DE STEM
'VERJAARDAGEN EN
ZO HEBBEN WE AF
MOETEN SCHAFFEN'
WEE
70JAAR
lEVOLUT
-EITEN VI
Het is genoeg om te overleven.
DE MINIMA
VAN ONS
SOCIAAL
PARADIJS
roskompas is de enige uitspatting
die het gezin Van Dinter zich nog veroorlooft. Jan, de
'heer des huizes' heeft daar een rechtvaardiging voor:
„De krant hebben we d'r allang uit moeten doen. Als
we dat programmablad niet hadden, zouden we hele
maal niet meer weten wat er 's avonds op de tv komt.
En de tv, daar kijken we altijd naar. Ja, wat moeten we
anders? Uitgaan? Weet jij dat nog, vrouw, wanneer
we voor de laatste keer zijn uit geweest?" Vrouw
Trees lacht wat triest. Haar vaalbleke gelaat draagt alle
sporen van jarenlang getob over geld, over de ziekte
van Jan en over het twijfelachtige geluk van haar twee
kinderen Marleen (14) en Gertjan (13).
Afgekeurd
De uitgaven van de Van Dinters
Inkomsten per maand 2045,-(WAO plus vakantiegeld)
1wonen, energie, kijkgeld - 638,-
2. schoolgeld, zakgeld 140,-
3. aflossing lening 255,-
4. telefoon, verzekering 135,-
5. extra ziektekosten 25,-
6. voeding 600,-
7. kleding en ontspanning 252,-
Geen auto meer
Fietsen
Altijd 'nee'
Op de bodem
:oveel is wel duidelijk
[evolutie (6 november
dat reusachtige land'
lie situatie waarin Mict
lering te brengen? We|
Ihaïl Gorbatsjov noper
>erestrojka', zijn 'gosp|
fat voor land is de So\
tar sovjet-bewind, en
staande artikel wil eer
schetsen. In de komen
iortages van verslagg<
daatse poolshoogte hc
mderstelde verandering
Politiek
Postorder
- zrV fW
E
T
Door Cees Manders
Het gezin Van Dinter woont in een wijk
vol keurig nette huurhuisjes, met achter
dat eentonige gevelwerk de 'nieuwe ar
moe'. „Ga maar eens met dat gezin pra
ten. Die willen dat graag", had Maat
schappelijk Werk gezegd. „Die mensen
hebben het heel slecht, veel schulden en
zo."
Trees doet open. Ze is in trainingspak
en in plastic schoenen. „Bent u aan het
hardlopen?", waag ik verwonderd. Ze
begint hard te lachen. „Hardlopen? Ik?
Ha, ha. Dit is het enige wat ik de laatste
tijd nog draag. Gewone kleren slijten
toch veel te veel? En ik heb maar twee
jurken. Heel erg oud. Die blijven mooi
boven in de kast, voor als ik ergens naar
toe moet, naar de dokter of mijn moe
der."
De garderobe van Jan blijkt niet voor
die van zijn echtgenote onder te doen:
twee spijkerbroeken en één nette(re)
broek. „Meer heb ik echt niet. Weet je
wat dat kost, een spijkerbroek?"
En dan duikt hij onder de salontafel.
„Hier", zegt hij haast triomfantelijk, ter
wijl hij een paar zwarte afgetrapte schoe
nen tevoorschijn tovert. „Deze schoenen
zijn de enige die ik heb. Weet je hoeveel
ik ervoor betaald heb? Een tientje op de
rommelmarkt. Nieuwe schoenen heb ik
al jaren niet meer gekocht. Die zijn voor
ons niet meer te betalen."
Het is dus hoog tijd de financiële si
tuatie van het gezin Van Dinter uiteen te
zetten. En die is zo slecht als die van een
'boven-minimum' (zoals Den Haag zijn
inkomensgroep aanduidt) maar zijn kan.
Jan werkte vijftien jaar bij de overheid,
toen hij drie jaar geleden werd afge
keurd. Ging het eerst alleen nog maar
om hernia, nu is er van alles bijgekomen.
Pas 42 jaar oud en nu al een wrak. Hij
mag en kan niets meer, zelfs als hij zou
willen.
Zijn WAO-uitkering bedraagt 1725
per maand. De maandelijkse vakantie
toeslag (van ƒ80) zit daar al in. Afge
houden zijn belastingen en de zieken
fondspremie. Daarbij komt de kinderbij
slag van ƒ960 per kwartaal. De Van
Dinters moeten het dus doen van 2045,
alle maanden van het jaar.
