'Grafologie staat nog
in de kinderschoenen'
Zalm in de Maas
Nobelprijs 1987
DAARSTAATU.
MB UW
EXPRESS SllF
VOOR AMERtt
EN GEEN MENS
OM HET EVEN
WEG TE BRENGEN
ÜDERLANI
•elgische
vorming i
SCHRIFTPSYCHOLOOG MARCO TEN BERGE:
ER IS N SNELLERE MANIER,
BEL DE DHL KOERIER.
06-0552
AMSTERDAMS
Sehokbrekers
Zwaarste verlit
DE STEM EXTRA OP WOENSDAG WOENSDAG 21 OKTOBER 1987
Tegenstrij digheid
Opleidingen
Sollicitanten
Meer onderzoek
LTS-ers
PAPIER
VOOR UW PEN
Commentaar
Sovjet-Unie
MEDISCHE
RUBRIEK
[pSTEM BUITENLAN
f
T11
Zweden die in de jaren vijftig met een slok op achter het
stuur werden betrapt, mochten bijna letterlijk hun eigen
bon schrijven. Ze moesten namelijk enkele regels op een
briefje krabbelen en werden vervolgens huiswaarts ge
zonden met het verzoek zich de volgende ochtend - maar
dan nuchter - weer te melden op het politiebureau. Daar
moest men dan dezelfde regels nog eens op papier komen
zetten. Een grafoloog, die de twee handschriften verge
leek, bepaalde vervolgens of de man of vrouw in kwestie
de avond tevoren dronken was geweest.
Er zijn tegenwoordig snellere methoden om vast te stel
len of iemand teveel gedronken heeft. Maar bovenge
noemde toepassing van grafologie was volgens schrift
psycholoog Marco ten Berge ook betrouwbaar. Heel an
ders echter oordeelt hij over grafologen die zich bezig
houden met het onthullen van iemands karaktertrekken
aan de hand van het handschrift.
Door Norbert Bökkerink
Ook in Nederland werden
en worden grafologen inge
schakeld voor uiteenlo
pende zaken. Zo kreeg een
grafoloog ooit de opdracht
van de directie van een be
drijf om de werknemer op
te sporen die vieze woorden
op de muren van het toilet
had geschreven.
Dat de grafoloog-speurneus in
kwestie succes boekte, zal nie
mand bevreemden:, elk hand
schrift heeft zo zijn eigen ken
merken. Maar zegt het hand
schrift ook iets over de karak
tertrekken van de 'eigenaar'?
Marco ten Berge uit Baarle-
Hertog denkt daar heel ge
nuanceerd over, zo blijkt uit
zijn onlangs verschenen rap
port 'Handschrift en persoon
lijkheid'. Daarin doet hij ver
slag van een onderzoek dat hij
heeft ingesteld in het kader
van een afstudeeropdracht
voor de vakgroep Arbeids- en
organisatiepsychologie van de
Katholieke Universiteit Noord-
Brabant. Zijn antwoord is
ronduit "ja'. Maar zoals de gra
fologie in Nederland wordt toe
gepast, heeft dat volgens hem
meer weg van natte vingei\-
werk dan van een betrouwbare
analyse van iemands karakter.
De grafologie staat volgens
hem in ons land nog in de kin
derschoenen, zeker als je een
Nio ,5<c M T kEEj'T "zo N-
EGtu hTT
MAVioSe u Y"T Q-OiC i£-r-5 QVZ< D£ KA
(2. b. vj-r T SE kktw vaioOE
vergelijking maakt met landen
als West-Duitsland en Zwit
serland.
Over de aanleiding tot het on
derzoek zegt hij: „De tegen
strijdigheid die er tussen de
wetenschap en de dagelijkse
praktijk in ons land bestaat
omtrent de bruikbaarheid van
de grafologie, was voor mij
aanleiding om dit onderwerp te
bestuderen. Enerzijds wordt de
grafologie door wetenschap
pers van de hand gewezen van
wege de vermeende onbe
trouwbaarheid. Maar tegelij
kertijd wordt de grafologie op
een breed terrein toegepast.
