even..t
UITBLAZEN
Maximaal twaalf jaar voor werpen bom
Deetman wil leraren best helpen, maar heeft geen geld
Machtsverhouding in Politburo blijft giswerk
spoo:
Schei
van
Drama in
de Kuip
Niet zeui
EEN ONDERZOEK NAAR DE WERKDRUK IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS
PARTIJLEIDER MICHAÏL GORBATSJOV: 'GEEN OPPOSITIE TEGEN MIJN LEIDING
1
DE STEM ACHTERGROND VRIJDAG 30 OKTOBER 1987
pE STEM
_DE STEM.
De 70-jarige revolutie
Vol lof
WAT een drama!
Dat de voetbal
kopstukken man
voor man aangeslagen wa
ren wisten we woensdag
avond al meteen van de
televisie. Zo'n man kon
niet in de buurt van een
camera komen of we kre
gen te horen dat hij aangesla
gen was. Minuten lang hebben
we zitten staren naar een aan
geslagen Michels. Die mocht
bij hoog en bij laag beweren
dat hij niets voelde, geen
vreugde en geen verdriet, aan
geslagen was hij. Dat al die
aangeslagen mensen ook met
doorslaande stemmen spraken
was een informatie die De Tele
graaf donderdagmorgen aan
het pakket Oranjeleed toevoeg
de. Voor de camera, als wij er
om zo te zeggen bij zaten, ver
manden de kerels zich, maar
zodra de camera zich van de
aangeslagenen had afgewend
en er alleen maar een verslagge
ver van het Amsterdamse och-
tenblad in de buurt was, sloe
gen de stemmen weer door.
De morning after bleken
ook de koppenmakers van de
kranten aardig aangeslagen en
met doorslaande stemmen te
spreken:
- 'Van de hemel in de hel'.
- 'Bom bedreigt Oranje'.
- 'Tragedie in de Kuip'.
- 'Na de bommen komen ze
straks met geweren'
-'Om te janken'.
- 'Volksfeest eindigt in nacht
merrie.'
Je zou bijna vergeten dat
het 'maar voetbal' was. Overi
gens wel het ergste, het zwart
ste, het rampzaligste dat het
Nederlands voetbal in zijn ge
schiedenis, zijn historie of alle
bei - dat wisten ze bij het in
grote consternatie verkerende
Studio Sport ook niet precies -
is overkomen. Aan overspan
nen taalgebruik geen gebrek tij
dens het avondje Oranje en de
morgen daarna.
Toevallig was ik er in de
middag van deze Zwarte
Woensdag weer achtergekomen
wanneer mijn aandacht voor
het eerst door de voetbalsport
was getrokken, afgezien dan
van de incidentele en nog onbe
grepen Holland-België-euforie
uit mijn kinderjaren. Op een
hoge- en nogal brandbaar aan
doende archiefzolder zat ik in
de ingebonden jaargang 1963
van deze krant te bladeren.
Daarbij stuitte ik op een voet
balverslag dat niet alleen een
voor die dagen zeldzaam grote
kop droeg, maar bovendien be
gon met de woorden: „Het
wonder is geschied!"
Het wonder was dat Feyen-
oord de Franse club Stade de
Reims had uitgeschakeld in het
tournooi om de Europacup,
door 1-1 gelijk te spelen na een
met 0-1 gewonnen uitwedstrijd.
Voor het eerst in de geschiede
nis bereikte een Nederlandse
voetbalclub daarmee de halve
finales van dit prestigieuze
tournooi. Niet lang voor of na
dit wapenfeit - precies weet ik
dat niet meer - had ik als stads
verslaggever een ontmoeting
met Moulijn en de zijnen in het
Bredase 'Boschhek', aan de
rand van het Mastbos, waar
WIM KOCK
Feyenoord zich in retraite be- i
vond. Sindsdien heb ik de ver- i
richtingen van Nederlandse j
clubs in Europese tournooien I
gevolgd.
Ik hoefde eigenlijk niet ver-
der te bladeren om te weten j
hoe het verder ging. Feyenoord j
trok bij de loting Benfica en be- i
vocht zich in de Kuip een kans- i
rijk geachte uitgangspositie van
0-0. Natuurlijk bladerde ik wei
verder, naar het wedstrijdver- j
slag. Sensatie! sensatie! Benfica j
op 0-0 houden was een hele j
prestatie geweest en onze sport-
verslaggever, die ook de Tour j
de France 'deed' en de lezers al I
eens had verrast met een gou-
den habijt (gele trui), trok alle i
registers open. Minder dan pla- I
tina passes vertrokken er niet i
meer van de voeten der Feyen-
oorders, die door de verslagge- j
ver zonder terughoudendheid
tot helden werden verheven.
