Regeringspartij van
Mexico stelt
presidentskandidaat
Synode zal frontale aanval doen op privatisering geloot
is schop
Europese munitiefabrikanten floreren dankzij Golfoorloi
Crisissfeer rond verkiezing nieuwe topman UNESCOl
06
CABINET A
ecretaris aci
bestem binnenla
HERVERKIEZING OMSTREDEN M'BOW KAN EINDE BETEKENEN VOOR VN-ORGANISATIE
ERIS'NSNE
bel de DHL
-DESTEM-
DE STEM achtergrond woensdag 7 oktober 1987
DEN HAAG - De Tweede
|ens de algemene politie
rote meerderheid opgen»
fan de minima. Het kabir
pi innen voor 1988 op enkel
en bijstellen.
De gedoodverfde nieuwe president van Mexico, Car
los Salinas de Gortari. - fotoap
DE REGERINGSPARTIJ PRI van Mexico heeft de mi
nister van Begroting en het Nationale Plan, Carlos Sali
nas de Gortari, kandidaat gesteld voor de presidentsver
kiezingen van volgend j aar.
Salinas de Gortari, die aan de
Harvard-universiteit in de
Verenigde Staten heeft gestu
deerd, is 39 jaar en hij zou de
op één na jongste president
van Mexico zijn als hij zou
worden gekozen tot opvolger
van de huidige president, Mi
guel de la Madrid Hurtado.
Het zit er dik in dat Salinas
de Gortari de nieuwe presi
dent wordt, omdat de Institu
tionele Revolutionaire Partij
('Partido Revolucionario In
stitutional') sinds haar op
richting in 1929 alle belang
rijke verkiezingen heeft ge
wonnen.
Volgens de voorzitter van
de partij, Jorge de la Vega,
heeft het partijbestuur Sali
nas de Gortari 'eenstemmig
en categorisch' gekozen. De
50.000 partijgetrouwen die
voor het hoofdkantoor van de
regeringspartij in afwachting
waren, juichten en wierpen
confetti in de lucht.
De belangrijkste tegenkan
didaten van Salinas de Gor
tari zullen zijn Heberto Cas
tillo van de Mexicaanse So
cialistische Partij - de groot
ste coalitie van linkse en mar
xistische groeperingen die er
ooit in Mexico is geweest - en
een nog aan te wijzen man
van de conservatieve Partij
van Nationale Actie (PAN).
Men neemt in Mexico-Stad
aan dat een verkiezing van
Salinas de Gortari zal beteke
nen dat de economische her
vormingen die de la Madrid is
begonnen, nog zes jaar - de
lengte van een presidentiële
ambtstermijn - zullen worden
voortgezet. Als minister van
Begroting en het Nationale
Plan overziet de nieuwe kan
didaat nu de uitvoering van
die politiek.
Hoezeer Salinas de Gortari
het politieke spel binnen de
PRI beheerst, bewees hij door
zich tot de la Madrids belang
rijkste economische adviseur
te laten maken, ten koste van
de charismatische minister
van Financiën, Jesüs Silva
Herzog, die vorig jaar zijn
portefeuille en zijn kansen op
het presidentschap verloor.
Zoals elke presidentents-
kandidaat van de PRI ver
wacht men ook van de Salinas
de Gortari dat hij als presi
dent de onafhankelijke bui
tenlandse politiek van Mexico
zal voortzetten, die zo dikwijls
tot botsing met de VS heeft
geleid, vooral wat betreft
Midden-Amerika en Cuba.
Het program van de nieuwe
kandidaat formuleerde deze
zelf als: „Wat vereist is, is
handhaving van de grote lijn
der institutionele hervormin
gen zoals zij nu worden toege
past, zonder ingrijpende af
wijkingen."
Salinas de Gortari, die
wordt beschouwd als de
ideale technocraat, werd in
1982 in zijn huidige ambt be
noemd, op het hoogtepunt van
de economische crisis. Als mi
nister van Begroting voert hij
een bestedingsbeperkingsbe-
leid uit dat van de 81 miljoen
Mexicanen grote offers
vraagt ter overwinning van
de depressie.
