'Grafologie staat nog in de kinderschoenen' Zalm in de Maas Nobelprijs 1987 DAARSTAATU. MB UW EXPRESS SllF VOOR AMERtt EN GEEN MENS OM HET EVEN WEG TE BRENGEN ÜDERLANI •elgische vorming i SCHRIFTPSYCHOLOOG MARCO TEN BERGE: ER IS N SNELLERE MANIER, BEL DE DHL KOERIER. 06-0552 AMSTERDAMS Sehokbrekers Zwaarste verlit DE STEM EXTRA OP WOENSDAG WOENSDAG 21 OKTOBER 1987 Tegenstrij digheid Opleidingen Sollicitanten Meer onderzoek LTS-ers PAPIER VOOR UW PEN Commentaar Sovjet-Unie MEDISCHE RUBRIEK [pSTEM BUITENLAN f T11 Zweden die in de jaren vijftig met een slok op achter het stuur werden betrapt, mochten bijna letterlijk hun eigen bon schrijven. Ze moesten namelijk enkele regels op een briefje krabbelen en werden vervolgens huiswaarts ge zonden met het verzoek zich de volgende ochtend - maar dan nuchter - weer te melden op het politiebureau. Daar moest men dan dezelfde regels nog eens op papier komen zetten. Een grafoloog, die de twee handschriften verge leek, bepaalde vervolgens of de man of vrouw in kwestie de avond tevoren dronken was geweest. Er zijn tegenwoordig snellere methoden om vast te stel len of iemand teveel gedronken heeft. Maar bovenge noemde toepassing van grafologie was volgens schrift psycholoog Marco ten Berge ook betrouwbaar. Heel an ders echter oordeelt hij over grafologen die zich bezig houden met het onthullen van iemands karaktertrekken aan de hand van het handschrift. Door Norbert Bökkerink Ook in Nederland werden en worden grafologen inge schakeld voor uiteenlo pende zaken. Zo kreeg een grafoloog ooit de opdracht van de directie van een be drijf om de werknemer op te sporen die vieze woorden op de muren van het toilet had geschreven. Dat de grafoloog-speurneus in kwestie succes boekte, zal nie mand bevreemden:, elk hand schrift heeft zo zijn eigen ken merken. Maar zegt het hand schrift ook iets over de karak tertrekken van de 'eigenaar'? Marco ten Berge uit Baarle- Hertog denkt daar heel ge nuanceerd over, zo blijkt uit zijn onlangs verschenen rap port 'Handschrift en persoon lijkheid'. Daarin doet hij ver slag van een onderzoek dat hij heeft ingesteld in het kader van een afstudeeropdracht voor de vakgroep Arbeids- en organisatiepsychologie van de Katholieke Universiteit Noord- Brabant. Zijn antwoord is ronduit "ja'. Maar zoals de gra fologie in Nederland wordt toe gepast, heeft dat volgens hem meer weg van natte vingei\- werk dan van een betrouwbare analyse van iemands karakter. De grafologie staat volgens hem in ons land nog in de kin derschoenen, zeker als je een Nio ,5<c M T kEEj'T "zo N- EGtu hTT MAVioSe u Y"T Q-OiC i£-r-5 QVZ< D£ KA (2. b. vj-r T SE kktw vaioOE vergelijking maakt met landen als West-Duitsland en Zwit serland. Over de aanleiding tot het on derzoek zegt hij: „De tegen strijdigheid die er tussen de wetenschap en de dagelijkse praktijk in ons land bestaat omtrent de bruikbaarheid van de grafologie, was voor mij aanleiding om dit onderwerp te bestuderen. Enerzijds wordt de grafologie door wetenschap pers van de hand gewezen van wege de vermeende onbe trouwbaarheid. Maar tegelij kertijd wordt de grafologie op een breed terrein toegepast. Bijvoorbeeld als diagnosemid del door psychotherapeuten en psychiaters bij gezins- en le vensmoeilijkheden, maar ook door bedrijven en de overheid als selectiemiddel bij sollicita tieprocedures. In wetenschap- Marco ten Berge: „Als je tien grafologen loslaat op één bepaald handschrift, krijg je tien verschillende karakterbeschrij vingen. Dat wordt