Het is verrassend te ervaren j
hoe eigentijds die voetbalreto- j
riek van vijfentwintig jaar gele- j
den nu nog aandoet. In het Al-
gemeen Dagbladbijvoorbeeld, i
was eenzelfde overspannen j
stijltje deze zomer nog te vin-
den, maar toen ging het over de j
Tour.
Mijn oog valt op de inge- j
zonden brief van een lezer die
dit 'overdreven taalgebruik' j
maar niets vindt. Of we niet
bang zijn dat we daarmee mas-
sahysterie opwekken. Hij wijst j
op de gevaren van massahyste-
tie. De oorlog ligt in 1963 nog
geen 43 jaar terug in het verle- j
den, zoals nu, doch minder dan j
20 jaar. Hij verwerpt de ophit- j
sende toon en maakt zich ook j
zorgen over de schade die de j
krant, volgens hém, er zichzelf i
mee aandoet: „Ik hoop dan
ook dat u de dingen weer op de
juiste waarde zult weten te j
schatten en een gewone voet- j
balier geen held meer zult noe- j
men en een schop tegen een bal j
niet meer een platina pass. Bij j
alle weidenkenden maakt u j
zich waarachtig nog belachelijk j
ook." j
We weten hoe het sport- j
proza zich heeft ontwikkeld I
sinds deze bezorgde regels ge- j
schreven werden. De sportpers j
heeft zich niets aangetrokken j
van wat 'de weidenkenden' er- I
van vonden. Daar was ook wei- i
nig aanleiding voor want het I
werd op een gegeven moment,
juist voor graag als 'welden- j
kend' bekend staande perso- j
nen, zelfs nog mode om zich op
voetbaltribunes te laten zien. j
Wat het nu precies is in het j
opgefokte voetbalsfeertje dat
als een magneet werkt op van- j
dalen, geestelijk gestoorden en j
straatvechters weet ik niet. Dat
moeten de geleerden maar uit-
zoeken. Als journalist kan ik al- j
leen maar hopen dat nog eens
blijken zal dat de opgeklopte j
'verslaggeving', die de voetbal- I
lerij seizoen in seizoen uit bege- j
leidt, er niet debet aan is.
lllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliiiiilllllllllllllllllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiT?
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, S01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/ m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
RflnkrPlfltiPQ'
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Willem Reijn
De 21-jarige Ossenaar die
verdacht wordt van het
werpen van een 'sinaas
appel-bom' in de derde mi
nuut van de interland Ne
derland - Cyprus, wordt
vandaag voorgeleid aan de
officier van justitie.
Het Openbaar Ministerie
heeft al besloten dat de man
volgens de normale juridische
wegen zal worden vervolgd en
dat dus niet het 'snelrecht' zal
worden toegepast. De zaak is
daar te ernstig voor, aldus het
OM in Rotterdam.
Dat betekent dat het nog -
uiterlijk - drie maanden kan
duren voordat de verdachte
voor de rechter moet verschij
nen. Als het overigens zover
komt, want het OM zal be
wijsmateriaal moeten produ
ceren en geen procedurele
fouten moeten maken, die tot
ontslag van rechtsvervolging
leiden.
Als de werper van de bom
voor komt, wat kan hem dan
worden verweten? De feiten
•liggen er: de bom is gegooid
en de doelman liep kwetsuren
op, maar wat voor een mis
drijf leveren die op? Een
bloemlezing uit het Wetboek
van Strafrecht:
art. 157: hij die opzettelijk
een ontploffing teweegbrengt
wordt gestraft:
1. met gevangenisstraf van
ten hoogste twaalf jaren
indien daarvan gemeen ge
vaar voor goederen is te duch
ten;
2. met gevangenisstraf van
ten hoogste vijftien jaren
indien daarvan levensgevaar
voor een ander te duchten is;
art. 300: 1. Mishandeling
wordt gestraft met gevange
nisstraf van ten hoogste twee
jaren
(Het verrichten van een han
deling welke met grote waar
schijnlijkheid aan iemand
zwaar lichamelijk letsel moet
toebrengen, is mishandeling.