Nadat hij was afgestudeerd
aan de Nationale Autonome
Universiteit van Mexico in
1971, ging Salinas de Gortari
verder studeren aan Harvard,
waar hij in 1973 een diploma
bestuurskunde, in 1976 een
tweede diploma economische
politiek en staathuishoud
kunde en in 1978 een doctors
graad in dezelfde vakken be
haalde. Hij spreekt vloeiend
Engels.
De presidentskandidaat is
op 3 april 1948 in Mexico-Stad
geboren. (UPI)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Cóumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes,
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout,
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584-Rabo rek. 101053738.
Door Jan Bouwmans
VAN DE bischoppensy-
node over de roeping en
zending van de leken in
kerk en wereld, die mo
menteel in Rome wordt ge
houden, mag een frontale
aanval verwacht worden
op de praktijk in de wes
terse wereld dat geloof en
godsdienst privé-zaken
zijn geworden.
De aanval zal niet zozeer ge
richt zijn tegen de westerse
maatschappij in zijn alge
meenheid - die maatschappij
wordt van kerkelijke beris
pingen toch al niet erg koud of
warm meer. De aanval zal
specifiek gericht zijn op de
gelovigen zelf, omdat zij zich
deze ontwikkeling steeds
meer laten opdringen.
De boodschap van de sy
node zal zijn dat christenen op
een bepaalde wijze met hun
geloof te koop moeten lopen in
de wereld, in plaats van zich
ermee terug te trekken in de
privé-sfeer van het gezin of
binnen de kerkmuren.
Zo laat zich althans de 'ty
pisch eigen roeping en zen
ding van de leken' vertalen,
zoals kardinaal Hyacinthe
Thiandoum van Dakar (Sene
gal) in zijn openingsrede tot
de synode uiteenzette. Deze
Afrikaanse kardiaal is de
centrale spil en stuurman van
deze synode, samen met de
theologische deskundige mgr.
Pierre Eyt, aartsbisschop van
Bordeaux.
Op eerdere bisschoppensy
nodes bleken de probleemstel
lingen, zoals de relator die in
zijn openingsrede presenteer
de, als handvaten voor het
verdere verloop te functione
ren. Dat zou voor deze synode
dan vier hoofdzaken opleve
ren. Op de eerste plaats de
vraag wat verstaan moet
worden onder het wereldlijke
karakter van de roeping en
zending van de leken. In we
zen is dit de verdeling van de
kerk tussen leken en clerus.
Op de tweede plaats de re
latie tussen de talrijke nieuwe
lekenverenigingen die de
laatste jaren zijn ontstaan, en
de hiërarchie. Daarbij gaat
het in de kern van de zaak om
de vraag tot hoever de (for
meel erkende) autonomie van
deze verenigingen ten op
zichte van het leergezag kan
gaan. Het derde hoofdpunt is
welke pastorale ambten leken
in de kerk kunnen bekleden
en welke ambten het exclu
sieve terrein van de priester
zijn. Het vierde hoofdpunt is
dan de roeping en zending
van de vrouwelijke leken in
kerk en wereld.
De vondst van het Tweede
Vaticaanse Concilie om de
kerk als 'Volk van God' te ty
peren is weer in alle hevig
heid op deze synode losgela
ten. Dit in tegenstelling tot de
buitengewone bisschoppensy
node van 1985 toen het accent
werd gelegd op 'de kerk als
het mysterievolle Lichaam
van Christus, bestaande uit
hoofd en ledematen'. Hiervan
ging toen de sterke suggestie
uit dat het gezag in de kerk
weer flink versterkt diende te
worden.
