkbaar menen dat
Cuba kwetsbaar is voor een aanval,
omdat ze anders wel minder hulp
zouden geven.
Volgens één van de Amerikaanse
deskundigen is het antwoord van de
Cubaanse vice-president zó scherp
van toon, dat het niet zonder goed
keuring van Fidel Castro kan zijn
geschreven, en mogelijk zelfs door de
Cubaanse leider zelf is opgesteld.
Er heerst tussen de Sovjetunie en
Cuba een stevige band, die dateert
van de Russiche invasie in Tsjecho-
slowakije in 1968, waarvoor Havana
destijds krachtige steun uitsprak.
Cuba krijgt naar schatting jaarlijks
voor meer dan vier miljard dollar
aan steun uit de Sovjetunie; daar
'staat tegenover "dat Cüba toestaat
dat er op het eiland meer dan 2.000
Russische technici aanwezig zijn, die
een groot afluistercentrum beman
nen.
Cuba heeft bovendien zijn solda
ten ter beschikking gesteld van de
Russische buitenlandse politiek; in
Angolo opereren naar schatting
35.000 Cubaanse militairen, en Mos
kou en Havana gelden als de belang
rijkste steunpilaren van de Sandinis-
tische regering in Nicaragua.
De laatste jaren zijn er echter
enige rimpelingen gekomen in de be
trekkingen. In 1984 boycotte Fidel
Castro openlijk een economische top
conferentie van Oostblok-landen, en
in maart 1985 bleef hij weg van de
begrafenisplechtigheid voor de over
leden Russische leider Konstantin
Tsjernenko.
Castro heeft ook laten weten dat
hij het niet eens is met het glasnost
beleid van de Russiche leider Michail
Gorbatsjov. De meeste Amerikaanse
deskundigen zijn echter van mening
dat het niet waarschijnlijk is dat er
in de Russisch-Cubaanse vriend
schap spoedig grote scheuren zullen
optreden, ook al zijn de meningsver
schillen nu in de openbaarheid geko
men. (AP)
FRITS Bolkestein, voormalig
staatssecretaris Buitenlandse
Handel en nu prominent
WD-kamerlid, staat niet be
kend als een erg vriendelijke
man.
Dat gebrek aan vriende
lijkheid etaleerde de grijsge-
kuifde liberaal verleden week
weer eens op pijnlijke wijze
tijdens een bezoek van een
delegatie van het parlement
van de Sovjet-Unie.
Die delegatie bezocht onder
meer de buitenlandspecialis
ten en de fractievoorzitters
van de drie grote partijen in
de Tweede Kamer. Overal
heerste ingehouden vriende
lijkheid en in ieder geval hof
felijkheid. Dat weerhield
geen van de gespreksgenoten
ervan de Sovjets te wijzen op
onverkwikkelijkheden in hun
bestel, zoals het bestaan van
politieke gevangenen. En dat
ondanks 'glasnost' en 'pere
strojka'.
WD'er Bolkestein evenwel
verruilde de hoffelijke kritiek
voor puur cynisme. In zijn
korte toespraakje begon hij
de Sovjet-delegatie geluk te
wensen met de toekenning
van de Nobelprijs voor litera
tuur aan de dichter Joseph
Brodsky. Die woont sedert de
beginjaren zeventig overi
gens al in Amerika en pas nu
- na de toekenning van de
Nobelprijs - zal zijn werk in
de Sovjet-Unie worden uitge
bracht. Bolkestein noemde
Brodskys laureaat .in één
adem met die van Pasternak
(moest Nobelprijs in 1958 wei
geren) en Solzjenitsyn
(durfde in 1970 de prijs niet in
ontvangst te nemen).
Was er hier nog sprake van
een pesterijtje, echt Neder
lands-betweterig werd Bol
kestein toen hij de Sovjets op
riep de burgers vrijheid naar
westers model in het vooruit
zicht te stellen. „Als U dat
niet doet, zult U uw achter
stand in technologie nooit in
halen. De kindersterfte neemt
intussen in uw land toe. Dat
komt door de afnemende wel
vaart".
