Steilstarter Barschel maakte loodrechte val Dood Barschel dramatisch hoogtepunt in schandaal zonder weerga M»RI Uganda viert 25 jaar waardeloze onafiiankelijkhel [arm Dost vei irotest de reel AMSTERDAMSE Loed hoger op [eursplein DE STEM EXTRA ACHTERGROND DINSDAG 13 OKTOBER 1987 VAN BRILJANTE LEERLING EN STUDENT TOT VERGUISD POLITICUS jjjgTEM BUITENLAND rÉENPEAC Per trein moest Ko" Ka5?'®5™™ T48 Door Rink Drost EEN BRILJANTE leer ling, een briljante student, een briljante politicus, hard in de omgang met anderen, doch in feite ge voeliger dan hij zich naar buiten voordeed. Dat was Uwe Barschel, de man die een loodrechte val maakte na een steile zakelij ke en politieke carrière, waarin hij het hoogtepunt nog lang niet leek te hebben bereikt. 43 Jaar was hij toen hij stierf, ontluisterd en verbitterd, maar tot het laatst strijd vaardig. Op 13 mei 1944 werd Uwe geboren in Glienicke, een voorstad van het toen zwaar gebombardeerde Berlijn. Na de oorlog groeide de jonge man op in het landelijke Schleswig-Holstein, waar zijn studieresultaten op de la gere school al ver boven de middelmaat uitstaken. Ook zijn politieke belang stelling mocht meer dan mid delmatig worden gènoemd. Op achttienjarige leeftijd trad hij toe tot de Junge Union. Vijf jaar later was hij voorzitter van de afdeling Schleswig-Holstein. Weer twee jaar later, 1969, werd hij plaatsvervangend voorzitter van de CDU in Duitslands noordelij kste deelstaat. In 1971 bezette Uwe Bar schel, 27 jaar oud, al een CDU-zetel in de landdag in Kiel. Twee jaar later was hij fractievoorzitter. Zijn studieresultaten had den inmiddels gelijke tred ge houden met zijn politieke carrière. In 1970 promoveerde hij tot doctor in de rechten (in Nederland de magisterstitel - mr.) en in 1971 mocht hij zich ook doctor in de filologie noe men. Al in zijn middelbare schooltijd had Uwe Barschel zijn politieke engagement niet onder stoelen of banken gestoken. In de hele Bondsre publiek baarde hij opzien toen hij, als voorzitter van de leerlingenvereniging van zijn gymnasium, de nazi-opvolger van Hitier, Grossadmiral Karl Dönitz, voor een lezing op de school uitnodigde. In die tijd bleek ook zijn harde om- Het stoffelijk overschot van Uwe Barschel wordt naar de ambulance gebracht. -fotoap gang met anderen. Toen hij in het bestuur van de leerlin genvereniging gekozen wilde worden, beschuldigde hij zijn medekandidaat van homo seksualiteit. Die trok zich boos terug. Na zijn gymnasiumoplei ding studeerde Uwe Barschel rechtswetenschappen, sociale economie, politicologie en pe dagogiek aan de universiteit van Kiel. Toen hij zijn eerste doctorsgraad behaalde, was hij al drie jaar voorzitter van de Jonge Union en een jaar plaatsvervangend CDU- voorzitter in Schleswig-Hol stein. In de Kieler landdag bleef Barschel niet lang op de frac- tieleidersstoel zitten. Onder ministerpresident Gerhard Steltenberg (die vooral na Barschels druk van Bonn naar Kiel was teruggekeerd) werd Uwe Barschel in ja nuari 1979 minister van fi nanciën in Schleswig-Hol stein. Zeven maanden later wisselde hij die post voor die van minister van binnen landse zaken. Toen in 1982 Steltenberg weer naar Bonn ging, om er bondsminister van financiën te worden, nam Barschel het ministerpresidentschap over. Met zijn 38 jaar was Barschel de jongste ministerpresident die de bondsrepubliek ooit heeft gekend. Hij voerde zijn CDU bij de verkiezing van vier jaar geleden naar een comfortabele absolute meer derheid in de landdag. Dit jaar ging het met de CDU in Schleswig-Holstein aanmerkelijk minder goed. De vooruitzichten voor de verkiezingen waren ronduit slecht, enerzijds door het landbouwbeleid van de rege ring