s
p
E
C
I
F
I
E
K
avendag»
ibewonei
temming
n bergh»
Louche handelaren
verdienen grof geld
aan onnozele kopers
DE STEM
HONDENGEKTE LEIDT TOT DOORFOKKEN VAN VEREDELDE MISBAKSELS
mb—i Bi* mmm
1ENSTEN
De rashonden zijn ziek. Nu al zijn ruim 350 erfelijke
afwijkingen bekend die de gezondheid van de
viervoeters-met-stamboom bedreigen en dan heb
ben we het alleen nog maar over de lichamelijke
gezondheid. Wat een gezellige huisvriend moet
worden, blijkt steeds vaker een vierpotig samen
raapsel te zijn van ziektes en mankementen.
'DE SLECHTSTE
[FOKKERS HEBBEN DE
BESTE PRAATJES'
HET VEL
VALT VAAK
LETTERLIJK
OVER DE
OGEN VAN DE
CHOW'
'WIE IS ER EIGENLIJK
ZIEK, DE HOND OF
DE MAATSCHAPPIJ?
I
DIERENARTSEN
Goes, Heinkenszand g,
Beveland - Dierenarts u
Simonswei 2, Heinken»,
01106-1290.
Ovezande, Goes, Kapelk.
roerswaal - Dierenarts
man, Hogenakkerwee i
ningen, tel. 01130-1233.
Hulst en Hengstdijk - hi.
E. de Nijs, Wilhelmioai,
Hulst, tel. 01140-13004.
Breskens - Dierenarts q,
Bruijckere, Dorpsstraat i
01172-2769. Spreekuur J
11.30 u. en volgens alsnr-.L
Midden-Zeeuwsch-ViaÏOl
Terneuzen en Axel - h»
M.P. Schaub, W. de ZwS
2b, Terneuzen, tel. OliS
zaterdag; Terneuzen, t
Zwijgerlaan 2b, tel. o'lis
spreekuur 13.30-14 u.
Dierenkliniek, tel. oils
Spreekuur 11-12 u. Zondt
gens afspraak, tel. 01150.»
Terneuzen en. - Peter
Polikliniek voor kleine hi
ren 'De Steenberghe', v
bergenlaan 7, Terneur»
01150-96425. Spreekuur;
u. Verder na telefonii.]
spraak.
J.P. de Vos, Kliniek van
huisdieren en bij zonderee
v. Diemenstr. 83, Terneu»
01150-19628. Spreekuur
14 u. en na telefonisch over'
Sluis, Aardenburg en oiogi
Dierenarts J. v.d. Vijver s
Oostburg, tel. 01170-2101 St
uur zat en zond. om 13 uur
Praktijk IJzendijke - Dien
K.v.d. Vijver, Hoofdolai
01176-1388, b.g.g. oil"
Spreekuur zat. om 13 v
zond. om 12 uur in de dier
niek Minnepoortstr. 14, ij,
ke.
TANDARTSEN
West-Zeeuwseh-Vlaandem
Tandarts J. Schautteet,
Maagdenstraat 24, Sluit
01178-1921. Spreekuur a
zond. 12-12.30 uur.
Oost-Zeeuwsch-Vlaanderu
Tandarts P. de Booy, CanaiV
1, Sas van Gent, tel. 011P
Privé 01158-3011. Spreekuia
10-10.30 en 18-18.30 u. zon
12.30 u.
Walcheren - Tandarts M.
kwitsz, Volderijlaagte 1, K
burg, tel. 01180-35688. Spr.
zat. en zond. 11-12 uur.
Zuid- en Noord-Beveli
Tandarts J. Castelein, v.d
gelstraat 35, Goes, tel.
23984. Spreekuur zat. en z
11 uur.
APOTHEKEN
Axel - Apotheek Axel, Or«j
6, tel. 01155-2888. Geop. at
en 16-17 uur. Verder uitsli
voor spoedgevallen en recej
Goes - Zeeuwse Apotheet
Markt, tel. 01100-15255.
8.30-17.30 u.. zond. 10-1130.
18 u.
Hulst - Apotheek Hulst
zat. 11-12 uur en 15.30-17;
zond. 11-11.30 u. en 10.30-lS
Voor spoedgevallen buiten
ningstijden is de dienst
apothekersassistente tl
reikbaar tel. 01140-14255.