HR1934)
art. 301:1. Mishandeling ge
pleegd met voorbedachte rade
wordt gestraft met gevange
nisstraf van ten hoogste drie
jaren
poging tot doodslag (art 287
en 45 sr) kan tien jaar opleve
ren.
Dat zijn alle misdrijven.
Uit de overtredirigensfeer kan
straatschenderij worden ge
licht, maar daar kan de rech
ter alleen een boete voor ge
ven. Artikel 157 ligt het meest
voor de hand, met name het
tweede lid, hoewel dan bewe
zen moet worden dat er
sprake was van levensgevaar.
„Je moet er niet aan denken
als de het projectiel op het
hoofd van de keeper was ge-
Andreas Chariton, de doelman van Cyprus, geveld. Op het in gevaar brengen van
iemands leven door het 'teweegbrengen van een ontploffing' staat maximaal twaalf
jaar cel. - F0T° DE STEM1J0HAN VAN GURP
vallen", zegt een woordvoer
van het OM in Rotterdam gis
teren al.
Hij wijst op de omstandig
heden. Er zaten 60.000 vrede
lievende toeschouwers in het
stadion en miljoenen mensen
achter de televisie toen de ex-
plo-appel op het veld werd
gegooid. De verdachte heeft
zijn vrijheid misbruikt. „De
rechtsorde vereist hier iets
anders dan een boete".
De officier van justitie wil
de man dus een tijdje achter
de tralies. Meteen kan de
vraag worden opgeworpen of
het OM de Ossenaar wel tot
de rechtszaak in voorarrest
kan houden. De kansen op
herhaling of belemmering
van het gerechtelijk voorn
derzoek als de man woi
vrijgelaten - twee belar
rijke overwegingen bij del
slissing tot verlenging vanl
voorarrest - zijn twijfel
tig-
Dan is niet uitgesloten
de man een psychiatrisch
derzoek moet ondergaan,
verdachte is al eerder
houden bij de wedstr
TOP - PSV, omdat de poli
dacht dat hij een explosief
zak zou hebben. Hij kWa
toen niet verder dan het lat
zakken van zijn broek. B
beetje advocaat wil dan
weten of zijn cliënt helema
normaal is. Een psychiatrisi
onderzoek doet het proces g
ruime tijd vertragen.
Dat heeft juridisch
zijn voordelen. De schok in
rechtsorde is onder meer
groot omdat de televisie
wedstrijd rechtstreeks ui
zond en omdat de belangt
van Oranje zo groot zijn L
roep om wraak klinkt 4
luid.
Straffen van de d;
natuurlijk gewenst, maart
mag geen volksgericht
den.
De geschade belangen van:
KNVB horen in een civie
procedure op grond van
rechtmatige daad thiii
Waarbij het wel spijtig is,
je van een kale kikker sle
veren kunt plukken.
Door Frans van Mourik
MINISTER Deetman wil overbe
laste leraren in het voortgezet
onderwijs best helpen, maar al
leen als dat geen geld kost.
Dat was de boodschap van de be
windsman aan de deelnemers aan
een symposium in de Katholieke
Universiteit Brabant in Tilburg on
der de pakkende titel 'Leraar tot
(w)elke prijs'.
Onderzoeksinstituut IVA presen
teerde daar de voorlopige resultaten
van een drie jaar durend onderzoek.
'Een onmogelijk onderzoek' noemde
coördinator Muskens het. Onder
meer vanwege de omvang: er deden
13.000 leraren aan mee en 1600 scho
len voor voortgezet onderwijs.
Een onderzoek in opdracht van de
minister, met een zware begelei
dingscommissie en uitgevoerd in
nauw overleg met de commissie voor
de arbeidsvoorwaarden van de lera
ren en de vakbonden.
De belangrijkste conclusies zijn:
Van de leraren staat 25 procent op
afknappen en 50 procent voelt zich
zwaar onder druk staan.
De leraar werkt permanent 11
procent over, voelt zich te zwaar be
last, werkt veel 's avonds, in de
weekends en tijdens de schoolvakan
ties. Maar er zijn grote verschilende
in werktijd.
Leraren in deeltijd werken vijf
uur per week over, collega's met een
volledige betrekking twee uur.
