TV-predikant wil president worden
Kamer
50C1
Veertig jaar achterhoedegevecht voor Europese eenwordin
Reagans laatste jaar
ook zijn moeilijkste
Sancties Verenigde Staten tegen Zuidafrika werken nie
Heksenjacht en rituele
moorden in Zuidafrika
NVER STEKE
988: SOCL
liet alleen om c
JE STEM COM]
DE STEM ACHTERGROND ZATERDAG 3 OKTOBER 1987
_DE STEM-
REPUBLIKEINEN KRIJGEN ER ULTRA-RECHTSE KANDIDAAT BIJ
eSTEM BINNENLAh
5P: een miljard
Jden in vastgoed
PRESIDENT OPMERKELIJK STRIJDLUSTIG
Door Peter Godwin (Times)
'BLANKEN begrijpen
niets van toverkracht',
klaagde Willie Thobejane,
een jonge zwarte Zuidafri
kaan, toen hij ter dood
werd veroordeeld voor het
plegen van een rituele
moord op een 'heks'.
Thobejane had samen met
twee anderen, die eveneens
het doodvonnis tegen zich
hoorden eisen, het slachtoffer
overgoten met benzine en in
brand gestoken. Een tover
dokter had namelijk ver
klaard dat de dame in kwestie
een kwaadaardige toverkol
was en het dorpshoofd had
het vonnis bekrachtigd Het
hele dorp was uitgelopen om
getuige te zijn van de rituele
executie.
Professor Koos van der
Heever, werkzaam bij de Uni
versiteit van het Noorden in
Lebowa, is verontrust over de
volgens hem enorme toename
van geweld met een magische
achtergrond in Zuidafrika.
Volgens Van der Heever heb
ben tachtig procent van alle
moordzaken die voor het
Hooggerechtshof in de noor
delijke regio verschijnen te
maken met zwarte magie.
Uit de statistieken van de
politie blijkt dat vorig jaar al
leen al in Lebowa 36 'heksen'
ter dood waren gebracht.
Maar honderden rituele
moorden worden niet aange
geven en bovendien eindigen
veel rechtszaken in vrij
spraak Getuigen weigeren
vaak een verklaring af te leg
gen, omdat ze volkomen ach
ter de rituele moorden staan
of omdat ze bang zijn voor de
wraak van geesten.
Van der Heever heeft vier
maanden lang het geloof van
de stammen bestudeerd en
daarbij kwam hij tot de con
clusie dat met het verdwijnen
van de missionarissen uit de
noordelijke thuislanden te
vens alle Westerse invloeden
verdwenen, waardoor de
zwarte stammen in de thuis
landen weer in de greep van
de traditionele magie zijn ge-
komea De politie probeert op
te treden tegen de heksen
jachten, maar vaak is het
vechten tegen de bierkaai.
Uit onderzoeken blijkt dat
studenten aan de Universiteit
van het Noorden regelmatig
toverdokters n~ raadplegen
voordat ze examens hebben
en bijna alle zwarte medicij
nenstudenten aan de .Me-,
dunsa Universiteit vlakbij
Pretoria geloven in toverij.
Zwarte voetbalteams geven
duizenden guldens uit aan b
zweringsformules door tover
dokters. De spelers, zowel
blanken als zwarten, onder
werpen zich aan allerlei ri
tuelen zoals het baden in
geite- of kippebloed.
Professor Hammond Tooke
van de Witwatersrand Uni
versiteit ontdekte dat de plat
telandsbevolking in Zuid
afrika 72 procent van alle te
genslagen en ongelukken -
vooral 'onnatuurlijke sterfge
vallen' - aan toverkracht toe
schrijft, 8 procent aan voorou
derlijke wraak en 18 procent
aan 'niet-occulte' oorzaken. In
de steden wordt slechts 45
procent van alle tegenspoed
geweten aan tovenarij.
Tooke kwam ook tot de be
vinding dat de magie in toe
nemende mate gerelateerd
werd aan politieke zaken;
verraad staat gelijk aan hek
serij. De 'halsband'-moorden
moeten dan ook gezien wor
den als rituele executies.
