Fabrikant voortaan
schade-aansprakelijk
Computer voor suikerzieken
Speeltuinen worden veiliger
nieuwe wet kost consument wel geld
DE STEM
Psstt...
Wie een produkt koopt dat schade toebrengt moet nu nog bewijzen dat de
producent schuld heeft. Maar als eind juli 1988 de Europese richtlijn voor
produktaansprakelijkheid in het Nederlands Burgerlijk Wetboek is opgeno
men hoeft dat niet meer. De fabrikant is dan zonder meer al aansprakelijk
als het produkt schade toebrengt. Deze positieverbetering gaat de consu
ment wel geld kosten. Verzekeraars en fabrikanten vrezen een golf van scha
declaims als de nieuwe wet in werking treedt. De producenten zullen meer
verzekeringspremie moeten gaan betalen. De consument zal daar
steentje aan bij moeten dragen.
In een op de acht
gezinnen iemand
op dieet
VRIJDAG 11 SEPTEMBER 1987
.-. 4
PilwSffi x S» 8K£WSSS]
.rtellen. De nieuwe Seat Mat 1
land. Maar alleen echte bofferdsj
en kopen. Want er zijn er maa'"
er hebben we er niet los kunne" I
dan gaat het bovendien nog oJI|
a Special. Meteen hoop extr'j
extra's kosten: f 12.245,-. Verda-
niets Want je weet maar noo" I
ïsen er mee lezen. Maar special
dit: Wilt u nader kennismak'1]
uwe Seat Marbella, kijkdana
1 deze krant naar de lijst van Sejll
in de buurt. Maar mondje did"!
ft als je'n Marbella
Door Ton Boender
Al vele jaren wordt er in Ne
derland gepleit voor een
betere positie van slacht
offers van produkten.
Of het nu gaat om een exploderende
fles limonade, een lekkende kruik of
vreselijke doch onvermoede bijwer
kingen van medicijnen: nu moet de
gedupeerde consument nog bewij
zen dat de aangerichte schade werd
veroorzaakt door schuld van de fa
brikant. Een hachelijke zaak, zodat
veel advocaten slachtoffers van pro
dukten afraden om tegen de fabri
kant te procederen. De kans dat je
wint is volgens hen te klein. Je loopt
het risico dat het je meer geld kost,
dan het je zou kunnen opleveren.
Dr. mr. G. Snijders, onlangs ge
promoveerd op het proefschrift 'Pro-
duktveiligheid en aansprakelijkheid',
noemt als voorbeeld het geval van
de scholier René Hendriks. Die had
op 8 april 1966 een nieuwe bromfiets
van het merk Kreidler-Florett ge
kocht. Op 21 juni van dat jaar was hij
onderweg naar school. Op de Breda-
seweg, net buiten de bebouwde
kom, brak bij een snelheid van veer
tig kilometer per uur de pedaalas af.
René verloor de macht over het
stuur, reed tegen een boom en
raakte gewond.
Het Metaalinstituut TNO, dat de as
onderzocht, kwam tot de conclusie
dat deze een materiaalfout vertoon
de. De vader van het slachtoffer
stapte naar de rechter en eiste dat
de fabrikant de schade zou vergoe
den. De Bredase rechtbank wees de
vordering af. In het bedrijf van de fa
brikant werden in massaproduktie
zeer grote aantallen pedaalassen
vervaardigd. Daarbij kon het best
voorkomen dat een materiaalfout
niet werd opgemerkt. Dat wil nog
niet zeggen dat de controles onzorg
vuldig waren. De fabrikant ging vrij
uit, René Hendriks had gewoon pech
gehad.
ZWAKKE PLEKKEN
„Het aantonen van onzorgvuldig
handelen is vaak ondoenlijk voor
eèn gewone consument. Maar stel
dat het zou lukken, dan ben je er nog
niet. Vervolgens zul je moeten bewij
zen dat de producent verwijten kun
nen worden gemaakt. Je zult moeten
aantonen dat hem verweten kan wor
den dat hij de zwakke plekken in het
produktieproces liet ontstaan en liet
voortbestaan", aldus Snijders.
Met de nieuwe wet produktaan
sprakelijkheid, die de EG-lidstaten
uiterlijk 30 juli 1988 moeten hebben
ingevoerd, gaat het slachtoffer van
schadeveroorzakende produkten er
op vooruit, vindt hij. Dit ondanks dat
er nogal wat beperkingen zijn aan te
wijzen. Die mening zijn ook de Ne
derlandse consumentenorganisaties
toegedaan.
