Een profeet wordt in eigen
land doorgaans niet geëerd
steim
1 Polei
PROF. SCHOUTEN: BELASTINGVERLAGING EIGENLIJK ONVERANTWOORD
.eden van
Ie Staten-
leneraal
Realisme nodig
Laconiek
Optimisme misplaatst
DE STEM COMMENTAAR
flffVIEW TROONREDE COMMENTAAR
PAGINA 1
naar concept
eigen toerni
en Cornelis
tsterweele
n van Animo
DE overheidsfinanciën zijn
totaal niet gesaneerd,
[igenlijk is het een beetje
'inverantwoord de belastin
gen te verlagen, al is het niet
ie moeite waard, mondjes
maat en meer psychologisch
lan relevant".
es hebben nog niet h»
oagne. Tegen eerste rf
peeld, maar door
iw met 11-16.
■n oefenduel aan tegen
ste periode ging de stti
een half uur was GSr
"•ortuna het duel iriet
goede weg is.
:n tegen het BelgL
en verdiende 18-7
■stiviteiten in het
mdbalvereniging nèj
glans aan dit gebeur®
ijpen. Het team vantr-
e meeste tegenstand v
slissende duel werd ir
misse eindigde derde
:te.
dasse apart. Alle duels
)ernooizege verdiend!
ontenisse wist op eerb'
e tweede plaats en hei
verd derde,
ant er kwamen drie i'
Ïieuw-Namen kwanm
diend eerste. Olyni]
igde als laatste.
Ivisten de 100 kilomete
beëindigen. In een v
h bij de eerste twintij
irtiende in een tijd vanj|
Cornelis uit Groede b
:n de finish, hetgeen h
ege was voor Bruno 1
100 kilometer in f
mburgse atleet Piet
an in Eremo de eer
uit drie wedstrijden In
nnende tijd bedroeg IS
nen was er evene<
amer uit Biervliet wai
aere.
is winnaar geworden'
e jeugd-clubkampia
won in de finale vanD
had hij Marcel Wiss
5 en 6-8. Pieters werdj
irk van de Velde,
zege naar Leslie Lipjes
reeden (6-4,5-7,6-3).
hief Pieters beslag opi
•gers met 6-1 en f
isje bleek na een 6-0 j
Klis. Bij de 12-jarigen;'
en Mariken Dorsen
van Boas Bierings met
had ook drie sets na
van Soest, 2. Björn de Sm
Sabben; JD12:1. VanSet
Hamelink/Bierings.lïr
Eijl, 2. Nijsten/Van F
de Velde; MD 12:1. Lipf
-erts/Witte.
Ie overwinning in 1
derde over de streept)
kte een tiende plai
ch in Merelbeke als»
FOTO RIEN SIERS
In februari volgend jaar neemt prof. dr. D. B. J.
Schouten afscheid als hoogleraar algemene eco
nomie aan de Katholieke Universiteit Brabant in
Tilburg. De Miljoenennota 1988 is'dus de laatste
die hij in die functie kan bekritiseren. En dat
dan ook niet nalaat.
De publiciteit schuwende hoogleraar is juist
vanwege die vaak ongezouten kritiek op de ka
binetsplannen bij het grote publiek bekend ge
worden.
En natuurlijk door zijn economische 'heilsplan
nen', die hij met de regelmaat van een klok op de
Haagse burelen deponeerden, waar ze overigens
weer even snel in de laden verdwenen.
Een profeet wordt in eigen land doorgaans niet
geëerd en dat geldt zeker voor een man als
Schouten, wiens denkbeelden soms nogal con-
troversiëel zijn. Zelf zegt hij zich vaak als een
'roepende in de woestijn' te hebben beschouwd.
Niet helemaal terecht, want enig profetisch in
zicht kan Schouten niet worden ontzegd. Hij is
de man die al tijdens de oliecrisis in 1974 aan
drong op loonmatiging om de economische neer
gang te bestrijden. Pas tien jaar later hebben re
gering en sociale partners dat - noodgedwongen
- in de praktijk gebracht.
Hij is ook de man die in 1982 pleitte voor het af
schaffen van de prijscompensatie. Tot grote
woede van de vakbeweging die zich fel verzette,
met stakingen en al. Een paar jaar later sneu
velde die prijscompensatie toch.