Bijvoorbeeld als diagnosemid
del door psychotherapeuten en
psychiaters bij gezins- en le
vensmoeilijkheden, maar ook
door bedrijven en de overheid
als selectiemiddel bij sollicita
tieprocedures. In wetenschap-
Marco ten Berge: „Als je tien grafologen loslaat op één bepaald handschrift, krijg je tien verschillende karakterbeschrij
vingen. Dat wordt vooral veroorzaakt door het feit, dat grafologen zich vooral laten leiden door intuïtie en geen objectieve
maatstaven hanteren." - foto de stem/johan van gurp
pelijke kringen wordt grafolo
gie over het algemeen afgedaan
als een te primitieve diagnose-
vorm, die vooral gebaseerd is
op de intuïtie'van de grafoloog.
Dat er in de praktijk deson
danks toch veel gebruik van
wordt gemaakt heeft te maken
met het comfort dat grafologie
de opdrachtgeven biedt. In te
genstelling tot het psycholo
gisch onderzoek, is grafologie
relatief goedkoop en snel en
vereist het niet de persoonlijke
aanwezigheid van de persoon
waar het om gaat. Grafologen
zijn bovendien niet zo veelei
send als psychologen".
Met dat laatste doelt Marco ten
Berge op het feit, dat Jan en al
leman zich grafoloog mag noe
men. „De Nederlandse Vereni
ging voor Grafologie verzorgt
opleidingen. Ik wil niet zeggen
dat die niet voldoende zijn,
maar 'grafoloog' is geen offi
cieel beschermde titel. Hier
door zijn veel mensen met gra
fologie bezig, die onvoldoende
verstand hebben van psycholo
gie".
Zelf spreekt hij in dit ver
band dan ook liever van
'schrift-psychologen': mensen
met een voltooide universitaire
opleiding, die zich gespeciali
seerd hebben in het analyseren
van handschriften.
Marco ten Berge wijst de
analyses van grafologen niet
als klets van de hand, maar zet
wel grote vraagtekens achter
de betrouwbaarheid. „Grafolo
gen zijn het nooit met elkaar
eens. Als je tien grafologen los
laat op één bepaald hand
schrift, krijg je tien verschil
lende karakterbeschrijvingen.
Dat wordt vooral veroorzaakt
door het feit, dat grafologen
zich vooral laten leiden door
intuïtie en geen objectieve
maatstaven hanteren. Daar
naast speelt ook ervaring een
grote rol. De grafologie in ons
land is dan ook sterk aan ver
betering toe. Ik denk dat de re
latie tussen handschrift en per
soonlijkheid daarbij anders be
studeerd moet worden, zoals in
West-Duitsland en Zwitser
land gebeurt. Daar wordt
iemands handschrift niet zo
maar een half uurtje bestu
deerd, maar tot in details ge
meten. Door meten en tellen
worden subjectieve elementen
geëlimineerd".
Om zijn gelijk aan te tonen,
vroeg hij de medewerking van
de Stichting GITP. Dat insti
tuut had tweehonderd sollici
tanten voor een hogere functie
bij een bedrijf onderworpen
aan psychologische tests. Het
GITP, dat zelf geen gebruik
maakt van handschriftanalyse
en er in feite heel sceptisch te
genover staat, stelde met toe
stemming van de betrokken, de
tweehonderd sollicitatiebrie
ven en de testuitslagen ter be
schikking. Met hulp van twee
medewerkers werden alle
handschriften tot op de tiende
millimeter nauwkeurig geme
ten op grootte van het schrift,
hellinghoek, geleding, verbon
denheid en regelverloop.
De gegevens die de metingen
opleverden werden vervolgens
vergeleken met de uitslagen
van de psychologische tests.
Daarbij werd gekeken naar in
totaal 25 persoonlijkheids-as
pecten, zoals volharding, ambi
tie, en zelfwaardering. Uitein
delijk leverde de vergelijking
zeven positieve resultaten op,
in die zin, dat wat zeven per
soonlijkheidsaspecten betreft
er een duidelijke verband lag
tussen de testresultaten en de
analyse van de handschriften.
Het ging hierbij om dominan
tie, behoefte aan orde en net
heid, onafhankelijk willen zijn,
liefderijke zorg, medeleven, be
langstelling voor de andere
sexe en conservatisme.
