Fabrikant voortaan schade-aansprakelijk Computer voor suikerzieken Speeltuinen worden veiliger nieuwe wet kost consument wel geld DE STEM Psstt... Wie een produkt koopt dat schade toebrengt moet nu nog bewijzen dat de producent schuld heeft. Maar als eind juli 1988 de Europese richtlijn voor produktaansprakelijkheid in het Nederlands Burgerlijk Wetboek is opgeno men hoeft dat niet meer. De fabrikant is dan zonder meer al aansprakelijk als het produkt schade toebrengt. Deze positieverbetering gaat de consu ment wel geld kosten. Verzekeraars en fabrikanten vrezen een golf van scha declaims als de nieuwe wet in werking treedt. De producenten zullen meer verzekeringspremie moeten gaan betalen. De consument zal daar steentje aan bij moeten dragen. In een op de acht gezinnen iemand op dieet VRIJDAG 11 SEPTEMBER 1987 .-. 4 PilwSffi x S» 8K£WSSS] .rtellen. De nieuwe Seat Mat 1 land. Maar alleen echte bofferdsj en kopen. Want er zijn er maa'" er hebben we er niet los kunne" I dan gaat het bovendien nog oJI| a Special. Meteen hoop extr'j extra's kosten: f 12.245,-. Verda- niets Want je weet maar noo" I ïsen er mee lezen. Maar special dit: Wilt u nader kennismak'1] uwe Seat Marbella, kijkdana 1 deze krant naar de lijst van Sejll in de buurt. Maar mondje did"! ft als je'n Marbella Door Ton Boender Al vele jaren wordt er in Ne derland gepleit voor een betere positie van slacht offers van produkten. Of het nu gaat om een exploderende fles limonade, een lekkende kruik of vreselijke doch onvermoede bijwer kingen van medicijnen: nu moet de gedupeerde consument nog bewij zen dat de aangerichte schade werd veroorzaakt door schuld van de fa brikant. Een hachelijke zaak, zodat veel advocaten slachtoffers van pro dukten afraden om tegen de fabri kant te procederen. De kans dat je wint is volgens hen te klein. Je loopt het risico dat het je meer geld kost, dan het je zou kunnen opleveren. Dr. mr. G. Snijders, onlangs ge promoveerd op het proefschrift 'Pro- duktveiligheid en aansprakelijkheid', noemt als voorbeeld het geval van de scholier René Hendriks. Die had op 8 april 1966 een nieuwe bromfiets van het merk Kreidler-Florett ge kocht. Op 21 juni van dat jaar was hij onderweg naar school. Op de Breda- seweg, net buiten de bebouwde kom, brak bij een snelheid van veer tig kilometer per uur de pedaalas af. René verloor de macht over het stuur, reed tegen een boom en raakte gewond. Het Metaalinstituut TNO, dat de as onderzocht, kwam tot de conclusie dat deze een materiaalfout vertoon de. De vader van het slachtoffer stapte naar de rechter en eiste dat de fabrikant de schade zou vergoe den. De Bredase rechtbank wees de vordering af. In het bedrijf van de fa brikant werden in massaproduktie zeer grote aantallen pedaalassen vervaardigd. Daarbij kon het best voorkomen dat een materiaalfout niet werd opgemerkt. Dat wil nog niet zeggen dat de controles onzorg vuldig waren. De fabrikant ging vrij uit, René Hendriks had gewoon pech gehad. ZWAKKE PLEKKEN „Het aantonen van onzorgvuldig handelen is vaak ondoenlijk voor eèn gewone consument. Maar stel dat het zou lukken, dan ben je er nog niet. Vervolgens zul je moeten bewij zen dat de producent verwijten kun nen worden gemaakt. Je zult moeten aantonen dat hem verweten kan wor den dat hij de zwakke plekken in het produktieproces liet ontstaan en liet voortbestaan", aldus Snijders. Met de nieuwe wet produktaan sprakelijkheid, die de EG-lidstaten uiterlijk 30 juli 1988 moeten hebben ingevoerd, gaat het slachtoffer van schadeveroorzakende produkten er op vooruit, vindt hij. Dit ondanks dat er nogal wat beperkingen zijn aan te wijzen. Die mening zijn ook de Ne derlandse consumentenorganisaties toegedaan. KROPSLA „Het is een goede zaak dat er einde lijk wettelijke aandacht komt voor slachtoffers van produkten. Waar we nog steeds bedenkingen bij hebben is die zogenoemde franchise van circa 1250 gulden, een soort eigen risico. Veel schadegevallen zitten nu onder dat bedrag en die zullen dus ook in de toekomst niet worden ge- ft c a - - O Carry Peten: „De zakcomputer It eigenlijk een soort dagboek" honoreerd", zegt mr. A. Zwinkels, ju ridisch medewerker van de Consu mentenbond. Dr. mr. Snijders noemt naast deze beperking nog andere: „De regeling geldt niet voor schaden veroorzaakt door onbewerkte landbouwproduk- ten. Het slachtoffer van