Anno 1987 komt de gelijk
heid van alle kerkleden weer
op de eerste plaats. En ook de
erkenning dat alle gelovigen
het drievoudige ambt van
priester, koning en profeet
bezitten; maar niet allemaal
op dezelfde manier. Deze laat
ste toevoeging heeft de afge
lopen tientallen jaren geleid
tot competentiekwesties,
waarbij leken zich gingen be
roepen op hun eigen verant
woordelijkheid en hun per
soonlijke geweten als maat
staf ten aanzien van als pro
blematisch ervaren beslissin
gen van de hiërarchie. Mis
schien mag in profane termen
zelfs wel enigszins van
'machtsstrijd' worden gespro
ken: de leken maken het zelf
wel uit en het leergezag vindt
dat onjuist.
Kardinaal Thiandoum
heeft ter beslechting van deze
'machtsstrijd' aan de synode
als het ware een vredespakt
voorgelegd, waarin de gebie
den worden afgebakend
waarop de leken bevoegd zijn
en waarop het leergezag be
voegd is. Beide partijen moe
ten dan eikaars bevoegdheden
volledig erkennen en accepte
ren en dienovereenkomstig
handelen.
De synode moet volgens
zijn plan bepalen dat voor de
leken het drievoudige ambt
'priester, koning en profeet'
concreet bestaat in het om
vormen (transformeren) van
de wereld, op alle terreinen en
niveaus, in 'Rijk van God', dat
is: eenheid, gerechtigheid,
vrede liefde. Zo oefent de leek
zijn typisch eigen priesterlijk
ambt uit op het terrein van
wetenschap, economie, cul
tuur, politiek, kunst en noem
maar op. De gewijde ambts
dragers staan hierbij niet
passief aan de kant toe te zien,
maar hun taak is louter assis
tentie; zij zijn ondergeschikt
aan de leken.
In ruil daarvoor moeten de
leken echter de competentie
en autoriteit van het leerge
zag erkennen en aanvaarden
inzake geloofsleer en zeden.
Dat sluit dan uiteraard de
aanvaarding en realisering
van de kerkelijke normen en
opvattingen ten aanzien van
de zogeheten 'slaapkamer
vraagstukken' in, ten aanzien
waarvan een meerderheid der
katholieken, zeker in de wes
terse wereld, al tientallen ja
ren lang de kerkleer naast
zich neer legt.
Opvallend is dat de synode
deelnemers op dit voorstel tot
nu toe niet inhaken.
Heel opvallend is wel dat
een sterke stroming op deze
synode af wil van de eeuwen
oude klasse-indeling clerus en
leken: het begrip zelf dat de
clerus in de kerk een eigen
stand vormt en dat een deel
van de kerk hun toebehoort,
kan
I»
besta
erde
taan ii
moet verdwijnen. Dit
krachtig in tegen de al
feer die vanuit het bestuj
centrum van de kerk de
ste jaren op dit punt is
schapen.
Ook wat betreft de roepi
en zending van de vrouw in
kerk en wereld doet de
naai van Dakar geen v;
stellen. Maar het is tot nu
de topic op de synode. Bij
elke bisschop snijdt dit oni
werp aan. En de lijn is
duidelijk: in de kerk
geen twee soorten leken:
leken zijn gelijk. Wat
gewijde mannen is toegesta
aan taken en ambten, u
ook op zo kort mogelijke ti
mijn voor vrouwen opensta
en wel op alle niveaus tot
hoogste niveaus toe.
Meer dan één bisschop si
met zoveel woorden ook
gewijde ambt voor de
aan de orde, waarbij de
het duidelijker over de di:
heeft dan de andere. De syj
devaders trekken zich
andere woorden niet al te
aan van de stelling die
laatste jaren opgang doet
de kerk, ook door de huil
paus wordt verkondigd
door Thiandoum nog eens
der de aandacht gebr;
„Gelijkwaardigheid van
en vrouw houdt nog geen|J
lijkheid in."
