/I 1 i1 WS I 'Het is in ieder geval al wat' DUINVORMING IN HET VERDRONKEN LAND VAN SAEFTINGHE PLAATSELIJK NIEUW KOR 1 MARKTEN DE STEM VAN ZEELAND 4 ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1987 T20 EMMADORP - In 1961 hield Rijskwaterstaat een aantal metingen in het Verdronken land van Saef tinge. Twintig jaar later voerde Rijkswater staat dezelfde metingen uit. Zwarte ooievaar Beweiden Schaapskooi Openstelling Dynamisch Vervuiling STEM VAN ZEEU IJzendijke Terneuzen Zaamslag Beloning Brandweerchefs naar Ylissingen Vara vergadert V rouwenvergaderii r> WOENSDRECHT REAGEERT GEMATIGD POSITIEF OP PRINCIPE-AKKOORD f dichtje werd naar huis ge pacht, De stille opmars van het zand Vandaag begint de week van het landschap. De Stichting Het Zeeuwse Landschap houdt vanaf vandaag demonstraties en excursies in enkele van haar beheersgebieden. In Zeeuwsch-Vlaanderen gebeurt dat in het Verdronken Land van Saef- tinghe en langs dijken en kreken in het westelijk deel van Zeeuwsch-Vlaanderen. Natuurliefheb bers die de Saef tinge intrekken kunnen dan zien dat er in het grootste brakwatergebied van West- Europa regelmatig veranderingen optreden. Lijntjes op de informatiekaarljes kloppen niet al tijd meer. Zo ligt de tweede platte plaat alweer heel wat meters verder dan aangegeven staat. Maar wat meer opvalt, het zand dat eigenlijk niet in het schorren- en slikkengebied thuishoort. Jos Neve, bijna aan zijn koperen jubileum toe als be heerder van het 3500 ha grote gebied, over het 'openlucht museum van Zeeland'. Door Romain van Damme „Toen bleek dat er in die twintig jaar gemiddeld twee meter bijgekomen was. Meestal was het zand. Nu is de meetkundige dienst weer actief. Binnenkort zullen de nieuwe cijfers wel bekend worden. Je kunt zo zien dat er meer zand binnen gekomen is. Op diverse plekken is er zelfs sprake van duinvorming". Het zand is vooral te vinden in de drie grote geulen, het 'Speel mansgat', de 'Ijskelder' en het 'Hondegat'. Omdat de vloed- stroon nou eenmaal sterker is dan de ebstroom, blijft er zand achter. Dat zand komt natuur lijk ergens vandaan. „Om de Westerschelde op de juiste diepte te houden, moet er veel gebaggerd worden", vertelt Jos Neve. „De baggerschepen leg gen het zand pal voor de vloed geul. Ja, op sommige plekken is al duinvorming. Dat is natuur lijk niet te vergelijken met de duinen aan de kust in het wes ten. Zo hard gaat het nou ook weer niet". Het hele gebied herbergt brak water. Het water is half zo zout als het zeewater. De flora heeft zich uiteraard geheel aange past aan dat brakke water. Zo groeit in de lage kommen die bijna ieder getij onderstromen het Engelse slijkgras, de zee kraal en riet. In totaal kunnen in het uitgestrekte gebied in het oostelijk puntje van Zeeuwsch-Vlaanderen veertig verschillende planten bewon derd worden. De slikken en schorren trek ken vogels van diverse plui mage aan. Al is de momenteel in het gebied verblijvende zwarte ooievaar ook voor Jos Neve nieuw. Zand trekt heel wat minder leven aan. „In zand zit geen bodemleven", verdui delijkt Jos Neve. „Er komen andere vogels. Zo zijn er veel meer ganzen en eenden in het gebied te vinden. Nee, door het zand zijn er nog geen andere vogels verdwenen. Tot nu toe zijn hier in de Saeftinghe onge veer tweehonderd verschil lende soorten vogels waarge nomen". Jos Neve vertelt zijn verhaal aanvankelijk bii hem thuis. Om het niet alleen bij woorden te laten, wordt richting Saef tinghe