De huur van het rijtjeshuisje kost (na
huursubsidie) 338. Gas-water-licht:
ƒ250. Trees: „Straks krijgen we vast
weer een naheffing van honderden gul
dens. Ik word al niét goed als ik daaraan
denk."
Blijft over 1457. Schoolgeld voor de
twee kinderen (Marleen zit op de huis
houdschool en Gertjan op de lts) kost
Het gezin Van Dinter moet noodgedwongen rommelmarkten frequenteren om bijvoorbeeld schoenen te kopen: „Nieuwe
schoenen zijn voor ons niet meer te betalen.- foto de stem/ben steffen
De nieuwe armoede
per maand 60. Telefoon (zeker van
wege de toestand van Jan onmisbaar):
45. Verzekeringen: 90. Gemeentelijke
lasten, omroepbijdrage en zuiveringslas-
ten: 50.
Aanvullende kosten ziekenfonds en
pedicure voor Jan: 25. Zakgeld voor de
kinderen en extra kosten school: ƒ80.
Over büjft 1107. Maar dan zijn we er
nog niet met de vaste kosten.
Jan heeft jaren geleden, toen hij nog
werkte, een lening afgesloten, van
ƒ20.000. „Zo'n doorlopend kredietje,
weet je wel. Daar kocht ik een auto van
en andere leuke dingen. Had ik niet
moeten doen, natuurlijk. Maar als het
goed gaat, denk je daar niet bij na."
Aanvankelijk betaalde hij aan rente en
aflossing 430 per maand. „Dat ging
niet meer, toen ik in de WAO terecht
kwam. Ik zag het helemaal niet meer zit
ten. En toen heb ik met het plan rondge
lopen van de brug af te springen. Heus."
„Ten einde raad heb ik toen maar een
brief geschreven aan de burgemeester. Ik
werd verwezen naar de bank van de ge
meente. En die heeft ervoor gezorgd dat
ik nu nog maar 255 van die lening af
hoef te betalen."
Blijft er dus in huize Van Dinter over te
verteren: ƒ852 per maand. Een auto
hoeft daar niet meer van betaald te wor
den. „Die heb ik twee jaar geleden weg
moeten doen, was niet meer te betalen.
Dat heeft me wel veel pijn gedaan. Hij
zou me nu goed van pas komen. Dan
kwam ik tenminste nog eens ergens. Lo
pen gaat zo moeilijk. En fietsen, ach, de
stad is al veel te ver voor me."
Met de baten van de autoverkoop
kocht van Dinter een kleuren-tv. „We
hadden er eerst één van de Skala. Maar
dat werd ook te duur. Ik hoop dat deze
nog lang meegaat. Want als die kapot
gaat, houdt alles op."
Van die 852 gulden moet in de eerste
plaats gegeten worden. Geen vetpot, zo
blijkt. Trees: „Jan mag geen vet, alleen
mager vlees, magere melk en een bord
vol verse groenten. Dat kost een hoop
geld. Maar ik doe het toch maar. Het is
zijn gezondheid, hè."
„Die twee kinderen, die eten heel wat.
En ik wil ze blijven geven wat ze "nodig
hebben. Dan eet ik zelf liever minder.
Van ƒ650 per maand probeer ik het te
doen, maar dat lukt me bijna nooit."
Voor de rest is dan nog zo'n 200 per
maand over. De dokter heeft Jan verbo
den te roken. Maar twee, drie pakjes
shag rookt hij samen met Trees toch wel,
elke week. „Ik heb dat nodig, kun je je
dat voorstellen?", zegt hij uiterst ner
veus. Van de drank blijft hij af. "We
hebben al lange tijd geen druppel drank
meer in huis. Waar moet ik dat van
doen?"
Zoon Gertjan komt binnen, in trai
ningspak en gymschoenen. Trees: „Hij
loopt daar alle zeven dagen in. Anders
heeft hij nauwelijks iets. Maar straks
wordt het koud, en dan moet hij toch
nieuwe, warme kleren hebben?"
„En vergeet de fietsenmaker niet. De
kinderen moeten fietsen hebben. Je kunt
ze toch niet naar school laten lopen? En
elke keer is er wat met die fietsen."
„Gelukkig komt straks de kinderbij
slag. Dat weten de kinderen ook wel.
'Ma, is de kinderbijslag al binnen?', vra
gen ze als het zover is. En dan zeggen ze
dat ze dit en dat nodig hebben. Maar die
kinderbijslag hebben we dan eigenlijk al
lang aan andere dingen uitgegeven."