TRECHT (ANP) - De rooms-k
olieke bisschoppenconferent
€ft pater Piet Nelen niet herb
iemd als lid van de bisschopp
ke adviescommissie voor L
ns-Amerika.
bisschoppen achten diens funti
secretaris van het bestuur van
it Mei Beweging ('een geprono
„•de functie in een richtingorgar
iie in de katholieke gemeenscha
verenigbaar met het lidmaatsch
de bisschoppelijke adviescommt
pe bisschoppenconferentie, die al
[gustus dit besluit nam, heeft dit p
ief van 24 augustus aan pater Nel
•n weten. Nelen had hierover
een gesprek met bisschop Bome
Haarlem en hulpbisschop De Ki
ivn,
Kara
Door Ed Blanche
HOEWEL in de meeste Westeuropese landen officieel
een verbod geldt op de verkoop van wapens aan landen
in oorlog, heeft de zeven jaar oude strijd tussen Iran en
Iraq de wapenfabrikanten in de industrielanden geen
windeieren gelegd.
Alleen al de Iranirs kopen
ieder jaar voor ongeveer 6
miljard gulden aan wapens,
grotendeels middels clandes
tiene transacties met Euro
pese bedrijven. Daarbij ver
geleken vallen de geheime
wapenleveranties van de Ver
enigde Staten aan Iran - die
op ongeveer 60 miljoen gulden
worden geschat - in ieder ge
val kwa omvang in het niet.
Ondanks de embargo's op
de verkoop van wapens aan
oorlog voerende landen zijn
Westeuropese bedrijven en
handelaren volgens de Ame
rikaanse wapenspecialist Neil
Livingstone 'niet vies van
Iran, ondanks een hoop vrome
beweringen over het tegen
deel. Er zijn heel wat clandes
tiene transacties'.
Een Britse zegsman die in
de wapenhandel zit, zegt: „Je
kunt geen grote hoeveelheden
materieel leveren als de be
treffende regeringen daar
niet bij betrokken zijn of op
zijn minst de andere kant op
kijken." Het Internationale
Onderzoeksinstituut voor
Vrede (SIPRI) in Stockholm
verklaarde onlangs in een
rapport dat de wapenhandel
voor het leeuwedeel plaats
vindt als gevolg van politiek
beheerste onderhandelingen
van regering tot regering.
„Regeringen willen om poli
tieke, economische en veilig
heidsredenen graag hun wa
penindustrie beschermen".
Niettemin is in verschil
lende landen - met name
Zweden, Westduitsland, Oos
tenrijk, Belgie en Frankrijk -
een onderzoek ingesteld naar
de handel en wandel van wa
penfabrikanten. De topman
van het Zweedse Nobel-con-
cern, Anders Carlsberg, heeft
op 30 maart toegegeven dat
dochterondernemingen ille
gaal wapens en munitie heb
ben geleverd aan landen aan
de Perzische Golf. Hij heeft
gezegd dat er geen bewijzen
waren dat Bofors en Nobel
Kemi RBS-70 luchtdoelraket
ten hadden verkocht aan Iran.
Maar volgens zegslieden in de
clandestiene wapenhandel
heeft Iran wel degelijk de be
schikking over deze raketten
en andere Zweedse wapens.
Op 6 maart nam de presi
dent van Bofors, Martin Ard-
bo, zijn ontslag nadat er be
schuldigingen waren geuit
dat zijn bedrijf laser-ge-
stuurde RBS-70's aan Iran
had geleverd. Een onderzoek
van drie jaar had aanwijzin
gen opgeleverd dat Bofors het
Zweedse verbod op de ver
koop van wapens aan landen
in oorlog had overtreden.
Ardbo was de tweede topman
van Bofors die in verband met
deze kwestie zijn ontslag in
diende. In 1984 had directeur
Claes-Ulrik Winberg al het
veld geruimd.