gereden. Telkens weer is het een schitterende ervaring, de Saeftinghe in. De wijdsheid en vooral de rust die het gebied uitademt. Het is wat nevelig. Niet zo erg, want daardoor blij ven de industriecomplexen bij Antwerpen en de foeilelijke koeltorens van Doel buiten beeld. Inmiddels gaat Jos Neve ver der met les geven. „In heel Ne derland, in heel West-Europa eigenlijk, veranderen veel bio topen door watervermindering. Door de regulering van het wa ter en ook door de overbemes ting is er vrijwel geen bodem- leving meer. Hier in de Saef tinghe proberen we dat op te vangen door de beweiding uit te breiden met schapen. We hebben ook beweiding met runderen. Daardoor zijn de zeebies en de strandkweek aanmerkelijk teruggedrongen. Dat moest wel, want die plan ten dreigden de rest te over woekeren". De stilte krijgt een paar kilo meter verderop een knauw. Werklieden zijn driftig bezig met de bouw van een nieuwe schaapskooi. „Een kooi van tachtig bij dertig meter", zegt Jos Neve. „Die schaapskooi moet voor 1 november klaar zijn. Momenteel hebben we hier negenhonderd schapen. Beheerder Jos Neve: 'Je zit te wachten tot er op de Schelde iets misgaat' -A-W .-4 De 'openstelling' van de Saeftinghe is morgen om 9.00 uur, woensdag 23 sep tember om 10.00 uur en zaterdag 26 en zondag 27 september om 13.00 uur. Een fietstocht langs de kreken en dijken in West- Zeeuws-Vlaanderen valt in de week van het land schap dagelijks te maken vanaf camping De Zwin hoeve in Cadzand-Bad (vanaf 10.00 uur). Op 19 en 22 september (10.00 uur) en op 23, 26 en 27 september zijn er vanaf 13.00 uur excursies in de Yerseke Moer. Deelname aan deze excursies is gra tis. Dankzij de beweiding door schapen wordt voorkomen dat enkele plantensoorten over heersen in het verdonken land van Saeftinghe. fotoswimkooyman Een kudde van Jan Boom en een kudde van de fahtilie Clei- ren. Het streven is straks twaalfhonderd schapen in dit gebied te hebben rondlopen. Twee kuddes van zeshonderd. Hier lopen trouwens Suffoulks rond. Texelse schapen zijn niet sterk genoeg om hier te lopen. Die verongelukken". De Saeftinghe is groot. Van daar dat Jos Neve over een am fibievoertuig beschikt. Het wagentje, dat een groot aantal decibels produceert, kan zo op de maan geplaatst worden. Op zoek naar het zand loodst de beheerder het wagentje behen dig langs diepe sporen en ver raderlijke kuilen. Vlak bij de Schelde wordt de amfibiewa gen het zwijgen opgelegd. Daar is een kraan bezig grond tegen een bouwvallige schaapskooi aan te leggen. „Dat moet je af en toe doen. De Saeftinghe is een dynamisch gebied. Door het getij is er al tijd beweging. De schapen heb ben een bepaalde loop naar de kooi. Die loop moet je in stand houden". Zand is daar nog niet zoveel te vinden. Dat ligt dus meer in en langs de hoofdgeu len. „Ja, er is wel overleg ge weest met rijkswaterstaat aan gaande ie baggerwerkzaamhe- den. Maar die vergunningen zijn afgegeven. Daar kun je verder weinig meer aan doen". Maar er dreigt meer gevaar. Antwerpen probeert nog altijd de Schelde verder uit te diepen. „Als dat gebeurt, krijgen we te maken met een grotere stroom snelheid, dus meer afkalving. De verwachting is dat door die grotere stroomsnelheid onge veer honderd tot honderdvijf- tig ha schor zal verdwijnen. Dat zou eventueel ondervangen kunnen worden door het ver sterken van de oevers". Het verhaal is nog niet uit De Saeftinghe krijgt steeds meer water te verwerken. Dat heeft