vooral veroorzaakt door het feit, dat grafologen zich vooral laten leiden door intuïtie en geen objectieve maatstaven hanteren." - foto de stem/johan van gurp pelijke kringen wordt grafolo gie over het algemeen afgedaan als een te primitieve diagnose- vorm, die vooral gebaseerd is op de intuïtie'van de grafoloog. Dat er in de praktijk deson danks toch veel gebruik van wordt gemaakt heeft te maken met het comfort dat grafologie de opdrachtgeven biedt. In te genstelling tot het psycholo gisch onderzoek, is grafologie relatief goedkoop en snel en vereist het niet de persoonlijke aanwezigheid van de persoon waar het om gaat. Grafologen zijn bovendien niet zo veelei send als psychologen". Met dat laatste doelt Marco ten Berge op het feit, dat Jan en al leman zich grafoloog mag noe men. „De Nederlandse Vereni ging voor Grafologie verzorgt opleidingen. Ik wil niet zeggen dat die niet voldoende zijn, maar 'grafoloog' is geen offi cieel beschermde titel. Hier door zijn veel mensen met gra fologie bezig, die onvoldoende verstand hebben van psycholo gie". Zelf spreekt hij in dit ver band dan ook liever van 'schrift-psychologen': mensen met een voltooide universitaire opleiding, die zich gespeciali seerd hebben in het analyseren van handschriften. Marco ten Berge wijst de analyses van grafologen niet als klets van de hand, maar zet wel grote vraagtekens achter de betrouwbaarheid. „Grafolo gen zijn het nooit met elkaar eens. Als je tien grafologen los laat op één bepaald hand schrift, krijg je tien verschil lende karakterbeschrijvingen. Dat wordt vooral veroorzaakt door het feit, dat grafologen zich vooral laten leiden door intuïtie en geen objectieve maatstaven hanteren. Daar naast speelt ook ervaring een grote rol. De grafologie in ons land is dan ook sterk aan ver betering toe. Ik denk dat de re latie tussen handschrift en per soonlijkheid daarbij anders be studeerd moet worden, zoals in West-Duitsland en Zwitser land gebeurt. Daar wordt iemands handschrift niet zo maar een half uurtje bestu deerd, maar tot in details ge meten. Door meten en tellen worden subjectieve elementen geëlimineerd". Om zijn gelijk aan te tonen, vroeg hij de medewerking van de Stichting GITP. Dat insti tuut had tweehonderd sollici tanten voor een hogere functie bij een bedrijf onderworpen aan psychologische tests. Het GITP, dat zelf geen gebruik maakt van handschriftanalyse en er in feite heel sceptisch te genover staat, stelde met toe stemming van de betrokken, de tweehonderd sollicitatiebrie ven en de testuitslagen ter be schikking. Met hulp van twee medewerkers werden alle handschriften tot op de tiende millimeter nauwkeurig geme ten op grootte van het schrift, hellinghoek, geleding, verbon denheid en regelverloop. De gegevens die de metingen opleverden werden vervolgens vergeleken met de uitslagen van de psychologische tests. Daarbij werd gekeken naar in totaal 25 persoonlijkheids-as pecten, zoals volharding, ambi tie, en zelfwaardering. Uitein delijk leverde de vergelijking zeven positieve resultaten op, in die zin, dat wat zeven per soonlijkheidsaspecten betreft er een duidelijke verband lag tussen de testresultaten en de analyse van de handschriften. Het ging hierbij om dominan tie, behoefte aan orde en net heid, onafhankelijk willen zijn, liefderijke zorg, medeleven, be langstelling voor de andere sexe en conservatisme. „Ik heb de relatie zoals grafolo gen die zien, namelijk dat alles eruit te halen is, tussen hand schrift en persoonlijkheid