Zowel in de zwarte woon
wijken van de steden als op
het platteland wordt nog
steeds veel waarde gehecht
aan de traditionele geneesme
thode, 'muti'. Ruim tachtig
procent van de zwarten ver
trouwt op een toverdokter. Er
zijn totaal 80.000 toverdokters
in Zuidafrika; in de zwarte
woonstad Soweto zijn het er
alleen al 8.000.
De onbetwiste koning van
de 'muti' is een Indiër, Kessa-
van Naidoo. Hij is een be
voegde arts en antropoloog,
maar eveneens een volledig
ingewijde toverdokter. Hij
spreekt bijna alle Afrikaanse
talen vloeiend en hij heeft een
grondige kennis van 3.000 ge
neeskrachtige kruiden en mi
neralen.
Naidoos 'winkel' is geves
tigd tegenover de effecten
beurs van Johannesburg. Aan
het plafond van het muffige
hol hangen jakhalsstaarten,
zebrapoten, struisvogeltenen,
stekelvarkens en half-ver-
gane bavianen. Naidoo be
weert dat pennen van stekel
varkens, gedoopt in nijlpaar-
denvet en vervolgens door de
huid gestoken, zwellingen
doen verminderen. De gema
len schaal van struisvogeleie
ren geneest maagklachten en
de tanden van een baviaan
weren kwade geesten.
In een vrij hoekje van de
volgestouwde ruimte is Nai
doos assistent bezig boom
schors, kruiden en plantewor-
tels tot poeder te wrijven met
behulp van een stamper en
vijzel. Dagelijks komen er
zo'n zevenhonderd klanten bij
Naidoo binnen met een recept
voor een poedertje.
Naidoos magie heeft echter
niets geheimzinnigs en is vol
ledig geaccepteerd in Zuid
afrika, in tegenstelling tot de
'muti moorden' en de handel
in mensenvlees door sinistere
toverdokters. In de politie-ar-
chieven worden alle gruwe
lijke én bloederige details van
deze duistere praktijken ont
huld.
Aan elk menselijk li
chaamsdeel wordt wel een
medicinale werking toege
schreven. Als een man zijn
vrouw verdenkt van ontrouw
moet hij een menselijk oog bij
zich dragen en dan zal hem
alles duidelijk worden; ge
slachtsorganen genezen een
onvruchtbare vrouw; de hand
van een blanke zou voorspoed
brengen en een willekeurig
stukje mensenvlees verbreekt
een betovering.
Blank Zuidafrika ziet met
lede ogen toe hoe de zwarte
magie oprukt en aan invloed
wint en daarmee neemt ook
hun angst toe dat ze ingeslo
ten worden door het zwarte
continent.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26,01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14,®01140-13751.
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlisslngen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584- Rabo rek. 101053738.
Door Jo Wijnen
DE ultra-conservatieve
Amerikaanse televisiepre
dikant Marion G. (Pat) Ro
bertson heeft zich donder
dag officieel kandidaat ge
steld voor het Ameri
kaanse presidentschap.
Robertson kondigde zijn
kandidatuur aan in een
sloppenwijk van het New
Yorkse stadsdeel Brooklyn
waar hij oorspronkelijk
vandaan komt.
Vorig jaar al liet Robertson -
die aan het hoofd staat van
het Christian Broadcasting
Network (CBN) en die via de
kabeltelevisie dagelijks 37
miljoen Amerikaanse gezin
nen bereikt - weten voor de
republikeinse kandidatuur
voor het presidentschap te
willen vechten, mits hij vol
doende steun van zijn achter
ban zou krijgen.
Robertson ontving vervol
gens ongeveer 3 miljoen brie
ven van volgelingen die hem
graag als de volgende presi
dent van de VS zien. Boven
dien heeft Robertson hoge
ogen gegooid in een aantal
plaatselijke 'voorverkiezin
gen'.
Of de republikeinse partij
blij is met de onverbiddelijke
opmars van Pat Robertson is
overigens nog maar zeer de
vraag. Zonder twijfel geniet
de bevlogen televisiepredi
kant de steun van vele hon-
derddduizenden fundamenta
listische christenen in de VS.