vermoedelijk te maken met de verschillende afsluitingen van wateren elders in Zeeland, zo als de Oosterschelde. „Soms staat het schor, vier vijf da gen onder water. Vroeger was dat een of twee dagen. We heb ben gevraagd aan Rijkswater staat hoe dat komt. Volgens hen heeft het niets te maken met die afsluitingen. Dat was in ieder geval niet aantoon baar. Feit is wel dat de vegeta tie veel zouter blijft". Tot slot, de vervuiling. De Saeftinghe heeft daar uiter aard onder te lijden. Maar ver rassend is toch dat onder zoeken hebben uitgewezen dat het minder slecht is dan tien jaar geleden. Jos Neve: „Twee jaar geleden is er een onder zoek geweest naar de aanwe zigheid van zware metalen. Al les wat gevonden werd, zat on der de norm. Verder is er een onderzoek geweest naar de in wendige organen van de scha pen, ook dat was goed. Weet je wat wel gevaarlijk is, de be dreiging van de zeevaart. Je zit als het ware te wachten dat er op de Schelde iets misgaat. Ik denk dat dan het let leed niet te overzien is". VREDESWEEK - De West- Zeeuws-Vlaamse werkgroep Vrouwen voor Vrede houdt woensdag 23 september een koffie-ochtend in verband met de vredesweek. Tussen 9.30 uur en 11.00 uur kunnen belangstellenden terecht bij Els Verdurmen, Prinsessen- straat 1 te IJzendijke. OOGSTDANKMIS - IJzen dijke is voor de tweede maal gastparochie voor de West- Zeeuws-Vlaamse oogstdank- mis. De viering vindt aan staande zondag plaatr in de katholieke kerk, aanvang 10.30 uur. Na de mis is er voor de leden van de NCB, de KVO en de KPJ in het jeugdge- bouw een informeel samen zijn. KWF - De in Terneuzen ge houden collecte ten bate van het Koningin Wilhemina Fonds heeft in totaal 13.802,90 opgebracht. HUISVROUWEN - De al( ling Terneuzen van de Nf landse Vereniging van I., vrouwen houdt dinsdag september een bijeenki de Goede Herderkerk, werpen die avond zijn toelichting op het gel van cv ketels en magni ovea KWF - De collecte voor. Koningin Wilhelmina Por heeft 4934,65 opgebrat Tijdens en bijeenkomst den speldjes uitgereikt aan collectantea Mevrouw russen-Zegers kreeg speldje voor vijftien j, trouwe dienst, de dames l melink-Tange en Mol-Dit man voor tien jaar en dei mes Van Wijk en Oost voor vijf jaar collecteren, vens nam men afscheid vai Oppe, die als bestuurslid tiet is vanaf de opricht van de afdeling. Uit harr van voorzitter dokter Fran kreeg hij voor zijn langdur inzet een beeldje aangeW Eindredactie: Eugene Verstraeten en Rein van der Helm HET BEJAARDENOORD de Blaauwe Hoeve in Hulst is uitgebreid en opgeknapt. Over het resultaat is iedereen tevreden. Niet in het minst VLISSINGEN - De Neder landse Vereniging van Brandweercommandanten houdt op 24 en 25 september het jaarlijkse congres in het Scheldekwartier in Vlissin- gen. Er komen drie thema's aan de orde: 'Drieluik kern centrale Borssele', 'Nieuwe ontwikkelingen in de Tele communicatie' en 'Verbran- dingsprodukten en giftige stoffen', waarover achtereen volgens burgemeester G. van den Heuvel van Borsele, be drijfsdirecteur U. Banga van de kerncentrale en brand weercommandant H. den Hartog van Borsele hun licht zullen laten schijnen. Ook be spreekt men actuele ontwik kelingen rond brandweer en rampenbestrijding. Er zijn in Vlissingen ook delegaties present uit Belgie, Luxem burg, Duitsland en Engeland. KAPELLE - De Vara houdt op dinsdag 29 september een districtsledenvergaderinj De Zwaan in Kapelle. De tra ledenvergadering is om een geheel nieuwe