p
c
op
Nu kleur in de tuin halen
DE STEM
s
I
CD OPSLAGMEDIUM VAN DE TOEKOMST
ei
NATUUR HOUDT ZICH NIET AAN KALENDER
DINSDAG 13 OKTQbp
K
117 DINSDAG 13 OKTOBER 1987
willen op-
super-prak-
de moeilijke
ie eisen en
rsus, die ge-
t, stellen wij
vast", ver
ging van de
elf. Ik pas de
niveau van
em het altijd
mensen die
verf komen,
vaardeloos',
heer gemoti-
Ijiurlijk vrijwil-
ikening mee
niet aanval-
sus is gega-
In praktijker-
rke punt. Ik
voor allerlei
Mjn naam zien
dat geeft wel
leb ik ook te-
orbeeld door
har worden
Dr, zeg ik al-
sarchitecten.
verkervaring.
lalk aan mijn
fk bedoel, we
En het be-
istituut wordt
aantal cursis-
jrsus bestaat
V we hebben
nd cursisten,
hele wereld:
5Sië, Zwitser-
iland, België,
lerlanders die
kosten en oplei-
•chitectuur
Computer met enorme
prestaties op komst
Door Ad Bijleveld
Een woordvoerder van Phi
lips legde eens uit dat je
voor elektromotoren niet bij
zijn firma terecht kan. „Toch zijn wij
de grootste leverancier van die din
gen ter wereld, want ze zitten in onze
scheerapparaten en walkmans, in
wasmachines en platenspelers, in ci-
truspersen en medische apparatuur,
in cassettedecks, CD-spelers, stof
zuigers, vaatwassers en ga zo maar
door. Met computers gaat het pre
cies dezelfde kan uit".
De eerste stappen op die weg zijn al
gezet. Wie nu een videorecorder,
CD-speler of wasmachine koopt,
wordt geconfronteerd met een appa
raat waarin een computer volledig de
dienst uitmaakt. Hij zorgt ervoor dat
verschillende onderdelen in zo'n
toestel in de juiste volgorde hun
functies vervullen, terwijl wij simpel
weg een toets met het bijschrift 'play'
of '60° bontewas' aantippen.
De reden waarom die toepassin
gen van computers nu tot de moge
lijkheden behoren is een eenvoudi
ge: ze zijn gewoon ongelooflijk klein
geworden. De eerste computer werd
rond 1948 in Los Angeles gebouwd
en was zo groot dat daarmee de Rot
terdamse Kuip gemakkelijk geheel
gevuld kon worden. Als schakelele
menten werden radio-buizen ge
bruikt, glazen stolpjes met ingewik
kelde metalen onderdelen erin, die
het tot het einde van de jaren vijftig
voor het zeggen hadden in ieder ra
diotoestel. Daarna kwam er voor hen
de klad in. De transistoren rukten op,
elementjes die eerst stuk voor stuk in
aparte huisjes werden onderge
bracht, maar die nu met zo'n 250.000
stuks of meer samen kunnen worden
gebracht op een vierkant schijfje dat
niet veel groter is dan 1 bij 1 centi
meter. Zo'n computer is niet alleen
miljarden malen kleiner dan het eer
ste prototype zo'n veertig jaar gele
den, hij kan ook veel meer en hij kan
alles vele, vele malen sneller.
WASMACHINE
De computers die we in steeds meer
elektronische en elektrische appara
ten tegen zullen gaan komen zijn
ontwikkeld voor alleen dèt doel. Ze
zijn klein en relatief eenvoudig en
doorgaans toch nog tot veel meer in
staat dan er in zo'n wasmachine of
CD-speler van ze wordt verlangd. Ze
zien er volstrekt niet uit als een com
puter, want complete toetsenborden,
'floppies' en beeldschermen ontbre
ken, maar ze zijn, net als een 'echte
computer', wel degelijk doorlopend
in de weer met het uitvoeren van be
rekeningen, het controleren van de
verschillende onderdelen in het ap
paraat om te zien 'hoe ver ze zijn' en
het doorgeven van bevelen. Worden
ze op de juiste manier toegepast,
dan maken ze de apparatuur niet on
nodig ingewikkeld, maar juist een
voudig en overzichtelijk. In een klein
geheugen is door de fabrikant een
serie instructies opgeslagen, het
programma, en het zijn die instruc
ties die door de computer consciën
tieus worden uitgevoerd.
