'Een documentaire leek
me toch te gevaarlijk'
Nihilisme van Kubrick
ontkracht Vietnam-film
"Vanmorgen voor u
op de veiling gekocht.
Goede
MARCEL SIEGMUND MAAKTE SPEELFILM OVER ZELFDODING JONGEREN
unslen
Van je GroenteSpecialist moetje 't hebben.
MïMffiftMtMamagjTEM VR1
Steun
Onbehaaglijk
'Wat stom'
Twee vrouwen
verwerven
uitgeverij
'Luchterhand'
'FULL METAL JACKET' OVERTUIGT NIET
RUTGER
NIEUW OP VIDEO
DE STEM
T2
Door Matjan Mes
„Het is een slopend projekt
geweest. Het idee om een
film over zelfdoding onder
jongeren te maken, hadden
we al zeven jaar geleden.
Maar het onderwerp lag toen
nog teveel in de taboesfeer zo
dat we het niet gefinancierd
konden krijgen. Drie jaar gele
den pikten we het idee opnieuw
op, maar op een gegeven mo
ment werd een wetenschape
lij k rapport uit Amerika gepu
bliceerd, waaruit bleek dat al
les wat over zelfmoord wordt
bericht, leidt tot nieuwe zelf
moorden. Daar schrokken de
ambtenaren van WVC nogal
van en dus ging het weer niet
door. Maar ik ben er voor blij
ven knokken; deze zomer
kwam de subsidie af."
Het afgelopen jaar deed Marcel
Siegmund van SolFilm Pro-
dukties uit Breda onderzoek,
naar het denken over doodgaan
en zelfmoord bij jongeren. Op
22 oktober gaat zijn gedramati
seerde documentaire 'Barbara,
Frans, Ineke en jij...' over dit
onderwerp in première tijdens
het Festikon in Amsterdam. Op
30 oktober volgt de Bredase
première. Hij verwacht dat be
halve scholen en jongerenwerk
ook de televisie belangstelling
voor deze produktiezal tonen.
„Zelfmoord", vertelt hij, „is
in televisiefilms aan de orde
van de dag, maar in gezinnen
en op school wordt het onder
werp angstvallig verzwegen.
En dat terwijl iedere middel
bare school er twee drie maal
per jaar mee te maken krijgt.
Recentelijk was het in Breda
nog heel erg aan de orde. Het is
de eerste doodsoorzaak bij jon
geren, na verkeersongevallen
die tot voor kort de belangrijk
ste doodsoorzaak waren. Tus
sen de 400 en 500 jongeren over
lijden per jaar in Nederland als
gevolg van een poging tot zelf
doding. Maar niemand weet er
raad mee, ook leerkrachten
niet. Daarom kan deze film, die
vooral preventief wil en kan
werken, een grote leemte op
vullen. Er zijn wel veel praat
programma's waarin zelfdo
ding ook aan de orde komt,
maar dan gaat het meestal om
ouderen die over jongeren pra
ten. Bij ons praten jongeren
over zichzelf en elkaar en dat
biedt bij vertoning in een klas
Marcel Siegmund: juist 'popies' hebben een taak.
bijvoorbeeld een grote moge
lijkheid tot identificatie."
Marcel Siegmund geeft zelf toe
dat één geval in deze dertig mi
nuten durende film niet hele
maal reëel is; dat van Ineke,
die een zelfmoordpoging heeft
ondernomen, maar er door de
steun van een klasseleraar en
een vriendin weer bovenop
komt. „Het is wetenschappelijk
bewezen", zegt hij, „dat mensen
een depressieve aanleg moeten
hebben om daadwerkelijk tot
een zelfmoordpoging te komen.
Anderen denken er wel over
maar gaan nooit zover. In het
geval van Ineke mag je veron
derstellen dat zij depressief is
- foto de stem/johan van gurp
en het eigenlijk niet gered zou
hebben. Dat leek ons echter
niet verantwoord, juist omdat
berichten over zelfmoord dus
tot het kopiëren van zo'n daad
blijken te leiden. Aan de an
dere kant is het wel degelijk
een realistisch gegeven dat
aandacht van een of twee men
sen, die echt belangstelling to-
ngn, een gedeprimeerd kind
kunnen helpen. Maar waar
schijnlijk niet in het geval van
echte depressiviteit. Ónze film
gaat echter vooral over de een
zaamheid van jongeren, die
thuis en op school niet zo getapt
zijn, er niet in slagen om zich
aan te passen aan de normen
van anderen en dan zelfmoord
gedachten krijgen."