bij voorbeeld een met gif bespoten krop sla kan niet bij de boer aankloppen: Ook kan een producent zich beroepen op de stand van de wetenschap. Deze mo gelijkheid van verweer is vooral van belang voor producenten van ge neesmiddelen. Juist bij dat soort pro dukten komen gebreken soms pas jaren na verkoop en gebruik aan het licht". VUEOTUIOBOUTJES Een financieel aspect aan de invoe ring van de nieuwe wet is de vrees van verzekeraars voor golven van schadeclaims. „Er zullen veel meer claims komen van consumenten nu het gemakkelijker wordt een fabri kant aansprakelijk te stellen. Daar naast zal de nieuwe wet grote aan dacht krijgen van consumentenorga nisaties en hun juridische afdelin gen, zodat er ook uit die hoek veel claims zullen komen. De aansprake lijkheid van fabrikanten wordt uitge breid, het is dan alleen maar logisch dat de verzekeringsmaatschappijen hun premies moeten verhogen", al dus mr. F. Blees, algemeen secreta ris van de Nederlandse Vereniging van Aansprakelijkheidsverzekeraars. Het is volgens hem niet te zeggen hoeveel er tot nu jaarlijks is uitge keerd in dit verband. „Dat komt om dat de aansprakelijkheid verstopt zit in de gehele verzekering van bedrij ven. De premie die wordt betaald is ook een zogeheten overall-premie, dus is niet aan te geven hoeveel die omhoog zou moeten. Dat zal onder meer afhangen van het produkt dat wordt gefabriceerd. Een fabrikant van katoenen kussenslopen loopt nu eenmaal minder risico dan een pro ducent van aluminium vliegtuig boutjes. Ook zal veel afhangen van de opstelling van de verzekerings maatschappijen zelf. Wij als vereni ging hebben geen richtlijnen of dwingende voorschriften voor die nieuwe aansprakelijkheid opge steld", zegt Blees. ORETIOHEID Ook voor het Verbond van Neder landse Ondernemingen (VNO) staat het als een paal boven water dat het aantal schadeclaims fors zal toene men. „Het risico voor de fabrikant wordt groter en de claimgretigheid van de consument zal toenemen. De premieverhoging die daar uit voort vloeit zou, zo is destijds afgespro ken, over alle produkten worden uit gesmeerd. Het gaat in ieder geval meer geld kosten, ook voor de con sument. De consumentenorganisa ties hebben uitgespoken dat een be tere aansprakelijkheidsregeling de consument financieel wel wat waard zou zijn", aldus A. Vermeulen, secre taris bij het VNO. Produkten met een 'verhoogd risi co' zijn volgens hem met name le vensmiddelen, geneesmiddelen en onderdelen voor de vliegtuigindus trie. „Ook het feit dat alle ketens tus sen producent en consument aan sprakelijk kunnen worden gesteld, dus ook groothandels en dergelijke, zorgt er voor dat de produkten duur der worden. Daarnaast zullen produ centen claims af gaan kopen, dus sowieso uitkeren, om niet in langdu rige procedures verwikkeld te ra ken". MAANDAQOCHTEND De vrees bij verzekeraars en produ centen voor veel schadeclaims zou doen vermoeden dat er in Nederland nog al wat ondeugdelijke produkten op de markt worden gebracht. Vol gens Vermeulen is die gedachte niet terecht. „Er zit wel eens een maan- dagochtendprodukt tussen, maar over het algemeen bestaat er op de Nederlandse markt niet zo'n onvei lige situatie". Overigens is de Consumenten bond er niet van overtuigd dat na juli volgend jaar de schadeclaims de fa brikanten rond de oren zullen vlie gen. „Dat is nog maar de vraag. Dat zal eerst moeten blijken. En zelfs als dat het geval is hoeft dat nog niet te leiden tot premieverhogingen voor fabrikanten. Voor veel produkten wordt de prijs vastgesteld aan de hand van marktontwikkelingen en niet aan de hand van marginale kos- tenveranderingen", zegt Zwinkels van de Consumentenbond. Kosumenten Kontakt durft niet te voorspellen wat de economische uit werking van de hogere verzekerings premies zal zijn. „Het wachten is nog op een uitspraak van de regering daarover. De minister heeft nog geen standpunt ingenomen", aldus een woordvoerster van KK. PENIS Alle partijen zijn het er over eens dat de nieuwe wet niet zal leiden tot zo geheten Amerikaanse toestanden. In de Verenigde Staten komt het gere geld voor dat fabrikanten het vel over de oren wordt getrokken als een produkt schade heeft veroor zaakt. Veroordelingen tot uitbetaling van vele miljoenen als smartegeld zijn daar niet uitzonderlijk. Hoe bizar Amerikaanse rechters kunnen oor delen werd onlangs gemeld