in Bonn en de felle rich- tingstrijd tussen CDU en CSU, anderzijds door de uit stekende campagne van de sociaaldemocraten onder lei ding van de in alle omstan digheden evenwichtige Björn Engholm. Vlak voor de 'hete fase' in de verkiezingsstrijd raakte Barschel zwaar ge wond bij een vliegtuigonge luk. Hij overleefde als enige van de vier inzittenden. Terwijl de SPD-campag- neleiders met het oog op Bar schels ongeluk een faire ver kiezingsstrijd beloofden, koos de CDU voor een heel andere strategie. Al dan niet met me deweten of zelfs op instigatie van Barschel werd het vlieg ongeluk in de campagne uit gebuit en kreeg de verkie zingsstrijd een ronduit onver kwikkelijk karakter. De rechter verbood de CDU zelfs een krant te verspreiden met valse aantijgingen tegen de SPD en de Groenen. Los daarvan ontstond kort voor de verkiezing op 13 sep tember het schandaal waarin Uwe Barschel zijn vroegere persmedewerker Reiner Pfeiffer en het weekblad Der Spiegel de hoofdrolspelers werden. Het schandaal leidde tot Barschels aftreden als mi nisterpresident en leek nu ook te leiden tot zijn aftreden als Landdaglid voor de CDU. De gestorven politicus ge noot tot voor kort bij vriend en vijand veel respect van wege zijn enorme uithou dingsvermogen en zijn hel dere inzichten. Die laatste trokken ook ver buiten zijn deelstaat de aandacht. Maar geliefd bij zijn achterban is hij nooit geweest. Daarvoor sprong hij te onzacht om met zijn politieke tegenspelers en zijn ondergeschikten. Volgens vrienden heeft hij voortdu rend last gehad van zijn ge brek aan populariteit en ge liefdheid. Uwe Barschel was ge trouwd met Freya von Bis marck, een nazaat van de ar chitect van de Duitse eenheid. Het echtpaar had vier kinde ren, Barschels moeder leeft nog. Door Rink Drost DE DOOD van de 43-jarige Schleswig-Holsteinse ex-minis terpresident Uwe Barschel is het wel zeer onverwachte voorlopige hoogtepunt in een schandaal dat in het naoorlogse Duitsland zon der weerga lijkt. De ontwikkelingen op een rijtje: 4 september: de slotfase van de verkiezingscampagne is ronduit on verkwikkelijk geworden. In kort ge ding laten de SPD en de Groenen de CDU verbieden, een krant te ver spreiden met valse beweringen over strafvrij heid voor seksuele omgang met kinderen, waar de SPD en de Groenen voor zouden willen ijveren. 7 september: bijna een week voor de landdagverkiezing van 13 septem ber 1987 lanceert het weekblad Der Spiegel verhalen, waarin wordt ge sproken van ongeoorloofde zwart- makingspraktijken van de kant van de CDU in de verkiezingscampagne. Vooral de valse aangifte wegens be lastingontduiking tegen Barschels voornaamste tegenstander, SPD- fractieleider Björn Engholm, komt ter sprake. Volgens Der Spiegel trok Barschel aan de touwtjes. 12 september: de dag voor de ver kiezing wordt bekend, dat Barschels vroegere persmedewerker, ambte naar Reiner Pfeiffer, in Der Spiegel met een groot aantal details over on wettige CDU-praktijken komt, die Barschel zou hebben bedacht. Het gaat niet alleen om de valse aangifte tegen Engholm, maar ook om de op dracht hem te bespioneren om hem te kunnen beschuldigen van seksuele uitspattingen en homoseksuele nei gingen. Ook is er sprake van, dat Pfeiffer in opdracht van Barschel een afluistermicrofoontje moest be zorgen, dat PTT-ambtenaren in Bar schels telefoon zouden moeten vin den. Op die manier kon Engholm van ongeoorloofde campagnepraktijken worden beshuldigd. 