In een geslaagde gecompri
meerde vorm laat 'Barbara,
Frans, Ineke en jij...' zien hoe
enkele jongeren met een vaag
onbehaaglijk gevoel in het le
ven staan, waardoor zij op het
idee komen, dat 'als het nog er
ger wordt zij er altijd nog een
eind aan kunnen maken'. Deze
gedachte blijkt overigens bij
heel veel jeugdigen te leven,
zoals Marcel Siegmund tot zijn
schrik gemerkt heeft.
„Zeventig procent van de
groep waarmee wij gewerkt
hebben", vertelt hij, „dacht op
een dergelijke manier. Ik ben
echt geschrokken dat dit soort
problematiek zo'n grote rol
speelt in het denken van men
sen op die leeftijd. Het met de
dood bezigzijn is heel essentieel
in het gevoelsleven van jonge
ren. Het is echt een minderheid
die het allemaal onzin vindt en
ook de gedachte aan zelfdoding
totaal verwerpt."
Met een groep van 27 jonge
ren heeft het SolFilm-collectief
een half jaar lang iedere vrij
dagavond groepsgesprekken
gevoerd, afgesloten door een
weekend in een volkshoge
school. Tijdens die gesprekken
werd veel los gemaakt en dien
den zich de gegevens voor het
scenario aan. Ook werd een
ouderavond gehouden om de
ouders van de betrokken groep
te informeren.
„Er bleek", aldus Siegmund,
„heel veel onmacht en twijfel
om met hun kinderen een der
gelijk heavy onderwerp aan te
durven snijden. Bij de eerste
groepsgesprekken met de jon
geren was de stemming: zelf
doding is moord en dat is ver
werpelijk en ongerechtvaar
digd. Maar naarmate men
meer over de eigen diepste ge
dachten durfde praten, veran
derde dat. Ze hebben toen ook
mijn eerste titel, 'Wat stom', af
gewezen omdat ze die te onge
nuanceerd vonden."
Marcel Siegmund heeft er in
het begin over gedacht om een
echte documentaire te maken
met interviews met betrokke
nen. Hij durfde dat echter niet
aan. „Het leek me te gevaarlijk
voor henzelf", zegt hij, „om met
een zo.persoonlijke problema
tiek urenlang in het licht van
de lampen en voor de camera te
moeten zitten. Ik was bang dat
ze dat niet zouden kunnen op
brengen. Er moeten toch wel
tien proefopnamen gemaakt
worden voordat het er goed op
staat. Nu hebben we, net als
anders, jongelui auditie laten
doen voor gespeelde rollen. Eén
kleine advertentie in de krant
en de telefoon stond
roodgloeiend."
Siegmund heeft zichzelf het
hoofd gebroken over de oor
zaak van de toenemende zelf
doding onder jongeren. Hij is er
niet uit gekomen. Wel heeft hij
een toenemende vereenzaming
onder jongeren geconstateerd
die niet voldoen aan de normen
van de grote meerderheid.
„Als je niet dezelfde gympen
draagt, word je tegenwoordig
al buitengesloten. Er zijn dan
jongens, maar meer nog meis
jes, die steeds negatiever over
zichzelf gaan denken en zich
zelf de put inpraten. Ze missen
thuis een klankbodem en heb
ben ook geen vrienden. Dat zijn
de jongeren die over zelfdoding
gaan denken. Ik vind dat de
omgeving, vooral ook de klas
en de schoolleiding, de verant
woordelijkheid heeft om die
gevallen te signaleren en er op
in te gaan. Juist de 'popies' (de
populaire jongeren) hebben als
de informele groepsleiders die
zij zijn een taak, denk ik. Onze
film kan een goede aanleiding
vormen tot een ongedwongen
discussie op school over dit de
licate onderwerp."
Van onze correspondent
Rink Drost
BONN. - De Duitse
oud-lector Elisabeth
Raabe (48) en de Zwit
serse boekhandelaar
ster Regina Vitali (45)
storten zich in 'het
avontuur-Luchter-
hand'.
Hun kleine Züricher uit
geverij Arche, goed voor
nog geen 25 titels per jaar,
heeft van de Nederlandse
uitgeversgigant Wolters-
Kluwer de literaire poot
gekocht van het Duitse
uitgeversbedrijf Luchter
hand. Kluwer' had dat
deze zomer, vlak voor zijn
fusie met Wolters-Sam-
son, verworven.
