P
SSEN!
ft
J
A
\m
DESTEM
5»
BELGISCHE ARCHITECT PREDIKT GEZOND WONEN
Dj"
H
!JL*
1 yïsie
terneuzea M
1
aarmanweg 26
arallelweg)
01150-20851
1DEN, SAIMSÏ
Frans Vandueren (49) uit het Belgische Kapellen is
wat men noemt een 'alternatieve architect'. Al zo'n
25 jaar predikt hij een gezonde manier van wo
nen, gebaseerd op natuurwetten. In België is hij
door zijn opmerkelijke woningonderzoeken en ori
ginele theorieën een bekend ontwerper. Hij ont
wierp onder meer het bekende Master Meubel in
Turnhout. Kort geleden is hij de grens overgesto
ken. Als hoofdontwerper van recreatie-objecten
als de Beekse Berken, Autotron en enkele bunga
lowparken.
lp
121
DINSDAG 13 OKTOBER 1987
I
I
K
wr¥%>
r
Opa* 'j
I
7>
•fr4 r_y
I
i mtü'
Woning niet plannen maar inplanten'
len: maandag t/m vrijdag
8.00-17.00 uur
vond 19.00-21.00 uur.
lag 10.00-17.00 uur
Door René van der Velden
'A
Is mensen gaan
pick-nicken of kam
peren zoeken ze
echt een mooie plaats uit. Ook wat
de bodem betreft, want als er een
mierke zit, gaan ze er niet zitten.
Maar bij het bouwen van een woning
trekken ze zich daar niets van aan.
Alle mensen zijn anders, maar lijken
hetzelfde. Maar als iemand gehandi
capt is, zie je het meteen. Als je ziet
hoeveel gehandicapte woningen er
staan, dat is vreselijk".
Frans van Dueren, ontwerper. Hij
woont zelf in een kolossale modern
ingerichte bungalow -waarin zijn
ontwerpbureau is ondergebracht-
achteraf in het Belgische achterland
met een park als tuin.
Het blijkt al uit zijn uitspraak 'De
mensen zorgen voor hun zorgen, de
natuur voor morgen'; Frans Vandue
ren baseert zich op natuurwetten.
'Natuurwetten rekenen af met eeu
wen 'urbanistische' beschaving', is
de ondertitel van zijn boekje 'De mie
ren wijzen de weg'. In de natuur is
volgens hem precies te zien waar
wonen het beste is voor je gezond
heid en je welzijn. Als de natuur hem
niet genoeg informatie geeft, doet hij
een beroep op een studiegroep die
dan met de wichelroede uitkomst
biedt.
„Ik ben al 25 jaar bezig met wo
nen. Normen, structuren en natuur
wetten worden niet in acht genomen
door de overheid en wetenschaps
mensen. Ik heb bepaalde woningen
waar ik me niet goed voel. Dat is in
tuïtief. In een bepaalde woning klikt
het niet. Dan word ik zo wit als pa
pier. Kleuren, vormen en materialen
in een woning hebben grote invloed
op de mens".
ALTIJD ZIEK
Vandueren ontdekte een en ander
ruim tien jaar geleden. „Een vriend
stierf aan de ziekte van Hodgkin. Hij
woonde 500 meter van me vandaan
in een woning waar ik me nooit pret
tig voelde, waar ik ziek werd. Een
professor van de universiteit bezocht
mijn vriend, veertien dagen voor zijn
dood. Met een wichelroede vond hij
ongezonde plaatsen. Dat ding rea
geerde bij mij ook, op dezelfde plaat
sen. Onmiddellijk zijn we een viertal
woningen gaan bezoeken waarin ik
altijd ziek werd".
Die vier woningen werden de eer
ste van een serie van 300 woningen
die Vandueren samen met de prof
onderzocht. Een en ander leidde tot
de vorming van een studiegroep
Ecologies (samentrekking van eco
logie en logica). Deze club (met on
der anderen artsen en architecten)
kreeg veel belangstelling. Honder
den mensen bezochten de lezingen
van Vandueren en genoemd boekje -
in een eerste oplage van 4.000 ex
emplaren - was in een mum van tijd
uitverkocht. Alles bij elkaar heeft
Vandueren meer dan 4.000 wonin
gen (huizen en leefgemeenschap
pen) onderzocht. Niet alleen in Bel
gië, maar ook in Japan, Finland -
waar hij ruim twintig keer is geweest
is -, Irak, Hong-Kong, Jordanië,
Frankrijk, Zweden en tal van andere
landen.