dus niet gevonden. Maar men moet voorzichtig zijn daaruit conclu sies te trekken. Want ook som mige psychologische tests die gebruikt worden zijn niet ide aal. Zoals de vlekkentest, die nog steeds wordt toegepast maar op grote schaal wordt be kritiseerd. Daarnaast laten psychologische tests geen ruimte voor nuances, men kan vaak alleen maar ja of nee ant woorden. Van de andere kant moet ook rekening worden ge houden met het feit, dat ieders gemoedstoestand, conditie en dergelijke wisselend zijn, fac toren die van invloed zijn op het handschrift. Mijn eindcon clusie is, dat er wel een relatie bestaat, maar dat er meer en beter onderzoek naar moet worden gedaan. Daarnaast vind ik, dat handschrift-ana lyse zoals die nu wordt toege past niet als enig selectie-crite rium mag worden gebruikt, maar als onderdeel van een hele reeks criteria. Want met iemand praten levert altijd meer informatie over die per soon op dan zijn handschrift". Aan het slot van zijn rap port, waarin Marco ten Berge ervoor pleit dat de discussie tussen grafologen en psycholo gen niet moet gaan over welke methode de beste is, formuleert hij het zo: „Men kan het verge lijken met een legpuzzel: iedere psychometrische methode kan bepaalde stukjes van de puzzel verkrijgen Wanneer beide me thoden eenzelfde stukje bezit ten, kan met grote zekerheid geconcludeerd worden dat dit betreffende stukje onderdeel vormt van de gehele legpuzzel". Een van die stukjes draagt hij nu zelf aan: de resultaten van het onderzoek worden om gezet in een voor de praktijk bruikbaar systeem, ondermeer ten behoeve van personeel- chefs. Door Rien van Nunen NIET zo lang geleden meldde ik in deze kolom men wat pessimistisch te zijn over de kansen dat onze grote rivieren, met name de Rijn, ooit weer eens zalm zouden bevat ten. Voorlopig echter zal ik die woorden weer moe ten inslikken. Op 26 oktober zal namelijk tijdens een symposium, geor ganiseerd door de Vereniging Visstandverbetering Maas, een sensationele uitzetting van kleinere en grote beekfo rellen plaatsvinden. Als klap op de vuurpijl zal Staatsse cretaris drs. P. van der Lin den een aantal (500) zalms- molts uitzetten. Dit alles on der het motto: De Maas Moet Schoon. Waar het om zalm gaat mag zeker over een unieke gebeurtenis worden gespro ken. Het is namelijk de eerste keer dat men in Nederland via officiële instanties zalm gaat uitzetten. En dat gaat ook nog niet zomaar! Voorlo pig moeten de zalmsmolts uit Engeland worden aange voerd, via een aldaar werk zame viskweker die in zalm is gespecialiseerd. De OVB organiseert het gebeuren verder in Nederland, alwaar de zalmpjes, als alles goed gaat tijdelijk bij het OVB- bedrijf in Beesd zullen wor den ondergebracht. De uit eindelijke uitzetting zal plaatsvinden in de zoge naamde Grensmaas, daar waar het Julianakanaal zich afsplitst boven Maastricht. De bedoeling van het sym posium is duidelijk. De ver antwoordelijke autoriteiten, ook in België, moeten hun woorden gaan waarmaken, de Maas Moet Schoon wor den. Zo schoon dat de Maas straks weer zalmen kan be vatten. Nu al komen er af en toe berichten door over zalm vangsten door beroepsvis sers. Dan gaat het steevast om schotzalm, oftewel schotjes, een andere naam voor zeeforellen, en die zijn wel degelijk weer in grotere aantallen aanwezig. Toch beweren beroepsvis sers langs de Maas af en toe zalm te vangen. Een beetje geheimzinnig gedoe waar wellicht een eind aan komt als de zalm echt in de Maas zal zijn uitgezet! Dhr. H. Walder, zegsman