Het Zweedse schandaal is
volgens Arabische en wes
terse zegslieden slechts het
topje van de ijsberg. Het vre-
desinstituut noemt 27 landen -
waaronder Nederland, Zwe
den en Groot-Brittannie -
vanwaar wapens worden ge
leverd aan zowel Iran als
Iraq. Als andere landen waar
Iran zijn wapens betrekt,
worden genoemd Algerije,
Argentinië, Canada, Finland,
Israël, Libië, Mexico, Syrië,
Taiwan, Turkije, Vietnam en
Zuidkorea.
Het zenuwcentrum voor het
Iraanse netwerk voor de aan-
Zweedse pers legt ver
band tussen premier O lof
Palme's gewelddadige dood
in 1986 en Palme's pogin
gen om de Zweedse leve
ranties van raketten aan
Iran te beëindigen. - fotoanp
koop van wapens in Europa
was het Logistieke Onder
steuningscentrum in het kan
toor van de Nationale Iraanse
Oliemaatschappij in Londen,
dat vorige week door de
Britse regering werd gesloten.
Geschat wordt dat 70 procent
van de Iraanse wapenaanko
pen werd geregeld door dit
centrum, waar 40 tot 50
Iraanse functionarissen en le
gerofficieren werkzaam wa
ren. De handel zou zich nu
gaan verplaatsen naar de
Bondsrepubliek.
„De oorlog tussen Iran en
Iraq is een enorme oppepper
geweest voor de wapenhande
laren en wapenfabrieken,
waarvan er veel staatseigen
dom zijn," vertelt een zegs
man. „Na Irangate en de ont
hulling dat de VS zelf wapens
aan Iran verkochten, was het
hek van de dam. Niemand had
nog enige scrupules."
Zweedse kranten hebben
een verband gelegd tussen de
moord op premier Olof Palme
op 28 februari 1986 en diens
pogingen om een eind te ma
ken aan de verkoop van
Zweedse raketten aan Iran in
1985. Een direct verband is
vooralsnog niet bewezen en
Palme's moordenaars zijn nog
steeds niet gevonden.
De Zweedse politie heeft
ook een onderzoek lopen naar
de raadselachtige dood van
admiraal Carl-Frederik Al
gernon, de Zweedse inspec
teur voor bewapening en de-
geen die toestemming gaf
voor de uitvoervergunningen
voor de wapens. Algernon,
voorheen een hoge functiona
ris bij de geheime dienst,
kwam op 15 januari onder de
metro in het centraal station
van Stockholm, toen het offi
ciële onderzoek naar de ille
gale wapenexport begon te
vorderen. Sommige ooggetui
gen vertelden dat de 61-jarige
Algernon onder de metro
werd geduwd, maar anderen
zeiden dat hij was gespron
gen. Duidelijkheid is er nog
steeds niet.
Tegen negen topmannen
van Bofors is een strafrechte
lijk onderzoek ingesteld op
beschuldiging van het leveren
van wapens aan Iran via
derde landen zoals Singapore
om de uiteindelijke bestem
ming van het wapentuig te
verhullen. Mats Lundberg,
voormalig manager marke
ting van Nobel Kemi, is op 25
mei in staat van beschuldi
ging gesteld in verband met
de illegale export van explo
sieven en kruit naar Iran, Sy
rië en Egypte tussen 1981 en
1985. De Zweedse wapenhan
delaar Karl-Erik Schmitz, die
zou hebben geholpen bij de
transacties, is eveneens aan
geklaagd. Volgens officiële
zegslieden is zo'n 1.700 ton ex
plosieven en kruit in Iran
aangekomen.
Het Internationaal Insti
tuut voor Strategische Studies
in Londen publiceerde on
langs de Military Balance
1986-87, het jaarlijkse over
zicht van de wapenarsenalen
in de wereld, waarin werd be
vestigd dat Iran over RBS-
70's van Bofors beschikte.
Volgens de Zweedse Vredes-
en Arbitragevereniging, die
campagne voert tegen de wa
penverkoop aan landen in
oorlog, heeft Iran in juli 1985
via Singapore 200 tot 400 van
deze raketten ontvangen. Bo
fors heeft dat ontkend en ge
zegd dat alle exporttransac-
ties met goedkeuring van de
regering zijn uitgevoerd.