Schouten is ook de man die in 1984 met grote
stelligheid verkondigde dat de economische pro
blemen alleen konden worden opgelost als de
overheid premies en subsidies aan burgers en
bedrijfsleven zou afschaffen. Nu, september
1987, staat de Miljoenennota bol van de voorne
mens om subsidies aan burgers en ondernemers
onder de korenmaat te zetten.
Een 'laatste' plan-Schouten zit er niet in. Hij zegt
niet te weten wat hij nou weer zou moet beden
ken om regering en sociale partners wakker te
schudden, behalve dan wat sinds 1974 als een
rode draad door al zijn economische 'heilsplan
nen' loopt: loonmatiging. Zo simpel is dat. Maar
tevens zo onbereikbaar.
Schouten over de daardoor vrijwel niet te reali
seren doelstellingen van het kabinet: het sane
ren van de overheidsfinanciën en het terugdrin
gen van de werkloosheid.
Optimisme is laatste wapen'
oor Pieter- Jan Dekkers
jn Frans van Mourik
|)at is een opmerlijke uitspraak
or iemand die z'n leven lang
gepleit voor belastingverla-
laar, zegt Schouten, Ruding slaat zich
1 wel op de borst dat het financie-
^tekort van de overheid volgend
ar tot 7,2 procent van het nationaal
ikomen daalt, in feite is dat nog veel
[De doelstelling van het kabinet voor
1 is een financieringstekort van 7
«nt. Het wordt iets meer: 7,2 pro-
Schouten: „Waar praten we over.
Het zijn natuurlijk cijfers achter de
komma. Bij een dergelijke omvang
van rijksuitgaven is geen boekhouder
ooit in staat zo'n doelstelling te reali
seren. Bij een begroting van 166 mil
jard gulden is er altijd een foutenper-
centage. Ik vindt het toch ongelooflijk
knap dat Ruding in de buurt komt van
die 7 procent Ondanks dat er de afge
lopen twee jaar van alles en nog wat is
gebeurd met de dollar en de olieprijs.
Daar heeft Nederland geen enkele in
vloed op gehad en daar is toch een
groot deel van de inkomsten van af
hankelijk".
„Het is reuzepech dat de groei van
ons nationaal inkomen beneden de 1
procent blijft", vervolgt hij. „Zowel
voor dit jaar als voor volgend jaar.
Dan wordt het zelfs maar een half
procent. Dat is ongelooflijk laag ver
geleken met de ons omringende lan
den. Bij een dergelijke lage groei zijn
de doelstellingen ten aanzien van het
financieringstekort en de werkloos
heid haast een onmogelijke opgave".
„Het is ook pech voor Ruding dat de
wereldeconomie niet die hoge groei
vertoont dan waarvan eerst is uitge
gaan. Ondanks al die pech slaagt Ru
ding er in 1988 toch in, althans qua
voornemen want ik moet nog zien dat
het lukt, rond die 7 procent te komen".
En bovendien de belastingen ver
laagt. Hoewel. Schouten: „Dat mag
geen naam hebben, zeker als je reke
ning houdt met de negatieve inflatie
correctie. In feite blijft de belasting
en premiedruk volgend jaar hetzelf
de".
Zo op het oog lijkt Schoutens kritiek
op het kabinet milder dan in voor
gaande jaren. „In het begin waren
miljoenennota's van dit kabinet nogal
arrogant van toon", legt hij uit. „Het
valt nu iets mee. Ze geven zichzelf na
tuurlijk wel schouderklopjes, maar
veel minder. Ze zijn wat wijzer gewor
den. Soms erger je je wat meer. Deze
keer wat minder".
Dan de tweede doelstelling van het
kabinetsbeleid: het terugdringen van
het aantal werklozen in 1990 tot een
half miljoen, wat volgens het 'tijdpad'
moet worden bereikt via een jaarlijkse
daling met 50.000 werklozen. Dat lukt
niet. Volgend jaar daalt dat aantal
slechts met 25.000 en, als we het Cen
traal Planbureau moeten geloven
misschien helemaal niet.
