DE STEM
dest:
IVOLGE
T
T
PROFESSIONALITEIT
STAAT VOOROP
BIJ DERDE
WERELDMAGAZINE
NOG
T7
NEDERLANDEI
GOED OP Dl
HOOGTE VAI
DERDE WEREL
p 24 september vierde 'Onze
Wereld', het Derde Wereldmagazine van de Novib, het
30-jarig bestaan met een symposium in het Koninklijk
Instituut voor de Tropen. In gezelschap van 'Bijeen',
'Vandaar', 'Vice Versa', 'Derde Wereld'.en 'Internatio
nale Samenwerking' is het inmiddels niet meer het
enige Derde Wereldblad in Nederland maar wel het
oudste. 'Onze Wereld' rolde al acht jaar van de persen
toen Nederland zijn eerste minister van Ontwikkelings
samenwerking kreeg. Hoofdredacteur Kees Waag-
meester vertelt over de 'ups and downs', over de
noodzaak van journalistieke topkwaliteit in de slag om
nieuwe abonnees („Zodat we ook de concurrentie
slag aan kunnen met andersoortige tijdschriften") en
de grenzen van overheidsvoorlichting („De overheid
moet de belangstelling prikkelen maar niet in vaarwa
ter van onafhankelijke pers komen").
Veelzijdig
Geen stuiver
In vaarwater
ZATERDAGS
26 SEPTEMBER 1987
Smart
Opmerkelijk
zelf er nauwelijks aa
bisschoppensynode
ding van de leken i
Godfried Danneels:
wezig zijn op de syr
eerste toch rekenir
niet van de dwaaste
als ze naar Rome g
lebben gelegd. Ten
emaal na de synoc
moeten het uitvoere
makkelijk een besli
(omst denkt dat het
Turbo-taal
Onvrede
O
Door Frank van OoIJen
„Een onmisbare bron van informatie
voor iedereen die in de Derde Wereld is
geïnteresseerd. Zowel voor lezers met in
teresse in ontwikkelingssamenwerking of
wereldhandel als voor degenen die meer
willen weten over vreemde culturen en
andere leefgewoonten. Een blad waar je
eenvoudigweg niet omheen kunt. Dat
doel streef ik als hoofdredacteur van
'Onze Wereld' na".
„Wil je het blad in de concurrentie
strijd met andere tijdschriften overeind
houden dan moet je bovendien de kwali
teit scherp in de gaten houden. Een
Derde Wereldmagazine moet journalis
tiek gezien het beste zijn dat er is. Dan
moet je niet - zoals in het verleden wel
eens gebeurde - volgens de formule wer
ken dat concessies aan journalistieke
kwaliteit toelaatbaar zijn 'omdat je toch
over een goed onderwerp schrijft'. Dat is
fnuikend voor de ontwikkeling op lange
termijn, want dan gaan mensen over an
dere zaken lezen waarover wel professio
neel wordt geschreven".
Brede informatie die boeiend is ver
pakt, kwaliteitsbewaking en journalis
tieke onafhankelijkheid vormen volgens
Kees Waagmeester de kernpunten van
de werkformule van 'Onze Wereld'. Een
formule die blijkbaar aanslaat bij het pu
bliek want het gaat niet slecht met 'Onze
Wereld'. De laatste driejaar is het aantal
abonnees weer opgelopen van 28.000 tot
32.000 waardoor het blad wat 'meer
lucht heeft gekregen'.
De moeilijke overgangsperiode van
'Onze Wereld' als een gratis verspreide
Novib-spreekbuis (met ooit een record
oplage als magazine van 80.000) naar
een journalistiek onafhankelijk Derde
Wereldmagazine aan het begin van de
jaren tachtig lijkt nu definitief afgeslo
ten.
„De hogere oplage bewijst toch dat we
erin slagen om de Derde Wereld op een
veelzijdige manier dichterbij te halen.
Met aandacht voor culturele zaken en
politieke of economische onderwerpen.
We volgen niet alleen het beleid van het
ministerie van Ontwikkelingszamenwer-
king op de voet maar ook dat van Finan
ciën en Economische Zaken voorzover
daar raakvlakken zijn met de Derde We
reld."