Hans Jonsson van de Zweedse
douane, die belast is met de
leiding over het onderzoek
naar Bofors, zei in februari
dat de wapens via tussenper
sonen in Italië en Joegoslavië
naar Iran waren verzonden.
Ook van Nederlandse en Bel
gische kruitfabrieken wordt
onderzocht of zij aan Bofors
hun medewerking hebben
verleend voor het versturen
van de wapens naar Iran.
In februari gaf de West-
duitse overheid aan het 4.300
ton metende vrachtschip
Gretl, dat op weg was naar
Bandar Abbas, een Iraanse
haven aan de Perzische Golf,
opdracht terug te keren toen
was gebleken dat het een la
ding van meer dan 60.000 ar
tilleriegranaten vervoerde,
die waren geladen in de Por
tugese haven Setubal. Na het
bekend worden van de Ame
rikaanse wapenverkoop aan
Iran onthulde de Portugese
premier Cavaco Silva dat de
Portugese wapenindustrie,
die voor het grootste deel in
handen is van de staat, regel
matig had geleverd aan zowel
Iran als Iraq.
Vorige maand ontdekte de
Westduitse justitie dat een
groep mensen van plan was
AH-1 Cobra gevechtshei ikop-
ters van Amerikaanse make
lij, vliegtuigmotoren voor
MiG-23's, anti-tankraketten,
geschutslopen en tankmunitie
met een totale waarde van 1,8
miljard gulden te verkopen
aan Iran. Vijf maanden
der had de politie van
burg zes mensen gearrest
die verdacht werden van 1
voornemen om voor 1,6
jard gulden aan wapens
verkopen aan Iran en Iraq i
onlangs deed de Westduiï
politie een inval in de bc
van Rheinmetall, een pr
cent van defensiemat
na beschuldigingen dat
bedrijf 300 20 mm-kanc
wilde verkopen aan Iraniij
Noorwegen en Turkije.
De Noorse Kongsb
Vaapenfabrik, die met
metall zou hebben same
werkt, is ook het onder
van een justitieel onder
geworden omdat door hetl
drijf onderdelen voor de i
derne kanonnen zouden r;J
geleverd. Het bedrijf
door de VS ook van beschi
digd de exportbeperkingen^
hebben overtreden door gs
vanceerde systemen vpor i
derzeeërs te verkopen aan;
Sovjetunie.
Westeuropese hande
hebben Iran de laatste maai
den ook geholpen bij het val
werven van in de VS ontw|
pen raketgeleidingssyst
die waarschijnlijk onder
centie in Westduitsland
gefabriceerd en via Joego
vië verstuurd, zo hebben
lieden in Westeuropa en
Midden-Oosten gemeld.
Aan Iran zijn wapens ve|
kocht via Nederland,
Frankrijk, Spanje, Zwe
Oostenrijk en Zwitser!
vertellen Arabische zeg
den die bij enkele van
clandestiene deals betro'
waren. Zij wisten b
heden te geven over vers
lende wapentransacü
waarbij Belgische en Oostaj
rijkse ondernemingen betrcij
ken waren en waarbij
begin 1985 en eind 1986 zwaai
oorlogsmaterieel en munitf
aan Iran werd geleverd -|
Syrië en Libië. (AP)
DIRECTEUR-GENERAAL
Amadou Mahtar M'Bow van
UNESCO is de afgelopen maan
den veel op reis geweest. Niet bij
wijze van afscheidstournee,
maar om steun te werven voor
een derde ambtstermijn als
hoofd van UNESCO.
Vorig jaar werd zijn verrassende
aankondiging dat hij zich niet op
nieuw kandidaat zou stellen beloond
met een staande ovatie. Niettemin
geldt de omstreden Senegalees
M'Bow nu toch weer als een koplo
per in de race voor deze topfunctie.