van de OVB, gaf toe dat wij in ons land bedroevend wei nig kennis meer over hebben waar het om zalm gaat. Vroeger was er waarschijn lijk alleen aandacht voor het vangen van zalm Winst ma ken was ook toen niet vies. Nu er wederom zalm zal worden uitgezet, in Duits land in de Rijn en ook elders in Europa wordt die kennis snel groter. De OVB wil daarbij niet achterlopen, vandaar deze eerste door de OVB opgezette uitzetting in de Grensmaas. Was daar wellicht de uitzetting van zalm in de Thames aanlei ding voor? Dat blijkt wel de gelijk te hebben meege speeld, want men schijnt in derdaad na een aantal jaren weer zalm op diverse Engelse rivieren te kunnen doen te rugkeren. De zalm die wordt uitgezet heet Smolt. Dat zijn zeer jonge zalmen die hun eerste levensmomenten op de rivier beleven en verder opgroeien tot zalmpjes die later naar zee trekken. In die periode kweekt het jonge spul het ge heugen voor het water waar het vandaan kwam. Oudere zalmen uitzetten heeft dus geen zin als men de natuur het werk wil laten doen. Zalmen trekken als jong visje naar zee en komen daarna als minimaal 4-jarige weer terug in de rivier waar ze vandaan kwamen om er te paaien. De Grensmaas schijnt nu een ideaal biotoop voor de zalmen te vormen (een van de weinige in ons land) als er tenminste sprake is van een schone rivier. Zal men schijnen overigens wat dat aangaat wel het een en ander te kunnen hebben. De grootste hinderpalen zijn de stuwen in de Maas, en de paaivoorwaarden (zuurstof rijk water en grindloden) Hoe de zalm het dus de ko mende jaren na de uitzetting op 26 oktober (als alles goed verloopt) zal reageren is vaag). Iets waar met gerust hart enige vraagtekens bij gezet mogen worden. Toch is het initiatief tekenend voor de wil van sportvissers daad werkelijk iets te doen. De no dige voorwaarden zullen echter van hogerhand moe ten komen, want zonder een schone Maas komt er van de zalm niets terecht. Heel inte ressant is de vraag of de OVB in staat zal worden gesteld onderzoek te verrichten naar de haalbaarheid van het kweken van zalm. Over enkele jaren zullen we het weten. WAT MIJ dezer dagen het meest verbaasd heeft, is het voorpagina-artikel in De Stem van donderdag 15 ok tober. Een kop, waarvan ik mij sterk afvraag 'wat kan en zal hiervan de bedoeling zijn'? Bijna helft lts'ers steelt en vernielt. Dat is nogal wat, denken we met zijn allen. Die lts'ers toch. Ben ik blij dat mijn zoon of dochter niet op de lts zit. Het kan toch niet "de be doeling zijn om de lts en zijn leerlingen in een kwaad daglicht te stellen. Maaf met welke bedoeling dan zo'n veelzeggende en tegelij kertijd nietszeggende kop tekst. Hoe zouden we reageren als er in plaats van lts'ers Turken of Tamils zou staan. Dan loopt heel Nederland te hoop, en terecht! Dan ne men we zo gemakkelijk het woord discriminatie in de mond. Is dit dan toch iets anders? Nee toch, lts'ers zijn toch immers ook een groep in onze samenleving. Het enige verschil is dat het geen minderheidsgroep is. Zijn we even veront waardigd? Ik in ieder geval wel! Brengt u hiermee lts- leerlingen niet in diskrediet. Brengt u hiermee ande ren die van plan zijn hun kinderen op een lts te doen niet in twijfel? U zet een zwart stempel op de lts in het algemeen. Dit artikel stimuleert geenszins de to lerante houding ten opzichte van elkaar. Dit artikel be werkstelligt zeker niet, de tolerantie en acceptatie van minderheidsgroepen, als wij elkaar op deze wijze in dis krediet brengen. Wat is nu