Maar daar staat tegenover
dat hij met zijn ultra-rechtse
boodschap ook grote massa's
kiezers van de republikeinse
partij zal vervreemden. Bo
vendien loopt Robertson de
meer 'politieke' kandidaten
van de partij - waaronder vi
ce-president George Bush -
danig voor de voeten.
Aanvankelijk was aange
nomen dat Robertson zijn
campagne een vrijwel volko
men religieuze kleur zou ge
ven. Robertson heeft de laat
ste maanden evenwel duide
lijk afstand genomen van zijn
soms zeer fanatiek geformu
leerde religieuze standpunten.
Die koerswijziging moet wor
den gezien als een poging om
meer 'werelds' over te komen
en op het grote publiek de in
druk van een echt politicus te
maken. Deze week trok Ro
bertson zich bovendien for
meel terug uit zijn eigen CBN,
hoewel hij daar achter de
schermen de baas blijft. Bo
vendien zal CBN de kandida
tuur van Robertson op alle
mogelijke manieren kracht
Evangelist Pat Robertson.
bij zetten.
Robertsons vertrek uit CBN
heeft trouwens ook een prag
matisch tintje. De enorme, in
de staat Virginia zetelende
organisatie, die onder meer
over een eigen universiteit
beschikt, heeft er altijd een
uiterst mysterieuze boekhou
ding op na gehouden. Robert
son en zijn vrouw Dede heb
ben onbekommerd gebruik
gemaakt van de vele miljoe
nen die CBN uit de zakken
van de gelovigen klopt De
predikant beweegt zich met
een eigen vliegtuig door ge
heel Amerika en bewoont tot
op de dag van vandaag een
huis waarvan de waarde op
ruim een half miljoen dollar
wordt geschat.
Pat Robertsons campagne
wordt dan ook bedreigd door
onthullingen over zijn weel
derige levenswandel en over
de financiële activiteiten van
niet alleen hemzelf, maar ook
zijn CBN. De Amerikaanse
belastingdienst heeft in het
verleden al verwoede pogin
gen gedaan de miljoenen
warwinkel van CBN te ontra
felen.
In ideologisch en religieus
opzicht staat Pat Robertson
aan de ultra-conservatieve
kant van de Amerikaanse sa
menleving. Robertson is een
reactionair en een fel anti
communist die - via allerlei
duistere fondsen en stichtin
gen - onder meer de Contra's
in Nicaragua en de rebellen in
Angola en Kampuchea van
royale financiële steun heeft
voorzien.
De verjaagde Filipijnse dic
tator Marcos was een van Ro
bertsons vrienden. Overigens
beperkt de presidentskandi
daat zich niet tot het verkon
digen van Gods woord door
alleen maar via de televisie
uitgezonden preken. Hij prak
tiseert ook gebedsgenezingen
en handopleggingen en
spreekt regelmatig in tongen.
Robertson en zijn CBN heb
ben altijd gevochten tegen het
'werelds humanisme' dat het
oorspronkelijk religieuze
Amerika in het verderf heeft
gestort. De wereldse huma-
den te stellen met de Bijbel
zijn hand.
De nu 56-jarige tv-domit
i onze Haagse redactie
nisten hebben zich, aldus
bertson, in de regering,
universiteiten, de scholen
de gerechtshoven gedronj
en de VS vervolgens uitge
verd aan 'de Machten van
Kwaad'.