„Dat we het zo moeilijk hebben is nog
het ergst voor de kinderen. Ach, wij heb
ben al zoveel meegemaakt. Wij kunnen
ons nog wel aanpassen. Maar zij. Zij
worden op school gepest en nageroepen
als ze kleren dragen dre niet 'in' zijn."
„Op die school van Gertjan wordt
vaak gevochten. Hij is zelf niet een van
de grootsten. En dan komt hij weer thuis
E
met een zere arm of een kapotte knie.
zou hem zo graag op judo doen, gew<
om hem wat meer zelfvertrouwen te
ven. Maar zo'n judopak alleen al kumj
we niet betalen, laat staan contributie
lesgeld."
„En Marleen is nu in de leeftijd dat
aandacht gaat besteden aan hoe ze er
ziet. Haar vriendinnen op school gebrt
ken lippestift en doen wat op de
Zij moet daar ook aan meedoen, natüii
üjk. Maar ik heb het niet, en van vijf g
den zakgeld per week kun je niet vj
doen. Nu wil ze ook met haar vriendii
nen op dansles. Gaat ook niet."
Jan: „Nee, als de kinderen vragen: 'pi
mag ik dit of dat kopen, mag ik hier
daar bij', dan moet ik altijd 'nee' verfc
pen. Zelfs met de schoolexcursies ku
nen ze niet mee. Daar is het geld
voor. Maar ze zeuren niet door. Ze l1
grijpen dat het er niet af kan. 't Zijn ki
deren van goud, echt waar. Geef je
een gulden, dan springen ze een gat ini
lucht. Ach, ze leren zo in ieder geval
heel weinig tevreden te zijn."
„Op vakantie zijn we al jarenlang ui
meer geweest. Waar had ik dat van mi
ten betalen? Als ze ons vragen waar
naar toe gaan op vakantie, zeg ik
maar: 'rundum haus'. Maar deze nati
zomer hebben we meer In huis dooi
bracht dan er omheen."
„Voor de kinderen is dat niet zo
ik weet het. Maar ik heb het geld gewi
niet om iets met ze te doen. Het erj
vind ik nog als je familie en je kennii
terugkomen van vakantie met zulke vi
halen. Gewoon niet naar luisteren. Mi
ik zou erg graag weg willen uit dit hul
waar je het hele jaar al in zit. Weg v
dat voortdurende gepieker over geld."
Over de toekomst („welke toekomst!!
maken Jan en Trees zich geen enkele!
lusie. Daarvoor horen en zien ze te vatf
onze bewindslieden op het journaal, o«
die buikriem die weer eens moet wordt
aangehaald.
Jan: „Nee, ik zie het somber in m en hopeloze "opgave. Onmogelijf
die vermindering van de huursubsidie! j* eloos ,£et alleen door het uitges
de bijdrage voor de gezondheidszorg. V [e£ tragische karakter van die geschi
zitten al op de bodem. Weet je waart Js Ee^geschiedenis van tientallen
ook op hebben moeten bezuinigen? 0 oenen slachtoffers, van burgerooi
het douchen. De kinderen mogen nu[gportaties, terreur, massale execu
leen op woensdag en zaterdag douchen „ncentratiekampen, dwangarbeid, 1
Trees neemt over: „En dat we moeit armoede en onderdrukking,
gaan betalen voor de tandarts en voori onmoeelijke geschiedenis is
verwijskaart van de specialist is w r(X)ral door het ontbreken van 'obje
ons een ramp. Jan is zo slecht, dat hij w gegevens en documenten. In de
drie keer per maand naar de special: open zeventig jaar is de Sovjet-gesc
moet. Dat zou dan 75 gaan koste |enjs zo Vaak officieel herschreven
Kunnen we niet betalen. raak van hogerhand gewijzigd, aa
Dan opent ze haar mond, wagenwij )ast verdraaid> verfraaid en verkil
en wijst op haar vals gebit: „Helema jal de waarheid nooit meer te achte
kapot. Ik had allang een nieuwe moett en js
hebben." En wanneer ook Jan zijn val! De officiële geschiedenis van de -
tandenrij ontbloot, zegt ze: „Zijn gel etunie en van de Communistische PI
zit helemaal los. Ook dat moet nodig p rerandert constant. Hele instituten
repareerd worden. jen daar een dagtaak aan. Het is de I
„De kinderen moeten een beugel het voonste zaak van de wereld dat in o
ben- Pat betaalt het ziekenfonds me lade gevallen of overleden function' I
Wij dus ook met. We hebben ook all ien ud de geschiedenis worden
vier een nieuwe bril nodig. Kan ot ^hrapt
met- Ten tijde van Stalin verdween bij\
Jan heeft afgelopen zomer de woonb )eeld de naam van diens voormaiige
mer opnieuw ingericht. Trees: „Dat b ^strijder en latere vijand Lev Tr
hang kregen we van mijn moeder end ait alle geschiedenisboeken en encv
bankstel van mijn broer. Die kocht et )edieËn Generaties schoolkinderen"
meuw. Met de familie zijn we erg goed den nooit iets over Trotski's belang
Maar verjaardagen en zo hebben -ol in de Revolutie. Hij had eenvo
moeten afschaffen. looit bestaan. Nu, onder GorbatJ
Jan, fel: „Als zij ons uitnodigden e verrijst Trotski langzaam uit de as
als zij ons iets gaven, konden wij no# verbrande geschiedenisboeken,
iets terugdoen. En dan is het met leul Ander voorbeeld. De glorieuze ro.