werkelijk de bedoeling? \jp& me» ^JSS&egg Wat heeft het voor zin? Wat denkt of hoopt u hier mee te bereiken. Een posi tieve uitwerking? Oosterhout, A. van Hartevelt IK WIL wel eens reageren op Papier voor uw pen. Daar staan altijd zulke mooie dingen in. Daar wordt altijd commentaar gegeven (en terecht). Maar voor de rest gebeurt er niets. Als er vandaag iets in de krant staat over bezuinigen in welke vorm dan ook, staan er enkele dagen daarna stukjes in de krant. Volop commentaar. Eerst 4, daarna 3, daarna niets meer. En de bezuinigingen gaan gewoon door. Wij als minima blijven gewoon de lui. En worden ook zo be handeld. Is daar nu niets anders tegen te doen? Breda, H.Kleijn HET VERBAASDE mij, zo'n grotesk-eenzijdig verhaal als dat van Hans Roose boom over de Sovjet-Unie ('70 jaar Russische revolu tie', De Stem van zaterdag 3 oktober) in de kolommen van De Stem te zien ver schijnen. Over de geschiedenis van de Sovjet-Unie, vanaf het begin in 1917 tot heden, zijn bergen betrouwbare gege vens en documenten be schikbaar hier in 't Westen, en er is ook geen gebrek aan gedegen publicaties hier over van de hand van wer kelijke deskundigen. Maar Hans Rooseboom doet net alsof 'ons enig hou vast' om ons 'een waar heidsgetrouw beeld van de wérkelijke geschiedenis van de Sovjet-Unie te vormen', bestaat uit de felste tegen standers -en slachtoffers van het regiem er over schrijven. Natuurlijk moet naar zulke mensen met bijzon dere aandacht geluisterd worden. Maar dan niet om er uitsluitend de brokken uit te pikken die goed uitko men en de rest te negeren, en ook alle verdere infor matie te negeren die erover beschikbaar is. En Rooseboom ging nog verder dan dat: zijn artikel is in feite helemaal niet ge baseerd op uitlatingen van de Russische dissidenten die hij noemt', maar op de fan tasierijke beweringen van een Franse socioloog, een zekere Emmanuel Todd, in een boek dat Hans Roose boom kennelijk prachtig vond en waaruit hij uitvoe rig citeert Nou, wat hij prachtig vindt moet hij zelf weten, maar als journalist moet je je behoorlijk kunnen ver antwoorden wat je schrijft, en dat kun je niet als je on verantwoorde kletsverhalen van ondeskundigen klakke loos overneemt en aan je le zers presenteert als nu ein delijk de échte waarheid over de Sovjet-Unie. Dat is gewoon slechte journalis tiek, hoe je het ook wendt of keert Breda, F. H. Kuyper Door Jan Paalman EEN paar dagen geleden, om precies te zijn op maandag 12 oktober, werd bekend dat aan de Japan ner Susumu Tonegawa de Nobelprijs voor de Ge neeskunde was toegekend. Tonegawa's ontdekking is van grote schoonheid, maar helaas ook zo ingewikkeld dat ik, nog wat suizebollend na het lezen van zijn verhaal, me afvraag of het waarheidsge trouw in dragelijk Neder lands is samen te vatten. We doen ons best. Op elke vierkante millime ter van onze huid staan mil- joenenlegers van bacteriën, virussen of anders wel schim mels, marsbereid om plunde rend het lichaam binnen te trekken. Stel nou dat zo'n in vasie lukt, wat dan? Het duurt dan een tijdje voordat het lichaam in de ga ten heeft welke vijand het binnen de muren heeft en al die tijd trekt het invasieleger ziekmakend rond. Dan volgt een algehele mobilisatie. Sol daten worden en masse naar het front gestuurd voorzien van in der haast gemaakte speciale wapens. Oorlog breekt uit. Totale oorlog. Winnen wij, dan genezen we; winnen zijdan gaan we dood. Stel nou dat we gewonnen hebben en het zelfde micro beest waagt wéér een inval. Dan gaat