Kluwer interesseerde
zich vooral voor de
(winstgevende) niet-lite-
raire onderdelen van
Luchterhand. Het lite
raire fonds, uniek van
wege de uitgave van werk
van hedendaagse schrij
vers uit zowel de Bonds
republiek als de DDR,
werd als een 'snoepje van
de week' in de koop mee
genomen.
Maar het literaire we
reldje in Duitsland stond
op zijn kop. „Dit is het
einde van de unieke vorm
van samenwerking tussen
Oost- en Westduitse lite
ratoren", was de reactie
van zowel insiders als
buitenstaanders.
Bij een groot Neder
lands concern als Kluwer,
welks aandacht vooral
uitgaat naar winstma-
kende juridische, fiscale
en educatieve publikaties,
konden de Duitstalige
Luchterhand-literatoren
nooit tot hun recht komen,
vonden zij.
Door Marjan Mes
Het is niet verwonderlijk
dat een eminent cineast als
Stanley Kubrick, die zijn
carrière begon met de pessi
mistische oorlogsfilm 'Path
of Glory' en in latere films
als 'Dr. Strangelove' en
'Clockwork Orange' geweld
en waanzin op één lijn stel
de, ook nog eens een film
over de Vietnam-oorlog zou
maken. De waanzin ten top.
Toch voegt zijn 'Full Metal
Jacket' nog maar weinig
nieuws toe aan de serie
Vietnam-films die de afge
lopen jaren de gruwelijke
zinloosheid van deze oorlog
aan de kaak stelden.
Na o.a. 'Apocalypse Now', 'The
Killing Fields' en 'Platoon'
brengt 'Full Metal Jacket' (de
term voor een bepaald soort
kogel) geen nieuwe gezichts
punten. Je vraagt je zelfs af
wat Kubrick met deze film ge
wild heeft. Zijn standpunt
wordt niet duidelijk. Dat de
Amerikanen in Vietnam zelf
moord bedreven en ook een
volk grote schade berokkende
waarmee zij niets te maken
hadden, weten we allang. In
deze oorlogsfilm lijkt het
vooral te gaan om de persoon
lijke wraakzucht, die mannen
gaan voelen wanneer een van
hun kameraden gedood wordt.
Maar ook om het besef, dat de
wereld één en al stront is, maar
dat je blij mag zijn dat je nog
leeft. Met een dergelijke op
merking eindigt de film. Zij
komt uit de mond van de on
kreukbare marinier 'Joker'
(Matthew Modine), die zelf -
om onbekende redenen - voor
een harde mariniersopleiding
heeft gekozen.
Lee Ermey (links) als drill-sergeant en Vincent d'Onofrio als dikke underdog in de Viet-
nam-oorlogsfilm 'Full Metal Jacket'. - fotowarner bros.
De film begint met en be
steedt langdurig en gedetail
leerd aandacht aan die oplei
ding; een weerzinwekkende
training die gericht is op indoc
trinatie en vernietiging van de
persoonlijkheid. Een drill-ser-
geant (Vietnam-militair Lee
Ermey) gaat als een beest tegen
zijn mannen tekeer teneinde
hen een minnaar van hun wa
pen te maken. Daartoe bedient
hij zich voortdurend van sek
suele toespelingen en vernede
ringen. De aandacht richt zich
daarbij vooral op de intelli
gente 'Joker' en op de net iets te
dikke, domme en bange Pyle
(ADVERTENTIE)
(Vincent d'Onofrio). Uiteinde
lijk legt die het af tegen deze
onmenselijke methodea
Waanzinnig geworden doodt
hij de commandant en daarna
zichzelf; een herkenbaar Ku-
brick-thema.
In de volgende episode, de
oorlog in Vietnam tijdens en na
het Tet-offensief, zien we 'Jo
ker' terug als oorlogscorres
pondent voor het legertijd-
schrift 'Stars and Stripes'. Er is
geen sprake van onafhanke
lijke journalistiek. Joker en
zijn collega moeten vastleggen
wat de legerleiding bepaalt. Jo
ker, zo genoemd om zijn ironie,
schijnt inmiddels door twee
strijd verdeeld. Hoewel dat aL
leen is te merken aan het vre
desteken op zijn jasje, dat on
verenigbaar is met de kreet op
zijn helm 'Born to kill'. Zijn
peloton geharde mariniers
wordt door cynisme gedreven.
Maar dat dat cynisme door de
oorlogservaring is ontstaan,
wordt nauwelijks verduidelijkt
door de beelden.