„Ik heb de relatie zoals grafolo
gen die zien, namelijk dat alles
eruit te halen is, tussen hand
schrift en persoonlijkheid dus
niet gevonden. Maar men moet
voorzichtig zijn daaruit conclu
sies te trekken. Want ook som
mige psychologische tests die
gebruikt worden zijn niet ide
aal. Zoals de vlekkentest, die
nog steeds wordt toegepast
maar op grote schaal wordt be
kritiseerd. Daarnaast laten
psychologische tests geen
ruimte voor nuances, men kan
vaak alleen maar ja of nee ant
woorden. Van de andere kant
moet ook rekening worden ge
houden met het feit, dat ieders
gemoedstoestand, conditie en
dergelijke wisselend zijn, fac
toren die van invloed zijn op
het handschrift. Mijn eindcon
clusie is, dat er wel een relatie
bestaat, maar dat er meer en
beter onderzoek naar moet
worden gedaan. Daarnaast
vind ik, dat handschrift-ana
lyse zoals die nu wordt toege
past niet als enig selectie-crite
rium mag worden gebruikt,
maar als onderdeel van een
hele reeks criteria. Want met
iemand praten levert altijd
meer informatie over die per
soon op dan zijn handschrift".
Aan het slot van zijn rap
port, waarin Marco ten Berge
ervoor pleit dat de discussie
tussen grafologen en psycholo
gen niet moet gaan over welke
methode de beste is, formuleert
hij het zo: „Men kan het verge
lijken met een legpuzzel: iedere
psychometrische methode kan
bepaalde stukjes van de puzzel
verkrijgen Wanneer beide me
thoden eenzelfde stukje bezit
ten, kan met grote zekerheid
geconcludeerd worden dat dit
betreffende stukje onderdeel
vormt van de gehele legpuzzel".
Een van die stukjes draagt
hij nu zelf aan: de resultaten
van het onderzoek worden om
gezet in een voor de praktijk
bruikbaar systeem, ondermeer
ten behoeve van personeel-
chefs.
Door Rien van Nunen
NIET zo lang geleden
meldde ik in deze kolom
men wat pessimistisch te
zijn over de kansen dat
onze grote rivieren, met
name de Rijn, ooit weer
eens zalm zouden bevat
ten. Voorlopig echter zal
ik die woorden weer moe
ten inslikken.
Op 26 oktober zal namelijk
tijdens een symposium, geor
ganiseerd door de Vereniging
Visstandverbetering Maas,
een sensationele uitzetting
van kleinere en grote beekfo
rellen plaatsvinden. Als klap
op de vuurpijl zal Staatsse
cretaris drs. P. van der Lin
den een aantal (500) zalms-
molts uitzetten. Dit alles on
der het motto: De Maas Moet
Schoon.
Waar het om zalm gaat
mag zeker over een unieke
gebeurtenis worden gespro
ken. Het is namelijk de eerste
keer dat men in Nederland
via officiële instanties zalm
gaat uitzetten. En dat gaat
ook nog niet zomaar! Voorlo
pig moeten de zalmsmolts uit
Engeland worden aange
voerd, via een aldaar werk
zame viskweker die in zalm
is gespecialiseerd. De OVB
organiseert het gebeuren
verder in Nederland, alwaar
de zalmpjes, als alles goed
gaat tijdelijk bij het OVB-
bedrijf in Beesd zullen wor
den ondergebracht. De uit
eindelijke uitzetting zal
plaatsvinden in de zoge
naamde Grensmaas, daar
waar het Julianakanaal zich
afsplitst boven Maastricht.
De bedoeling van het sym
posium is duidelijk. De ver
antwoordelijke autoriteiten,
ook in België, moeten hun
woorden gaan waarmaken,
de Maas Moet Schoon wor
den. Zo schoon dat de Maas
straks weer zalmen kan be
vatten. Nu al komen er af en
toe berichten door over zalm
vangsten door beroepsvis
sers. Dan gaat het steevast
om schotzalm, oftewel
schotjes, een andere naam
voor zeeforellen, en die zijn
wel degelijk weer in grotere
aantallen aanwezig.
Toch beweren beroepsvis
sers langs de Maas af en toe
zalm te vangen. Een beetje
geheimzinnig gedoe waar
wellicht een eind aan komt
als de zalm echt in de Maas
zal zijn uitgezet!
Dhr. H. Walder, zegsman
van de OVB, gaf toe dat wij
in ons land bedroevend wei
nig kennis meer over hebben
waar het om zalm gaat.
Vroeger was er waarschijn
lijk alleen aandacht voor het
vangen van zalm Winst ma
ken was ook toen niet vies.