De Sovjet-delegatie is keu
rig blijven zitten, hoewel het
gesprek niet erg lang duurde.
Misschien getuigde het 'pro-
eindredactie:
Pieter Eggen
test' van Bolkesteins fractie
genoot Keja van iets meer
smaak. Keja weigerde dins
dag in de Kamer te applau
disseren voor de Russische
delegatie, toen Kamervoorzit
ter Dolman de toekijkende
Sovjets aan de kamer voor
stelde. Keja wilde zodoende
protesteren tegen het feit dat
de Sovjet-Unie wel een parle
ment heeft, maar geen bijbe
horende democratie.
MINISTER Van Dijk (Bin
nenlandse Zaken) denkt
tweeslachtig over vrouwen.
Nog maar kort geleden prees
hij voor de KRO-televisie de
vrouw in haar rol als moeder
en echtgenote de hemel in en
riep het soepel draaiend hou
den van huishouden en gezin
uit als de belangrijkste op
dracht voor een vrouw.
De CDA-minister heeft bij
zijn lofzang op de huishoude
lijke madonna's kennelijk
uitsluitend vrouwen uit
christelijke kringen voor
ogen. Voor D66-vrouwen legt
de minister een volstrekt an
dere maatstaf aan, bleek vo
rige week tijdens een Kamer
debat. Die hoeven niet thuis
met de pot thee de voor het
dagelijks brood zwoegende
echtgenoot en het opgroeiend
kroost op te wachten.
Integendeel, D66 vrouwen
zijn door Van Dijk voorbe
stemd de achterstand van de
partij in burgemeesters
posten weg te werken. „Zorg
voor een D66-kandidaat ter
plaatse, zorg dat het een
vrouw is en zorg dat de leden
van de vertrouwenscommis
sie aan haar voeten liggen. Ik
garandeer u dat zo'n kandi
daat grote kansen maakt",
adviseerde de minister het
D66-kamerlid Kohnstamm.
„Het begrip zorgzame samen
leving is bepaald geen spran
kelende gedachte. Het stelt
niet veel voor".
Joris Voorhoeve, WD-frac-
tievoorzitter.
MISSCHIEN voelde de frac-
tietop van de PvdA verleden
week al wel nattigheid.
Woensdag, één dag voor de
uitspraak van de Amster
damse rechtbankpresident
Asscher in het kort geding
van journaliste Van Grinsven
tegen het PvdA-kamerlid
Knol (over Suriname), besloot
de fractie Pronk eerste
woordvoerder over Suriname
te maken.
Om even het geheugen op
te frissen: Knol had ander
halve week geleden voor de
KRO-radio gezegd dat hij
twijfelde aan de objectiviteit
van onder meer mevrouw
Van Grinsven. Uit Suriname
kreeg hij geruchten door dat
Van Grinsven met enkele mi
litaire hotemetoten in Suri
name „in de koffer was gedo
ken".
Te Veldhuis
niet graag in
krant.
de
Knol
.veelsteun.
De PvdA-f ractie zat met de
uitspraken van Knol danig
omhoog en dwong hem zijn
woordvoerderschap op te ge
ven. Knol, die steeds onom
wonden de zijde heeft geko
zen van de tegenstanders van
Bouterse c.s., ontmoette in de
fractie hoe langer hoe meer
tegenstand. De buitenland
specialisten willen Bouterse
minder hard aanpakken, nu
er verkiezingen op komst zijn
in Suriname. Het rondbor
stige geluid van Knol kan
daarbij gemist worden.