De predikant presente
zichzelf dan ook als 'G
Profeet' die Amerika op
rechte pad moeten brengen
de natie moet ontdoen van 1 TT.
mofilie, pornografie, abort N HAAG De hoogte van d
drugs en wat hij „de onb jntuele looneisen die de FNV
belse aandrift van het pacii iden gaan stellen in het ko
me" noemt. Robertson wil nde Cao-overleg, zal voor ee
bidden in alle scholen vi >ot deel afhangen van de uit
plicht stellen en heeft aanj van de algemene politiek
kondigd^ slechts politieke i chouwingen volgende week
Tweede Kamer,
de Tweede Kamer bijvoorbeeld d
is de zoon van senator "Wil gekondigde bezuinigingen op
Robertson. Hij komt dus
een politiek nest, maar he
overigens zelf geen bestui
lijke en politieke ervaring,
Robertson is een uiterst 1
gaafd en goed ogend retoric
een man die zichzelf uitsi
kend weet te presenteren,
niet gespeend is van een grt
dosis ij delheid, die van de
ken schreeuwt dat hij
werktuig in de hand van G:
is en die over nagenoeg onb
perkte, door zijn volgeling
aangereikte, financiële m
delen middelen beschikt.
„Waar God mij vraagt,
onze Haagse redactie
JN HAAG - pe uitvoering
*°+st volgend jaar 800 i
n dit jaar. In de sociale z<
;t minder dan 112,1 miljan
t staat in de Nota Sociale Zeke
De Graaf (Sociale Zaken)
Door Anne Telkers
HET lijkt op Don Quichotterie.
Op 4 oktober bestaat de Europese
Beweging Nederland (EBN)
veertig jaar en het ideaal is nog
steeds niet bereikt: een optimale
samenwerking tussen de Euro
pese landen.
Toch gaat de beweging opgetogen
door met het Europese eenwordings-
streven te verkondigen aan wie het
maar horen wil. De beweging wordt
daarin bijgestaan door andere orga
nisaties waaronder de Jongeren voor
Europa (JE). Ook zij maken zich
hard voor volstrekte bestuurlijke
éénwording.
In eerste instantie was de bedoe
ling van de Europese Beweging, toen
zij in '47 werd opgericht, om door in
ternationale samenwerking een
nieuwe oorlog te voorkomen. Een be
langrijk deel van de oorspronkelijke
aanhang bestond uit studenten, en
voormalig vluchtelingen uit Nazi-
Duitsland. Zij bespraken in discus
siegroepjes de nieuwe situatie in
Europa en kwamen tot de conclusie,
dat de voormalige tegenstanders elk
aar zouden moeten vinden in egn
Verenigd Europa. Sind^de oprich
ting van de Europese Gemeenschap
heeft de EBN zich duidelijker kun
nen profileren.
Leden van de Europese Beweging
zijn de bezorgde burgers die als 're
minder' willen dienen om de politici
onder de neus te blijven wrijven hoe
belangrijk Europese samenwerking
is. Zij doen dit op twee manieren,
enerzijds verstrekken zij informatie
om de publieke opinie van het belang
van Europese eenwording te overtui
gen. Achter de schermen proberen de
EBN'ers personen en organisaties te
beïnvloeden die in hun werk direct te
maken hebben met Europese samen
werking, vaak zijn dat politici.
Hoe komt het dat ondanks de aan
wezigheid van de EBN'ers in zovele
Europese adviesorganen en alle ac
ties die zij ondernemen, deze bewe
ging toch geen grote bekendheid ge
niet? Willen de Euro-burgers eigen
lijk wel een Verenigd Europa?
Volgens de EBN moet de verkla
ring ergens anders worden gezocht.
Het idee van een Verenigd Europa is
voor een groot deel al verwezenlijkt
en de meeste mensen nemen daar ge
noegen mee. Maar om het Europa te
bereiken zoals de EBN zich dat voor
stelt moet er nog heel wat strijd gele
verd worden. Dit zogenaamde ach-
terhoedegeyepht om allerlei, ogen
schijnlijk, kleine zaken Europees te
veranderen ontgaat een heleboel
mensea Het gebrek aan interesse bij
de mensen voor verkiezingen vah'net
Europees Parlement heeft volgens de
beweging ook te maken met de mini
male zeggenschap van het parle
ment.
De Europese politici in Straats
burg worden niet serieus genomen,
het blijft bij discussie in de marge
met af en toe een milieuverordening
op internationaal niveau. De werke
lijke 'macht' ligt bij de nationale re
geringen en daar hechten de burgers
dan ook het meeste belang aan.