Kees Waagmeester is in 1983 door het
Novib-bestuur benoemd tot hoofdredac
teur van 'Onze Wereld'. Waagmeester
noemt zichzelf van origine geen 'typische
Derde Wereldjournalist'. Hoewel hij de
Derde Wereld van zeer nabij heeft leren
kennen als SNV'er in Ivoorkust en later
als bestuursadviseur in Burkina Faso.
Van huis uit is hij journalist en als zoda
nig jarenlang werkzaam geweest op de
redactie van Hervormd Nederland.
Ten tijde van zijn aanstelling als
hoofdredacteur in '83 werd er nog druk
gezocht naar de beste vorm en inhoud
van 'Onze Wereld nieuwe stijl'. Het was
een roerige tijd vol onzekerheden over de
nieuwe koers van 'Onze Wereld', het
abonnee-aantal liep dramatisch terug en
er moest zelfs nog een redactiestatuut
komen om de journalistieke onafhanke
lijkheid te garanderen.
Waagmeester: „Aan het eind van de ja
ren zeventig is er binnen de Novib al een
discussie losgebrand over de vraag of
'Onze Wereld' niet méér een algemene
rol zou moeten spelen. Het karakter van
het blad als Novib-spreekbuis bracht
ook allerlei journalistieke nadelen met
zich mee. Het gevaar van propaganda
was voortdurend aanwezig. En het redi
geren van de kopij was destijds nog een
aangelegenheid van het secretariaat. De
eerste professionele journalisten zijn pas
in de tweede helft van de jaren zeventig
bij 'Onze Wereld' gekomen."
„Bovendien drukten de produktiekos-
ten van een gratis lijfblad met tiendui
zenden abonnees zwaar op de begroting
van Novib. Dat geld kwam dus niet ten
goede aan de 'Gast aan Tafel'-projecten
in ontwikkelingslanden waarvoor het pu
bliek uiteindelijk geld gegeven had. Die
oneigenlijke constructie moest verlaten
worden. Aan gratis verspreiding kleefde
tevens het nadeel dat je nooit kunt toet
sen of de lezer tevreden is over de in
houd. Wordt het blad überhaupt wel ge-
„Voor de oriëntatie van jongeren In
Nederland op hun eigen omgeving is
het van groot belang om te weten hoe
het er In de Derde Wereld aan toe
gaat." - fotoap
W E E K E
E
Onze Wereld-hoofdredacteur Kees Waagmeester: Brede Informatie die boelend Is verpakt, kwaliteitsbewaking en journalis
tieke onafhankelijkheid
foto ron giling
Onze Wereld neemt
een unieke plaats in
lezen? Een groot deel van de abonnees
nam blijkbaar niet eens de moeite om de
wikkel van het blad te halen. Dat werd
snel duidelijk toen er een bijdrage voor
het blad gevraagd werd: veel abonnees
vielen af. De grote klap kwam in '81 toen
'Onze Wereld' alleen nog aan betalende
abonnees werd toegezonden".
Er is dus heel wat aan voorafgegaan
voordat de Novib het advies van de oud-
hoofdredacteur van de Volkskrant, drs.
Jan van der Pluijm, in '83 opvolgt, 'Onze
Wereld' echt onafhankelijk maakt en het
blad voor de exploitatie onderbrengt bij
de Weekbladpers. Een besluit dat vol
gens Kees Waagmeester getuigt van visie
'omdat Novib boven de beperkte doel
stellingen van de eigen organisatie is uit
gestegen en de noodzaak onderkende
van een onafhankelijk magazine in Ne
derland dat algemeen aandacht schenkt
aan de Derde Wereld'. Waagmeester:
„Zo is een blad ontstaan dat uniek is in
Europa. Zelfs een progressief land als
Zweden kent alleen een voorlichtings
blad van de overheid over ontwikke
lingssamenwerking en geen algemeen in
formatief en opiniërend Derde Wereld-
blad."
In naam is het 'complete Derde Wereld-
magazine' een Novib-uitgave gebleven.
Maar er komt geen stuiver van deze me
definancieringsorganisatie méér bij het
blad terecht, dan voorzien is voor de 'be
taling' van 6000 exemplaren van 'Onze
Wereld' voor de Novib-steunabonnees.
Novib heeft zelf het geld hard nodig om
de nieuwe informatiekanalen te kunnen
bekostigen waarmee de achterban op de
hoogte gehouden wordt van de Gast aan
Tafel-projecten.