Zijn herverkiezing voor een derde
ambtstermijn van zes jaar zou ern
stige gevolgen kunnen hebben voor
de westerse steun aan UNESCO, die
als gevolg van het vertrek van de
Verenigde Staten en Groot-Brittan-
nië al in een financiële en bestuur
lijke crisis verkeert.
De belangrijkste tegenkandidaat
is de Pakistaanse minister van Bui
tenlandse Zaken Sahabzaba Yakub
Khan, een gepensioneerde generaal.
De directeur-generaal wordt op 6 en
7 oktober bij een geheime stemming
gekozen door de 51 landen die lid zijn
van de Uitvoerende Raad. De Alge
mene Vergadering van UNESCO
moet die keus dan in november be
vestigen. De kandidatuur van
M'Bow is officieel gesteld door de
Organisatie van Afrikaanse Een
heid, waarbij de Arabische Liga zich
deze week heeft aangesloten.
Als het Afro-Arabische blok eens
gezind stemt, mag M'Bow rekenen
op 20 van de 26 stemmen die een
kandidaat nodig heeft. Khan zou
eveneens de steun van een twintigtal
landen hebben. De voorkeur van de
meeste westerse landen gaat uit
naar de Pakistaanse kandidaat,
maar niet van harte. Khan, een ge
pensioneerde generaal, is als minis
ter nauw verbonden met het bewind
van generaal Zia ul-Haq, dat niet
bekend staat om zijn tolerantie. Een
ex-generaal past slecht bij de VN-
organisatie voor wetenschap, onder
wijs en cultuur, die volgens haar
constitutie 'de verdedigingswerken
van de vrede moet opbouwen in de
geesten der mensen'.
UNESCO heeft een directeur-ge
neraal nodig, niet een generaal-di-
recteur, mopperen sommige intellec
tuelen in het UNESCO-hoofdkwar-
tier in Parijs. Maar, zegt een van de
afgevaardigden „als de prijs voor de
verwijdering van M'Bow betekent
dat we een ex-generaal aan het
hoofd van UNESCO krijgen, dan zijn
we bereid die prijs te betalen".
Frankrijk, dat als gastheer van
UNESCO aanzienlijke invloed heeft,
heeft openlijk steun betuigd aan
Khan, als de beste kandidaat voor
het herstel van de eenheid.
Nederland zal een Aziatische kan
didaat steunen, zegt een woordvoer
der van het ministerie van Onder
wijs en Wetenschappen. Dat kan de
Pakistaan Khan zijn, maar onder de
andere kandidaten die als compro
misfiguren achter de coulissen staan
De huidige directeur-generaal
van UNESCO, Amadou M'Bow.
- fotoanp
zijn nog meer Aziaten, onder wie de
Indonesiër Soedjatmoko, rector van
de VN-universiteit in Tokyo. Neder
land heeft volgens de woordvoerder
twee prioriteiten in UNESCO: her
stel van de universaliteit (dus terug
keer van de Verenigde Staten en
Groot-Brittannië) en een reële nul
groei van de uitgaven van UNESCO.
De Nederlandse bijdrage aan
UNESCO is ruim tien miljoen gul
den per jaar.
Over de gevolgen van een even
tuele herverkiezing van M'Bow wil
men in Den Haag voorlopig niet uit
weiden. Vorig jaar waarschuwde
minister van Buitenlandse Zaken
Van den Broek dat het Nederlandse
lidmaatschap 'heroverwogen' zal
worden als de noodzakelijke hervor
mingen uitblijven.
In de conflicten rondom UNESCO
heeft Nederland minder op de man
gespeeld dan sommige andere wes
terse landen, maar Den Haag vindt
wel dat duchtig de bezem door het
UNESCO-huis gehaald moet wor
den. Het vertrek van M'Bow, die de
afgelopen jaren is uitgegroeid tot het
symbool van alle kwalen binnen
UNESCO, zou daarvoor een voor
waarde zijn.