De computers die niet voor een
bepaald doel zijn ontwikkeld, de 'all-
rounders' die zich op allerlei terrei
nen in laten zetten, zijn in principe
veel dommer. Zij kunnen, nadat we
ze uit de doos hebben gehaald en de
respectievelijke stekkers in hun stop
contacten hebben gestoken, hele
maal niets. Daarvoor zijn program
ma's nodig die we zelf kunnen
'schrijven' of aangeleverd krijgen op
een magnetische schijf, floppy, een
cassette of in een voorgeprogram
meerde chip. Afhankelijk van die
programmatuur blijkt zo'n allrounder
werkelijk ongelooflijk veel in z'n mars
te hebben.
KLEINE GIGANT
Wie zich bij zo'n stuk geavanceerd
rekentuig een groot aantal enorme
metalen kasten voorstelt die staan
opgesteld in een gekoelde ruimte,
moet dat beeld binnen afzienbare tijd
gaan bijstellen. Ten eerste worden
professionele computers steeds klei
ner, terwijl de hobbycomputers, die
genoeg hebben aan een plaatsje op
het bureau, steeds meer kunnen.
Beide groepen groeien in feite
naar elkaar toe en we staan aan de
vooravond van de geboorte van een
\-7ff
i?
«as.
heel nieuw type computer dat onge
kend geringe afmetingen combineert
met enorme prestaties. We hebben
het dan met name over computers
waarin een gecompliceerde chip
wordt gebruikt. Het is de Intel 80386
waarvan de mogelijkheden zo uitge
breid en de snelheid zo hoog zijn,
dat er op dit moment geen program
ma's zijn die uit dit wonderlijke stukje
techniek kunnen halen wat erin zit.
Er wordt echter met man en macht
aan dergelijke programma's ge
werkt, en mocht men er daadwerke
lijk in slagen alle mogelijkheden van
deze nieuwe kleine gigant te benut
ten, dan lijkt het gat tussen de gro
tere professionele computers en de
pc's, de personal computers, voor
goed te zijn gedicht.
WERKPLEK
De pc's worden, al dan niet voorzien
van de Intel 386, vooral ingezet in het
midden- en kleinbedrijf en in middel
grote organisaties. De krachtpatsers
hebben zoveel in huis dat ze in de
woning nauwelijks tot hun recht ko
men. Ze zijn sterk in het aanleggen
van grote gegevensbestanden, in het
tekenen van gecompliceerde con
structies en schakelingen, maar bij
voorbeeld ook in het vormgeven van
dag-, week- of maandbladen. Ze zul
len daarom in steeds sterker mate
het beeld van menige werkplek gaan
bepalen.
Toch verwachten we dat de com
puter ook thuis zijn intrede zal doen
en dan niet alleen in allerlei elektro
nische apparaten, maar ook in de
vorm van een duidelijk herkenbare
computer. Voor dergelijke home
computers is het van groot belang
dat ze op dezelfde leest zijn ge
schoeid. Werken ze volgens het
zelfde principe, dan kunnen bezitters
van zo'n homecomputer onderling
programma's uitwisselen en, zowel
via de telefoon als op floppy, elkaar
gegevens toespelen. Net als bij vi
deorecorders laat zo'n standaard
echter op zich wachten.
KLADBLOK
In eerste instantie leek het met de
Commodore C64 die kant op te
gaan, gewoon omdat er van die ho
mecomputer veel exemplaren wer
den verkocht, maar nu lijkt de MSX
zich tot wereldstandaard te gaan
ontwikkelen. Allerlei fabrikanten, die
computers leveren volgens dit sys
teem, zijn bovendien druk in de weer
om de gebruiksmogelijkheden van
zo'n apparaat te vergroten. Maar
weinig mensen zitten op zo'n com
puter te wachten om er hun postze
gel- of platenverzameling mee vast te
leggen. Niemand gebruikt zo'n ding
als kladblok, ook al is dat heel goed
mogelijk en de adressen en telefoon
nummers blijven gewoon in de klap
per. De nieuwe MSX-computers la
ten zich echter gemakkelijk als mu
ziekinstrument gebruiken, ze zijn be
hulpzaam bij de lessen aardrijks
kunde en je kunt ze aan het telefoon
net 'hangen', zodat de in de grote
PTT Viditel-computer opgeslagen in
formatie toegankelijk wordt.
OPSLAGMEDIUM
Daarnaast wordt de compact disc,
die momenteel furore maakt als dra
ger van muziek en beeld, ook al gele
verd als opslagmedium voor compu
terinformatie. De eerste op een en
kele CD ondergebrachte encyclope
die is al een feit en het is nog slechts
een kwestie van enige jaren en ook
de telefoonboeken hebben plaats
moeten maken voor een zilverkleurig
schijfje. De homecomputer is dan in
staat die gegevens op de CD snel op
te sporen en op het beeldscherm
zichtbaar te maken. In de auto heb
ben we tegen die tijd een soortge
lijke computer die de op CD vastge
legde plattegronden van de grote
steden in West-Europa op een
scherm kan toveren.