Nu Onze Wereld geheel op eigen be
nen staat is het voor bijna honderd pro
cent afhankelijk geworden van abonnee-
gelden. Ook het 'startgeld' van de Natio
nale Commissie voorlichting en bewust
wording Ontwikkelingssamenwerking
voor de jongste bijlage 'Onze Wereld
nieuws' loopt nu af. „Terecht", zegt
Waagmeester, „want de overheid moet
niet permanent met subsidiegeld in dit
soort bladen zitten. Advertentie-inkom
sten zijn er verder ook nauwelijks omdat
de mogelijkheden van Onze Wereld als
advertentiemedium maar beperkt zijn."
„We zijn voortdurend op zoek naar
nieuwe abonnees. Om 'Onze Wereld' wat
meer bekendheid te geven - uit markton
derzoek is gebleken dat het daar nog aan
schort - zijn we ook met een nieuwe acti
viteit gestart. Half december brengen we
in samenwerking met de Algemene Ne
derlandse Vereniging van Reisbureaus
(ANVR), de Stichting Toerisme en
Derde Wereld en NCO een extra toeris-
menummer uit (oplage van 50.000) dat
gratis via reisbureaus wordt verspreid.
Onze Wereldabonnees krijgen dat blad
overigens niet automatisch toegezon
den".
Wat hopen jullie daarmee te bereiken?
Kees Waagmeester: „We haken in op het
toenemend reisverkeer naar de Derde
Wereld. Toeristen met vakantiebestem
mingen onder de tropenzon willen
meestal wat meer weten over zo'n land
en over de cultuur. Met het aanbieden
van een standaardpakket met informatie
hopen we op de eerste plaats te bereiken
dat het de oordeelsvorming over ontwik
kelingslanden ten goede komt. Dat voor
oordelen voor een deel weggenomen
kunnen worden. Eenmaal terug in Ne
derland is de kans dan ook groot dat die
groep blijvend geïnformeerd wil worden.
Daarvoor kunnen ze dan bij 'Onze We
reld' terecht. We steken nu dus veel geld
in dit extra nummer in de hoop dat we er
op termijn meer abonnees mee winnen".
Met 5.000 abonnees meer zegt Kees
Waagmeester 'net die extra dingen te
kunnen doen om het blad nog interes
santer en beter te kunnen maken'. Dan
komt het gesprek uit op een gevoelig on
derwerp: De 'oneerlijke concurrentie
met het gratis verspreide overheidsblad
'Internationale Samenwerking'. Hij is
van mening dat 'Internationale Samen
werking' de markt voor 'Onze Wereld'
verkleind naarmate het blad zich minder
beperkt tot voorlichting over het beleid
alleen.
„Het steekt me wel eens dat de overheid
die een vermaatschappelijking van het
ontwikkelingsbeleid voorstaat en overal
het particulier initiatief ondersteunt, hier
in het vaarwater van de vrije, onafhanke
lijke pers komt. Natuurlijk moet het mi
nisterie een gratis voorlichtingsblad heb
ben, zodat de belangstelling voor ont
wikkelingssamenwerking bij het publiek
er gelegenheid van
het 30-jarig bestaan heeft Onze
Wereld een enquête gehouden over
'Beeldvorming in Nederland mei
betrekking tot de Derde Wereld' en
de resultaten vergeleken met die
van eenzelfde enquête 25 jaar gele
den. Er is een landelijk representa
tieve steekproef van 1215 personen
ondervraagd en een groep van 300
Onze Wereld-abonnees. De uitkom
sten van deze enquête zijn op
symposium op 24 september in hel
KIT uitvoerig bediscussieerd.
Door Frank van Ooljen
Wat vindt Kees Waagmeester de meest
in het oog springende resultaten van
publieksonderzoek? „Veel respondent:.;
bleken in staat om per continent de
voornaamste ontwikkelingsproblemen
noemen. Schulden in Latijns-Ameriki
overbevolking in Azië; voedseltekorten
overbevolking en ziekten in Afrika. Dt
kennis over de Derde Wereld is ten op
zichte van 25 jaar geleden blijkbaar
enorm toegenomen. Nederlanders weten
wat er zich in dat deel van de wereld ai-
speelt en kunnen de verschillende knel
punten geografisch onderscheiden. Dal
is ongetwijfeld te danken aan de r
van de media. Is er eenmaal een
vlak, een kapstok waar je informatie
over de Derde Wereld aan kunt
gen dan wordt het steeds eenvoudig
om iets nieuws over ontwikkelingsland!
te zeggen of te schrijven.