Nu er wederom zalm zal
worden uitgezet, in Duits
land in de Rijn en ook elders
in Europa wordt die kennis
snel groter. De OVB wil
daarbij niet achterlopen,
vandaar deze eerste door de
OVB opgezette uitzetting in
de Grensmaas. Was daar
wellicht de uitzetting van
zalm in de Thames aanlei
ding voor? Dat blijkt wel de
gelijk te hebben meege
speeld, want men schijnt in
derdaad na een aantal jaren
weer zalm op diverse Engelse
rivieren te kunnen doen te
rugkeren.
De zalm die wordt uitgezet
heet Smolt. Dat zijn zeer
jonge zalmen die hun eerste
levensmomenten op de rivier
beleven en verder opgroeien
tot zalmpjes die later naar
zee trekken. In die periode
kweekt het jonge spul het ge
heugen voor het water waar
het vandaan kwam. Oudere
zalmen uitzetten heeft dus
geen zin als men de natuur
het werk wil laten doen.
Zalmen trekken als jong
visje naar zee en komen
daarna als minimaal 4-jarige
weer terug in de rivier waar
ze vandaan kwamen om er te
paaien. De Grensmaas
schijnt nu een ideaal biotoop
voor de zalmen te vormen
(een van de weinige in ons
land) als er tenminste sprake
is van een schone rivier. Zal
men schijnen overigens wat
dat aangaat wel het een en
ander te kunnen hebben. De
grootste hinderpalen zijn de
stuwen in de Maas, en de
paaivoorwaarden (zuurstof
rijk water en grindloden)
Hoe de zalm het dus de ko
mende jaren na de uitzetting
op 26 oktober (als alles goed
verloopt) zal reageren is
vaag). Iets waar met gerust
hart enige vraagtekens bij
gezet mogen worden. Toch is
het initiatief tekenend voor
de wil van sportvissers daad
werkelijk iets te doen. De no
dige voorwaarden zullen
echter van hogerhand moe
ten komen, want zonder een
schone Maas komt er van de
zalm niets terecht. Heel inte
ressant is de vraag of de OVB
in staat zal worden gesteld
onderzoek te verrichten naar
de haalbaarheid van het
kweken van zalm.
Over enkele jaren zullen
we het weten.
WAT MIJ dezer dagen het
meest verbaasd heeft, is het
voorpagina-artikel in De
Stem van donderdag 15 ok
tober.
Een kop, waarvan ik mij
sterk afvraag 'wat kan en
zal hiervan de bedoeling
zijn'?
Bijna helft lts'ers steelt en
vernielt.
Dat is nogal wat, denken
we met zijn allen. Die lts'ers
toch. Ben ik blij dat mijn
zoon of dochter niet op de lts
zit.
Het kan toch niet "de be
doeling zijn om de lts en zijn
leerlingen in een kwaad
daglicht te stellen. Maaf
met welke bedoeling dan
zo'n veelzeggende en tegelij
kertijd nietszeggende kop
tekst.
Hoe zouden we reageren
als er in plaats van lts'ers
Turken of Tamils zou staan.
Dan loopt heel Nederland te
hoop, en terecht! Dan ne
men we zo gemakkelijk het
woord discriminatie in de
mond. Is dit dan toch iets
anders? Nee toch, lts'ers zijn
toch immers ook een groep
in onze samenleving.
Het enige verschil is dat
het geen minderheidsgroep
is. Zijn we even veront
waardigd? Ik in ieder geval
wel! Brengt u hiermee lts-
leerlingen niet in diskrediet.
Brengt u hiermee ande
ren die van plan zijn hun
kinderen op een lts te doen
niet in twijfel? U zet een
zwart stempel op de lts in
het algemeen. Dit artikel
stimuleert geenszins de to
lerante houding ten opzichte
van elkaar. Dit artikel be
werkstelligt zeker niet, de
tolerantie en acceptatie van
minderheidsgroepen, als wij
elkaar op deze wijze in dis
krediet brengen.
Wat is nu werkelijk de
bedoeling?
\jp&
me»
^JSS&egg
Wat heeft het voor zin?
Wat denkt of hoopt u hier
mee te bereiken. Een posi
tieve uitwerking?
Oosterhout,
A. van Hartevelt
IK WIL wel eens reageren
op Papier voor uw pen.
Daar staan altijd zulke
mooie dingen in. Daar
wordt altijd commentaar
gegeven (en terecht). Maar
voor de rest gebeurt er niets.