UITMOORDEN
„Enkele jaren geleden hebben we de
onderzoeken afgeremd omdat er zo
veel aanvragen waren. Allemaal op
doktersvoorschrift. We hebben aan
geklopt bij diverse instanties, maar
de overheid heeft er slechts aan
dacht voor tot in de eigen woning en
zelfs de eigen vakantiewoning".
„Ik heb me afgevraagd: hoe komt
het dat er zoveel mensen ziektes
hebben waar ze niets tegen kunnen
doen? Hoe komt het dat mensen wel
stress en kanker krijgen en dieren
niet? Hoe komt het dat de mensen
elkaar uitmoorden? Er is een crisis
die door de mensen zelf geschapen
is. Die komt niet van de bomen of
van de zon. Dat is het denkwerk dat
verkeerd gelopen is. Mijn conclusie
is dat de crisis ontstaan is door de
manier waarop mensen samenwo
nen. Heel veel ziektes ontstaan niet
alleen door verkeerde leefgewoon
ten en voeding, maar door invloeden
van de bodem, de omgeving en de
gebruikte materialen".
VANDALISME
De natuur is het uitgangspunt voor
de ontwerpen van Vandueren. Aan
de omgeving beweert hij te kunnen
zien of het op een bepaalde plek
goed toeven is of niet. De mens heeft
dat altijd goed gedaan, „maar", zegt
hij, „het grote probleem in deze
maatschappij is dat onze intuïtie ver
waarloosd wordt. De mens is te een
zijdig. De intuïtie moet meer gaan
spelen, meer mee gaan tellen bij wat
beslist wordt".
Door het verwaarlozen van de in
tuïtie is en wordt er volgens de Belg
verkeerd gebouwd. Een van zijn
theorieën; „De veiligheid van de we
reld begint in het dorp. Het beste is
een leefgemeenschap waar iedereen
elkaar kent. Daar is geen vandalis
me, daar wordt niet ingebroken. Al
die kleine dorpjes hadden we zo
moeten laten in plaats van ze samen
te voegen. Een klein dorpje met een
burgemeester die een of twee uur
per dag in functie is en daarnaast
gewoon ander werk kan doen. Vroe
ger had je een gemeenschap met
een aantal woningen. Als er geen
plaats genoeg meer was, werd die
uitgebreid. Maar alle leeftijdsgroe
pen woonden daar samen. In zo'n
gemeenschap hoorde iedereen
thuis. Die ouden van dagen hadden
een plaats in die maatschappij. Dat
horen ze nu nog te hebben.
SLAVERNIJ
Men is alles in vakken gaan verde
len. Ik ben van mening dat men
eigenlijk niets moet organiseren,
maar alles op zijn beloop moet laten.
Er zijn mensen die echt geleefd wor
den, die elke dag terug in hun hokje
moeten kruipen. Op de 32e verdiep
op 34 vierkante meter is hun thuis.
Ze zijn er tevreden mee omdat men
ze tevreden maakt. Men heeft ze een
televisie gegeven. Er is iets gecom
penseerd. Maar ze vergeten te leven,
te genieten van het leven en de na
tuur. Er is een gejacht van een hele
grote groep mensen die geen enkel
ogenblik in een jaar erover naden
ken dat ze leven en wat het leven be
tekent. Want weer of geen weer: van
de zoveelste tot de zoveelste is er va
kantie, goesting of geen goesting,
centen of geen centen. Er is nooit
grotere slavernij geweest dan nu,
zonder dat de massa het beseft".
Een heleboel van die vermeende
'ellende' is volgens Vandueren be
gonnen met de verkeerde uitbreidin
gen van dorp en stad. Daarvoor zijn
volgens hem gebieden gebruikt die
niet deugen. „De overheid is vanaf
de tekentafel zones gaan bepalen
om te wonen, gronden waar de boer
niks kon winnen. Dat waren de goed
kope, vrije gronden, zieke gronden,
gronden met een negatieve invloed
wat je kon zien aan de planten. Daar
groeide niets. Die zones zijn onge
schikt om te wonen. Maar van de bo
demgesteldheid trekt de overheid
zich heel weinig aan. Ze gaan niet
eens kijken. Mensen krijgen daar
ziektes. Huisartsen zien dezelfde
symptomen. Daarnaast is er de elek
tromagnetische straling die we waar
nemen met een wichelroede. Er is
een groot aantal krachtlijnen in de
aarde. Er komen krachten vanuit de
aarde naar boven. Men weet dat op
bepaalde plaatsen de krachten van
de stralen zo groot zijn dat de mens
er echt niet op kan leven.
IN VERWACHTING
Men doet er niks aan, maar men
weet het. Een plaats boven een zo
genaamde waterader of een curienet
(een raster van stralingsvelden) is
■ongeschikt om te wonen. Dat zijn
plaatsen waar veel mieren en mollen
zitten. Je kunt het vaak ook met het
blote oog zien aan de plantengroei.