het iets anders. Het afweerleger van het lichaam kent nu het kunstje en wacht het invasieleger al bij de grenzen op met een overmaat aan speciale wapens. We zijn dan immuun. Maar, let op, die wapens ofwel antistoffen werken alleen tegen één be paalde aanvaller: wie im muun is voor mazelen is dat nog niet voor polio of griep. Bovenstaande is bekende kost voor middelbare scholie ren en uiteraard ook voor dokters. Toch zullen zelfs art sen zich zelden realiseren dat er rare kanten aan dit ver haal zitten. Heel lang geleden, toen we nog maar één be vruchte eicel groot waren, be stonden we uitsluitend uit een receptenboek waarin precies beschreven stond hoe we later zouden worden. Voor alle produkten die ons lichaam later ooit zou maken, spuug, hersencellen, maag zuur en wat al niet, was toen al een recept aanwezig. Ook voor alle antistoffen - die speciale wapens, zie boven - die we ooit tegen elke wille keurige aanvaller zouden maken. Dat receptenboek, ons erfelijke materiaal, hebben we van onze ouders geërfd, en die weer van hun ouders en zovoort. Vraag een: hoe kan ons erfelijk materiaal alle re cepten bevatten om op maat gesneden antistoffen aan te maken tegen miljarden ver schillende indringers? En als dat al kan, hoe kan het dan - vraag twee - dat ons erfelijk materiaal een recept heeft voor antistoffen tegen een ziektekiem, bijvoorbeeld Aids, die tien jaar geleden niet eens bij mensen voor kwam? Susumu Tonegawa ver schafte ons, voortbordurend op een oud idee uit 1966, het antwoord. Iedere antistof past als een sleutel op het slot van één bepaalde ziektekiem. Laten we dit, ook in de we tenschap gehanteerde beeld eens vasthouden, antistof sleutel tien lende tandjes heeft, 10 maal 9 maal 8 mafl 6 maal 5 maal 4 maal;] maal 1 362800 dig hebben om aan te kunnen makei Het kan ook har erfelijk materiaal slechts tien recepten van de tien ver tandjes, en elke pikt daaruit één volgorde: dan wordt ij van één sleutel een] telbos aangemaakt trekkelijke idee van en Claude uit '66 vlo met alle regels van de J schap. Die hield het voort lijk dat één recept int lijk materiaal ver produkten in ons lie maken. En dat uit het groot-re van onze erfelijke schappen hun eigent men stellen, dus quit materiaal anders zijn] andere lichaamsce" gedachte alleen al een wetenschappelijke I zonde. Tonegawa bewees wel kon. Hij be: meer. Het afweer van ons lichaam gaati rammelende sleutelt»] ons lichaam en binnendringer vind één van de sleutels worden er korte maakt. Maar wat als t een bepaalde ziektekiei sleutel bestaat? Ook had Tonegawa een anti en hij kon het nog ook. De afweercellens het (beperkte) recept i aanmaak van de antistoffen dus, ex beetje verkeerd af tel Als de afweercellail correct uit het kunnen lezen niet dep sleutel kunnen leverei)] er altijd wel een collega die al hasp ongeluk met de ji komt aanzetten, sjoemelen al die af ook een beetje melder ten voor de aanmaii antistoffen. Het neer -en ik gebruik weer een ander wordt met behulp vans perkt receptenboek op de stoorzender en vervolgens wordt geluk expres al de exacte golflengte stoorzender gevonden 1 gevonden, dan stort tó] afweerapparaat wolvenpak op i ziektekiem. Tot ongeveer, de vondst1 negawa. Wat is het nut van 1 wa's werk? Dank kunnen nu enkele enge] tes beter worden maar dat is niet zijn verdienste. Hij heeft»] gelegd voor nieuwe' en wat die zullen zal de tijd ons leren (ADVERTENTIE) WORLDWIDE EXPRESS- pai \YN DJIBOUTI „it/AFP/DPA/UPI/ I™ De spanning in de If is na de