Omdat de computer inmiddels
heeft leren spreken (voice synthesi
zer) kan zo'n apparaat, nadat we
hebben aangegeven waar we ons
precies bevinden, in eenvoudige ter
men als 'links', 'rechts' en 'recht
door', zo naar de plaats van bestem
ming loodsen. Het zijn vooral dit
soort toepassingsmogelijkheden die
ervoor zullen zorgen dat de compu
ter een doodnormale verschijning
wordt in het dagelijks leven van de
jaren negentig.
elnemers naar
an naar genre,
i zogenaamde
irikant met zijn
in de bruine
grote deel van
n uitmaken",
middels weten
dit ongelukkig
jert zich op de
urzen heel na-
n partners van
nter, fabrikan-
eveer dezelfde
lelijk naar bui-
erigens ook in
leugel van de
ert het Dutch
nent het assor-
detaillist en
m van samen-
srs in de kunst
nten zijn heeft
n afgeworpen,
ital internatio-
ixportquantum
s doorzet, dat
vraag", zegt
ïoedzaam. „Er
zaken een be-
aan om Neder-
te laten komen
jkkig doet men
n".
Corporation
MHshifij, ïbo.
Een van de eerste volledige encyclopedieën op CD. Het schijfje, met een
diameter van 12 cm, vervangt twintig lijvige delen.
De computer maakt muziek. Componeren, studeren, de computer helpt
Deed wordt het
opslagmedium
van de
toekomst
Beeld, geluld,
maar ook
telefoon
nummers, een
encyclopedie,
plattegronden
en autoroutes,
leer
programma's
enz.
Door Hans Veldhuis
Hoewel we de zomer gro
tendeels hebben gemist
heeft de herfst zich de
afgelopen dagen al weer nadrukke
lijk aangekondigd. En daarmee
breekt de tijd van het afsterven van
de natuur weer aan.
Op zich vormen die verregende en
verwaaide bloemen en planten met
daar bovenuit de steeds kaler wor
dende heesters en bomen altijd een
triest gezicht. Al betekent dat ook dat
het weer planttijd wordt. En dat is
iets dat menige tuinliefhebber maar
al te graag doet: het aantal mensen
dat te vroeg bij de tuincentra aan
klopt wordt tenminste elk jaar groter.
Het is ook niet zo makkelijk om
exact te bepalen wanneer dat verpo
ten weer veilig kan. De natuur houdt
zich nu eenmaal niet aan de kalen
der. Het weer speelt een belangrijke
rol. Maar zodra de bladeren gaan
vallen is dat een teken dat de sap
stroom vanuit de wortels ophoudt en
de plant bezig is de nuttige stoffen
uit de bladeren terug te halen om
vervolgens in ruste te gaan. En pas
dén kunt u met een gerust gevoel
aan de slag.
Al blijft het altijd verstandig na het
verplanten flink te snoeien, omdat er
bij een dergelijke operatie altijd wor
tels verloren gaan. Zodra de lente
dan aanbreekt lijkt er aanvankelijk
niets aan de hand te zijn. Maar op
eens blijken de (gekorte) wortels de
voedselvraag niet langer aan te kun
nen en sterft plant, heester of boom
alsnog af.
Maar zo ver is het nu nog niet.
Want het Grote Sterven van de bo
vengrondse natuur gaat soms ge
paard met de schitterendste kleuren.
En daarvoor hoeven we echt niet al
leen in het bos te zijn. Wie op dit mo
ment een bezoek aan een tuincen
trum brengt kan zich daar zelf van
overtuigen. Niet alleen draagt me
nige plant fraaie vruchtjes, maar u
kunt dan ook zien hoe mooi de bla
deren van sommige heesters en bo
men verkleuren voordat ze naar de
grond dwarrelen om daar eerst voor
een goede winterdekking te zorgen
om vervolgens tot humus te worden
omgezet.
EXPLOSIE
Overigens, die bladeren moet u wel
regelmatig van het gazon verwijde
ren om schimmelvorming tegen te
gaan. En als u een vijver heeft moe
ten ze ook daar zoveel mogelijk wor
den uitgehaald. De kans dat u an
ders volgend jaar een explosie van
algen krijgt door teveel voedingsstof
fen is levensgroot. Om nog maar niet
te spreken over zuurstofgebrek door
het rotten, wat 's winters onder een
langdurige ijslaag een zekere dood
voor de vissen betekent.