13 september: Barschel maakt van de affaire-Barschel de affaire-Spie gel. Hij dient aanklachten in tegen de redactie van de Spiegel en Pfeiffer. Hij pleit voor een onderzoekscom missie uit de landdag, die moet aan tonen dat alle beschuldigingen je gens hem 'smerige leugens' zijn. Pfeiffer blijft bij zijn beschuldigin gen en doet er bij journalisten van andere media nog een schepje boven op. Bij de landdagverkiezing verliest de CDU haar meerderheid. Zelfs met de FDP samen komt ze maar op de helft van de landdagzetels. 14 september: de FDP blijft bij haar toezegging aan de CDU, bereid te zijn tot een coalitie. Onderhande lingen met de SPD worden afgewe zen. De Spiegel-redactie verwerpt verwijten, dat ze de verkiezingsuit slag zou hebben beïnvloed. 16 september: De FDP laat weten, wel met de CDU over een coalitie te willen onderhandelen, maar pas mi nisters te willen leveren wanneer de verwijten tegen Barschel en de CDU ongegrond blijken. De SPD in zowel Kiel als Bonn stelt Barschel tenmin ste politiek verantwoordelijk voor het schandaal en eist zijn aftreden. 18 september: Barschel deponeert acht verklaringen onder ede bij een notaris, waarin hij zich onschuldig verklaart. In een voor de tv uitgezon den rede van ruim een uur geeft hij het publiek zijn erewoord, dat hij on schuldig is. 19 september: de FDP spreekt haar vertrouwen in de CDU en Barschel uit. 20 september: in voor-exemplaren van Der Spiegel van de 21-e breidt Pfeiffer zijn beschuldigingen uit. Barschel zou de geestelijke vader zijn van een valse brief op papier van de Groenen,', die een wig moest :óen drijven tussen Groenen en SPD. 21 september: de FDP neemt voor zichtig afstand tot de CDU. Fractie leider Zumpfort eist van zijn toe komstige coalitiepartner, dat 'de zwij nestal wordt uitgemest'. Hij wil niet meer tegelijk met Barschel voor de camera's verschijnen. Privédetec- tive Harry Piel bevestigt Pfeiffers beweringen over het schaduwen van Engholm. De naam Barschel zou bij de opdracht niet zijn genoemd. 23 september: Barschel maakt be kend, dat hij had willen aftreden, maar dat zijn fractie, de partij en zijn voorganger Steltenberg - nu mi nister van financiën in Bonn - hem hadden overgehaald aan te blijven. 25 september: Barschel kondigt verrassend zijn aftreden aan, met in gang van 2 oktober. 2 oktober: installatie van de nieuwe landdag. Barschel is fractie lid voor de CDU. Zijn aftreden als ministerpresident wordt voorgele zen. Vicepremier Henning Schwarz neemt de leiding van de demissio naire regering over. 6 oktober: een onderzoekscommis sie uit de landdag, waarin alle vier partijen zijn vertegenwoordigd, be gint met de getuigenverhoren. Pfeif fer bericht vanuit Portugal, dat hij in opdracht van Barschel in maart al bij de recherche in Kiel was geweest om dossiers over strafbare feiten van Groene politici te bemachtigen. Het openbaar ministerie in Lübeck vindt in de paperassen van Barschels se cretaresse de bevestiging, dat een aangetekende brief met een kopie van de valse aangifte tegen Engholm aan Barschel is ontvangen. Barschel had onder ede verklaard, zo'n kopie niet te hebben ontvangen of gezien. 7 oktober: de officier van justitie heeft zoveel verdenkingen jegens Barschel, dat hij de landdag verzoekt Barschels parlementaire onschend baarheid op te heffen. Verklaringen voor de landdagcommissie maken aannemelijk, dat Barschel ondanks zijn ontkenning onder ede in januari al wist van een onderzoek naar Eng- holms belastinggedrag. De commis sie roept Barschel terug van zijn va kantie. Hij zou op 14 oktober een ver klaring moeten afleggen. CDU-ver- tegenwoordiger Trutz Graf Kerssen- brock constateert, dat de voporstel- ling van zaken zoals Barschel die ge geven heeft 'op een aantal punten niet overeenkomt met de waarheid'. 