„Maar", zo zegt Waagmeester, „kern
vermeerdert ook smart". Uit de onder-
zoekgegevens komt naast meer ken
ook een groeiend pessimisme onder
ondervraagden naar voren ten aanz
van de ontwikkelingslanden. Eenderdf
van de ondervraagden verwacht dat de
Derde Wereld 'nooit' een
van ontwikkeling zal bereiken.
Veel mensen realiseren zich
er niet in slaagt om de armoede in de we
reld op te heffen. In 1962 is men veel op
timistischer gestemd. Toen zei nog f
procent van de Nederlanders dat 'mei
sen in ontwikkelingslanden het zo sledt
nog niet hadden'. In 1987 is de groep
dezelfde mening is toegedaan gt'
veerd. Bijna iedereen (96%) spreekt
trouwens ook in 1987 duidelijk uit
ontwikkelingshulp.
Opmerkelijk is het antwoord van de®I
pondenten op de vraag wat ze ven»1!
ten bij de aankondiging van een tvfj
gramma over de Derde Wereld,
cent van het Nederlands publiek «I
wacht honger, armoede, oorlog en f'
weid of een inzamelingsactie. Waan»!
aangetoond is dat de Derde
vooral gekoppeld wordt aan n
berichtgeving. Bij de vraag wat men®|
willen zien op tv komt men op heel*!
dere onderwerpen uit: feitelijke infon»
tie over een land, 'human interest',
tuur (gewoonten en gebruiken).
Het publiek spreekt zich uit t
voortdurende confrontatie met elle:
en ziet liever dat er ook eens aanda
wordt geschonken aan wat er wèl g®j
gaat in de Derde Wereld.
wordt geprikkeld. Daar twijfelt nif
aan. Ook de particuliere Derde Werk
bladen kunnen daar profijt van hebt-s
Mits 'Internationale Samenwerking'®
maar strikt aan overheidsvoorlicW:
houdt".
„Ik ben de Derde Wereldjournalisli'j
wel gaan beschouwen als het interes»
ste dat er is. Het gaat om heel f""®
mentele zaken die ook in ons eigen W
spelen -de strijd om het bestaan»
wijze waarop mensen zich ontwikkel*
de reactie van autoriteiten op streving
van mensen. Voor de oriëntatie van je'
geren in Nederland op hun eigen
ving is het van groot belang om te wel*
hoe het er in de Derde Wereld aan1'!
gaat. 'Onze Wereld' biedt iedereen»!
kans om daarvan in alle facetten ken®
te nemen".
uckaduck, wat een
li fantktsy boek je is dat.
•JL Daar ga ik van uit m'n
dak, daar stijg ik van uit m'n
schoenen. Turbo-taal heet het
en het is van Jan Kuitenbrou
wer, die -alles behalve een
dombo - boeiende opstellen
heeft geschreven over de snelle
sector, jongerentaal, de afko, de
verbastering, de taal van de
zachte sector en andere aspec
ten van het Nederlands Onge-
lofeloos clever en zeer schappe-
loos van prijs is het werkje dat
Aramith te Amsterdam het
licht heeft doen zien. Vijftien
gulden, daar hoef je niet chag
go om te worden.
Bongobrains
als Cello en manageriale hip
po's behoren zich in alle onder-
delen van de Turbo-taal te be
kwamen tot een graad van opti
male virtuositeit. Zie hoe pro-
blemibo het volgende gesprek
is tussen Cello en numero uno.
Mögge Cello. Ik wil je even
spreken over de toekomst.
- Perfecto, amigo.
Cello, de directie heeft je uit
geselecteerd als kandidaat voor
een eventuele out-placement.
- Da's breed, amigo. Te gek
onwijs gewoon. Ik wil wel weg
van huis. Kunnen we er even
heen in die hoerensloep van
jou?
Nee Cello. Wat ik bedoel
naar je door te sluizen is dat we
gedwongen zijn een paar men
sen los te laten.
- Gaaf.
Je begrijpt me verkeerd. We
zijn gedwongen verandering te
brengen in onze relatie.
- Ach, doe niet zo tenen
krommend moeilijk. We zijn
toch niet ho.
Ho?
- Ja homociool Don't
worry amigo. Ik schrijf af en
toe een optinootje.