KROPSLA
„Het is een goede zaak dat er einde
lijk wettelijke aandacht komt voor
slachtoffers van produkten. Waar we
nog steeds bedenkingen bij hebben
is die zogenoemde franchise van
circa 1250 gulden, een soort eigen
risico. Veel schadegevallen zitten nu
onder dat bedrag en die zullen dus
ook in de toekomst niet worden ge-
ft
c a
- - O
Carry Peten: „De zakcomputer It eigenlijk een soort dagboek"
honoreerd", zegt mr. A. Zwinkels, ju
ridisch medewerker van de Consu
mentenbond.
Dr. mr. Snijders noemt naast deze
beperking nog andere: „De regeling
geldt niet voor schaden veroorzaakt
door onbewerkte landbouwproduk-
ten. Het slachtoffer van bij voorbeeld
een met gif bespoten krop sla kan
niet bij de boer aankloppen: Ook kan
een producent zich beroepen op de
stand van de wetenschap. Deze mo
gelijkheid van verweer is vooral van
belang voor producenten van ge
neesmiddelen. Juist bij dat soort pro
dukten komen gebreken soms pas
jaren na verkoop en gebruik aan het
licht".
VUEOTUIOBOUTJES
Een financieel aspect aan de invoe
ring van de nieuwe wet is de vrees
van verzekeraars voor golven van
schadeclaims. „Er zullen veel meer
claims komen van consumenten nu
het gemakkelijker wordt een fabri
kant aansprakelijk te stellen. Daar
naast zal de nieuwe wet grote aan
dacht krijgen van consumentenorga
nisaties en hun juridische afdelin
gen, zodat er ook uit die hoek veel
claims zullen komen. De aansprake
lijkheid van fabrikanten wordt uitge
breid, het is dan alleen maar logisch
dat de verzekeringsmaatschappijen
hun premies moeten verhogen", al
dus mr. F. Blees, algemeen secreta
ris van de Nederlandse Vereniging
van Aansprakelijkheidsverzekeraars.
Het is volgens hem niet te zeggen
hoeveel er tot nu jaarlijks is uitge
keerd in dit verband. „Dat komt om
dat de aansprakelijkheid verstopt zit
in de gehele verzekering van bedrij
ven. De premie die wordt betaald is
ook een zogeheten overall-premie,
dus is niet aan te geven hoeveel die
omhoog zou moeten. Dat zal onder
meer afhangen van het produkt dat
wordt gefabriceerd. Een fabrikant
van katoenen kussenslopen loopt nu
eenmaal minder risico dan een pro
ducent van aluminium vliegtuig
boutjes. Ook zal veel afhangen van
de opstelling van de verzekerings
maatschappijen zelf. Wij als vereni
ging hebben geen richtlijnen of
dwingende voorschriften voor die
nieuwe aansprakelijkheid opge
steld", zegt Blees.
ORETIOHEID
Ook voor het Verbond van Neder
landse Ondernemingen (VNO) staat
het als een paal boven water dat het
aantal schadeclaims fors zal toene
men. „Het risico voor de fabrikant
wordt groter en de claimgretigheid
van de consument zal toenemen. De
premieverhoging die daar uit voort
vloeit zou, zo is destijds afgespro
ken, over alle produkten worden uit
gesmeerd. Het gaat in ieder geval
meer geld kosten, ook voor de con
sument. De consumentenorganisa
ties hebben uitgespoken dat een be
tere aansprakelijkheidsregeling de
consument financieel wel wat waard
zou zijn", aldus A. Vermeulen, secre
taris bij het VNO.
Produkten met een 'verhoogd risi
co' zijn volgens hem met name le
vensmiddelen, geneesmiddelen en
onderdelen voor de vliegtuigindus
trie. „Ook het feit dat alle ketens tus
sen producent en consument aan
sprakelijk kunnen worden gesteld,
dus ook groothandels en dergelijke,
zorgt er voor dat de produkten duur
der worden. Daarnaast zullen produ
centen claims af gaan kopen, dus
sowieso uitkeren, om niet in langdu
rige procedures verwikkeld te ra
ken".
MAANDAQOCHTEND
De vrees bij verzekeraars en produ
centen voor veel schadeclaims zou
doen vermoeden dat er in Nederland
nog al wat ondeugdelijke produkten
op de markt worden gebracht. Vol
gens Vermeulen is die gedachte niet
terecht. „Er zit wel eens een maan-
dagochtendprodukt tussen, maar
over het algemeen bestaat er op de
Nederlandse markt niet zo'n onvei
lige situatie".
Overigens is de Consumenten
bond er niet van overtuigd dat na juli
volgend jaar de schadeclaims de fa
brikanten rond de oren zullen vlie
gen. „Dat is nog maar de vraag. Dat
zal eerst moeten blijken. En zelfs als
dat het geval is hoeft dat nog niet te
leiden tot premieverhogingen voor
fabrikanten. Voor veel produkten
wordt de prijs vastgesteld aan de
hand van marktontwikkelingen en
niet aan de hand van marginale kos-
tenveranderingen", zegt Zwinkels
van de Consumentenbond.