Meer zeggenschap toekennen aan
het Europees parlement. Evenals de
'moederbeweging' is dit voor de Jon
geren voor Europa een streven.
Daarnaast houden zij zich momen
teel binnenskamers druk bezig met
de vraag: Gaan we de kant van het
federalisme op of niet?
De federalistische stroming in
Europa streeft naar een bond van sa
menwerkende staten die toch ieder
hun zelfstandigheid houden. Er zou
een overkoepelende Europese rege
ring moeten komen, de verschillende
Europese naties zouden dan worden
bestuurd als één land. In plaats van
naties wordt Europa dan opgedeeld
in regio's met een regionaal beleid,
zoals provincies en gemeenten in ons
land dat voeren naast Haags beleid.
Problemen zoals in Baskenland (af
scheidingsbeweging ETA) behoren
volgens de Jongeren voor Europa
dan tot de verleden tijd.
Dat die regio's dan wel heel natio
nalistisch kunnen worden uit angst
om de eigen identiteit te verliezen is
voor de JE'ers een kwestie van op
voeding.
De Europese gemeenschap is vol
gens de Jongeren voor Europa dan
ook een slecht voorbeeld van inter
nationale samenwerking. Het lijkt
meer op het verdedigen van de eigen
toko. Elke minister probeert er voor
zijn land zo gunstig mogelijke voor
waarden uit te slepen. De jonge
Europeanen zien dan ook liever dat
het getouwtrek om puur eigen belan
gen zich wijzigt in het belangeloos
kunnen 'geven'. Juist door niet altijd
op je strepen te blijven staan werkt
dat op een gegeven moment in je
voordeel.
Binnen de JE is echter niet ieder
een te porren voor een omschakeling
naar het federalisme. Veel jongeren
voelen meer voor de gematigder lijn
van de Europese Beweging. Uitein
delijk komen ze toch beiden bij het
zelfde uit: Een federaal Europa met
een 'bovennationaal' volwaardig
parlement.
Vaak roept een te 'innig' Europa
een negatief beeld op. Met name
klein links kijkt argwanend naar al
de 'grootscheepse' plannen. Alleen
multi-nationals zijn gediend bij een
Verenigd Europa met internationale
projecten, meent links. En om de
handen grensoverschrijdend ineen te
slaan voor de oprichting van een
Europese kernmacht waarbinnen de
West-Europese Unie (WEU) een aan
deel levert vinden.de radicaler),ver
werpelijk. De regelgeving is boven
dien veel vooruitstrevender en strik
ter wanneer je het op nationaal ni
veau regelt dan compromissen zoe
kend in Europees verband.
„Ook duidelijk democratischer",
voegt de klein-linkswoordvoer ir Tweede Kamer,
van de jongerenbeweging er aan t
Hij noemt het politieapparaat dat
Nederland dan wel niet ideaal
maar toch met kop en schouders i
strekt boven het Franse of Italiaai
snfonds ABP is in de
rkt voor een aantal vast-
paalde gebieden pure noodzaak
Bijvoorbeeld voor het milieu.
Jongeren voor Europa wijzen ook
de technologische ontwikkeling. I dprojecten in onder
heeft er baat bij wanneer de nat er Rotterdam, Amster-
nale onderzoeksmarkt wordt opr n en Maastricht,
gebroken om gezamenlijk op i rmee zijn, uitgesmeerd over
goedkopere manier meer voon®;
gang te boeken. Elk Europees
hoeft immers niet steeds opnieuw* gemoeid. Dit staat in~het
wiel uit te vinden.
d VastGoedMarkt.