Cello, wij als bedrijf zullen
vaarwel tegen je moeten zeg
gen.
- Super bo, dat betekent dus
hapmans drinkmans en even
snuiven aan een vrouwtje in de
disco. Ik ga bijna boven m'n
wimpers, amigo.
Nee Cello. Geen hapmans,
geen drin kmans en geen snuif-
mans Ik zit te wachten op
jouw Aha Erlebnis van wat ik
naar jou toe probeer uit te dra
gen. Kijk, het multisporenbe-
leid in de company is spaak ge
lopen. Het tijdpad naar de toe
komst toe zit vol hobbels en de
vluchtstroken staan al vol
oudere jongens die geen flexibi
liteit meer hebben. Begrijp je,
Cello. We willen van je af.
Geen hapmans, Cello, maar
stapmans
- Shit. Rufto. Ik voel me de
pri. Zo maar tjak-tjak turbo
loos. Fuckaduck! Hier word
ik toch wel heel chaggo van.
Hoe kan dat nou, amigo.
De company geeft astro nau
tische bedragen uit, Cello. Ik
moet er, om de gaten te dich
ten, dit jaar een paar ton uit
zien te fietsen. Vandaar dat je
contract in beëindigende zin zal
worden hernieuwd. Ik heb nog
een bonus voor je uit het vuur
kunnen slepen.
- Onwijs gaaf, amigo.
Kein Punkt.
Arme Cello. Hij spreekt een re
delijk snel turbo, deze dombo,
maar hij schiet te kort in de
verbale gymnastiek van het ma
nagement. Als gevolg daarvan
moet hij gaan wennen aan het
cwh
zachte zeep-lingo van het
zijnsgebeuren. Dat is cru'
Hij is sympa genoeg, maa
is een virtuele nitwit in de
derlijke nuances van onze I'
Voor al op het terrein van
cio-babble schiet hij te ®L.
Behoorlijk rampzalig eige#l
dat we hem kwijt zijn. Het* I
hopen dat hij er zo optu*l
mogelijk uitspringt. MaafI
naar Lex toe konden «e j
niet maken hem te hand to l
Lex is niet de eerste de besW J
jo, maar een werelds')' I
Nooit ordi of aso, soms vw' I
ca, maar altijd jazzo en
Onwijs. Te gek.
Door Jan Bouwmans
De Belgische primaat Dartn.
zichzelf in elk geval van voldoe
laten voorzien door zijn gelovij
Interdiocesane Pastorale Bera;
,van Vlaanderen heeft hem eei
wensenlijst ter hand gesteld. I
naai moet er van het IPB voo:
;dat de synode voortaan de gelo
serieuze en duidelijke bijdrage 1
[ren bij de standpuntbepaling ei
J sluitvorming van de kerk in kwe
geloof en samenleving: bio-etl
xualiteit, internationale rechtj
heid, bewapening en discrimint
IPB verlangt verder onder mee
I priesterwijding wordt mogelijk
voor gehuwde mannnen en
^Niet dat het beraad zich veel
I maakt, zegt desgevraagd IPB-vi
I Aurelien Tijs, maar deze dingen
gezegd blijven worden.
Bovendien heeft kardinaal I
'wee hoorzittingen gehouden
vertegenwoordigers van lekenc
ties en -bewegingen in België h(
oen komen vertellen wat zij ove.
JJ°de denken en wat zij wensen,
door hun primaat gezegd wordt u
I vtgd moet worden. Hij benadruk
juat de bisschoppensynode maar
I stelling binnen de kerk en bij 1
het enige instrument van de
I tot besluitvorming te komen. Er
p-üi voor de Leken', I
ptéle lekenorgaan van het Vatica
II 6l ^uroPese Lekenforum' waar
I^kerkelijkeadviesorganen zich
Wrtiatief hebben georganiseerd.
I ®r de honderden vereniging
l r?e bestaan door het kerke!
r™1 gewaarborgd. Wat in al
ischnlende clubs wordt gedacht
i J6® dringt echt wel tot de synoi
I zo verzekert de kardinaal
- aartsbisschop van Mechelen e
,jw|uft echter niet weg dat de
titof no8 geen bevredigend
tt gevonden voor inspraak en
onvrede veroorzaakt. Eerst beklt
J jn een uitgebreid betoog dat b
nooit zal kunnen gaan al
aatschappij, want het gezag is