De groep mannen vecht te
gen een onzichtbare vijand,
verliest voortdurend haar aan
voerder en raakt daardoor wel
steeds meer verbeten. Uitein
delijk blijkt de onzichtbare
Noordvietnamese scherpschut
ter, die een aantal van hen
doodde, een frêle vrouw te zijn.
Zij smeekt, ernstig gewond, de
mannen om haar te doden. Jo
ker doodt haar uit erbarmen,
terwijl de anderen hem van
'hardheid' beschuldigen. Ver
volgens trekt de groep uitge
dunde mariniers verder in een
oorlog, die hen niet in het minst
motiveert, maar die zij wel wil
len winnen of waarin zij in
ieder geval willen overleven.
Kubrick is er niet in ge
slaagd, evenmin als Oliver
Stone in 'Platoon', om het pu
bliek een identificatiemogelijk
heid te bieden. Hij romanti
seert totaal niet, wat loffelijk
is, maar blijft ook in gebreke in
zijn politieke en menselijke
standpunt. Hij weet als ervaren
regisseur te boeien maar niet te
ontroeren of duidelijk te ma
ken wat hem bewoog. Natuur
lijk wilde ook hij de zinloosheid
van het Amerikaanse optreden
in Vietnam laten zien, maar
daarvoor is het inmiddels - na
zovele voorgangers - al te laat.
'Full Metal Jacket' van
Stanley Kubrick draait in
r>Hïno1 in Breda.
ZATERDAG
II consigliore (Italië 1973, Ned. 2, 23.40 uur). Gangsi
met Martin Balsam als een mafioso in San Franci
zijn leiderschap dreigt te verliezen.
Airport 1975 (USA 1974, Did. 1, 20.15 uur). Door een
met privé-vliegtuig raakt een Jumbo-jet met 120
stuurloos. Rampenfilm van Jack Smight met Charltöiy
ton.
Endangered species (USA 1982, Did. 1, 00.05 uur),
gebaseerd op een waar gebeurd verhaal over raadsela(
veeverminkingen in de staat Colorado. Robert Urieh
politieman uit New York.
Meine Kinder und ich (W.-Duitsland 1955, Did. 2,15.00
Weduwe blijft met vier kinderen achter en begint een
bedrijf. Grethe Weiser in een komedie van
Schleif.
■0 Muriël Boll
wilde ze niet van 1
en heel wat aan.
te knauwen", zegt A
lakkelijke boeken vei
Woll] Irt, daar zijn meer uit
wr te vinden dan voor
Coogan's bluff (USA 1968, Did. 2, 23.20 uur). Clint East jkere, belangrijke b
als sheriff uit Arizona, die zich in een andere wereld w
als hij in New York een arrestant moet ophalen U ijn geworden, hebben
lederland te danken as
jetrekkelijk kleine
kende actiefilm van Don Siegel.
The go-between (Engeland 1971, Did. 3 WDF, 22.30
Derde en laatste film van Joseph Losey en scenarioschilhrij vers uit het begin
Harold Pinter. Jongen wordt ongewild de liefdeskoeriei sren vijftig. Daartoe b«
meisje en een jonge boer. Met Julie Christie en Alan Ba ia. Annie M. G. Schmidt
A day at the races (USA 1937, België 1,16.00 uur). Kon liekmann, An Rutgers v
met de Marx Brothers, waarin Groucho de sluiting vai
sanatorium moet voorkomen en Harpo de paardenras
winnen.
ZONDAG
Song of love (USA 1947, Did. 1, 14.35 uur). Hollywood,
over de relatie Robert Schumann-Clara Wieck en
vriendschap met Johannes Brahms. Met Paul Henreid,
therine Hepburn en Robert Walker.
Le Michaud (Frankrijk 1982, Did. 2, 23.05 uur).
klokkenmaker Charles Vanel probeert zijn verouderi Ie Gouden Griffel, voor
drijfje uit handen van een gewetenloze concurrent te r,ot tr,+!>
den.
xieff en anderen.
Door hun boeken kunr
1 van kinderliteratuur
in. Een gesprek over d
in met mevrouw Va
eelt (1910). Haar boeker
31 in allerlei talen verta
eelvuldig bekroond. In r
and kreeg ze o.a. de
'PNB-prijs, de voorlope
ies razen' dat in to taf
rijzen kreeg; ook kreeg
Jaatsprijs.