Wie een niet te grote tuin heeft,
zou eens kunnen denken aan hees
ters als de Acer japonicum of de A.
Circinatum of de wat bekendere flu
weelboom. Maar de geelverkleu-
rende kransspirea doet het ook erg
goed - juist bij iets dat rood verkleurt.
Andere op dit moment kleurrijke
heesters zijn bijvoorbeeld het bo-
dembedekkertje Stephanandra in-
cisa 'Crispa', lijsterbes, pruikeboom,
de kornoelje-familie, toverhazelaar,
Fothergilla of kardinaalsmuts. Ook
zijn er verscheidene kleurrijke klim
mers.
BLOEMETJES
Als u wat meer ruimte ter beschik
king heeft valt misschien ook te den
ken aan een echte boom die zich in
de herfst nadrukkelijk onderscheidt.
Bekende voorbeelden daarvan zijn
uiteraard bomen als Amerikaanse eik
of kastanje. Maar minder bekend is
bijvoorbeeld de vochtminnende
moerascipres (doet het prima bij een
vijver), de zilveresdoorn, de op dit
moment donkerrood verkleurende
Parrotica Persica die 's winters
kleine bloemetjes vertoont, of de
oranjekleurende Amberboom. Maar
de keuze is nog veel groter.
Hafort BV in Amersfoort brengt
onder de naam Aquaplan een as
sortiment vochtwerende produk-
ten op de markt voor dak, muur
en vloer. Zo is gebruik van open
vuur bij het herstellen en verbe
teren van een plat dak niet meer
nodig. Kleefpasta (mastiek) als
Sagalex Mastic laat zich koud
verwerken en aanbrengen met
een piamuurmes. Ook voor het
aanbrengen van hele rollen dak
bedekking is de gasbrander niet
meer nodig. Aquaplan heeft voor
de diverse reparaties ook Roofix
(koude kleefpasta) en Sagalex Li
quid Plus (vloeibare dakbedek
king) in het assortiment.
BEHANGEN HOE GAATDAT
Onder de titel Behangen hoe
gaat dat' heeft behangfabrikant
Rath en Doodeheefver in Gilze
een boekje uitgegeven waarin de
klant op eenvoudige wijze wordt
uitgelegd hoe te behangen. Deze
praktische handleiding staat vol
tips eb suggesties over opmeten,
gereedschap en dergelijke. De
uitgave van dit boekje komt tege
lijk met de nieuwe collectie van
Rath en Doodeheefver, die is
geënt op speciale doelgroepen.
POKON VOOR BONSAI
Pokon Chrysal in Naarden
brengt Pokon-bonsai op de
markt. Zoals de naam doet ver
moeden is deze 'uitgebalanceer
de' plantenvoeding speciaal be
stemd voor bonsai-boompjes.
Het spul is verkrijgbaar bij bloe
mist en tuincentrum in flacons
van 250 ml.
KRUIK DROOGT NIET MEER QIT
Jaarlijks worden er in Nederland
425.000 warmwaterzakken aan
geschaft. Een nieuw type is de
Fashy warmwaterzak, die is ge
maakt van kunststof (thermop-
last).
Het bizondere er aan is dat
de zak aanvoelt als rubber, maar
niet meer kan uitdrogen of verte
ren.
Er kan kokend water in,
maar ook hij kan ook als ijszak
worden gebruikt Er zijn diverse
modellen voorhanden bij drogis
terijen en warenhuizen.
HOUTVULLERS
Alabastine en Bison brengen vul
middelen op de markt voor het
repareren van beschadigingen,
scheuren en gaten in hout. Bij de
eerste fabrikant heet het mate
riaal Houtrotvuller, bij de tweede
Kneedbaar Hout.
Bison heeft vijf
kleuren ter beschikking. Verpak
kingen zijn er in diverse forma
ten.
VERWIJDERBARE VLOERUJM
BISON
universele
vloerujm
filE UNIVERSAL
JtVfcTEMEMTS Qt 50^
universele
vloerujm, r
COUf UHWïR*tt£*
RtVlTiMEHTI PI fOU
Bison heeft een vloerlijm ontwik
keld die zeer eenvoudig te verwij
deren is. Daarmee lijkt het pro
bleem van niet los te krijgen rijm
resten en tapijtflarden uit de we
reld. De vloerlijm is voor vrijwel
alle typen vloerbedekking ge
schikt. Zelfs na jaren is die dan
eenvoudig te verwijderen, terwijl
eventuele lijmresten met water
en zeep kunnen worden wegge
werkt, zonder de vloer te bescha
digen.
■ii