Schouten: „Het is onverstandig om
steeds te benadrukken dat dat een
hoofddoelstelling van beleid is. Het
kabinet weet dat het geen instrumen
ten heeft om dat waar te maken. Het
zou wat anders zijn geweest als we een
geleide loonpolitiek hadden. Maar die
moest men uit handen geven".
Toch is de loonpolitiek de spil waar
volgens Schouten alles om draait. Hij
verkondigt al jaren dat slechts loon
matiging èn het financieringstekort
van de overheid terugbrengt èn het
aantal werklozen.
Overigens verstaat Schouten onder
loonmatiging iets heel anders dan wat
de sociale partners er van plegen te
maken. Want ondanks de matiging
zijn de nominale lonen de afgelopen
jaren steeds gestegen. Die hadden in
zijn visie moeten worden verlaagd.
Dat had bovendien gekund zonder de
koopkracht aan te tasten.
Er bestaat volgens Schouten een direct
verband tussen het financieringste
kort en de arbeidsinkomensquote. Dat
is het deel van de nationale koek die
werknemers, ondernemers en zelf
standigen jaarlijks verorberen.
In 1973 legden werknemers voor
maar liefst 92 procent beslag op die
nationale koek, waardoor er weinig
meer overbleef voor de ondernemers.
Daardoor kwamen de winsten sterk
onder druk te staan. In 1986 daalde de
quote weer tot 82,5 procent (de winsten
van de bedrijven stegen dienovereen
komstig) maar volgend jaar is het
weer mis: dan stijgt het weer naar 84
procent.
En dat kan niet, zegt Schouten.
Want daardoor wordt niet alleen het
rendement van het bedrijfsleven aan
getast, het zorgt er ook voor dat het fi
nancieringstekort van de overheid
automatisch weer stijgt.
„Dat is gewoon fout. Zelfs het sta
biel houden van die quote is volstrekt
onvoldoende. Hij moet fors omlaag.
Dan daalt het financieringstekort
automatisch zonder nieuwe bezuini
gingen en kortingen op ambtenaren
salarissen en sociale uitkeringen.
Maar dat kan het kabinet niet zelf
doen. Dat is een zaak van werkgevers
en vakcentrales. Die moeten daarover
in een sociaal contract afspraken met
elkaar maken".
VERVOLG PAGINA 3
van de wielerverej
ich in het Poolse
ilgemeen klassement
algemene klassement
s tweede.
dasseerd. Hierbij
Deeuwsvlamingen.
neersch: „Het best
«roep presteerde Rudy'
lit Zuidzande. Verde'.
ïuido de Smit (IJzeni
Marco Pijpelink (Te
:n Harold t'Hont uit
roers volledig uit. Ene 1
Zuiddorpe) viel tijdens'
ite dag af. Hij raakte
een in een massale valp
ron niet meer verder
Deze resultaten hk
rens in dat de wielerve
Deeuwsch-Vlaanderen)-
ils tweede uit de bus K*
iet klassement waart
eurs en junioren
roegd waren. Eerste
VVZ-afvaardiging
ran de buitenlandse
vaaronder delegaties 1»
Duitsland, Finland,
Bulgarije en Tjecho-H
fèrmeersch: „Een e
leeft ertoe geleid dat 1
acten verstevigd zijn
lig hebben we een ui"
ran onze gastclub AP
Torun op zak om rt
vinter in trainings^
;aan in het Tatra-S
Vat dat betreft is
ïetgeen we meege®33
ien, grandioos".
Voor wielei
Zeeuwsch-Vlaanderen'
utter Ton van Oost® j
tevens een signaal 0®
itelde „ons er over te
ïen uit te nodigen ons j
ren. Want zoals het v
uitziet, kunnen we
imheen".
p ik vandaag in uw midden
F- rijn, stemt mij dankbaar.
pens mijn ziekte heb ik vele
[lijken van medeleven en vele
lede wensen ontvangen uit
[Ie delen van het Koninkrijk.
1 maak ik van deze gele-
nheid gebruik om hiervoor
fijn bijzonder hartelijke dank
I'te spreken.