Als er vandaag iets in de
krant staat over bezuinigen
in welke vorm dan ook,
staan er enkele dagen
daarna stukjes in de krant.
Volop commentaar. Eerst
4, daarna 3, daarna niets
meer. En de bezuinigingen
gaan gewoon door. Wij als
minima blijven gewoon de
lui. En worden ook zo be
handeld. Is daar nu niets
anders tegen te doen?
Breda,
H.Kleijn
HET VERBAASDE mij, zo'n
grotesk-eenzijdig verhaal
als dat van Hans Roose
boom over de Sovjet-Unie
('70 jaar Russische revolu
tie', De Stem van zaterdag 3
oktober) in de kolommen
van De Stem te zien ver
schijnen.
Over de geschiedenis van
de Sovjet-Unie, vanaf het
begin in 1917 tot heden, zijn
bergen betrouwbare gege
vens en documenten be
schikbaar hier in 't Westen,
en er is ook geen gebrek aan
gedegen publicaties hier
over van de hand van wer
kelijke deskundigen.
Maar Hans Rooseboom
doet net alsof 'ons enig hou
vast' om ons 'een waar
heidsgetrouw beeld van de
wérkelijke geschiedenis van
de Sovjet-Unie te vormen',
bestaat uit de felste tegen
standers -en slachtoffers
van het regiem er over
schrijven.
Natuurlijk moet naar
zulke mensen met bijzon
dere aandacht geluisterd
worden. Maar dan niet om
er uitsluitend de brokken
uit te pikken die goed uitko
men en de rest te negeren,
en ook alle verdere infor
matie te negeren die erover
beschikbaar is.
En Rooseboom ging nog
verder dan dat: zijn artikel
is in feite helemaal niet ge
baseerd op uitlatingen van
de Russische dissidenten die
hij noemt', maar op de fan
tasierijke beweringen van
een Franse socioloog, een
zekere Emmanuel Todd, in
een boek dat Hans Roose
boom kennelijk prachtig
vond en waaruit hij uitvoe
rig citeert
Nou, wat hij prachtig
vindt moet hij zelf weten,
maar als journalist moet je
je behoorlijk kunnen ver
antwoorden wat je schrijft,
en dat kun je niet als je on
verantwoorde kletsverhalen
van ondeskundigen klakke
loos overneemt en aan je le
zers presenteert als nu ein
delijk de échte waarheid
over de Sovjet-Unie. Dat is
gewoon slechte journalis
tiek, hoe je het ook wendt of
keert
Breda,
F. H. Kuyper
Door Jan Paalman
EEN paar dagen geleden,
om precies te zijn op
maandag 12 oktober, werd
bekend dat aan de Japan
ner Susumu Tonegawa de
Nobelprijs voor de Ge
neeskunde was toegekend.
Tonegawa's ontdekking is
van grote schoonheid, maar
helaas ook zo ingewikkeld dat
ik, nog wat suizebollend na
het lezen van zijn verhaal, me
afvraag of het waarheidsge
trouw in dragelijk Neder
lands is samen te vatten. We
doen ons best.
Op elke vierkante millime
ter van onze huid staan mil-
joenenlegers van bacteriën,
virussen of anders wel schim
mels, marsbereid om plunde
rend het lichaam binnen te
trekken. Stel nou dat zo'n in
vasie lukt, wat dan?
Het duurt dan een tijdje
voordat het lichaam in de ga
ten heeft welke vijand het
binnen de muren heeft en al
die tijd trekt het invasieleger
ziekmakend rond. Dan volgt
een algehele mobilisatie. Sol
daten worden en masse naar
het front gestuurd voorzien
van in der haast gemaakte
speciale wapens. Oorlog
breekt uit. Totale oorlog.
Winnen wij, dan genezen we;
winnen zijdan gaan we dood.
Stel nou dat we gewonnen
hebben en het zelfde micro
beest waagt wéér een inval.
Dan gaat het iets anders. Het
afweerleger van het lichaam
kent nu het kunstje en wacht
het invasieleger al bij de
grenzen op met een overmaat
aan speciale wapens. We zijn
dan immuun. Maar, let op, die
wapens ofwel antistoffen
werken alleen tegen één be
paalde aanvaller: wie im
muun is voor mazelen is dat
nog niet voor polio of griep.