ven gingsraad en een ri toezicht te kunnen Zeeland moet drie mensa vaardigen naar de gingsraad en doet lingen over de samenstel van de raad van toezicht stelling betaamt begon de feestelijke openingsweek met een eucharistieviering. Archi tect Pruyn bleek daarbij een aandachtig toehoorder. Vooral toen het epistel werd gelezen. „Vanmorgen bij de mis", hield hij 's middags zijn ge hoor voor, „stelde het epistel: als het bouwwerk stand houdt, zullen we ook in de he- de pauze spreken de li me[ beloond worden. Dus u over watverwacht u vat Hunt zich voorstellen in welke Vara in 1988.bevoorrechte positie architect en aannemer zich bevinden. Maar", vervolgde hij, „ik hoop dat dit u er toch niet van weerhoudt om op tijd onze re- MIDDELBURG De keningen te betalen", ting Vrouwenemanci]) Zeeland houdt op dinsdij september een alge vrouwenvergadering, i vang 20.00 uur in het kaï van de stichting in Mit burg. Centraal op deze eenkomst staan de van de commissie Dd| over de organisatie en ciering van de gezoni zorg. Een medewerkster het landelijk comité Ti wen blijven eisen' daarover een inleiding. KAPELLE, 18 september - Fruit veiling. Alkmene kg kl. 1 80-70 33-75, 70-80 87-101, 80-90 83-108, kl. 2 50-60 32,60-70 41-64,70-80 60- 85. Cox Oranje Pippin kg kl. 170- 75 122-148, 75-80 122-161, 80-85 94- 115, kl. 2 70-75 66-111,75-80 57-112, 80-85 50-78. Elstar kg kl. 1 65-70 109-116, 70-75 155-167, 75-80 165- 183, 80-85 146-160, 85-90 139. Goudreinette kg kl. 1 75-85 84-89, 85-95 92,96 58, kl. 2 75-85 69-80,85- 95 55-77, 96 55. James Grieve kg kl. 2 65-70 32, 70-80 40-41. Lom- bartscalville kg kl. 1 70-80 47,80- 90 33, 91 34. Conference kg kl. 1 55-65 67-78,65-75 81, kl. 2 45-55 35, 55-65 37-58, 65-75 64-69. Bonne Louise kg kl. 1 55-60 73-75, 60-70 108-128. Saint Remy kg kl. 160-70 80-82,70-80 63-87, kl. 2 50-60 41-44, 60-70 68, 70-80 71. Triomphe de Vienne kg kl. 160-70 56, kl. 2 55-80 27, 60-70 26-51, 70-80 36-68, 80-90 33-47. Beurre Hardy kg kl. 160-65 46-47, 65-70 62-70, 70-80 92-95, 80- 90 64, kl. 2 55-60 25,60-65 32-34,65- 70 52-59, 70-80 64-79. Beurre Le brun kg kl. 2 55-60 15,60-70 17-30, 70-80 28-35. Pruimen natuur kg kl. 2 30-40. Reine Victoria kg kl. 1 140, B170, kl. 2 30-180, A lOOTWar- wickshire Drooper kg kl. 1 80. Selderij bos kl. 1 15-27. Ramenas kg kl. 2 56. Aardbeien natuur ds 200 gram kl. 2 120-130. Meloenen st. kl. 1 160-210. Bramen 4 kg in dustrie kl. 2 IN 272-286. Bm doornloos doos 200 gram kill 143. Frambozen doos 200 gw 1 240-320, kl. 2 200-220. vr* aardappelen kg kl. 1 bo. 22,4 8, gt 20, kr. 64-103, mi ll Groenteveiling. Komkcm stuk kl. 1 30 27, 35 36, 40 414 47, 50 51, 60 77, kg krom kl.! 29. Paprika groen kg kl. lit 220. Tomaten krat kl, 1A 1110, B 910-1030, C 470-720,11 840-860, B 870-880. kg kl. 2 A 61. Andijvie nat» kil 1A 47-56, kl. 2 A 44. Bloif natuur st ld. 2 gr. 40-100,4 Bospeen natuur bos kl. 2 51! bonen glas kg kl. 1270. St# natuur kg kl. 2 kr. 85. Spent nen natuur kg kl. 1 180, kl. Prei kg kl. 1A 99. RodekotM 1 B 54-58. Savooiekool geel tl 1 A 48. Savooiekool groen kf A 33-38, kl. 2 A 27-31.1" kl. 1 A 37 B 21, kl. 2 f' kg kl. 1 gr. 8-9, kl. 2 gr. 9. F lie bos ld. 126, kl. 2 29. AMSTERDAM, 18 septemte Bintje 50mm werden 134 ca ten verhandeld voor let april bij een prijs van UI 20,00 per 100 kg, en 1 contw vering juni tegen 2# stemming was voor april prijshoudend en voorjuniki Door Eddy van Heiten en Bas Augustijn „Ik moet nog zien dat het een definitief