.Thuis mochten we al
en, mijn vader had weli
MAANDAG
The bridge on the River Kwai (USA 1957, Ned. 1,
Een groep Britse soldaten in Japanse krijgsgevangens m Paar hoeken wegg
wordt gedwongen een brug te bouwen in de beruchte x hij erg ongeschikt
ma-spoorlijn. Alec Guinness in met zeven Oscars bekro »aar toen 'k e?n iaar
film van David Lean. ien was, vond ik die nati
Welcome to L.A. (USA 1976, Did. 1, 23.00 uur). Debuut xh- Ik had toen al.he<
ait-»1-1.-1- 1xix- a >i nnrJon Mo+mirliilr 1
van Alan Rudolph over het leven in een grote Amerika!
larl May, Paul d'Ivoie,
'erne en vele anderen.
stad. Keith Carradine is een tekstschrijver met wissel P de_ wereld', de boeke
contacten met vrouwen, onder wie Sally Kellerman en
raldine Chaplin.
Hopscotch (Engeland 1980, België 1, 16.00 uur). CIA-a klein waren, las mijr
Walter Matthau wordt gedegradeerd en wil uit wraal er> voor de ™st we8
boekje opendoen over zijn werkgever. Spionagekon ind> al'e Beatrix Potter-
van Ronald Neame. voor, die toen nog niet
(ederlands waren verse
WOENSDAG §ater las ze Niels Holg
Io so che tu sai che io so (Italië 1982, Did. 2, 22.40 uur). ?°r- ,A^S twaalfjarige
zelfingenomen echtgenoot, die van zijn familie is igenlij k alles wat los
vreemd, ziet plotseling al zijn illusies verstoord. All 'as> soms snapte je niel
Sordi in een door hemzelf geregisseerde komedie. 'aar het hindert niets a
Skyline (Spanje 1984, Did. 3 WDF, 22.45 uur). Komedie fan boven hun macht
een naïeve Spaanse fotograaf, die in New York carrière
maken, maar nogal moeite heeft met de taal.
North by northwest (Engeland 1959, België 2,20.15 uur)
roemde Hitchcock-thriller met Cary Grant als een 1
man, die voor een geheim agent wordt aangezien.
Bt kinderboeken volv
erslonden. Natuurlijk
DONDERDAG
Dracula (Engeland 1958, Did. 2, 23.40 uur). Dracula-vi
ming door Terence Fisher met een overtuigende Chri
her Lee in de titelrol. Aan de film gaat in 'Filmforum'
inleiding van Vincent Price vooraf over het Dracula-
meen.
It's my turn (USA 1980, Did. 3 WDF, 20.15 uur). Wiskir
lerares met een vastgelopen relatie wordt hals over
verliefd op de zoon van vaders nieuwe vrouw. Met Jill C
burgh, Michael Douglas en Charles Grodin.
Dust (België/Frankrijk 1985, België 2, 20.15 uur). Film
Marion Hansel over een vader en een dochter, die eengi
leerd bestaan leiden in Zuid-Afrika. Als vader eén
minnares neemt, slaan bij de dochter alle stoppen door.
Trevor Howard en Jane Birkin.
"Hannah and her sisters'. Film van Woody Allen over!
zusters, die het hart vormen van een verwarrend relaaj
troon. Mia Farrow speelt de weinig eisende Hannah, 1
Caine is haar man, die verliefd wordt op haar zuster!
(Barbara Hershey). Woody Allen speelt de schlemiel, dit'
stelt met de dood. Hij was getrouwd met Hannah entó
tenslotte in de armen van de cocaïne snuivende derdes
(Diane Wiest). Een geslaagde Allen-film, luchtig vani
met enige serieuze noten.
'Heat'. Burt Reynolds speelt een gewelddadige bodygaj
dreigt te exploderen als een vriendin wordt mishand^
de zoon van een maffia-baas. het conflict wordt gesust»'
dan wil de zoon eigenhandig wraak nemen.