Een goed personeelsbeleid ont
breekt op de meeste scholen.
Er is geen verband gevonden tus
sen leeftijd en te grote werkdruk.
Er is evenmin een verband ontdekt
tussen de omvang van het werk en
de taakbelasting.
De meeste belaste leraren gaan ge
bukt onder spanningen in en om de
klas en een algemeen gevoel van on
behagen met het beroep.
Leraren staan maar eenderde van
hun totale werktijd voor de klas.
Eenderde gaat op aan voor- en na
werk van de lessen, eenderde aan
andere schoolactiviteiten en een-
tiende wordt besteed aan overige ac
tiviteiten.
Die laatste conclusie zal wellicht
menigeen de wenkbrauwen doen
fronsen en de diepe gedachte ontlok
ken 'wat voeren die leraren eigenlijk
uit op school'. Maar zo verdeelt de
gemiddelde docent zijn 40-urige
werkweek. Terzijde: in die werk
week is een afwijking mogelijk van
12,5 uur naar boven en naar beneden.
Dat de leraar maar eenderde vqn
zijn uren in lessen steekt, komt on
der meer door alle andere bezighe
den, die wel voor de school, maar
niet voor de leerlingen zijn. Boven
dien blijkt uit het onderzoek, dat
maar liefst 20 procent van de lessen
uitvalt. Onder meer een kwart door
ziekte en een kwart door examens en
schoolonderzoeken.
Tijdens het symposium werd het
onderzoek uitvoerig bediscussieerd,
zowel door leraren als door weten
schappers.
En natuurlijk door minister Deet
man. Die was vol lof over onderzoek
en deelname en vond bovendien dat
er nog heel wat onderzocht dient te
worden. Want er moeten nog aanbe
velingen komen voor een beleid dat
de knelpunten wegneemt. En die
mogen dit keer uit de koker van de
onderzoekers komen in plaats van
dat Deetmans ambtenaren zich
daarmee bezig gaan houden, zoals
dat gebruikelijk is.
Maar Deetman zou zichzelf tekort
doen als hij daarop niet alvast een
voorschotje zou hebben genomen. De
door het IVA gesignaleerde knel
punten zijn volgens hem niet zozeer
het gevolg van tekortschietende ar
beidsvoorwaarden, 'maar liggen eer
der op het terrein van efficiënte
tijdsbesteding en van schoolorgani
satie'. Volgens Deetman is er geen
geld voor formatie-uitbreiding of
salarisverbetering 'zonder dat dit
ten koste gaat van andere groepen in
het onderwijs danwel in de rest van
de samenleving'. En twee van zijn
ambtenaren herhaalden dat later
nog eens.
Dat had de Nijmeegse emeritus
prof. Knoers, de grijze eminentie van
de onderwijskunde al voelen aanko
men. Want in zijn inleiding consta
teerde hij fijntjes, dat de overheid
weliswaar regelmatig signalen op
vangt dat leraren overbelast zijn,
maar zelden het beleid wijzigt. Maar
Knoers uitte ook andere kritiek. Hij
vindt in de eerste plaats dat de oplei
ding anders en beter moet, dat het
schoolmanagement verbeterd dient
te worden en dat er een regelmatige,
verplichte nascholing moet komen.
Zoals op ieder symposium volgden
er na de inleidingen een reeks zoge
naamde sgssies, waarbij de aanwezi
gen een duit in het zakje konden
doen. En daar kwam het accent te
liggen op een onderdeel van de le
spraktijk, dat in het onderzoek wei
nig aandacht krijgt: de zieke, afge
knapte of uitgewerkte oudere lera
ren.
De onderzoekers willen daar best
een vervolgonderzoek aan wijden,
maar daar moet Deetman dan wel
geld voor uittrekken. Het valt te be
twijfelen of de minister dat zal wil
len. Dit onderzoek moet weliswaar
nieuw beleid voor DE leraren ople
veren, maar dan heeft Den Haag het
niet over de oudere docenten. Wgnt
die worden voor zover ze niet af
knappen, al via een reeks maatrege
len geloosd. Zogenaamd voor de
werkgelegenheid van jongere colle
ga's, maar aangezien die ook goed
koper zijn, is het duidelijk waar het
beleid op gericht is: bezuinigen.