[deze jaren is de vraag aan de
'■hoe de samenleving zich
moet ontwikkelen. Bij
voorspoed zijn er ook ge
lelens van bedreiging, ver
zending en onzekerheid.
is niet gemakkelijk op
ïen naar de richting van
"Schappelijk ontwikkelin
gen simpel en duidelijk
ftuioord te gevenzeker niet
t men recht wil doen aan de
[iiri/orroiteit die allerwegen
land als waardevol
dt ervaren. Niettemin, de
tiering moet keuzen maken.
kern van het regeringsbe-
i wordt gevormd door:
'chtshandhaving, opdat de
Ver zich beschermd weet
wetten en opdat wets-
limdingen op tal van ter
phen worden teruggedron-
vertrouwen op de ont-
°iing van de burger en van
'■^"matschappelijke verbati-
flaan met een driespo-'
peleid, gericht op werkge-
wnheid, economische groei
^eoerheid in 's Rijks finan-
en van gerechtig-
wede en veiligheid, ook
pr de grenzen heen.
ii a"es de regering
_r oeteid enten op solidari
ty tolerantie en verantwoor-
Iwheid.
Tjnsis voor een doeltreffend
pidsoptreden moet in een
taat als de onze gelegen
i tn de wet. Regelgeving
«m te sluiten bij het
^wustzijn van brede la-
de bevolking; zij be-
.l'^d uitvoerbaar te zijn.
L "lap geen onevenredige
Bk n °P bestuur en
wfdi.aa'c en moet gehand-
kunnen worden door
van het strafrecht en
dl ,sanct'es- Verbetering
J kwaliteit van de wetge-
js noodzakelijk. Door de
'ng van een toetsings-
lssTe onder leiding van
Te9eringscommissaris
daaraan een nieuwe im
puls gegeven. Voor het waar
borgen van de rechten van de
burger zijn bescherming van
de samenleving tegen crimina
liteit, en hulp aan slachtoffers
essentieel.
De in het beleidsplan 'Samen
leving en criminaliteit' ont
wikkelde visies op de beteuge
ling van veel voorkomende
criminaliteit en de bestrijding
van de zware misdaad moeten
in het komende jaar merkbaar
resultaten gaan opleveren.
Vandaag wordt u de tweede
voortgangsrapportage voorge
legd. Bij de voorgenomen be
zuinigingen op de overheids
uitgaven worden de organen
belast met rechtshandhaving
en de politie geheel ontzien.
Teneinde haar taak beter te
kunnen vervullen, staat de po
litie ivel voor de noodzaak van
een aanzienlijke herschikking
van middelen.
Rechtsbescherming is belang
rijk. De werklast van de Raad
van State op dit punt is echter
te veel toegenomen. Daarom
zullen u voorstellen bereiken'
tot gedecentraliseerde berech
ting van administratieve ge
schillen.
In verband met vragen rond
het levenseinde en sterven en
de steeds verder gaan ontwik
keling van de medische weten
schap en de geneeskunde, zal u
met betrekking tot euthanasie
een voorstel bereiken.
De bescherming tegen discri
minatie zal worden verbeterd
door een aanpassing van het
Wetboek van Strafrecht en
door een voorstel van een Al
gemene Wet Gelijke Behande
ling, die nadere uitwerking
geeft aan artikel 1 van de
Grondwet.
Onlangs is een advies uitge
bracht ter zake van wetten
voor oorlogsgetroffenen. De re
gering zal - overigens zonder
bezuinigingsoogmerk - bezien
u/elke onderdelen van dit ad
vies ter wille van de rechtsze
kerheid en in het belang van
een goede bestuurlijke prak
tijk overgenomen kunnen
worden.
Kwam in de vorige kabinets
periode een vernieuwd stelsel
van sociale zekerheid tot stand,
in deze periode moet het fun
dament gelegd worden voor
een vernieuwde aanpak van de
volksgezondheid. Daarbij zal zo
véél mogelijk gebruik worden
gemaakt van de commissie-
Dekker.
Op het terrein van de arbeids
voorziening zijn bij de Raad
van State voorstellen voor een
nieuwe opzet aanhangig ge
maakt. Overheid en organisa
ties van werknemers en werk
gevers delen daarin de verant
woordelijkheid. Zo wordt ook
op dit terrein de rol van de
overheid scherper afgebakend.