9 oktober: Barschel reageert vanaf Gran Canaria verbitterd op de con clusies die zijn eigen partij uit de verhoren in de commissie heeft ge trokken. Hij blijft bij zijn verklarin gen van 18 september en kodigt aan, op 12 oktober al in Kiel te zijn om voor de commissie als getuige te ver- schijnen. De voorzitter van de SPD in Schleswig-Holstein geeft verras send toe, al voor de landdagverkie zing bezoek van Pfeiffer te hebben gehad. Hij had gezwegen omdat hij had gedacht te maken te hebben met een CDU-provocateur. 10 oktober: Barschel vertrekt van Gran Canaria naar Geneve, waar hij om 15.10 landt. Hij neemt zijn intrek in hotel Beau Rivage, kamer 317. 11 oktober: een verslaggever van het weekblad Stern, die hem met en kele collega's achterna was gereisd en eveneens in hotel Beau Rivage lo geerde, vindt Barschel gekleed dood in de met water gevulde badkuip van zijn hotelkamer. Tussen New York en Washington spoedt zich dagelijks de Me- troliner voort. Dat is een zilvergrijze trein, in de wagons waarvan vliegtuig- stoelen staan opge steld. Men kan uit de trein opbellen, met kan er een hap eten, met kan er zich overgeven aan alle comfort en men kan uit de tamelijk kleine raampjes naar buiten kijken. Dat laatste kan men beter niet doen. Wie uit de trein naar buiten kijkt, heeft - althans tussen New York en Washington - het ge voel het meest zondige, zwarte deel van de Amerikaanse ziel te zien. Want buiten is het smerig, vuil, uitzichtloos. Buiten is de Amerikaanse droom verworden tot krottenwijken, vervallen fa brieken, leegstaande huizen en eindeloze illegale vuilnisbelten. Het begint eigenlijk al op Pennsylvania Station in New York. In de hal moet de politie vierentwintig uur per dag op de been zijn omdat zich daar soms meer zwervers, drop-outs, dak lozen, zakkenrollers en dronk aards bevinden dan reizigers. De perrons zijn een soort onder aardse holen, donker en smal. Roestwater druppelt langs de betonnen en ijzeren zuilen naar beneden. Zet de trein zich in beweging, dan ziet de reiziger eerst het on genaakbaar zwart van een tun nel. Om het nabijgelegen New ark te bereiken, rijdt de Metroli- ner door de moerassen van New Yersey op de oostelijke oever van de Hudson. In de vale riet velden bevinden zich verlaten spoorwegemplacementen en even verlaten fabrieksterreintjes. De wegen lopen hoog over de moerassen heen, steunend op al lang niet meer geverfde ijzercon structies. In die verlatenheid staan locomotieven en treinwa gons te sterven in hun eigen roest. Newark zelf is een ver schrikking, de triomf van het verval. Er hangen altijd ver veelde mensen uit de ramen van de verkrotte huizen langs de spoorlijn. Op de platte daken liggen Cola-flesjes en lege bier blikjes. Langs de oevers van de Dela ware bij Wilmington staan ein deloze rijen chemische fabrie ken, tussen de pijpen, torens en rookpluimen waarvan hier en daar woonwijken zijn inge klemd. Sommige huisvrouwen hangen hun was op aan de che mische installaties die tot aan de achterdeuren van hun huizen zijn opgerukt. Vlak voor Philadelphia strek ken zich - kilometers lang - ver vallen, in onbruik geraakte, dichtgetimmerde, vernielde en met onkruid overwoekerde fa brieken langs de spoorlijn uit. De eigenaren ervan zijn kenne lijk niet verplicht die bedrijven af te breken of hebben er het yVals onze verslaggever TWERPEN - Het afvals geld niet voor. Data caiius II mag van de Belgi haait zich nabij Bait, -,riteiten de haven van Anti is de reiziger dan al voorl0pig niet Verlaten. n heeft illegaal afval uit S] boord. Daar moet eerst eei ling voor gevonden zijn. rerwachting is dat daar nog w< dagen overheen kunnen gaan. dan reiziger de bennen t al ovtt lengte van de spoort York naar Wash openbare vuilstortpl den gebruikt. Tensli Metroliner Washinj en ook dat is ervaring, want het