Middelburg - Apotheek
Boogert, Vrijlandstraat
27471 (vanaf vrijd. 17.30 ut
Terneuzen - Apotheek
tel. 01150-12090. Geop.
8.30-17.30 u., zond. 11.30-li
17-18 u.
Vlissingen - Apotheek Paj
enburg, Papegaaienburg
tel. 66345.
VRIJDAG 9 OKTOBER 1987
Rashond ziektegeval op vier poten
Door Gerda Rypkema
Het is niet zo best gesteld
met de rashonden in Ne
derland. Onze kwispe
lende huisvrienden worden geteis
terd door gewrichtsafwijkingen, epi
lepsie, erfelijke blindheid, nierziekte
en hartkwalen. Het lijkt wel of de ene
na de andere ziekte opduikt.
Al in de jaren vijftig, toen een onder
zoek werd gedaan naar de doofheid
bij Dalmatische honden, waren er al
vooruitstrevende kynologen die alle
voorkomende erfelijke gebreken we
tenschappelijk wilden laten onder
zoeken. Zij richtten hun pleidooi aan
dovemansoren. Het merendeel van
de fokkers maakte zich meer zorgen
over de overerving van de juiste
vachtkleur dan over een enkel geval
van bijvoorbeeld blindheid.
Maar het bleef niet bij een enkel
geval. De Nederlanders gingen mas
saal rashonden kopen en de fokkers
konden bij wijze van spreken niet ge-
ZIEKENHUIZEN
VLAANDEREN
Voor eerste hulp bij oafd"
eerst dienstdoende
raadplegen
Hulst - St. Liduinazieki
01140-12651.
Oostburg - St Antoniui
huis, tel. 01170-3355.
Terneuzen - Julianaziek
01150-12851
Sluiskil - St Elisabethzieke
0U57-1451
AMBULANCE EN
WEER
Zeeuwsch-Vlaanderen
01150-12200.
BB!
lgische kustplaats Knol
it 18 oktober voor de W
ehouden. De bedoeling»
|ns te geven het industr
te leren kennen.
havenbedrijven in hetC
expo werd toen bezocht'
bezochten nog eens mint ti
«geleiding van deskundig»,
dag werd toen besloten
genoeg voor de organise
alen.
is telling op het program®
e bedrijven. Zaterdag en w
18.00 uur deze tentoonstel»
kijken. Ook rijden er weet
aritiem banket wordt za»
:e, met als eregast L. OH"1"
Werken.
irs van het woonwage
de nabije toekomst du
ren.
het centrum sa0^-
bouwtjes, garages en
ruimten neergezet mog
den van maximaal
vierkante meter. is
Het gemeentebestuur^
ter van mening dat,
meer bewoners van
om een berghok neer
het op het Aardenbi'
trum overvol wordt.
De regeling komt'
oktober aan de orde O
vergadering van de c
voor ruimtelijke °rde
bijeenkomst in het g t
huis van Aardenburg
om 19.30 uur.
noeg pups aanslepen om aan de
vraag te voldoen. De prijs die voor
een hond op tafel werd gelegd steeg
navenant en dat lokte een grote
groep mensen aan die de hond als
een behoorlijk winstgevende pro
ductiemachine zag. Vooral door
deze groep gewetenloze broodfok
kers is de gezondheid van het dier,
of van zijn nakomelingen, hoe langer
hoe meer in het gedrang gekomen.
De sombere voorspellingen van
toen zijn anno 1987 de wrange waar
heid. Hele hondenrassen blijken
aangetast te zijn door een erfelijke
afwijking. De animo om daarover iets
te vertellen blijkt in vakkringen mini
maal. Fokkers, dierenartsen, ras
clubbestuurders, allemaal willen ze
wel iets zeggen, maar dan anoniem
en liefst over een ras dat ze zelf niet
hebben. Er zijn ook nog steeds fok
kers die weigeren toe te geven dat er
problemen zijn. Die alle kritiek weg
wuiven met een achteloos 'overal
komt wel eens wat voor'.