Dat is ook nodig op andere ter
reinen. Niet alleen om budget
taire redenen, maar ook omdat
veel regelingen in hun wer
king negatieve bij-effecten
hebben. Vaak gehoorde bezwa
ren zijn oneigenlijk gebruik,
verstarring, bureaucratisering
en problemen bij de controle.
Dit alles leidt tot de noodzaak
van soberheid en doelmatig
heid bij subsidiëring en in de
wet- en regelgeving.
De onderlinge afstemming van
taken en heldere financiële af
spraken tussen Rijk,' provin
cies en gemeenten zijn ook be
langrijk voor de kwaliteit van
het bestuur. Daarom zijn be
stuursakkoorden gesloten. Deze
dwingen de verschillende
overheden bij de onvermijde
lijke herbezinning op tal van
regelingen, zorgvuldig met
elkaar om te gaan.
Het opkomen voor het zwakke
en waardevolle zal door over
heid èn samenleving moeten
gebeuren. De regering uhl
meer ruimte scheppen voor in-
tiatieven van burgers en maat
schappelijke organisaties. On
derlinge hulpverlening komt
aldus tot ontwikkeling en zal
naast het professionele werk
nog verder aan betekenis moe
ten winnen. De fiscale tege
moetkoming voor het vrijwil
ligerswerk is een positief sig
naal voor nieuwe initiatieven
van trrijvnllig hulpbetoon op
allerlei plaatsen in onze sa
menleving.
Onze economie heeft de afgelo
pen drie jaar een hechter fun
dament gekregen. Het driespo-
renbeleid werpt vruchten af.
Investeringen en werkgelegen
heid zijn sterk toegenomen,
ook al is de werkloosheid nog
steeds duidelijk te hoog. Met
aller inzet moet het mogelijk
zijn aan de opgaande lijnen
vast te houden. Vorig jaar zijn
met werknemers en werkge
vers afspraken gemaakt om sa
men de iverkloosheid verder
terug te dringen.
Met de beleidsvoornemens voor
1988 wordt getracht een ver
antwoorde basis te leggen voor
de gezamenlijke inspanning
van overheid en sociale part
ners, gericht op versterking
van economie en werkgelegen
heid op langere termijn.
Daarom blijft de nadruk lig
gen op het zo laag mogelijk
houden van de arbeidskosten,
op het stimuleren van techno
logische vernieuwingen, op het
zo veel mogelijk scholen en op
het versterken van de infra
structuur. Dit alles onder de
onmisbare randvoorwaarde
dat het financieringstekort
moet blijven dalen.
Blijvend herstel van de econo
mie is alleen mogelijk als de
overheid minder schulden
maakt en als de collectieve
lastendruk daalt. Aan beide
voorwaarden wordt volgend
jaar voldaan. Toch dreigen de
rijksuitgaven in hun totaliteit
nog steeds te stijgen. Om dat te
compenseren stelt de regering
bezuinigingen voor, vooral
daar waar de uitgaven het
snelst toenemen. De overheid
behoort immers de omvang
van haar uitgaven scherp in
het oog te houden. Omdat on
voorziene uitgavenoverschrij-
dingen een bedreiging vormen
voor bestendig beleid, acht de
regering het noodzakelijk zich
dit najaar verder te beraden
over concrete versterking van
de begrotingsdiscipline.
De hoogte van de arbeidskos
ten, zo sterk bepaald door be
lastingen en premies over het
loon, heeft nog steeds een be
lemmerende invloed op de
groei van de werkgelegenheid.
De regering tracht die nega
tieve invloeden zo beperkt mo
gelijk te houden door het
scherp vaststellen van sociale
premies en belastingtarieven.
Waar mogelijk worden deze
verminderd. De hogere belas
tinginkomsten weer voor ho
gere uitgaven gebruiken zou
niet de goede weg zijn. De ver
laging van de loon- en inkom
stenbelasting, waarvoor de re
gering heeft gekozen, is brood
nodig om de arbeidskosten zo
laag mogelijk te houden.
De financiële ruimte voor het
overheidspersoneel is ten op
zichte van de aanvankelijke
voornemens enigszins ver
groot, ook om extra werk bij de
overheid te kunnen scheppen
en enige inkomensverbetering
mogelijk te maken, daar waar
de afstand tot het bedrijfsleven
te groot dreigt te worden.