Door Henk Egbers
MERYLE Secrest du
onder de titel van h
dor Dali' de toevoej
'de surrealistische
met zo'n 250 pagina
waar op zo'n mani
kunt spreken van 'de
Het is geen overbodig
midden van de talrijkf
al zijn verschenen ov<
dige artist, omdat va
research het leven va
tisch gekenschetst w
ontbreekt het nogal ee
over hem, die een gr;
pikken van deze meest
Dit door Graa Boon
vertaalde boek, bevat
geïdentificeerde schr
poging om een grondig
milie Dali in genealog
„Dank zij de verstar
woon ter zake kundig
van de familie ben ik
ren in grote trekken a
Een andere opmei
eerste hoofdstuk luie
geval Dali, net als
proberen het werk te
kleurd en uiteindelij 1
venservaringen en vo
■Hector" de leuke maar be
scheiden filmkomedie van en
met Urbanus, blijft een groot
succes in Grand Theater in
Breda, Centraal 1 in Geer-
truidenberg, Cinem'actueel 2
in Bergen op Zoom, De Ko
ning van Engeland in Hulst
en Luxor in Terneuzen. Een
groot kind van 35 dat in een
sappig Vlaamse atmosfeer
zijn familie verbaast door
zowel zijn slimheid als zijn
onnozelheid.
'La Bamba', de muziek
film over het leven van de
popster Ritchie Valens, is ge
prolongeerd in Casino 4 in
Breda. Daar draait ook nog
de prachtige, klassieke Dis-
neytekenfilm 'Peter Pan' in
een aantal matinees.
The Untouchables' van
Brian de Palma gaat verder
in Casino 3 in Breda. Prach
trol van Robert de Niro als
Al Capone in een oneven
wichtige misdaadfilm warin
een sentimentele Eliot Ness
het gangsterdom in de jaren
dertig in Chicago bestrijdt
Heel anders dan de tv-serie
met Robert Stack uit de ja
ren zestig waarop hij werd
gebaseerd.
"Een maand lateri van
Nouchka van Brakel blijft
nog in Casino 2 in Breda en
Roxy 2 in Bergen op Zoom.
Aardige vrouwenfilm met
Monique van der Ven en Re-
née Soutendijk die met elk
aar van levensomstandighe
den ruilen.
'Zoeken naar Eileen' van
Rudolf van den Berg trekt
nog steeds de aandacht in Ci-
nésol 2 in Breda. Mooie, emo
tionele en romantische thril
ler met Thorn Hoffman als
jonge weduwnaar die op
zoek gaat naar de dubbel
gangster van zijn
vrouw. Naar de rofflU
Leon de Winter,
scenario schreef.
"Who's that girl T wj*
donna draait nog in®®
in Breda en in ffl.'
Roosendaal. The I
my succes' van Herben»
gaat alweer door in
in Breda, City 2 in R»
daal, Cinem'actueel 1JJ3
gen op Zoom en De'""
van Engeland in Hulst a
Hobocop', de
kaanse actiefilm vat'
Verhoeven, is te zien in»
1 in Bergen op Zoo»1
Koning van
Hulst.
Beverly Hills Copf'
Eddie Murphy blijf"Lb
in Cinésol 3 in BreMI
in Roosendaal en
tueel 3 in Bergen op
Filmhuis Concordia
toont "Home of toe »r
creatieve concer
van en met Laurie;
de befaamde
popzangeres en
mance-artieste. Toten
november.
Op 5 november
do Malandro' van de 1
liaanse cineast Buy
draaien; een soort
film met gangster"
en samba's in de sl»r<_ ,1
Rio de Janeiro. Ook cf
vember.
Vanavond draait uj
huis Oosterhout de t
en melancholieke
Breznev' van Chris 1
Over de liefde vr(
meisje uit de
klasse van Liverpw j
een Russische zeeIJ^l(i
niet kan verstaan- 0£,lr
1 november
Dongen.
Door Henk Egbers
;T zijn roerige tij
|de wereld van de kun
kunstenbeleid, of wal
'°or doorgaat, lijkt t
den omgebouwd. Ni
spel, maar de knikke:
lue kunst maar he
schijnt daarbij de hc
[te spelen. Het eerste
budget van enige'bet
[in ons land is trouwe
erfenis van de Duitse
"ngstijd! Nadien hebl
j problemen gehoudei
[het besteden ervan.
ste schermutselinge
kort na de oorlog va:
•kenaars met de o\
sn...elkaar om zegge
'tjn door Fenna v:
'urg en Jan Kassie;
Selegd in het boek 'E
uaars van Nederland
Pe ondertitel luidt:
ueid en zeggenschap.,
!~an van de Federa
I^Obbtenaarsvereniging
6 Raad voor de Kun;
D°ek dus over de 'roots'
uiidige stand van aan;
-u zaken in kustena;
gezien van de schei
'Ugen omtrent de l
foor dit boek kim je
jbfkyan Jan Kassies
at hij zelf een bron w
toch wel merkwaa:
«kenende historie.
ijf"d was hij in de ee!
I 0c*e van de federatie
va
w