De deelnemers namen daar echter
geen genoegen mee. Hoe kun je nu,
zo werd van verschillende kanten
gevraagd, zeggen dat er geen ver
band is tussen leeftijd en werke
lende als je als die oudere,
knapte leraren buiten beschouwi
laat. De onderzoekers probeerden:
soms hoog oplopende emoties te ij
zweren. Ze gaven toe, dat staat m
in het rapport, dat er enige samen
hang is tussen leeftijd, stress
ziekteverzuim en dat stress bij lang
durig ziek zijn toeneemt. Maar
oudere leraren waren een moei
bereikbare groep en zijn dus onder
vertegenwoordigd in het onderzot!
Maar de onderzoekers zien n
brood in een vervolgonderzoek.
Dat viel verkeerd bij een van
oudere aanwezigen. Hij herinnen
zich nog een Nijmeegs onderzot
van 15 jaar geleden. De conclusii
die toen werden getrokken en debt
leidsadviezen die erbij hoorden
dwenen in een la op het ministeriee
kwamen pas een jaar of drie gelede
boven water. Voor de onderzoeken
van het IVA, die ze wilden gebruik»
en lang moesten zoeken voor ze
gevonden hadden.
En dus zei de grijzende man
ter de interruptiemicrofoon: 'Gaats
nu dan weer niets gebeuren. Danza
de minister wel in zijn vuistje 1)
chen. Want een onderzoek laten vei
richten is goedkoper, dan de co»
quenties eruit trekken'. En dat is It
gen de achtergrond van de 5,5 uil'
joen die het IVA-onderzoek koslï
een begrijpelijke gedachte.
Door Leo van Vlij men
„ER BESTAAT geen poli
tieke oppositie in de Sov
jetunie", verklaarde Mi-
chaïl Gorbatsjov toen hij
op 29 september voor het
eerst sinds zeven weken
weer in het openbaar ver
scheen. Zijn uitzonderlijk
lange afwezigheid van het
politieke toneel had her en
der tot allerlei speculaties
geleid.
Gorbatsjov zou een ernstige
voedselvergiftiging hebben
opgelopen; hij zou weken lang
aan het ziekbed van zijn in le
vensgevaar verkerende
vrouw Raissa hebben ver
toefd; hij zou door zijn con
servatieve tegenstanders in
het Politburo zijn gewipt.
Op 29 september werden
alle geruchten gelogenstraft.
Een iets slanker geworden en
op het oog kerngezonde Mi-
chail Gorbatsjov kon tegen
360 Franse gasten in het
Kremlin zeggen: „Er bestaat
geen oppositie tegen de lei
ding van Gorbatsjov". Het
hele Sovjetvolk was zijn ge
tuige want Gorbatsjov sprak
onder het alles registrerende
oog van de tv-camera's.
De volgende dag konden de
tv-kijkers trouwens zien dat
er ook met Raissa Gorbats-
jova niets aan de hand was.
Ze stond charmant haar first-
lady-plicht te vervullen naast
haar man die in Moermansk
een van zijn bekende straat-
gesprekken met Sovjetarbei
ders voerde.
Dat de Sovjetrussische lei
ding nog steeds een vrucht
bare bodem vormt voor ge
ruchten is overigens niet
vreemd. Want hoewel mo
menteel over de privé-om-
standigheden en ideologische
standpunten van de Sovjet
elite niet meer zo geheimzin-
nig wordt gedaan als vroeger,
blijft er toch veel te gissen
over. Glasnost met betrekking
tot de Sovjetleiders betekent
nog niet dat er nu een vrije
nieuwsgaring mogelijk is.
Bovendien hebben de-Sov
jet-autoriteiten tientallen ja
ren lang door het verspreiden
■van valse geruchten journa
listen en Kremlinologen om
de tuin geleid. Geen wonder,
dat menige 'westelijke waar
nemer' nog steeds op zijn
hoede is.
Niettemin weet de buiten
wacht nu beduidend meer
over de machtsverhoudingen
dan vroeger het geval was.
Men krijgt zelfs de indruk,
dat voor- en tegenstanders
van Gorbatsjovs hervormin
gen momenteel heel bewust
hun ideologische en politieke
verschillen van mening pre
senteren. Dat geldt in elk ge
val voor degenen die deel uit
maken van de top, de leden
van het Politburo.