>e projecten liggen overwe-
Wanneer een land interessante: d in de woningsfeer, waar-
sultaten heeft bereikt op techn 6 jjet vertrouwen van ABP
deze sfeer wordt onder-
iept, en in de commerciële
tor. Deze relatief forse ex-
gisch gebied moet dat niet angsti
lig geheim worden gehouden,
een competente handelspartner
zijn naast Japan en Amerika it sje mogelijk nu de be-
dit soort kneuterigheid op een Eu -,ning Van de vastgoedafde-
pese manier worden opgelost. by het wat Neder
De Europese Beweging Nederli d inmiddeis is Vol
evenals de Jongeren voor Eur
moeten om hun ideaal te berei
zich voorlopig nog wel even blij:
,cjpwerpen al? 'bezorg#
'erreweg het grootste pro-
is het zogenaamde Noord-
- vw dplan in Rotterdam bij de
het tijdschrift van de JE wordt d mmstige luchthaven. Tot in
ook nadrukkelijk op gewezen
we overtuigd zijn van onze
kunnen ze ook werkelijkheid
den. Maar we moeten ervoor vech
en blijven vechten!"
Door Jo Wijnen
VAN DE Amerikaanse
president Ronald Reagan
is vaak gezegd dat hij wei
nig werkkracht heeft en
zelfs lui is. De president
zou, volgens zijn tegen
standers, slechts een part
time-bestuurder zijn die
het in de middaguren het
liefst voor gezien houdt
omdat hij dan niet meer in
staat zich langer dan en
kele minuten op moeilijke
onderwerpen te concentre
ren.
Daar staat tegenover dat, als
het het gaat om het doordrij
ven van zijn politieke zin, Ro
nald Reagan nog steeds een
opmerkelijke vasthoudend
heid en taaiheid aan de dag
legt. Die eigenschappen heeft
de Amerikaanse president
trouwens meer dan ooit nodig
om het laatste jaar van zijn
geplaagde presidentschap tot
een succes te maken.
Dat presidentschap is in
derdaad ernstig uit balans ge
bracht door het Iran-Contra-
schandaal. Bovendien zijn de
politieke mogelijkheden van
Reagan uiterst beperkt sinds
de democraten het vorig jaar
november een meerderheid
veroverden in zowel de Ame
rikaanse Senaat als in het
Huis van Afgevaardigden.
De voorspelling dat Rea
gan, als gevolg van deze te
genslagen, tot totale machte
loosheid gedoemd zou zijn, is
evenwel niet juist gebleken.
Reagan heeft vooral de laatste
maanden een opmerkelijke
bereidheid aan de dag gelegd
keihard terug te vechten.
Zo heeft de president het
gewaagd krachtige maatrege
len te nemen in de Perzische
Golf. Het aanvankelijk scep
ticisme daarover in Washing
ton, ebt langzaam weg, al wil
het Congres wel duidelijk we
ten in wiens handen de be
voegdheid ligt tot een derge
lijk groots opgezette militaire
operatie te besluiten.
Reagan heeft zich schoor
voetend achter het door een
aantal Middenamerikaanse
landen geformuleerde vredes
plan voor Nicaragua ge
schaard. Maar hij heeft tege
lijkertijd om meer hulp voor
de Contra's gevraagd, mocht
Managua niet tot een algeheel
staakt het vuren besluiten.
Reagan wil niets meer en
niets minder dan het tot val
brengen van de Sandinisten
in Nicaragua. En hij wil de
Contra's op de been houden.
Of de president het Congres
kan bewegen daarvoor het
geld op tafel te leggen is nog
steeds de vraag. Reagan
stuurt wat dat betreft op een
regelrechte confrontatie met
het Congres aan.
De president heeft, op
nieuw zeer schoorvoetend,
zijn goedkeuring gehecht aan
maatregelen van het Congres
om de begrotingstekorten te
rug te dringen. Het Congres
wil dat automatische bezuini
gingen van kracht worden,
zodra politiek overleg over
het terugdringen van de te
korten faalt. Reagan is daar
mee akkoord gegaan, maar
heeft tegelijkertijd gezegd dat
die automatische bezuinigin
gen niet mogen leiden tot be
lastingverlagingen en tot het
terugdringen van de defensie
uitgaven. Met dat besluit
heeft de president andermaal
de kiem voor een heftige bot
sing met Capitol Hill gelegd.