Voor mensen met het mini
mumloon en uitkeringsge
rechtigden is een verhoging
van de vakantie-uitkering van
7,5 procent naar 8 procent
■voorzien. Voorgesteld wordt de
kinderbijslag te verhogen.
Dit alles moet ertoe leiden dat
behoud van koopkracht ook
zonder loonsverhoging tot de
reële mogelijkheden behoort.
Dat dient de werkgelegenheid
en hierdoor krijgen zo veel
mogelijk mensen kans op in
komen uit werk.
Met ditzelfde doel voor ogen
heeft de regering zich gebogen
over de hoogte van het mini
mumloon. Na rijp beraad is be
sloten geen gevolg te geven aan
een advies van de meerderheid
van de Sociaal-Economische
Raad om het wettelijk mini
mumloon over de hele linie te
verlagen. Wel wordt voorge
steld het wettelijk minimum
loon tot 18 jaar af te schaffen
en dat voor een 23-jarige te
verlagen tot dat voor een 22-
jarige. Met deze maatregel
hoopt de regering een bijdrage
te leveren aan het terugdrin
gen van de hoge werkloosheid
onder met name jongere werk
lozen met een laag opleidings-
niveau.
Bevordering van werkgelegen
heid is zeker niet alleen een
zaak van matiging van ar
beidskosten. Ook de technolo
gische vernieuwing is van
groot belang. De toepassing
van technologische kennis in
het midden- en kleinbedrijf
zal worden bevorderd door de
oprichting van regionale inno
vatiecentra. De technologische
veranderingen stellen hoge
eisen aan kennis en vaardighe
den van de beroepsbevolking.
Scholing, vorming, het opdoen
van werkervaring en later ook
bijscholing, zijn van beslis
sende betekenis voor werkgele
genheid en economische groei.
De daarop gerichte inspannin
gen worden nu in samenwer
king met werknemers en
werkgevers sterk opgevoerd.
Hoewel deze inspanningen
vooral vanuit bedrijven en be
drijfstakken zelf moeten
plaatsvinden, zal ook de rege
ring daaraan een grotere bij
drage leveren.
Het accent op scholing èn op
een individuele benadering
van werklozen is nodig, omdat
nog steeds te veel mensen de
drempel naar bedrijf en instel
ling niet overkomen. Met ge
richte programma's moeten
meer mensen aan het werk ko
men. In die zin gaat het niet
om banenplannen, maar om
het scholen en het aan werker
varing helpen van diegenen
die nu buiten blijven staan.
Een voorbeeld van gerichte be
nadering is ook het Jeugd
werkgarantieplan. Dit plan,
dat samen met de gemeenten
wordt uitgevoerd, moet waar
borgen dat jongeren hoe dan
ook aan de slag gaan en niet
aan langdurige werkloosheid
gewend raken.
Herverdeling van werk blijft
belangrijk. Meer deeltijdba
nen, ploegendiensten en flexi
bele arbeidsroosters kunnen
ertoe leiden dat meer mensen
werk vinden; ook vervroegde
uittreding en flexibele pensio
nering geven aan meer jonge
ren eerder een kans. Met het
oog op de emancipatie moet de
werkgelegenheid voor vrou
wen en de groei van deelname
van meisjes aan het beroepson
derwijs extra aandacht krij
gen.
Bij de overheid wordt voorge
steld de VUT-gerechtigde leef
tijd tijdelijk met één jaar te
verlagen, het aantal deeltijd
banen te laten toenemen en de
scholingsinspanningen te ver
groten. Eerder goedgekeurde,
maar niet opgeroepen dienst
plichtigen, van wie een aantal
nu werkloos is, krijgen de kans
alsnog te gaan dienen. Dat
geeft de mogelijkheid aan an
deren vaker uitstel voor scho
ling en studie te geven.
De werkloosheid onder etni
sche mindereden is onrustba
rend hoog. Daarom is een be
leidsplan 'Etnische minderhe
den bij de overheid' ontwik
keld; maar ook de sociale part
ners zullen een bijdrage aan
het verlichten van de werk
loosheid van deze kansarme
groep moeten leveren.