Dit hoogste orgaan in de
Sovjetunie, waar alle belang
rijke beslissingen genomen
worden, telt momenteel 14
volwaardige leden en 6 kandi
daatleden. Sommigen van hen
zijn tegelijkertijd lid van het
secretariaat, bijvoorbeeld se
cretaris-generaal Gorbatsjov
zelf, maar ook Ligatsjov, die
niet alleen als tweede man in
het Politburo geldt, maar ook
als aanvoerder van de conser
vatieve vleugel.
Ligatsjov heeft de dage
lijkse leiding van het secreta
riaat en is onder meer verant
woordelijk voor de bezetting
van de posten in het partij
apparaat. Hij kan dus bepalen
wie in aanmerking komt voor
een positie die automatisch
recht geeft op een plaats in
het Centrale Comité. Dit
stempelt Ligatsjov tot een
machtig man. Stalin heeft in
dertijd in een soortgelijke
functie geleidelijk aan al zijn
werkelijke en vermeende te
genstanders kunnen uitscha
kelen.
Jegor Ligatsjov werd lid
van het Politburo kort nadat
Gorbatsjov tot secretaris-ge
neraal was gekozen. Hij deelt
Gorbatsjovs afkeer van alco
hol en nicotine en wil ook tot
op zekere hoogte hervormin
gen doorvoeren, doch demo
cratisering acht hij evenzeer
uit den boze als kritiek op de
Brezjnev-periode, onlangs
door hem 'een grandioos tijd
perk' genoemd.
Tijdens Gorbatsjovs zeven
weken durende afwezigheid
paste Ligatsjov op de winkel.
Twee weken voor Gorbats
jovs terugkeer in het Kremlin
belegde hij een bijeenkomst
met alle Sovjetrussische
hoofdredacteuren om nog
eens duidelijk de grenzen van
glasnost te trekken. Hij waar
schuwde er tevens voor dat
het verleden niet lichtvaardig
veroordeeld mag worden. En
dat op een moment waarop
films en boeken over de stali-
gOTTERDAM (A
werkgelegenheid
derlandse koopva
jen jaar tijd mf
procent afgenome
Uit een door het C
iieidsbureau voor
vaart (CAS) in Roti
,evoerde enquête oi.
Jerlandse rederijen
er medio juli van di
geevarenden op
koopvaardijschep
waren.
F
UTRECHT (A
hebben in de
aanzienlijk mt
zelfde periode t
Tot en met augi
met 4,9 procent e
miljard reizigersl
maanden van '86)
Na een teleurstel!
toen het reizit
vooral door de goedl
zine met een proce
mikken de spoorv
heel 1987 op een ve
van circa 3 procent
miljard verkochte
lometers tegen 8,9
rigjaar.
Het goederenve
spoor boert dit jaar
gens al werd verw;
schijnlijk iets mine
komt naar verwach
minder dan 18,5 r
goederen en 215 miljS
aan opbrengsten,
brachten 19,1 milje
deren nog 258 milje
het laatje.
Dat het reizigers'
weer in de lift zit isj
NS bij voorbeeld te
het feit dat dit jaa:
kaartje (wederom)
der is geworden te:
andere kant de be
redelijk op peil ble\
dien hebben de spo
de roos geschoten n
gekiend 'zomerc
kaartjes dat er op i
vooral de incident/
de trein in te lokken
Met name de 2
'railrunner' zorgde]
extra klanten. Vol
geling mogen kil
vier tot elf jaar slee
Links het Politburo op 29 juni van dit jaar, rechts op 19 oktober. De eerste twee rij"
tonen dezelfde samenstelling, maar daarachter zijn de machtswisselingen aan de
zichtbaar. fotm#
nistische terreur een hausse
beleven. Kort voor zijn va
kantie had Gorbatsjov zelf
trouwens nog de historici
aangemoedigd de 'witte plek
ken' in de Sovjetgeschiedenis
op te vullen.
De belangrijkste minister
sposten zijn automatisch met
een zetel in het Politburo ver
bonden. Bijvoorbeeld de voor
zitter van de ministerraad
(Ryzjkov) en diens plaatsver
vanger. Ook de minister van
Buitenlandse Zaken heeft een
vaste plaats in het Politburo.
Edoeard Sjevardnadze is een
trouwe medestander van
Gorbatsjov.