besluit wordt", zegt bijvoorbeeld Gerard van der Dassen, terwijl hij zijn hond aan het uitlaten is langs het dubbel omheinde en met camera's bewaakte ter rein van de vliegbasis aan de Kooiweg. „Want we zijn weieens meer met een kluitje in het riet ge stuurd. Ik ben wat dat be treft zeer pessimistisch geworden". Indien definitief besloten wordt de kruisraketten niet te plaatsen, dan nog heeft hij z'n reserves over een goede afloop tussen de verhouding Oost en West. „Ik denk dat er dan wel weer wat anders om de hoek komt kijken. Zowel Rusland als Amerika wil de macht in handen houden. En als in die denkwijze geen verandering komt, zie ik geen aanleiding om te gaan juichen". „Voor mij hoeven die din gen niet, dus ik ben er wel blij mee", is de reactie van Cor Dierikx, op bezoek bij zijn ouders, die pal naast de HET principe-akkoord over de verwijdering van middellange-af standsraketten uit Europa is onder de bevolking in Woensdrecht over het al gemeen met gematigd enthousiasme ontvangen. „Dat daardoor de kruisraketten niet naar Woensdrecht komen is een uitstekende zaak. Maar het is nu nog te vroeg om te juichen. Een principe-accoord is nog geen definitieve over eenkomst. We wachten daarom de verdere ont wikkelingen rustig af," zo vertolkt een inwoner van de gemeente Woensdrecht het standpunt van vele dorpsbewoners. hoofdingang van de vliegba sis wonen. „Bovendien hoop ik dat straks ook de demon straties zijn afgelopen. Vooral mijn ouders hebben daar ontzettend veel hinder van. Die zijn zelfs wel eens hun huis uitgezet, omdat er een bommelding was". Hij heeft ook andere argu menten om het principe-ak koord toe te juichen: „Die ra ketten moeten allemaal de wereld uit. 't Is allemaal weggegooid geld. Ik vind werkgelegenheid een goede zaak, maar niet op deze ma nier. Trouwens, het klopt toch van geen kanten dat daarvoor miljarden worden uitgegeven, terwijl er miljoe nen mensen omkomen van de honger?" Vraagtekens De reacties op het besluit in een plaatselijk slagerij zijn eensgelijk. „Prima", zegt Ria Houting. „Missschien is dit de eerste zet voor wat meer vredelievendheid tussen de Russen en Amerikanen". Daar zet mevrouw L. Scheffer echter vraagtekens bij. Na het bestellen van vier slavinken zegt ze: „Ik denk dat het een leuke politieke zet van Reagan is. Eten soort afscheidscadeautje. Ik vraag me af wat ze met Woens drecht gaan doen. Straks gaan ze er een straaljagerba sis van maken. En dan zijn we hier helemaal in de aap gelogeerd...". Burgemeester mr. J. de Leeuw van Woensdrecht reageert niet bijster enthou siast. „Het zal best een stap in de goede richting zijn," meent hij. „Maar ik heb in deze zaak al zoveel doorbra ken meegemaakt. We zijn er nog niet. Er kunnen nog zo veel voetangels en klemmen tevoorschijn komen dat het nu te vroeg is om te juichen." Formeel Principe-accoord of niet, op de vliegbasis Woensdrecht gaat het bouwen onvermin derd door. Volgens een woordvoerder van defensie zal dat zo blijven totdat de minister na overleg met de NAVO het sein tot stoppen geeft. Maar dan moet er wel sprake zijn van een goede overeenkomst, zwart op wit, bekrachtigd met de handte keningen van de Russische en de Amerikaanse rege ringsleiders. „Want puur for meel Is een principe-accoord natuurlijk geen overeen komst. Het is een intentie verklaring, meer niet," meent de defensiewoord voerder. 