WITTE RAAF
Helga van Voorthuysen-Dijkhuis, die
renarts in Noordwijk, is eigenlijk'een
witte raaf in dat wereldje. Helga fokt
zelf Welsh Corgi's en is voorzitter
van de vereniging die de belangen
van dat ras behartigt. Verder is zij
verbonden aan de stichting CANIS,
die in 1983 werd opgericht tot bevor
dering van gezonde rashonden-po
pulaties in Nederland.
Helga Van Voorthuysen wijst twee
oorzaken aan voor de huidige pro
blemen. Ten eerste de broodfokkers
die zich niets aantrekken van de ge
zondheid van de hond. Ten tweede
het enorme gebrek aan kennis bij de
hondenkoper. „Eigenlijk volgt het
een uit het ander", zegt zij. „Als de
mensen niet meer zo stom zijn om bij
de eerste de beste een hond te ko
pen, wordt het fokken van honden
vanzelf een stuk minder interessant.
Al die figuren gaan zich dan wel op
een ander handeltje toeleggen".
VOD
Ze haalt een voorbeeld aan van een
jong echtpaar dat tijdens het spreek
uur trots een Newfoundlanderpup
van drie maanden op de onderzoek-
stafel zette. „Het was een vod van
een hond, een ander woord weet ik
er niet voor. Het beestje had zware
heupdysplasie (een erfelijk bepaalde
afwijking aan het heupgewricht. De
dijbeenkop past dan niet meer soe
pel in de heupkom, waardoor op den
duur de achterpoten helemaal niet
meer gebruikt kunnen worden). Het
liefst had ik het meteen uit zijn lijden
verlost, want dat kon niets meer wor-
den. Maar het heeft nog een maand
of twee geduurd voordat het echt
paar dat ook inzag. Enfin, ik heb mijn
keel ongeveer schor gepraat om ze
toch vooral ervan te doordringen
naar een betrouwbaar adres te gaan
als ze weer een hond witden kopen.
En wat gebeurt? Een paar weken la
ter komen ze weer op het spreekuur,
ditmaal met een jonge Duitse Dog.
Die was er nog erger aan toe dan de
Newfoundlander".
Ze maakt een hulpeloos gebaar.
„Razend kan ik daar om worden.
Niemand koopt tegenwoordig nog
een stofzuiger van de eerste de
beste straatventer, daar heeft de
Consumentenbond god zij dank voor
gezorgd. Maar als het om honden
gaat, om een levend wezen dat toch
zo'n jaar of tien deel van het gezin
moet uitmaken, dén laten mensen
zich alles in hun handen duwen. De
pest is dat de slechtste fokkers ook
nog de beste praatjes hebben. Ze
stralen een soort dierenliefde uit
waaraan kennelijk geen mens weer
stand kan bieden. Misdadig noem ik
zoiets".
LOUCHE FIGUREN
De laatste jaren is de hondenmarkt
ook het actieterrein geworden van
allerlei louche figuren. Geen wonder,
er is veel (zwart) geld aan te verdie
nen. Dat werkt heel eenvoudig. Men
neme een reu en een teef van een
ras dat dat moment in de mode is, je
paart de twee en bingo het geld
stroomt binnen. Niemand legt je een
strobreed in de weg als je in Neder
land honden wilt fokken.
De overheid heeft weliswaar een
poging gedaan wat meer grip op de
handel te krijgen via de gezond
heidswet op dieren van enkele jaren
geleden, maar dat is een enorme
wassen neus gebleken. Het behalen
van het benodigde diploma is een
fluitje van een cent en, wat erger is,
er is geen enkele controle op de wet
telijke voorschriften. Ja, de dierenbe
scherming doet een goedbedoelde
poging in die richting, maar die ver
eniging heeft geen enkele sanctie
mogelijkheid.
MISSTANDEN
„Goedgekeurde misstanden", noemt
Helga van Voorthuizen de bewuste
wet. „Eigenlijk heeft de overheid het
nog erger gemaakt. Nu hebben al die
broodfokkers ook nog een schijn van
deskundigheid gekregen. Ze hebben
immers een diploma".
Wat heel hard nodig is, is een be
tere voorlichting van het publiek. Als
het aan Helga van Voorthuysen ligt
komen er zelfs spots op radio en te
levisie die mensen het verschil tus
sen een serieuze fokkèr en een
broodfokker moeten bijbrengen.
„Niet dat bij een serieuze fokker
altijd perfect gezonde honden wor
den geboren, dat is natuurlijk niet zo.