Kosumenten Kontakt durft niet te
voorspellen wat de economische uit
werking van de hogere verzekerings
premies zal zijn. „Het wachten is nog
op een uitspraak van de regering
daarover. De minister heeft nog geen
standpunt ingenomen", aldus een
woordvoerster van KK.
PENIS
Alle partijen zijn het er over eens dat
de nieuwe wet niet zal leiden tot zo
geheten Amerikaanse toestanden. In
de Verenigde Staten komt het gere
geld voor dat fabrikanten het vel
over de oren wordt getrokken als
een produkt schade heeft veroor
zaakt. Veroordelingen tot uitbetaling
van vele miljoenen als smartegeld
zijn daar niet uitzonderlijk. Hoe bizar
Amerikaanse rechters kunnen oor
delen werd onlangs gemeld in een
landelijke krant. Een jongen had zijn
geslachtsdeel in het gat van een
loeiende stofzuiger gestoken. De
niet afgeschermde ventilator ampu
teerde de penis. De fabrikant van de
stofzuiger vond dat de jongen 'on
voorzien misbruik' had gemaakt van
het apparaat. De rechter kende ech
ter toch schadevergoeding toe 'want
het had ook een vinger kunnen zijn'.
Vliegtuigen zijn
produkten met
een
zogenoemd
verhoogd
rltlco.
Van onze verslaggever
Het Maastrichtse bedrijf
DIVA heeft een speciale
pocket-computer ontwik
keld voor mensen die suikerziekte
hebben.
Die computer geeft een signaal wan
neer de patiënt insuline moet nemen,
moet eten of sporten of de bloedsui-
kerspiegel moet meten.
Volgens de Roermondse specialist
dr. Johan Spijker is hier sprake van
een doorbraak op het gebied van
diabetesbegeleiding. „We kunnen
daarmee de patiënt niet beter ma
ken. Maar we kunnen wel voorko
men dat hij te veel last krijgt van zijn
ziekte en de complicaties aanzienlijk
verminderen".
Ook het Maastrichtse bedrijf DIVA
zelf verwacht veel van de nieuwe vin
ding. „We zijn daarmee de grote
concurrenten minstens een jaar
voor", zegt Carry Peters, de ver
koopdirecteur van DIVA. Bij het be
drijf werken momenteel 28 mensen.
Er zijn al kantoren in Duitsland, Italië
en Amerika.
Basis van de zakcomputer is een
uiterst individueel programma. Dat is
voor iedere patiënt anders en wordt
ingevoerd door de arts. De patiënt
kan er wijzigingen in aanbrengen.
Na iedere spuit, elke maaltijd of
iedere sportieve activiteit drukt hij
een knopje in. Als hij dan ook de
bloedsuikerspiegel meet, heeft de
computer een goed beeld van het
gedrag van de patiënt.
„De zakcomputer is eigenlijk een
soort dagboek", zegt Peters. „Het
houdt de resultaten van drie maan
den vast. Die gegevens, kunnen via
een tweede apparaatje op papier
worden gezet, worden doorgesluisd
naar een huis-computer of worden
doorgebeld naar de specialist".
VERBETERING
De Roermondse internist dr. Jo
han Spijker die betrokken is geweest
bij de ontwikkeling van het apparaat
en ook patiënten ermee heeft laten
werken is er erg tevreden over.
„Een goede behandeling van suiker
ziekte valt of staat vaak met het op
tijd toedienen van insuline. Om te be
palen hoe vaak en hoeveel insuline
een patiënt nodig heeft, moet hij
voor zijn arts een groot aantal gege
vens verzamelen over zijn doen en
laten en de invloed daarvan op de
bloedsuikerspiegel. Meestal krijg je
die bij het spreekuur op een groot
aantal papiertjes. Daar moet je dan
op stel en sprong een conclusie uit
trekken. Wat lag er meer voor de
hand ook hier de computer in te
schakelen? Nu beschik ik in een
handomdraai over de meest belang
rijke gegevens, kan ik zien wat er mis
is gegaan en waarom. Het is dus
voor de arts een aanzienlijke verbe
tering".
Maar volgens dr. Spijker vindt ook
zijn patiënt er baat bij. „Door dit sys
teem kan de patiënt veel beter 'inge
steld' worden. Kan met andere woor
den beter worden bepaald wanneer
hij hoeveel insuline nodig heeft. We
weten dat mensen die vaak ontre
geld zijn, die vaak te veel of te weinig
insuline hebben, meer kans hebben
op complicaties, zoals heel slecht
zien. Juist voor deze mensen is het
van groot belang dat ze een zo nor
maal mogelijk leven kunnen leiden".