We hebben planten in een huiska
mer die op een bepaalde plaats niet
groeien, ook niet als ze voldoende
licht hebben. Verzet ze zestig centi
meter en ze groeien wel. Die plaat
sen ziet men in een heel net over
gans de wereld. Dat waren vroeger
onze oude wegen. Daar groeide niks
en daar kon de mens gaan. Dieren
leven nog altijd met die wetten. Als je
koeien die niet kunnen kalveren gaat
verplaatsen, zijn ze in heel korte tijd
in verwachting. Dierenartsen hebben
meer aandacht voor de huisvesting
van dieren, dan artsen voor de wo
ningen van mensen".
En wie krijgt de schuld van al deze
'blunders'? De commercie en de po
litiek, vindt Vandueren. „Vroeger
ging men automatisch op een goede
plaats wonen. Ze hadden ook geen
keuze, want men kende nog geen
betonnen fundering. Daarom ging
men altijd zoeken naar een bouw-
Ontwerper Frans Vandueren In recreatiepark de Beekse Bergen: „Er is nooit
grotere slavernij geweest dan nu, zonder dat de massa het beseft". Op de
achtergrond het door hem ontworpen Holland-eiland.
stuk waar men van nature kon wo
nen. Heel die technologie heeft ons
geholpen om verkeerd te gaan wo
nen. Daar is geen aandacht voor ge
weest, niemand heeft erop gelet,
maar vandaag zijn de gevolgen
groot. Allemaal dezelfde blokskes
huizen. Een vreselijk iets. Er is geen
enkel, alleen een commercieel be
lang om die woningen allemaal het
zelfde te maken. Een woning moet je
niet plannen, maar inplanten".
OPGEVRETEN
Het onderzoek van Vandueren heeft
zich steeds meer toegespitst op het
slapen, de slaapkamer, de plaats en
de richting van het bed. Want daarin
schuilt volgens de ontwerper een be
langrijke bron van ziektes. Hij ver
haalt van mensen met chronische
ziekten die jaren naar artsen gingen,
apotheekkasten vol hadden staan
met medicamenten, die simpelweg
genezen zijn met veranderingen aan
hun bed en de plaats waar het staat.
Zijn verklaring: „Overdag krijgt
men energie, 's Nachts moet een
mens liggen, slapen: geen energie,
geen voeding, geen geluid, geen
licht, geen verwarming, geen tocht,
geen invloeden van magnetische vel
den, van de bodem en van de wo
ning zelf. Slapen boven een keuken
met een fornuis bijvoorbeeld is even
slecht als de zo gevreesde aardstra
ling. Mensen die boven een keuken
slapen hebben heel vaak dezelfde
ziektesympomen. 's Nachts moet je
al je energie kwijtraken, ontladen.
Wij verliezen dan ook heel veel
vocht. Met twee mensen meer dan
een liter per nacht. Dat zijn zuren, af
valstoffen. Als die niet kunnen ver
dwijnen door verluchting, wordt een
matras rot. Dan komen er ontstekin
gen of zelfs insekten. Ik heb bij mijn
woningonderzoeken matrassen ge
zien waar het ongedierte in woekert,
tot het matras wordt opgevreten. Van
al deze invloeden worden we ziek. In
België verandert men om de drie jaar
van auto maar pas om de tien tot
twintig jaar van matras en van hoofd
kussen".
KREUPEL
Wat is nou goed en fout? Tips voor
woningzoekenden? „Bij het kopen
van een grondstuk moet je letten op
storingen in de aardbodem, wat de
volksmond wateraders noemt. Een
wichelroedeloper wijst ze moeiteloos
aan, maar de natuur Is erg duidelijk
in het wijzen op stoorvelden. Daar
groeien de boompjes en struiken
niet, daar zit een gat in de haag.
Daar zitten de mieren en mollen,
daar staan planten met doornen,
staan teveel kromme, grillige, zieke
bomen en kreupelhout (de mens die
daar gaat wonen, ondervindt de
zelfde invloeden van de bodem en
wordt ook kreupel) en worden men
sen ziek in hun bed".
Niet zo moeilijk te zien dus. Nog
gemakkelijker zijn volgens de ont
werper streeknamen. „Namen als
het Ven en het Broek wijzen op
vochtige gebieden, waar de mens
vroeger nooit ging wonen".