Ook in de onderwijswereld
wordt steeds meer aandacht
gegeven aan de bestrijding van
de werkloosheid. Het overleg
in de Stichting van de Arbeid
met betrekking tot de inspan
ningen voor de scholing van
jongeren en volwassenen heeft
al veel tot stand gebracht. Het
benutten van de aanwezige on
derwijsvoorzieningen en -er-
varing zal worden bevorderd.
Het vormen van niewwe sector-
scholen in het middelbaar be
roepsonderwijs draagt daartoe
bij.
In het onderwijs zelf wil de re
gering enkele duizenden
nieuwe banen voor jonge leer
krachten mogelijk maken.
Mede gelet op het probleem
van de vergrijzing van het on
derwijspersoneel is taakver
lichting voor oudere leer
krachten voor dat doel een
goed middel. In de vorming en
opleiding van de jeugd is een
evenwichtig fundament van
kennis en kunde onmisbaar,
m VERVOLG OP PAGINA 2
HET IS EEN goede zaak dat een regering zich niet laat leiden
door doemdenken. Een gezonde dosis optimisme is noodza
kelijk om een te voeren beleid geloofwaardig te doen overko
men. Voorwaarde is echter wel dat dit 'positieve denken' stoelt
op realistische gegevens. Hiermee zijn we meteen beland bij
het zwakke punt van de Miljoenennota. De toonzetting van de
begroting is positief, maar na ontleding van de inhoud vraagt
de lezer zich af waar het kabinet Lubbers de hoopvolle ver
wachtingen aan ontleent.
Zoals de laatste jaren steeds het geval is geweest, krijgt de be
teugeling van het financieringstekort weer grote aandacht.
Hoewel voor 1988 een stapje moet worden teruggedaan - het
begrotingstekort daalt een aantal tienden van procenten min
der dan minister van Financiën Ruding zich aanvankelijk had
voorgesteld - moet worden geconstateerd dat het kabinet
goed op koers ligt. Alleen kun je je afvragen of de offers die
hiervoor moeten moeten gebracht, opwegen tegen de nadelen
die de bezuinigingswoede heeft veroorzaakt. Want alle ver
sluierend taalgebruik ten spijt, de maatregelen die voor 1988
in het vooruitzicht worden gesteld zullen onherroepelijk leiden
tot een nog duidelijker tweedeling in de maatschappij. Voor de
zwaksten in de samenleving dreigt volgend jaar verlies en niet
het aangekondigde behoud van koopkracht door bezuinigin
gen op individuele huursubsidies, gezinszorg en ziekenfonds
voorzieningen.
Het uitspreken van de verwachting dat onze nationale econo
mie met anderhalf procent zal groeien, is één van de theorieën
in de Miljoenennota die met het predikaat 'risicovol' aange
merkt kunnen worden. Een dergelijke ontwikkeling is afhanke
lijk van veel internationale factoren zoals de olieprijs, de dollar
koers en de stijging van de rente. Steeds weer blijkt dat voor
de begroting de meest gunstige cijfers worden gehanteerd. Bij
de minste of geringste tegenvaller, moet het beleid weer wor
den bijgesteld.
ER IS alom teleurstelling over de voorgestelde aanpak van de
werkloosheid. Bijna anderhalf jaar geleden verraste minister
president Ruud Lubbers vriend en vijand door te verklaren dat
in 1990 de werkloosheid tot onder het half miljoen zou zijn ge
daald. Er is inmiddels al heel wat te doen geweest over deze
uitspraak. Het begint er op te lijken dat de doelstelling van
Lubbers heel moeilijk of helemaal niet haalbaar is. Voor 1988
wordt rekening gehouden met een daling van 25.000, terwijl er
dat volgens de normen van het kabinet 50.000 zouden moeten
zijn. Lubbers intussen verklaart dat hij wel degelijk blijft stre
ven naar het door hem genoemde aantal van 500.000 werklo
zen in 1990, maar laat intussen weten dat er niet moeilijk moet
worden gedaan over hét feit dat de.verwachtingen inmiddels
ver achterblijven. „Dan doen we er een jaartje langer over, we
moeten geen dingen nastreven die niet haalbaar zijn", aldus
de wel heel laconieke reactie van de premier. Het lijkt wel of de
inspiratieloze houding van Lubbers ten opzichte van het maat-
schappijk zeer ernstige probleem van de werkloosheid, in de
Miljoenennota tot uitdrukking is gebracht. Er is geen sprake
van dat de bestrijding van de werkloosheid tot hoofddoelstel
ling is verheven. De aangekondigde initiatieven zoals flexibili
sering van de arbeidsmarkt en scholing, lijken slechts drup
pels op de gloeiende plaat.