Het hoofd van de KGB die
ook qualitate qua zitting heeft
in het hoogste partij-orgaan,
Viktor Tsjebrikov, is nog van
de oude stempel. Ook hij deed
tijdens Gorbatsjovs vakantie
van zich spreken. Hij gaf
'agenten uit het Westen' de
schuld van de vele demon
straties (onder meer van de
Krimtataren) die de afgelopen
zomer in Moskou en daarbui
ten hebben plaats gevonden.
Diezelfde 'agenten' zouden
ook het 'gif van het politieke
en ideologische pluralisme'
verspreid hebben.
Tijdens de zomervergade
ring van het Centrale Comité,
in juni jongstleden, is Gor
batsjov erin geslaagd zijn
aanhang in het Politburo be
duidend te versterken door de
verkiezing van de historicus
Jakovlev, de- man die Gor
batsjov tot glasnost heeft
geïnspireerd en die nu boven
dien de belangrijke porte
feuille van agitprop (agitatie
en propaganda) heeft gekre
gen.
Gorbatsjov, Jakovlev Sje-
fardnadze en (tot voor kort)
Geidar Aleijev kan men de
'verlichte' groep binnen het
Politburo noemen. De conser
vatieve groep wordt gevormd
door Gromyko (die tevens
staatshoofd is), Ligatsjov,
Tsjebrikov en Sjtsjerbitskij,
de Oekraïense partijleider die
tot nu toe met succes de aan
vallen van Gorbatsjov op zijn
machtsbasis in de op een na
grootste Sovjetrepubliek (met
nota bene een eigen zetel in de
Verenigde Naties) kon af
slaan.
De overigen worden gere
kend tot de technocraten die
geen ideologische stokpaar
den berijden doch pragma
tisch zijn ingesteld. Zij zorgen
ervoor dat er in het Politburo
wisselende meerderheden
kunnen ontstaan.
Dankzij glasnost en een
vleugje democratisering is het
Politburo niet meer zo'n be
sloten gezelschap als in het
verleden en de invloed van
het Centrale Comité is
ook beduidend groter
vroeger.
Tijdens het vorig ja"
houden 27ste partijcongr
werden 124 nieuwe
het Centrale Comité
Hoewel de partij-dos_.
de nieuwelingen eerst het
reau van de conservatieve"
gatsjov moesten passere
het niet waarschijnlp
Gorbatsjov in dat gezete
aan aanhang verloren h
Tijdens het recente junrf
num bleven de mach®;
houdingen in het
immers gelijk.
Dit betekent dat GorW
jov nog lang niet in de p®
verkeert die een Brezjnev,
renlang heeft gehad. Gon®
jovs woord is geen wet
wens is geen bevel. Hij
in het Politburo vechten
zijn gelijk en niet zelden®'
hij zich conformeren.
De wijze waarop Got
jov tijdens zijn eerste 0
dens sinds zijn vakanti
hervormingen heeft gfrel
veerd lijkt er op te duidf
hij momenteel meer dan1
heen rekening moet 1
met de oppositie, ook
staat deze volgens hem
(Vorige afleveringen w
verschenen op 24, 27 e"
ber)
Van onze Haagse
DEN HAAG - De
nister De Korte
drongen dat de st
troleerd.
Een uitbreiding va
letaken van de Alg
kenkamer verwier
omdat hij daartoe
wet geen mogelijk!
Wel wilde hij de
meer betrekken bij
maar dan alleen al
van Fokker daarme
De kamercommissh
nomische Zaken w
vol lof over de steun
van Economische Z
banken krijgt. Het
212 miljoen gulden r
als krediet in Fokke
fens een bedrag v;
joen gulden voor 1
vaartprojekt om ir
banken leggen tus
1990 nog eens 300 mi
fel voor kredieten.
De steun van het Ri
de vorm van aandel
OUD-MINISTER Gr
van de parlementair
een. Jullie poetsen
Was minister, ik wis'
singen. Zijn staatss*
week voor dezelfde
en nutteloos werk te
Sommige ministei
cies hetzelfde. Tegr
verdedigen, terwijl i
zelfde daden de foei
Twee voorbeeldei
de studiefinancierin
denten te vinden zij
'es aan de hand is.
""et sombere ernst
embtenarenapparas
kamer de minister
operatie één puinho
9een kanten kan wa
Gruyters, Van Df
ding eens: Zij willên
stoord worden in
noemden we zo'n
woordig mag zij ken
sense ondergebracl
I