Bovenstaande is bekende
kost voor middelbare scholie
ren en uiteraard ook voor
dokters. Toch zullen zelfs art
sen zich zelden realiseren dat
er rare kanten aan dit ver
haal zitten. Heel lang geleden,
toen we nog maar één be
vruchte eicel groot waren, be
stonden we uitsluitend uit een
receptenboek waarin precies
beschreven stond hoe we later
zouden worden.
Voor alle produkten die ons
lichaam later ooit zou maken,
spuug, hersencellen, maag
zuur en wat al niet, was toen
al een recept aanwezig. Ook
voor alle antistoffen - die
speciale wapens, zie boven -
die we ooit tegen elke wille
keurige aanvaller zouden
maken. Dat receptenboek, ons
erfelijke materiaal, hebben
we van onze ouders geërfd, en
die weer van hun ouders en
zovoort. Vraag een: hoe kan
ons erfelijk materiaal alle re
cepten bevatten om op maat
gesneden antistoffen aan te
maken tegen miljarden ver
schillende indringers? En als
dat al kan, hoe kan het dan
- vraag twee - dat ons erfelijk
materiaal een recept heeft
voor antistoffen tegen een
ziektekiem, bijvoorbeeld
Aids, die tien jaar geleden
niet eens bij mensen voor
kwam?
Susumu Tonegawa ver
schafte ons, voortbordurend
op een oud idee uit 1966, het
antwoord. Iedere antistof
past als een sleutel op het slot
van één bepaalde ziektekiem.
Laten we dit, ook in de we
tenschap gehanteerde beeld
eens vasthouden,
antistof sleutel tien
lende tandjes heeft,
10 maal 9 maal 8 mafl
6 maal 5 maal 4 maal;]
maal 1 362800
dig hebben om
aan te kunnen makei
Het kan ook har
erfelijk materiaal
slechts tien recepten
van de tien ver
tandjes, en elke
pikt daaruit één
volgorde: dan wordt ij
van één sleutel een]
telbos aangemaakt
trekkelijke idee van
en Claude uit '66 vlo
met alle regels van de J
schap.
Die hield het voort
lijk dat één recept int
lijk materiaal ver
produkten in ons lie
maken. En dat
uit het groot-re
van onze erfelijke
schappen hun eigent
men stellen, dus quit
materiaal anders zijn]
andere lichaamsce"
gedachte alleen al
een wetenschappelijke I
zonde.
Tonegawa bewees
wel kon. Hij be:
meer. Het afweer
van ons lichaam gaati
rammelende sleutelt»]
ons lichaam en
binnendringer vind
één van de sleutels
worden er korte
maakt. Maar wat als t
een bepaalde ziektekiei
sleutel bestaat? Ook
had Tonegawa een anti
en hij kon het nog
ook. De afweercellens
het (beperkte) recept i
aanmaak van de
antistoffen dus, ex
beetje verkeerd af tel
Als de afweercellail
correct uit het
kunnen lezen niet dep
sleutel kunnen leverei)]
er altijd wel een
collega die al hasp
ongeluk met de ji
komt aanzetten,
sjoemelen al die af
ook een beetje melder
ten voor de aanmaii
antistoffen. Het
neer -en ik gebruik
weer een ander
wordt met behulp vans
perkt receptenboek
op de stoorzender
en vervolgens wordt
geluk expres al
de exacte golflengte
stoorzender gevonden 1
gevonden, dan stort tó]
afweerapparaat
wolvenpak op i
ziektekiem. Tot
ongeveer, de vondst1
negawa.
Wat is het nut van 1
wa's werk? Dank
kunnen nu enkele enge]
tes beter worden
maar dat is niet zijn
verdienste. Hij heeft»]
gelegd voor nieuwe'
en wat die zullen
zal de tijd ons leren
(ADVERTENTIE)
WORLDWIDE EXPRESS-
pai
\YN DJIBOUTI
„it/AFP/DPA/UPI/
I™ De spanning in de
If is na de Amerikaanse
Inval op Iraanse olie-
btforms toegenomen.
heeft dinsdag gezworen
■Amerikaanse actie 'binnen
I komende dagen' te vergel-
L pe wraakacties zullen
ft' beperkt blijven tot het
lied in de Golf, maar Ame-
banse belangen waar ook
[wereld zijn doelwit, aldus
lanse functionarissen,
rjg verenigde Staten ver-
[arden op hun beurt klaar
Itaan om elke Iraanse actie
[beantwoorden, maar on-
fctreepten tegelijkertijd
Et uit te zijn op verdere vij-
Ljelijkheden. Ondertussen
Ldde Washington Ameri-
Lanse burgers met klem aan
btnaar Iran te reizen.