VROLIJK OF DROEF
Daarnaast is ook de situering van
een woning van groot belang. Zo is
het volgens zijn ontwerpen van groot
belang om oost-west te bouwen met
het licht, zodat je ochtend- en
avondzon krijgt. „Overdag staat de
zon toch boven en heb je dus toch
geen zon in de woning, maar in de
omgeving. Als je vrij kunt bouwen,
moet je zorgen dat het zonlicht 's
morgens zo vroeg mogelijk in de wo
ning kan. Dan houd je het 's avonds
ook zo lang mogelijk binnen".
De diepe oorzaak voor de ver
keerde situering van woningen is
volgens Vandueren namelijk de elek
triciteit, het licht. Vroeger moesten
mensen immers 's morgens wel aan
de oostkant en 's avonds aan de
westkant gaan zitten in hun woning,
anders hadden ze geen licht.
„Kunstlicht heeft ons leven ver
stoord", zegt de architect. Veel ziek
tes zijn volgens hem terug te voeren
op het laat opblijven met licht aan en
televisie kijken. „Dat vermoeit de
mensen meer dan je zou kunnen ver
moeden". Geluid moet volgens hem
ook geweerd worden. „Van geluid
kun je vrolijk of droef worden, maar
ook ziek. Wonen bij de autobaan bij
voorbeeld is zeer nadelig". Tenslotte
passen bij gezond wonen geen mar
mer of metaal, maar hout en leem.
EIGEN NESTJE
Woont eigenlijk wel iemand volgens
de ideale situatie? „Ja, heel wat
mensen, intuïtief. Ongelooflijk hoe
veel mensen die alleen een wo-
ninkske ontwerpen het intuïtief goed
doen. De ervaring heeft ons geleerd
dat veel mensen die een eigen nestje
gebouwd hebben, vaak heel goed
wonen. Maar woningen die opgelegd
worden, wijkwoningen en zo, zijn
meestal rotslecht. Er zijn heel veel
periodes - tien, vijftien jaar terug en
na de oorlog- waarin architecten
geen rekening gehouden hebben
met dit soort normen voor gezond
wonen".
De laatste tijd richt Vandueren
zich ook op recreatieparken in Ne
derland. „Die wil ik menselijker ma
ken. Heel het mensenleven zou va
kantie moeten zijn in een recreatie
sfeer. Als iedereen goed, gezellig en
gezond zou wonen, zou de behoefte
aan vakantie veel kleiner zijn. Heel
ons wonen kan vakantie zijn", ver
klaart hij die stap.
KERMIS
Hij is in opdracht van Libéma hoofd
ontwerper van wat de nieuwe
Beekse Bergen moet worden, hij
heeft de nieuwbouw van het Auto
tron in Rosmalen ontworpen en is
verantwoordelijk voor de veranderin
gen van bungalowparken als Vin-
keloord bij Rosmalen en Elfenmeer
bij Roermond.
„Bij de Beekse Bergen ben ik be
gonnen met herinplanting, herinde
ling van de vakantiewoningen en
kleuren. De eerste fase is klaar. De
tweede fase wordt een verdere uit
bouw van rust, ontspanning en kwa
liteit. Verdwenen zijn de grote pret-
toestellen. Die horen thuis op de ker
mis. Rustverstorende gebouwen zijn
afgebroken, van de oude sporthal
hebben we een ontspanningscen
trum gemaakt. Er is meer aandacht
voor water, wandelen, fietsen, bezig
zijn, het zijn woningen met privacy.
Het wordt een groot dorp, het moet
nog groeien", aldus Vandueren, die
.nog drie jaar werk denkt te hebben
aan de Beekse Bergen.
VAGE FILOSOFIEËN
De ontwerper benadrukt dat hij geen
reclame wil maken voor zijn bureau.
Om de simpele reden dat hij er het
komende jaar niets meer bij kan heb
ben. Na een tv-programma in België
heeft hij 2.000 brieven van kijkers
ontvangen. Gevolg is dat zijn studie
groep nog altijd 600 adressen achter
ligt met woningbezoeken.
Vandueren gelooft niet dat zijn
door velen als 'vage filosofieën' be
stempelde ideeën in de praktijk niet
te realiseren zijn. „De mensen gaan
de laatste tijd bewuster leven in wo
nen, eten en sociale contacten. Er Is
een grote behoefte aan beter bou
wen en wonen. Ik ben ervan over
tuigd dat de maatschappij groeit
naar een beter en menselijker be
staan".
'De mieren wijzen de weg', uitgeverij Mo
derne Instructie Methoden NV, 2100 Deur-
ne, Antwerpen
In de Beekse
Bergen heeft hij
de nieuwe
bungalows aan
het water
gesitueerd. Met
veel privacy.
„Het wordt een
groot dorp, het
moet nog
groeien".
FOTO'S
DE STEM/
JOHAN
VANGURP