Amerikaanse Inval op Iraanse olie- btforms toegenomen. heeft dinsdag gezworen ■Amerikaanse actie 'binnen I komende dagen' te vergel- L pe wraakacties zullen ft' beperkt blijven tot het lied in de Golf, maar Ame- banse belangen waar ook [wereld zijn doelwit, aldus lanse functionarissen, rjg verenigde Staten ver- [arden op hun beurt klaar Itaan om elke Iraanse actie [beantwoorden, maar on- fctreepten tegelijkertijd Et uit te zijn op verdere vij- Ljelijkheden. Ondertussen Ldde Washington Ameri- Lanse burgers met klem aan btnaar Iran te reizen. JWashingtons bondgenoten Ide Golf hebben op Kuwayt I nog geen officiële reactie |de Amerikaanse aanvallen leven. Enkele Arabische blomaten lieten evenwel of- heus weten dat naar hun tning Washington niet hard boeg is opgetreden om Iran ,u lesje te leren. „Het enige Et de Amerikanen doen is tldeprikken uitdelen aan Jn stier en dat maakt de |er kwader", aldus een één hen. Volgens waarne- nu me bis cie rik bai tus bet 1 cië SUSSEL (AP) - De demis- jonaire Belgische premier [ilfried Martens is dinsdag et overleg begonnen voor vorming van een inte- kabinet dat nieuwe ver zingen en een grond- jetswijziging voor moet geiden. i 51-jarige Martens wil we- rom een regering vormen christen-democraten en li- iralen die nu samen 115 van f212 kamerzetels hebben. Vierentwintig uur nadat ko- Boudewijn het ontslag het voltallige kabinet ac teerde had Martens een ont- eting met de leiders van de br partijen van de coalitie en [oppositie. loning Boude wijn heeft krtens gevraagd een reeks likelen uit de grondwet te se teren die gschrapt of veran- pd kunnen worden en waar- een einde kan worden ge- aakt aan de taalstrijd. [Het kabinet-Martens is ge ilen naar aanleiding van de ïaire-Happart, de Fransspre- T ker me tief ren del geil gen Pol gro voo I kei mi( wa. nie wo L(ANP) - Volslagen pa- un aaa "et begin van de handel, mid- F' opde dag een eerst aarzelend, later in h herstel, en aan het eind e dag opnieuw inzakkende koer- !eaaar het beeld van een uiterst Amsterdamse effectenbeurs schommelingen tussen te en laagste koersen waren van 8*n, waar men normaal een .maanden over doet en de hande- i dsn ook het vuur uit Tild om een natje en fieüjkllen in hCt restaurant was istfh, 1°9eninSskoersen deden velen Een naarVerstand twijfelen want, om tikliik Y°°rbeelden te noemen, Ko ker Air, 1568011 al direct f 38 la- 137 Unilever f 19. Heineken "tocenti!^ f 22" En elders lagen de to 20 en 9* ne8atieve verschillen tus- Procent van de beurswaar- le^ïab!if0"dering vonnden al direct omhcl^8^1 die over een breed pelden ygingen en dit later vol- F*ents 21 ?Tam voor de laatste 7 'e Prijs Sf? /11118 2>5 Punt ho- dere soort van 99,6 en gingen lm 3 leningen tot 2 of zelfs ie gj.ot^ ten omhoog. Oorzaak van 'kante aa^f8 was een vlucht uit ^obligaties n betrekkeliik vei" r effectenoiLWas zo omvangrijk dat jjie transant^ring bureau waar pna s worden verwerkt) de beuro na de ofticiële sluiting K Om zevnï38 aan de tellingen be ft uur had men dan ook til antonius l ant°nius u *°ngr.o.l.v. gasthuis ■gasthuis L Mathuis gasthuis PH m ■b,PI°U,hs E^t-z-hs HroUhs (oostb.) (ooetb.) lourdes (tilburg) (tilburg) (tilburg) (tilburg) klokkenberg liduina Cs-h'bosch) ('s-h'bosch) ('sr-h'bosch) nog dez< beu waf gin* op kan daa wer sioe gen had 'gro I mat get> niet ind\ pluf naa tuui tek( sen wee mar ure der waa viel bee kele 1 dag' trod die op d ceer nan< veei gekc zal e die schr kont heef orde

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 4