M'Bow wordt verweten dat
UNESCO onder zijn leiding een
overmatig gepolitiseerde organisatie
is geworden, een strijdtoneel tussen
Noord en Zuid en tussen Oost en
West. De organisatie wordt slecht
bestuurd, lijdt onder overmatige
centralisatie en is verworden tot een
Byzantijns hof waar de vorst geen
tegenspraak duldt. Hovelingen met
een eigen, afwijkende mening zijn
uit sleutelposten verwijderd of heb
ben de eer aan zichzelf gehouden en
ontslag genomen. Niet alleen de or
ganisatie zelf, ook haar directeur-
generaal persoonlijk, gooit teveel
geld over de balk. Volgens de
terse landen zou UNESCO zich
ten concentreren op de zaken wai
de organisatie vanouds haar
teiten heeft bewezen: alfabetisei
het redden van tempels en an®
cultuurschatten, wetenschappen
uitwisseling.
Daartegenover prijst een deel v:
de ontwikkelingslanden M'Bow j'
als kampioen van de belangen
de Derde Wereld. Zij menen dat
Westen het niet kan verkroppen1;
het niet langer de toonaangevi
rol speelt in een internationale orj
nisatie.
Maar als M'Bow, overeenkoi
de wens van de Afrikaanse lan*j
opnieuw de gelegenheid krijgt
gaven in dienst van de organisat
stellen, dreigt UNESCO verder
te zakken in de crisis. De hu»
malaisesfeer heeft al een verja®j
mende werking op het personeel
het hoofdkwartier, waar vanwegeJ
verminderde inkomsten fors
snoeid moest worden. In een jaar
zijn rond 800 werknemers at
vloeid. Het vertrek van de VS
Groot-Brittannië, die werden
volgd door Singapore, betekende
verlies van ongeveer een derde H
de inkomsten op een jaarlijkse
groting van 150 miljoen dollar- -1
pan, nu de grootste geldschieter!
uitgesproken tegenstander van|
nieuwe ambtstermijn voor Mr
Ook in het socialistische kamp 1
de 66-jarige Senegalees niet op s® I
te rekenen. (ANP)
fan onze Haagse redactie
bat geldt de eigen bijdragen (i
Jrolgens CDA) in de volksgeza
Aantasting van de individuele
numloon, en de afschaffing v;
foor 15- tot en met 17-jarigen.
Het CDA blijft zich verzetten rr
tegen het plan van het kabinet I
m de verhoging van het va- d
antiegeld voor de uitkerings- d
■erechtigden pas per 1 januari r
988 te laten ingaan. De fractie t<
oudt vast aan de eigen initia- p
lefwet die spreekt over een
Keel vakantiejaar en dat begon rr
lu eenmaal op 1 mei van dit k
aar. k
Met de bestrijding van de 1;
Werkloosheid scoort het kabi- e
Jet een dikke onvoldoende, t<
onstateerden bijna alle frac- d
fes. PvdA en D66 presenteer- v
en ieder een plan om de werk- h
;elegenheid te verruimen.
De PvdA verkiest het niet n
orgaan van de aangekon- e
;de bezuinigingen en een la- Ij
|ere sociale premie (dat komt
laagst betaalden meer ten
de dan de hogere inkomens) g
oven belastingverlaging, c
vee miljard gulden bezuini- h
ïn op de WIR, de investe- r
ingspremie voor bedrijven, ri
Worden ingeruild voor een pre- d
fie voor investeringen in a
kerkgelegenheid. n
D66 kwam met een voorstel
i een investeringsfonds op te
lichten voor een snelle finan
ciering van wegen, bruggen,
pinels en kanalen. In dat s
fonds moet de overheid jaar- g
Ijks 300 tot 500 miljoen gulden z
torten. Met D66 pleitten ook v
iet CDA en de PvdA voor het S
pvoeren van de overheidsin- n
esteringen. h
Alle partijen uitten forse d
fhtiek op de ministers Brink- z<
ADVERTI
WORLDWIDE EJ