Van Grinsven stapte intus
sen naar de rechter en eiste
rectificatie. De zaak zou an
ders uitgaan, dan het leek,
want voor de rechter bleek
Van Grinven vooraf op de
hoogte te zijn geweest van de
uitspraken van Knol. Die wa
ren haar door de KRO-redac-
tie voorgelegd. Maar zij had
op uitzending gestaan, om de
idiotie van Knols beweringen
aan te tonen.
De rechter oordeelde even
wel dat Knol niets hoeft te
rectificeren. De uitspraken
waren helemaal niet zo grie
vend en bovendien had de
verslaggeefster uitzending
van de gewraakte passages
kunnen tegenhouden.
Knol voelt zich door de uit
spraak gesterkt, maar denkt
niet dat 'zijn' gelijk de fractie
er toe zal bewegen hem snel
zijn woordvoerderschap te
rug te geven. „Ik ambieer dat
woordvoerderschap nog
steeds, maar ik heb het opge
geven om eventuele schade
voor de partij en de fractie
weg te nemen", aldus Knol.
Hij zal in de fractie zelf geen
actie ondernemen om het
woordvoerderschap terug te
krijgen, maar hoopt over en
kele maanden als de zaak in
rustiger vaarwater is geko
men Suriname weer aan zijn
porttefeuille toe te kunnen
voegen.
De kans daarop lijkt overi
gens heel klein. Fractiegeno
ten van Knol geven toe dat de
uitspraken de druppel waren
die de emmer deden overlo
pen. Een PvdA'er zegt mees
muilend: „Hij kan misschien
het woordvoerderschap Ta
hiti krijgen".
Knol weet zich overigens
gesteund door vele Surina-
mers en andere sympathisan
ten. „Ik heb vele tientallen
brieven en telefoontjes gekre
gen. Allemaal positief". Knol
hoeft zich - nu Suriname is
weggevallen - niet te verve
len. „Ik heb het druk genoeg.
Ik ben nog steeds woordvoer
der Indonesië".
DE Tweede Kamer zet deze
week de serie begrotingsbe
handelingen voort met die
van Justitie. Een belangrijke
poot van de justitiebegroting
- het politiebudget - is even
wel gisteren al besproken, zo
dat deze week veel tijd voor
minister Korthals Altes en
zijn staatssecretaris Korte zal
overblijven om zaken als
(voetbal)vandalisme, de aan
pak van de kleine criminali
teit en de rechtshandhaving
in fraaie bewoordingen voor
het voetlicht te brengen.
Ander hoogtepunt deze
week wordt een debat tussen
oppositieleider Kok en pre
mier Lubbers over de strub
belingen met de plannen van
de commissie-Dekker voor de
herstructurering van de ge
zondheidszorg. Het kabinet
poogt al wekenlang - en tot
nu toe vruchteloos - die om
vorming van de gezondheids
zorg vorm te geven. De emo
ties tussen CDA en WD zijn
door deze zaak inmiddels
hoog opgelopen. En PvdA-lei-
der Kok moet nu zien om po
litieke munt te slaan uit deze
situatie.
WAS dat even schrikken voor
de bewoners van Sluiskil.
'Maak van ziekenhuis bajes',
konden ze vorige week lezen
bij het openslaan van deze
krant. De korte inhoud: het
Zeeuwse WD-Kamerlid Jan
te Veldhuis had zijn partijge
noot en minister van Justitie
Frits Korthals Altes een brief
gestuurd waarin de eerste de
laatste attendeerde op de sug
gestie om van het binnenkort
vrijkomende Elisabethzie-
kenhuis in Sluiskil een ge
vangenis te maken.
De commotie was daarop
niet van de lucht: heel Sluis
kil viel over Te Veldhuis
heen. Het WD-kamerlid be
richtte de betrokkenen ver
volgens dat hem geen blaam
trof: het plan was niet van
hem, maar van een partijge
noot uit Terneuzen afkom
stig. Die had hem in de pauze
van een spreekbeurt van Ed
Nijpels in Oostburg even
aangeschoten met de vraag
hoe hij het plan onder de aan
dacht van de minister moest
brengen. Behulpzaam als hij
is, liet Te Veldhuis vervolgens
weten dat hij daarvoor wel
zou zorgen. Hij won advies in
van de liberale gevangenis
specialist Hans Dijkstal, die
zich tamelijk negatief over
het voornemen uitliet, en
stuurde het plan vervolgens
door naar minister Korthals
Altes.