JWashingtons bondgenoten
Ide Golf hebben op Kuwayt
I nog geen officiële reactie
|de Amerikaanse aanvallen
leven. Enkele Arabische
blomaten lieten evenwel of-
heus weten dat naar hun
tning Washington niet hard
boeg is opgetreden om Iran
,u lesje te leren. „Het enige
Et de Amerikanen doen is
tldeprikken uitdelen aan
Jn stier en dat maakt de
|er kwader", aldus een één
hen. Volgens waarne-
nu
me
bis
cie
rik
bai
tus
bet
1
cië
SUSSEL (AP) - De demis-
jonaire Belgische premier
[ilfried Martens is dinsdag
et overleg begonnen voor
vorming van een inte-
kabinet dat nieuwe ver
zingen en een grond-
jetswijziging voor moet
geiden.
i 51-jarige Martens wil we-
rom een regering vormen
christen-democraten en li-
iralen die nu samen 115 van
f212 kamerzetels hebben.
Vierentwintig uur nadat ko-
Boudewijn het ontslag
het voltallige kabinet ac
teerde had Martens een ont-
eting met de leiders van de
br partijen van de coalitie en
[oppositie.
loning Boude wijn heeft
krtens gevraagd een reeks
likelen uit de grondwet te se
teren die gschrapt of veran-
pd kunnen worden en waar-
een einde kan worden ge-
aakt aan de taalstrijd.
[Het kabinet-Martens is ge
ilen naar aanleiding van de
ïaire-Happart, de Fransspre-
T
ker
me
tief
ren
del
geil
gen
Pol
gro
voo
I
kei
mi(
wa.
nie
wo
L(ANP) - Volslagen pa-
un aaa "et begin van de handel, mid-
F' opde dag een eerst aarzelend, later
in h herstel, en aan het eind
e dag opnieuw inzakkende koer-
!eaaar het beeld van een uiterst
Amsterdamse effectenbeurs
schommelingen tussen
te en laagste koersen waren van
8*n, waar men normaal een
.maanden over doet en de hande-
i dsn ook het vuur uit
Tild om een natje en
fieüjkllen in hCt restaurant was
istfh, 1°9eninSskoersen deden velen
Een naarVerstand twijfelen want, om
tikliik Y°°rbeelden te noemen, Ko
ker Air, 1568011 al direct f 38 la-
137 Unilever f 19. Heineken
"tocenti!^ f 22" En elders lagen de
to 20 en 9* ne8atieve verschillen tus-
Procent van de beurswaar-
le^ïab!if0"dering vonnden al direct
omhcl^8^1 die over een breed
pelden ygingen en dit later vol-
F*ents 21 ?Tam voor de laatste 7
'e Prijs Sf? /11118 2>5 Punt ho-
dere soort van 99,6 en gingen
lm 3 leningen tot 2 of zelfs
ie gj.ot^ ten omhoog. Oorzaak van
'kante aa^f8 was een vlucht uit
^obligaties n betrekkeliik vei"
r effectenoiLWas zo omvangrijk dat
jjie transant^ring bureau waar
pna s worden verwerkt)
de beuro na de ofticiële sluiting
K Om zevnï38 aan de tellingen be
ft uur had men dan ook
til antonius
l ant°nius
u *°ngr.o.l.v.
gasthuis
■gasthuis
L Mathuis
gasthuis
PH
m
■b,PI°U,hs
E^t-z-hs
HroUhs
(oostb.)
(ooetb.)
lourdes
(tilburg)
(tilburg)
(tilburg)
(tilburg)
klokkenberg
liduina
Cs-h'bosch)
('s-h'bosch)
('sr-h'bosch)
nog
dez<
beu
waf
gin*
op
kan
daa
wer
sioe
gen
had
'gro
I
mat
get>
niet
ind\
pluf
naa
tuui
tek(
sen
wee
mar
ure
der
waa
viel
bee
kele
1
dag'
trod
die
op d
ceer
nan<
veei
gekc
zal e
die
schr
kont
heef
orde