Een van de centrale punten in de Miljoenennota is de terugtre
dende overheid. Deregulering en privatisering zijn begrippen
waar we in de komende periode nog veel over zullen horen.
Op zich valt hiervoor veel te zeggen. Te veel bureaucratie is
niet bevorderlijk voor een soepele afhandeling van zaken. Dit
kabinet heeft vooral op het terrein van de privatisering een bij
zonder actief beleid gevoerd. Het moet echter niet zover ko
men dat alles in de aanbieding wordt gedaan. Soms moeten fi
nanciële aspecten ondergeschikt worden gemaakt aan over
wegingen van immateriële aard.
Dat geldt bijvoorbeeld voor de gezondheidszorg. Ook daar
moet de privateringsgedachte niet krampachtig buiten de deur
worden gehouden, maar altijd zal moeten blijven gelden dat
gezondheidszorg in Nederland voor iedereen even goed moet
kunnen zijn en betaalbaar blijven. Vooral aan dat laatste mag -
met het oog op de door staatssecretaris Dees van Gezond
heidszorg in het vooruitzicht gestelde maatregelen - worden
getwijfeld. Ook aan deregulering kleven enige risicovolle as
pecten, zeker wanneer het gaat over afbouw van subsidies.
Het is waar dat in die sector een enorme wildgroei heeft
plaatsgevonden, waar nodig in moet worden gekapt. Er zullen
echter subsidiemogelijkheden moeten blijven bestaan voor de
groepen in onze samenleving die toch al op de rand van het
bestaansminimum verkeren. Het verstrekken van individuele
huursubsidies bijvoorbeeld is zo'n vereiste. Verlaging ervan
zal onherroepelijk leiden tot meer maatschappelijke ellende
voor bijvoorbeeld ouderen en alleenstaanden.
IN DE eerste en laatste zinnen van de Troonrede wordt ge
sproken over hoe onze samenleving zich verder moet ontwik
kelen. We zijn het er mee eens dat het niet gemakkelijk is om
op vragen naar de richting van maatschappelijke ontwikkeling
een simpel en duidelijk antwoord te geven. Vooral niet als men
recht wil doen aan de pluriformiteit die in Nederland als een
groot goed wordt beschouwd.
Teruggrijpend naar dat gedeelte in de Troonrede, menen wij te
moeten constateren dat de Miljoenennota geen recht doet aan
de door het kabinet met de mond beleden wens tot pluriformi
teit. Zo'n appèl kan alleen maar succes hebben, wanneer alle
partijen op verantwoorde wijze aan hun trekken kunnen ko
men. De ontwikkelingen van de laatste jaren wijzen uit dat dit
in Nederland niet langer het geval is. Een onderzoek naar de
sociale en financiële positie van de minima heeft bijvoorbeeld
uitgewezen dat in Nederland een 'onderklasse' van minderbe
deelden aan het ontstaan is. Oproepen tot recht doen aan plu
riformiteit zijn pas dan geloofwaardig, wanneer concrete maat
regelen worden genomen om iets aan de positieverbetering
van deze uitzichtlozen te doen. Gebeurt dat niet, dan heeft het
er veel weg van dat de Miljoenennota met een ideologisch
sausje is overgoten terwille van de verkoopbaarheid.
Wij delen dus het optimisme van de regering niet dat het geko
zen beleid zal leiden tot verbetering van de kwaliteit van onze
samenleving. De economische vooruitzichten geven eveneens
weinig aanleiding om die stelling te onderschrijven. Wij zijn
een volk van defaitisten en spaarzame lieden die denken dat
de dag van morgen altijd weer slechter zal zijn dan de dag van
vandaag. Met zijn al te positieve wissel op de toekomst lijkt
Lubbers met die stelling te willen breken. Lubbers als de
'schepper van de Nederlandse Droom'. We zijn bang dat die in
een even groot débacle zal eindigen als de Amerikaanse.