Daarom viel het hem wat
rauw op het dak dat vervol
gens de indruk werd gewekt
dat hij ook de geestelijk vader
van het plan is. „In feite ben
ik niet meer geweest dan een
(terughoudend) soort postbo
de", kwalificeert Te Veldhuis
zijn rol. En van de suggestie
uit het Zeeuwsvlaamse dat
het 'hem vooral te doen is ge
weest om de publiciteit', wil
het liberale kamerlid hele
maal niets weten.
Maar één ding moet in deze
affaire gezegd: voor een Ka
merlid dat niet in de publici
teit wenst te komen, scoort Te
Veldhuis niet onaardig.
üMMELOORD (ANP) - De
Nederlandse Vissersbond,
,én van de visserijorganisa-
jes, heeft minister Braks
,an Visserij maandag aan-
:prakelijk gesteld voor de
jchade die vissers oplopen
joor het sluiten van de
[chol visserij.
je bond verwijt de bewinds-
nan in een brief in het verte
len nalatig te zijn geweest in
iet voorkomen dat welwillende
fissers onder kwaadwillende
■ollega's lijden.
óndanks tal van toezeggingen
n de afgelopen jaren heeft de
>ewindsman niets gedaan a?
Bew
WIE IN DE SPIEGEL van het vei
dogenloos met vroeger gemaak
naar dat historische spiegelbee
kennen dat er grove blunders z
de Sovjetunie een weinig beoefe
van na de Russische Revolutie z
vervalsen van de Russische ges
Michail Gorbatsjov heeft giste
gebroken. De Russische partij!
van de zeventigste verjaardag
keiharde bewoordingen uit ovei
openlijk uit dat vele duizenden
geworden van de door Stalin
acht hij het nodig dat de geschi
sche partij zal worden herschre»
Er is moed voor nodig om zu[
waar tot voor kort een taboe
Toch heeft de toespraak van G
gemaakt. Sovjet-historici wijzer
zeer omstreden beslissingen v;
collectivisering van de landbou-
Iers heeft geëist en die de Russ
van het faillissement bracht - w
beslissing genoemd.
Uiteraard wordt het optrede
dat van de voormalige partijlek
partijleider uit de jaren vijftig w;
Stalin. Hij veroordeelde de
maar met één groot verschil: C
nooit in het openbaar gevoerc
hield ook hij de vuile was binne
Wellicht is het lichte gevoel
Gorbatsjov ingegeven door d
van de laatste tijd. Door zijn
streven naar openheid en doo
boek 'Perestrojka',Teek het er
was naar een democratie naar
Wie zo redeneert, geeft blijk
Allereerst moeten de probleme
moet, niet worden onderschat,
terne machtsstrijd nog steeds
tieve oude mannen in de parti
hervormingen van Gorbatsjov.
Maar ook de gewone burge
Gorbatsjov doet. De hervorn
duizenden brieven per dag. Vs
betuigen, maar ook van mens
het heen moet met al die ver
Gorbatsjov zou zijn dat hij in i
'oor probeert te dr
gigantisch groot
Gorbatsjov zou zijn dat hij in e
er door probeert te drukken. Ei
een gigantisch groot en compl?
sen.
Daarnaast moet niet worder
één keer het communisme h(
dat hij er niet naar streeft om
te bekeren, maar dat is dan c
gangers. Gorbatsjov - hij ben;
duidelijk - wil wel hervormei
ideologie. Dat is zijn goede re
der zich blijft inspannen voor
het ontwapeningsvraagstuk
voordeel van de twijfel.