zijii krotten en eindeloos, loosde emplacement! blik vangen. Wie Amerika door van de Metroliner de zeer stellige indnï] Jo Wijnen machtigste land van) roest, afbladdert, v« aar stort, met ontniidl kerd raakt, stervendeisj Zeker, spoorlijnen) in Europa door der delen. Vroeger werdaf brieken juist bij de si gebouwd omdat het: van de produkten moest worden vervool| fabrieken werden dek bouwd van diegenen 4 brood in verdienden j rika vestigt de nieuwe! zich nu op kersverse J en ruime terreinen 1 grote uitvalswegen. ïl de spoorlijnen achtei verval en de leegstand! De oude woonwijtal nog steeds. De wonen zijn diegen hebben kunnen Wat vroeger levendi woonbuurten waren.: to's. De uitzichtlo bestaan daar roept i maar een dreigende op die zo nu en derbroken door een t van geweld. Zo hoopt de sociali] telijke ellende in dec steden van Amerika n langs de spoorlijnen! bevindt zich het heim waarover een besmuikt stilzwijgt neemt. Geen wonder dat li deel van de reizigers i het lezen slaat zodn| zich in beweging niet kijken. Men kannel En omdat niemand!' kijken, wordt het maar erger. WEINIG LANDEN zullen hun onafhankelijksda(| terneergeslagen stemming vieren als Uganda. 'Hi waardeloze onafhankelijkheid' schreef de Fin mes van Kampala vrijdag, de dag waarop t eeuw onafhankelijkheid werd gevierd. Uganda, dat bij zijn onafhan kelijkheid in 1962 het welva rendste landen van Oost- Afrika was, is weggezakt in een wanhopige cyclus van ge weld, coups en burgeroorlogen. De 'parel van Afrika', zoals het land in de koloniale tijd heette, wordt alleen in het volkslied nog bezongen. „Er is niets waar we trots op kunnen zijn in deze 25 jaar., sinds de onafhankelijkheid zijn de mensen slechter af dan on der het kolonialisme, we zijn achteruit gegaan", zei premier Samson Kisekka in een inter view. The Citizen, het dagblad van de Democratische Partij, een van de regeringspartijen, sprak van een kwart eeuw van onderdrukking, dictatuur, ar moede en ongelijkheid. President Yoweri Museveni, die de traditionele onafhanke lijkheidsparade op de Kololo Heuvel in Kampala gadesloeg, deed zijn best de moed erin te houden met de aankondiging dat de rebellen nu binnen en kele weken verslagen zullen zijn. Toen Museveni in januari 1986 met zijn rebellenleger van het Nationaal Verzet (NRA) Kampala binnentrok, haalden veel Ugandezen opgelucht adem. De jonge, maar gedisci plineerde strijders van Muse veni zouden een eind maken aan een lange nachtmerrie van moordpartijen, afpersing en plundering door het bandeloze leger van de verdreven presi dent Milton Obote. Maar het geweld bleek zo ingekankerd dat ook Museveni het niet kon uitroeien. In delen van het land zijn roof- en strooptochten een manier van leven geworden voor ontwortelde jonge man nen, die nooit een normaal le ven gekend hebbea Uganda's ellendei 1966, toen een machte brak tussen president] de traditionele to' Buganda, Toro, Ankole. Tot 1971 W| zich met harde hand haven. Toen Amin in 1971 de ma® dansten de mensen in op straat De vreugd'] korte duur. Het schr van de grillige diet rucht om zijn pervers] heden, kostte naar r 300.000 mensenlevens. Een invasieleger van] niaanse troepen en t ballingen bracht op® korte tijd hoop. Maar] werd ex-president 0 beschermeling van in het zadel geholpen] kiezingen die in bredf doorgestoken kaart zien. Obote slaagde er emge greep op t gea Zijn geheime wierf zich een rep weinig minder sinisten] die van Amins beul' Naar schatting 500 vielen er tussen 1» Museveni erfde een en verarmd land. Aan boekte hij wel succes economisch her?S« zijn verzoeningspt»1" 1 de verschillende sta gingen om de eerbiet de mensenrechten te gen en de invoering^ vorm van