Als aan Reagan ligt zullen
toegejuicht zeggen
President Reagan bezig aan eindsprint
de plannen van het Congres
om de Amerikaanse industrie
door middel van een reeks
protectionistische maatrege
len te beschermen, ongedaan
gemaakt worden. Reagan
verafschuwt ieder vorm van
protectionisme en hij heeft
het Congres dan ook met zijn
onmiddellijk veto gedreigd als
het zijn zin definitief doorzet.
Op dit ogenblik vecht Rea
gan met alle hem ter beschik
king staande middelen om de
benoeming van opperrechter
Hernon Bork door de Senaat
te slepen. Bork is een zeer
conservatief en uiterst om
streden jurist die, zo wordt
gevreesd, het Amerikaanse
Hooggerechtshof op een
uiterst behoudende koers zal
zetten. Dat is waarschijnlijk
juist wat Reagan wil. De pre
sident heeft aangekondigd
alle zeilen bij te zetten om de
senatoren die nog twijfelen
tot andere gedachten te bren
gen. En ook in dit geval dreigt
een ongekend hevige confron
tatie met de Amerikaanse
volksvertegenwoordigers.
Eén triomf kan Ronald
Reagan wellicht niet meer
ontgaan. Waarschijnlijk ont
moet hij in november Sovjet
leider Gorbatsjov. Met hem
zal hij een akkoord onderte
kenen dat voorziet in de we
reldwijde verwijdering van
alle nucleaire middellange-
en korte-afstandsraketten.
Maar aan die triomf wordt de
glans enigszins ontnomen
door het feit dat Reagans con
servatieve achterban uiterst
wantrouwig tegenover een
omdat het akkoord niet
koppeld is aan de verwijl
ring van andere wapensys
men, een gevaarlijke ven
ring van het militaire evi
wicht - vooral in Europa -
gevolg zal zijn.
Dat alles maakt dat
laatste jaar van Reagans
sidentschap wellicht ook
moeilijkste jaar zal zijn.
het Reagan niet lukt een i
tal hoofdpunten zijn zijn
leid alsnog te verwezenlijl
zal zijn laatste jaar sli
politieke verlamming en
stand opleveren. De
vermoeide en door een
slechter wordende gezom
geplaagde president moet
eindsprint maken waai
hij in feite niet meer de
gie en de moed heeft. Me
politieke omstandigheden
diepe verlangen van zijn
sidentschap een histoi
succes van de eerste orde
maken, drijven Ronald
g&n genadeloos voort en
ben een ongekende strijdlt
in hem wakker geroepen.
Als Reagan in zijn laai
Witte-Huisjaar gedwoi
wordt een reeks nederlag«|
accepteren die van negal
invloed zijn op zijn
presidentschap, dan doet
dat pas na ieder polit
strijdmiddel te hebben
Ronald Reagan is, hoe
ook, van plan als een man
karakter het Witte Huis
verlaten.
;utl id
ret rpr
volgende eeuw zullen daar
3 woningen en 300.000 vier-
ite meter commerciële func-
kunnen worden gebouwd.
P heeft zich gemeld om als
kker' op te treden en het
dergelijk akkoord staat ject samen met een of meer
tal van politici die het:8ü>ers te doen. De stich-
koord aanvankelijk hebl posten worden op circa f2
nu J jard geraamd, waarin be-
pen koopwoningen en kan-
:n voor eigen gebruik.
De
ting
jaa:
Pri;
E
vol;
de
iné
gav
sla;
dar
ven
wei
Die
om<
gen
het
r
ker
jaa
om'
het
bra
cijf
zier
wee
nu.
S
tooi
geg
kos
stij
sch
het
de
(om
aan
een
tig)
wei
voo
een
ui tl
PRESIDENT Reagan zal
het Amerikaanse congres
meedelen dat de sancties
die afgelopen jaar tegen
Zuidafrika zijn genomen,
niet werken, Dit heeft
Marlin Fitzwater, woord
voerder van het Witte Huis
gisteren bevestigd.
„Het is een feit dat de
sancties geen einde hebben
gemaakt aan apartheid,
noch tot beduidende voor
uitgang hebben geleid",
verklaarde Fitzwater. Hij
kondigde aan dat de rege
ring op zoek gaat naar an
dere maatregelen tegen
Pretoria, maar deze zullen
niet bestaan uit „nog meer
sancties".