hè. Kerstmis, Sinterklaas, daar doen$talin zichzelf toedichtte in de totst
ook niets meer aan. Gewoon norma) koming van de Revolutie werd in de
doen wat we het hele jaar door doen. Ht dele Sovjet-historiografie tijdens het
Gertjan? Wij geloven met meer in Sn lin-tijdperk breed uitgemeten. Ni
terklaas, hè?" dood van de Generalissimus (1953) f
v
wr an
an honger en kou
hoeft niemand in Nederland om te
komen. In zoverre kunnen we nog
steeds spreken van een 'sociaal pa
radijs'. De werkloze krijgt een uitke
ring van de ww, de wao of in ieder
geval de bijstandswet.
IS
Door Hans Rooseboom
Jet schrijven van zeventig jaar gesc
lenis van de Sovjetunie is een onnv
Door Cees Manders
'De bijstand' is het minimum dat je kunt
ontvangen en gelijk aan het minimum
loon. Je kunt ervan overleven, dat is ze
ker. Maar of je er ook een 'menswaardig
bestaan' van kunt leiden, dat is niet al
tijd zeker. Het minste dat je in ons land
kunt ontvangen, of het nu van de sociale
dienst is of van een werkgever, is
1569,29. Dat krijgt een 'echtpaar' met
of zonder kinderen.
Het minimum voor een één-ouder ge
zin is 1412,37 en voor een alleen
staande 1098,52. Er zijn 817.000 huis
houdens met alleen maar zo'n minimum
inkomen. Dat zijn 1,8 miljoen personen,
12% van de totale bevolking. Zij zijn de
'sociale minima'.
De gezinnen met een paar honderd
gulden méér dan dat minimum zitten
praktisch in hetzelfde schuitje. Want
omdat ze geen minima zijn, moeten ze
allerlei lasten betalen waarvan de mi
nima zijn vrijgesteld. Netto hebben deze
'bovenminima' dus niet meer dan de
'echte minima'.
De hoogte van al die minimumbedragen
wordt politiek vastgesteld. Dus telkens
wanneer we vanuit Den Haag weer iets
horen over dat dal, waar we uit moeten
zien te komen, en over die befaamde
zure appel waar we 'even' doorheen
moeten bijten (echte CDA-geluiden),
dan weten vooral die minima weer hoe
laat het is. Hun groep is altijd onder
handbereik, als er bezuinigd moet wor
den. De minima zijn lijdzame slachtoll
fers. Ze protesteren nooit. Laat staan dal
ze staken.
De minima krijgen de laatste tijd yeti
aandacht. De Gemeentelijke Social!
Diensten hebben zojuist een omvanfl
rijke enquête uitgevoerd naar de situatie!
bij de minima in ons land. Sociologe!
van de Leidse Universiteit schreven oi l
langs een alarmerend rapport over d!
nieuwe paupers van ons land. En de ker-1
ken blijven hierbij niet achter. De Raa'l
van Kerken organiseerde de afgelope!
week een conferentie in Amsterdam ov«|
'De arme kant van Nederland'.
Al die studies en onderzoeken leidefl
tot een en dezelfde conclusie: op de J
nima kan en mag niet meer
worden.
K
'4
V»
De verjaardag van
Harry heeft hij ook
al verpest. We be
ginnen ons over hem te scha
men. We willen graag afstand
van hem doen. Vroeger was
oom Willem gewoon een beetje
vreemd, maar nu wordt hij met
de dag gekker. De laatste jaren
is hij wat ranzig, naar lichaam
zowel als naar ziel. Hij is een
oude sloeber van een vrijgezel,
die na de vlucht van zijn vrouw,
al weer jaren geleden, is achter
gebleven in een bolwerk van te
gendraadse nurksheid.