1 Nog hangen de Amerikaanse vlaggen bij Woensdrecht - foto oe stem/ben steffen En ook de dagelijkse toch ten van de Franciscaanse Vredeswachters naar de poort van de vliegbasis gaan gewoon door. Het principe- accoord is voor hen nog geen reden om thuis te blijven. „Er is nog geen reden om hoera te roepen. Voorlopig gaat het bouwen door. Ik moet eerst nog zien dat dat allemaal wordt stopgezet," zegt Piet Diesveld, een van de Vredes wachters. Dat er een flinke stap is gezet op weg naar een overeenkomst geeft hem wel een tevreden gevoel. „Van de andere kant zijn er nog aller lei details te regelen. En het kan nog geruime tijd duren voordat zo'n overeenkomst er is," voegt Diesveld er relati verend aan toe. Bij het groepje vredesactivi ten in het huls van Ato vrijstaat te Woen wordt het nieuws over t principe-accoord als 'aard betiteld. „Het is in ieder 8 val wat," zegt een woort voerder. Maar volgens I heeft het accoord slechts 1» trekking op de middella' afstandsraketten. „Er zijn] de wereld nog zoveel andf gevaarlijke wapens. We h ben in onze strijd daar! nog genoeg te doen," hij. Ook een voorzichtige, I matigd enthousiaste reaflj van de tegenspelers van» vredesactivisten, namelijk rijkspolitie in Woen „Voor iedere rechtgeaat» Nederlander is het prirrf accoord natuurlijk aard' ding tot plezierige gevo Maar het wachten is nog het werkelijke accoof» merkt groepscomma adjudant G. Ketellapper* Mocht die overeensK ming worden bereikt en men de kruisraketten Woensdrecht er heler niet, dan heeft dat gevo voor de omvang van 01" manning. In verband rellen rond de vlieg1» Woensdrecht heeft de l Woensdrecht de jaren meer mensen gek Als de situatie door het blijven van de kruis»® verandert, zal door n# lijk verloop de sterkte minderen. levrouw T. Franssens-van Ack olgend briefje: Hierbij stuur ik ouw Van Acker-Cornelis uit IJ iu 77 en heeft ze op negenjarige 1 >p de meisjesschool in IJzendijke. Ier mee. Dat zal wel hoor. Een grc licht Cato zou komen spelen, lies was al kant en klaar, leeservies en poppenwagen stonden netjes bij elkaar. "afellaken en servet, Jles was er, wat een pret. Maar toen ik zo zat te wach ten, Werd er op de deur geklopt, 'a, dacht ik, daar zal ze we- in! leker heeft ze mij gefopt, pn komt zij in plaats van voor peze keer eens achterdoor! sl Binnen riep ik, kom maar pinnen! ft zag de deur al opengaan, |n een oude nette dame, (Cwam toen langzaam op mij pan. jOede avond, kind, sprak zij, "acht u soms al lang op mij Pee, ik wacht op u niet dame, n ft wacht op mijn nicht Cato li Pie komt hier vanavond spe- jen, ik, en toen riep zijOoh. J. keek op en was dat schrik ken: de oude dame was Cato. rJi had, ja, 't was maar een weet, pch als oude dame verkleed. Fa®r de schrik was spoedig F? we hadden dubbel pret, tl K de klok van negen bromde: foor eens, kinderen, nu naar 0 ik droomde heel de nacht, raar ons gevoel moeten er L ^e+n paar reSeit)es bij, of t maar een gedacht? Nrd dit gezongen? Dat geldt F voor het tweede vers, het- r iZn, ons overigens iets be- fender voorkomt. h P^ar was een rijke boeren- vader lag albijdedoón, Q aan het werk een hekel 1 Never bij een pintje zat. Pen vond hem dagelijks in de J^g. koegZWetSte Wj: Ik h6b geld jakkers, leeg je glaasje Lrrdt miin heurs wat if/ ■wiaer zwaar. d akkers gaan, het werk F"en, ha •at riIÜfieJ10uden °P de liën, P deed de j onge losbol niet, jrdri'ët? de VIeUgde volgt. Ei Balakkers hieven driekwart raa?°gSten waren bitter Sh #r vaor de drinkebroer het Jg

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 22