Maar Fitzwater wilde
niet zeggen wat voor
maatregelen de regering
voor ogen staan om Preto
ria te bewegen tot hervor
mingen. Het congres
dwong president Reagan
vorig jaar sancties te tref
fen door zijn veto weg te
stemmen.
De invoer van Zuidafri
kaans staal werd verbo
den, Amerikaanse banken
mochten geen zaken meer
doen met Zuidafrikaanse
regeringsinstanties. Sa
menwerking met Zuid-
afrika's leger werd verbo
den en de landingsrechten
van de Suidafrikaanse
Lugdiens werden inge
trokken.
Reagan was en blijft van
mening dat sancties ave
rechts werken en dat ze de
Zuidafrikaanse zwarten
treffen in plaats van hen te
helpen. Het congres ver
plichtte de president na
een jaar rapport uit te
brengen over de vooruit
gang. Die had moeten blij
ken uit een tijdsschema
voor afschaffing van
apartheid en de vrijlating
van zwarte leiders, onder
wie Nelson Mandela.
Het congres wilde vorig
jaar meer sancties nemen
als Pretoria te weinig
vooruitgang had gemaakt.
In aanmerking kwamen
toen een invoerverbod op
Zuidafrikaanse diamant
en andere strategische mi
neralen en opschorting
van militaire hulp aan
landen die Pretoria wa
pens leveren.
Reagan zal opn»
weigeren verdere sancti]
te treffen en waarnen
bij het congres betwijfe
of de parlementariërs]
president opnieuw zu"
dwingen die alsnog
doen.
In het dagblad 1
York Times verklaa
enkele medewerkers
bijna niemand voelt
een nieuwe poging
sancties op te leggen. (B
I HERAUTEN van de zorgzame of
K zullen volgende week, bij de al
[igen in de Tweede Kamer, weer gl
F1 zelfvertrouwen.
r CDA, eindelijk appellerend aan
prs, is nog steeds in opmars en
I zeggen in de Nederlandse politic
raai terug te brengen in de politie
pen te leggen.
it CDA lijkt als enige grote politiek
Psgeest. Misschien kan ook gestel
ree partij in Nederland een helder
[het aantreden van de premier sic
ph bejubelde no-nonsense het pra
puinigingen, minder overheid-meer
reg en financieringstekort. Dat war:
pbers een brede consensus force
PA opschoof in de richting van za
fs aanpak weerspiegelde de tijdgc
faal, optimistisch en zakelijk. Geer
Ber, geen socialistische beweging v
jen confessionele politiek versus f
f?n het ene pragmatische beleid tec
phe beleid.
p wie staat Lubbers en het CDA o
pole aanstormende yuppies, die z
IPer-yuppie' Lubbers? Of voor de t
lyatieven binnen de christelijke gr
P schoon zagen om die linkse po
[ongelovige betweters uit de jaren
f te jagen?
Pr A staat natuurlijk voor veel me
pat staat met zoveel woorden in de
met de zwaksten in onze sanr
Komt er iets van terecht? Als we
P terrein waar de solidariteit bij uits
aan zien we het volgende beeld
poten, gezinszorg voor veel mensc
respakket uitgedund en het soek
r.aakort. Bovenop dit alles wordt
psiaie en rechtsbijstand bezuinigd,
pr waar de overheid een duidelijke
hlrnet hen die tot de lagere inko
us te nemen. Zo'n overheid kan
ae zwakken' worden beschouv
hi hl best bekommeren om e
fr,pe el'te', maar het zal zich daa
F e zorgen en het geluk van de lag
[terugtredende overheid is pracf
fanieving onder een veilige parat
P a te veel vertrouwen in burenhul
LrJraan we on9etwijfeld terug nai
I pi?a w of naar het pannetje soep
fnrjl,. ,moet enkele fundamentele
.Pontieke tenslotte niet alleen om c
hJf' om de kwaliteit van het besta
P ae hooggeroemde solidariteit.