erstis. Maar noordelijtoj die zich van de politieke i tanten van ven hebben de s vea(ANP) mlieu-organistie Greenpeace gaf de autoriteiten dit weekeinde de tip dat Iwas met de lading van de Vulcanus II neace is het schip lang geen onbeker yuicanus II is eigendom van het P bedrijf Ocean Combustion ^S). Dit bedrijf is gespecialiseerd Ihranden van afval op zee. 3 4 oktober laadde de Vulcanus II 10 i in het Franse Le havre. Vervolgen •chip op 7 oktober de Spaanse haven Ier aan om nog eens 1200 ton afval aanj nen. t afval zou aanvankelijk op de 120 se noordkust verbrand worden, aatselijke vissers, met eerdere nui nUSSELDORF (ANP) - Harm Di de rechtszaal van de rechtbank i en. 39-jarige Arnhemmer weigerde no| aanwezig te zijn omdat hij geen ielfde feiten veroordeeld wil worden. j naar aanleiding van de getuigen- jchtbank zijn begonnen. Die getuige de Bondsrepubliek die tussen januar •1984 hasj zouden hebben gekocht in de hem. Hoewel rechtbank-president Zimn wees dat het niet is toegestaan tussen Verlaten bleef de Arnhemmer bij zijn wezig te hoeven zijn. „Als het niet op :an dan verstoor ik de zitting verder, euwen", aldus Dost. Daarop liet lat hij bij een verstoring van de z diende te verlaten. Tijdens de tweede zittingdag van h «nadrukte zijn Nederlandse advoca opnieuw dat de rechtszaak tegen de N| jloofd is. Volgens Orie heeft de Westd1 kening gehouden met internationale den dat een verdachte twee keer voor Veroordeeld. Bovendien zou Dost londsrepubliek Duitsland zijn uitgel nisleidende gegevens. Harm Dost werd in 1984 tijdens eei [earresteerd. In november van dat j BRD uitgeleverd. Hij zit sindsdien in Volgens de Westduitse justitie zou hoeveelheden hasj aan Westduitsers ou hij zich daarom schuldig hebben voer van drugs in de Bondsrepubliek. DAM (ANP) - Pakhoed was «"^veer het enige fonds op hH»1ïa,mse effectenbeurs dat de "™t trok in positieve zin. De me- t K?" tlet bestuur dat de winst bijna kan verdubbelen als de rs»Ma!LPandair aan Av" Express' wat lokte flink wat vraag uit Het - daardoor ƒ1,50 duurder hoed was zoft beetje het enige op "et Beursplein, waar het enin.!Tnge vo°rnamelijk kom- ote rn Jï®8, bandelen daalden ite h!?< rheid in waarde, zij het berJtl.een over het algemeen feoblteT«0mvang bleven, en ook hmeldSemarkt Viel tveinig vro- i oPm^n Van 06 Westduitse rege- Itn on Ho Procent bronbelasting te tuJTir.Van obU8aties werd deeiTS3?? aren uiteenlopend ior dJ51 dat beleggers te^ vdsrepubUek <5aan mij- frlandm men land als Jkenoi anderen zeiden erop [het Di^£lde Nederlandse rege- volgen. PeleepAr» i x ueeia 231 volgen. r'4» laatste 'eken maandag meer ^to/p^°tnp^.gavengemid- Wr zakil f?™™8 naar f 257.60. B "oot Mo i W naar f13g.80 an verliet ƒ1 en Wolfc evenals c fondsen. Een fl dal-ten ƒ104,70. Z aandelen op ƒ100,5 rijksdaal moest wi had e National! gewaard Grinten 2 Ook ii verliezen sterdam dubbeltje rug moes Otra. Oi weer Doe met een De op zet van 1< record, v der van 7 er sprak met alwe omzet tweede v ten. Hie aangeboc levendig iïtonius "atonius JJhp.o.l.v. '""'huis huig ^thuis huis aeneas (oostb.) (oostb.) lourdes (tilburg) (tilburg) (tilburg) (tilburg) klokkenberg liduina ('s-h'bosch) ('s-h'bosch) ('s-h'bosch) 1908- 1072- 1972- 1971- 1972- 1952- 1959- 1950- 1966- 1971- 1973- 1972- Uwe Barschel foto anp Het hotel Beau-Rivage in Genève, waar het drama zich afspeelde. fotoap Uwe Barschel (rechts) tijdens zijn laatste po9litieke optreden, de eerste zitting van het nieuwgekozen parlement van Schleswig-Holstein op 2 oktober j. I. - foto ap De man, die het slachtoffer moest worden van de lastercampagne, SPD'er Björn Engholm. fotoap

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 4