Zelf heb ik ook eens een pup ver
kocht die later epilepsie bleek te
hebben. Het enige wat je dan kunt
doen is de eigenaar zo goed moge
lijk begeleiden. En uiteraard de
ouders van die hond nooit meer voor
de fok gebruiken. Dat is een kei
harde maatregel, maar een noodza
kelijke".
INTEELT
Daarmee snijdt Van Voorthuysen
ook meteen de grote moeilijkheid
r
FOTO SUNSHINE.
Dierenarts Helga van Voorthuyzen: „Niemand koopt tegenwoordig nog een
stofzuiger van de eerste de beste straatventer. Maar als het om honden gaat,
laten mensen zich alles in hun handen duwen".
aan bij het bestrijden van erfelijke af
wijkingen. Het gebrek kan namelijk
pas achteraf geconstateerd worden,
als er al ziektegevallen zijn. Dat komt
omdat veel erfelijke afwijkingen slui
merend aanwezig zijn in de genen
van een hond, zonder dat het beest
er last van heeft. Als met zo'n hond
gefokt wordt, wordt die aanleg ook
weer doorgegeven aan de nakome
lingen. Dat kan generaties lang goed
gaan, totdat een hond wordt ge
paard aan een hond die zo'n zelfde
'stille' afwijking in de genen draagt.
Dan pas komt de ziekte tevoorschijn.
En dan is ook meteen Leiden in
last, want in de rashondenfokkerij
wordt veelal lijnteelt toegepast. Dat
Diepe huidplooien veroorzaken stinkende excemen. Foto archief De Stem.
is een lichte vorm van inteelt, waarbij
honden worden gepaard die via een
ot meer bloedlijnen aan elkaar ver
want zijn. Zo zijn eigenlijk alle hon
den binnen één ras wel op een be
paalde manier familie van elkaar. En
zeker in de rassen die qua aantallen
wat kleiner zijn. De kans dat twee ex
emplaren elkaar treffen die dezelfde
genetische 'boodschap' van hun
voorouders hebben meegekregen,
wordt daardoor groter. En dus ook
de kans op afwijkingen. Wil je een
bepaalde afwijking bestrijden, dan
zul je hele families honden van ver
dere fok moeten uitsluiten.
WACHTLIJSTEN
Dat is moeilijkheid nummer 2. Nie
mand kan in Nederland een ander
een fokverbod opleggen. Wat dat be
treft staan ook rasverenigingen
machteloos. „Sommige clubs heb
ben wél strenge fokregels opgesteld.
Daarmee verplichten ze fokkers om
de ouderdieren vooraf te laten on
derzoeken. Als dat niet gebeurt, be
middelt de club niet bij de verkoop
van de pups. Dat is op zich een
prima maatregel, alleen is het een
druppel op een gloeiende plaat. Op
de eerste plaats zijn fokkers niet ver
plicht om zich aan te sluiten bij een
rasvereniging. Op de tweede plaats
hoeven ze zich niet te houden aan
de pupbemiddeling. En op de derde
plaats; door die strengere voorwaar
den ontstaan bij populaire rassen
enorme wachtlijsten. Niet alle men
sen die een hond willen kopen en zo
verstandig zijn de rasvereniging in te
schakelen zijn ook bereid om maan
denlang te wachten op een puppy.
Dan gaan ze in de krant de adverten
ties na en komen zo weer bij de
broodfokkers terecht".
KEURMEESTER
Er bestaat nog een categorie afwij
kingen waaraan de kynologie syste
matisch meewerkt. Die afwijkingen
zijn ontstaan uit een overdreven aan
dacht voor bepaalde raspunten.