Een struise vrouw uit een
oud Urks geslacht ruimt zijn
huis op, tegen het algemeen
geldende tarief, de opbrengst
van lege flessen en kratten en af
en toe een strippenkaart voor
de bus. Oom Willem leeft een
beetje als een Batavier, onder
een heilige eik van zorgvuldig
opgepoetste vooroordelen. Met
die vrouw uit Urk bespreekt hij
de bewoonbaarheid van Zuid-
afrika en de bloeddorst der Ta
mils. Hij is nu achter in de vijf
tig en heeft, onder de invloed
van een overbelast hart een wat
zeulende tred ontwikkeld.
Vrouwen beschouwt hij als
een aantrekkelijk soort muile
zels en aangezien hij die opvat
ting met alles behalve ge
dempte stem uitdraagt, houden
we rekening met de mogelijk
heid dat hij op een goede dag
bij het verlaten van de kroeg
wordt opgewacht door een da
mesknokploeg. De ruzie bij
Harry ontstond toen oom Wil
lem alweer begon te zeuren
over zijn plannen om via een
soort postorderbedrijf een
vrouw uit de Filippijnen te be
trekken. Om mee te trouwen.
Oom Willem draagt in zijn
portefeuille een kranteknipsel
mee uit het deftige Britse zon
dagsblad „The Observer",
waarin een groeiende import
van derde-wereld-bruiden naar
Engeland wordt gesignaleerd.
De eerste regels van het verhaal
zijn oom Willem op het lijf ge
schreven: „Als u een korte, dik
ke, zwaar rokende en hard
drinkende gescheiden man bent
van 51 en elektriciën van be
roep, dan zijn uw kansen om
een slanke, mooie vrouw van in
de twintig met succes het hof te
maken niet best".
Maar zie, een verslaggever,
die zich achter deze niet be
paald adembenemende identi
teit verborg, kreeg via menslie
vende instellingen met namen
als „Global Contacts", Filip
pino Friendship Club" en
„Eastern Promise" contact met
de trouwlustige schoonheden
Julie, Rosalinda, Mary Ann en
Bermavidita, die klaarblijkelijk
bereid waren met elk wrakstuk
op de Britse huwelijksmarkt in
zee te gaan. Fantastisch, zegt
oom Willem, aanhankelijke
jonge vrouwen, die de bood
schappen voor je verslepen,
weinig eten en die, zelfs als ze
een opleiding boekhouden heb
ben, al heel tevreden zijn met
een staanplaats in de keuken.
Bij dat soort uitspraken kijkt
oom Willem verwijtend om
zich heen en zegt: En dènkbaar
dat ze zijn
Dan is de boot natuurlijk
aan. Willem overschreeuwt het
rumoer. Die Filippijnse vrou
wen snurken nooit, roept hij, ze
spinnen! Voor drieduizend dol
lar heb je er een, franco huis. Ik
heb al een roodkanten jurk
voor haar gekocht op de markt
en ik koop voor mezelf een
üchtblauwe smoking met ruf-
fels als we gaan trouwen. Geld
is geen probleem.
"Die Urker die bij me over de
vloer kruipt kost me driedui
zend gulden 's jaars en die
heeft langzaam maar zeker al
lerlei regelingen afgedwongen
die me niets bevallen. Ik moet
de vuilniszakken buiten zetten.
Prullemanden leeggooien.
Kruimels van de tafel vegen.
Aangekitte tandpasta van de
planchetten bikken. Afwas in
de week zetten. Toiletten c»l
troleren op remsporen. Ge®!
wonder dat ze psalmenzingtwl
door het leven gaat, bromt W» l
lem.
Met zo'n Filippijnse in tofl
hoe je maar naar een prulMffl
te kijken en ze sluipt er
:rlii"
om het met een sierlijk
weg te werpen. Ze kuM11!
prachtig zingen, als lijsters, l£''l
wijl ze je haar borstelen of ru-;'
tig bij het kaarslicht zittenJr
haken. En ze hoeft me fr
bwana te noemen, zegt
Willem. Zeker niet als we I
getrouwd. Hij veroorzaakt
rust in de familie. De rat.
H
MM
P
ev'w^f. Ian9durlge bewind
Hik wiJ? Pte leerst°f voor alle
ik weggehoond.
t