THUISZORG
Uit ervaringen met zijn eigen patiën
ten weet Spijker bovendien dat ze
door het gebruik van de speciale dia
betes-computer, die de romantische
naam Romeo and Juliet gekregen
heeft, veel meer gemotiveerd zijn om
iets te doen met hun ziekte. „Het
doorbreekt het gevoel van machte
loosheid, dat velen overvalt en het
versterkt het gevoel dat ze door zich
zelf te controleren, er zelf iets aan
kunnen doen".
De ontwikkeling van de geheel in
Nederland ontwikkelde apparatuur
vergde een investering van 10 mil
joen. DIVA hoopt dat bedrag er bin
nen twee jaar uit te hebben. Het ver
wacht vooral een sterke groei op de
Amerikaanse markt, omdat men daar
al meer ervaring heeft met het ge
bruik van de computer bij de thuis
zorg van patiënten.
Van onze verslaggever
Speeltuinen worden veiliger. Drie
jaar nadat daarover een onrust
barend rapport verscheen geeft
het ministerie van Welzijn, Volks
gezondheid en Cultuur thans het
sein om via een landelijke aan
pak een eind te maken aan de
onveiligheid in bepaalde attrac
tieparken.
Er is een commissie ingesteld die
staatssecretaris Dees van WVC
moet adviseren over een uni
forme veiligheidsregeling.
Een onderzoek van de ANWB
en de Stichting Consument en
Veiligheid wees in 1983 uit dat
van de 45 onderzochte speeltui
nen er negentien niet aan mini
male veiligheidseisen voldeden.
Achterstallig onderhoud en on
veilige situaties bleken onnodige
risico's op te leveren voor het
spelend kind.
Jaarlijks gebeuren er 45.000
ongevallen, aldus dat rapport.
iHet aantal kinderen dat daardoor
naar een ziekenhuis moet loopt
rond de 25.000. Het onderzoek
noemde een groot aantal defec
ten en gevaarlijke situaties. Zoals
losstaande toestellen, die om
kunnen vallen, een te grote uit
slag van zweefmolens, schom
mels en kabelbanen, terwijl daar
geen hekken omheen staan,
blootliggende betonnen sokkels
onder toestellen, spijkers die uit
steken en ontbrekende planken.
Het onderzoek werd in 1984
herhaald. De situatie bleek licht
verbeterd: er waren 'slechts'
20.000 kinderen in een zieken
huis behandeld wegens een on
geval in een attractiepark. Op
kermissen zijn de afgelopen ja
ren enkele dodelijke ongevallen
gebeurd. De ANWB en de Stich
ting Consument en Veiligheid
drongen in 1984 aan op lande
lijke veiligheidsvoorschriften en -
normen.
Staatssecretaris Dees heeft de
Commissie Regeling Attractievei
ligheid (CRA) onlangs geïnstal
leerd. In de commissie zitten ver
tegenwoordigers van de lande
lijke speeltuinorganisaties, de
kermisbonden, recreatieonder
nemers, fabrikanten van speel
toestellen, van verschillende mi
nisteries, de Stichting Consu
ment en Veiligheid en van de
Vereniging Nederlandse Ge
meenten.
In 12,5 procent van de circa vier
miljoen Nederlandse huishou
dingen volgt Iemand op medisch
voorschrift een dieet.
En In 1,7 procent van die gezin
nen Is er zelfs sprake van twee of
meer gevallen. In totaal gaat het
om ruim 760.000 personen. On
geveer de helft van hen Is ouder
dan 60 Jaar en tien procent Is
jonger dan 30 jaar.
Dat blijkt uit een onderzoek
dat In opdracht van het Voorllch
tingsbureau voor de Voeding In
Den Haag Is uitgevoerd door het
marktonderzoekbureau Ogllvle
In Amsterdam
De drie belangrijkste medi
sche Indicaties voor het volgen
van een dieet zijn diabetes (29
hart- en vaatziekten (21
en hoge bloeddruk (20 Aller
gie als reden voor een dieet(3
scoort opvallend hoog bij de
jongste leeftijdsgroep tot 15 jaar,
namelijk 37
De meest voorkomende diëten
zijn zoutarm (38 en diabetes -
(29 gevolgd door het ener
gle- en cholesterolbeperkt dieet
(leder 15 Ruim een kwart
van alle ondervraagden blijkt
een comblnatledleet te volgen.
Zoutarm Is hier vrijwel altijd een
van de componenten.
De helft van de dleetvolgers
heeft dit dieet al langer dan vijf
jaar.
voorbehouden. Prijs incl. BTW, excl afle