Een ras als de Chowchow bijvoor
beeld moet kleine ogen hebben. Nu
zijn door selectie de ogen van veel
exemplaren zo klein geworden dat
een wanverhouding is ontstaan tus
sen het oog en de ooglidspleet. Het
vel valt vaak letterlijk over de ogen
van de Chow en de hond ziet dus a.
geen barst meer en heeft b. voortdu
rend last van oogontstekingen om
dat de haartjes constant het netvlies
irriteren (entropion heet dat in vak
termen. De oogleden zijn dan naar
binnen gegroeid). Het is bijna niet te
geloven, maar als dit soort uitwassen
voorkomen, zijn de ras-'liefhebbers'
er slechts met de allergrootste
moeite van te overtuigen dat ze op
de verkeerde weg zijn. Sterker nog,
het wordt een keurmeester hoogst
kwalijk genomen als hij de gezond
heid van de hond zwaarder laat we
gen dan het uiterlijk,
ADEMNOOD
Wie ooit een keuring van bijvoor
beeld Engelse bulldoggen heeft ge
volgd, moet zich wel afvragen wat
dat ras nog met liefde voor honden
te maken heeft. De schedel is zó
groot gefokt dat geboortes alleen of
vrijwel alleen via de keizersnede mo
gelijk zijn. De neus is zó kort gefokt
dat sommige exemplaren geen twee
passen kunnen doen zonder al snot
terend in ernstige ademnood te ko
men.
„Bepaalde rassen zouden gewoon
verboden moeten worden", zegt
Helga van Voorthuizen. „Dat klinkt
hard, maar het zou wél een stuk
vriendelijker voor de dieren zijn. In
Zweden zijn ze er al mee begonnen.
Daar is de Sharpei nu verboden.
Mijns inziens zeer terecht. Een hond
moet kunnen rennen en spelen, rui
ken, zien en horen. Als een van die
zintuigen wordt belemmerd of ge
deeltelijk weggefokt omwille van het
uiterlijk, dan vind ik het erg ver gaan
om nog van dierenliefde te spreken".
FABEL
Zij wijst daarbij meteen op de nogal
dubbele rol die dierenartsen in de
kynologie spelen. „Veel dierenartsen
hebben terecht veel kritiek op die
rassen en de fokkers ervan, maar
van de andere kant danken ze wel
een deel van hun inkomen aan die
rassen. Al die mode-operaties om de
gebreken te verdoezelen brengen
geld in het laadje en dan is het wat
slap om tegelijkertijd de kynologie te
vervloeken. Er zijn trouwens maar
weinig dierenartsen in Nederland die
enige affiniteit met de kynologie heb
ben. En als het je niet interesseert,
verdiep je je ook niet in die materie.
Ik ben ervan overtuigd dat veel van
mijn collega's de mensen liever aan
raden een bastaardje te kopen, dan
ze de weg naar rasverenigingen te
wijzen. Dat is lekker makkelijk, ze zijn
van alles af en kunnen later ook niet
worden aangesproken als er proble
men zijn. Het is trouwens een fabel
dat bastaarden gezonder zouden
zijn. Ik heb er zelf een gehad: het
dier had heupdysplasie, epilepsie én
een oogafwijking".
KNOKKEN
Voor Helga van Voorthuyzen is voor
lichting op kynologisch gebied de
enige oplossing. „Ais je het honden
bestand in Nederland weer op een
acceptabel gezondheidsniveau wil
krijgen, zul je keiharde maatregelen
moeten treffen. Dat is in eerste in
stantie een taak van de rasverenigin
gen. Bij sommige rassen begint dat
al aardig op gang te komen. Bij de
rest moet er nodig een frisse, en
liefst een beetje straffe, wind door
heen waaien. De leden kunnen daar
zelf voor zorgen door actieve men
sen in het bestuur te kiezen. Lieden
die niet uitsluitend voor de gezellig
heid in een rasclub zitten, maar ook
echt willen knokken om dat ras weer
gezond te krijgen".
MELDINGSPUNT
Ze doet nog een concrete suggestie:
er moet een onafhankelijk meldings-
punt komen waar dierenartsen ge
constateerde afwijkingen kunnen la
ten registreren. Een register dat fok
kers kunnen raadplegen, zodat ze
weten wat een bepaalde hond even
tueel heeft gemankeerd.
Goede gedachten, ongetwijfeld.
Maar zolang de Nederlandse samen
leving de hondengekte heeft, wordt
er van alle kanten grof geld aan ver
diend. En dus hebben de meesten
voorlopig geen zin in maatregelen
die snijden in eigen vlees. Je kunt je
dan ook afvragen: wie is er eigenlijk
ziek, de hond of de maatschappij.
Een langgerekt
llltkan
verlamming van
de achterhand
veroorzaken.
Foto uit het boek:
'Omgaan met
kleine hultdleren'
door Martin Gaua.