in een landelijke krant. Een jongen had zijn geslachtsdeel in het gat van een loeiende stofzuiger gestoken. De niet afgeschermde ventilator ampu teerde de penis. De fabrikant van de stofzuiger vond dat de jongen 'on voorzien misbruik' had gemaakt van het apparaat. De rechter kende ech ter toch schadevergoeding toe 'want het had ook een vinger kunnen zijn'. Vliegtuigen zijn produkten met een zogenoemd verhoogd rltlco. Van onze verslaggever Het Maastrichtse bedrijf DIVA heeft een speciale pocket-computer ontwik keld voor mensen die suikerziekte hebben. Die computer geeft een signaal wan neer de patiënt insuline moet nemen, moet eten of sporten of de bloedsui- kerspiegel moet meten. Volgens de Roermondse specialist dr. Johan Spijker is hier sprake van een doorbraak op het gebied van diabetesbegeleiding. „We kunnen daarmee de patiënt niet beter ma ken. Maar we kunnen wel voorko men dat hij te veel last krijgt van zijn ziekte en de complicaties aanzienlijk verminderen". Ook het Maastrichtse bedrijf DIVA zelf verwacht veel van de nieuwe vin ding. „We zijn daarmee de grote concurrenten minstens een jaar voor", zegt Carry Peters, de ver koopdirecteur van DIVA. Bij het be drijf werken momenteel 28 mensen. Er zijn al kantoren in Duitsland, Italië en Amerika. Basis van de zakcomputer is een uiterst individueel programma. Dat is voor iedere patiënt anders en wordt ingevoerd door de arts. De patiënt kan er wijzigingen in aanbrengen. Na iedere spuit, elke maaltijd of iedere sportieve activiteit drukt hij een knopje in. Als hij dan ook de bloedsuikerspiegel meet, heeft de computer een goed beeld van het gedrag van de patiënt. „De zakcomputer is eigenlijk een soort dagboek", zegt Peters. „Het houdt de resultaten van drie maan den vast. Die gegevens, kunnen via een tweede apparaatje op papier worden gezet, worden doorgesluisd naar een huis-computer of worden doorgebeld naar de specialist". VERBETERING De Roermondse internist dr. Jo han Spijker die betrokken is geweest bij de ontwikkeling van het apparaat en ook patiënten ermee heeft laten werken is er erg tevreden over. „Een goede behandeling van suiker ziekte valt of staat vaak met het op tijd toedienen van insuline. Om te be palen hoe vaak en hoeveel insuline een patiënt nodig heeft, moet hij voor zijn arts een groot aantal gege vens verzamelen over zijn doen en laten en de invloed daarvan op de bloedsuikerspiegel. Meestal krijg je die bij het spreekuur op een groot aantal papiertjes. Daar moet je dan op stel en sprong een conclusie uit trekken. Wat lag er meer voor de hand ook hier de computer in te schakelen? Nu beschik ik in een handomdraai over de meest belang rijke gegevens, kan ik zien wat er mis is gegaan en waarom. Het is dus voor de arts een aanzienlijke verbe tering". Maar volgens dr. Spijker vindt ook zijn patiënt er baat bij. „Door dit sys teem kan de patiënt veel beter 'inge steld' worden. Kan met andere woor den beter worden bepaald wanneer hij hoeveel insuline nodig heeft. We weten dat mensen die vaak ontre geld zijn, die vaak te veel of te weinig insuline hebben, meer kans hebben op complicaties, zoals heel slecht zien. Juist voor deze mensen is het van groot belang dat ze een zo nor maal mogelijk leven kunnen leiden". THUISZORG Uit ervaringen met zijn eigen patiën ten weet Spijker bovendien dat ze door het gebruik van de speciale dia betes-computer, die de romantische naam Romeo and Juliet gekregen heeft, veel meer gemotiveerd zijn om iets te doen met hun ziekte. „Het doorbreekt het gevoel van machte loosheid, dat velen overvalt en het versterkt het gevoel dat ze door zich zelf te controleren, er zelf iets aan kunnen doen". De ontwikkeling van de geheel in Nederland ontwikkelde apparatuur vergde een investering van 10 mil joen. DIVA hoopt dat bedrag er bin nen twee jaar uit te hebben. Het ver wacht vooral een sterke groei op de Amerikaanse markt, omdat men daar al meer ervaring heeft met het ge bruik van de computer bij de thuis zorg van patiënten. Van onze verslaggever Speeltuinen worden veiliger. Drie jaar nadat daarover een onrust barend rapport verscheen geeft het ministerie van Welzijn, Volks gezondheid en Cultuur thans het sein om via een landelijke aan pak een eind te maken aan de onveiligheid in bepaalde attrac tieparken. Er is een commissie ingesteld die staatssecretaris Dees van WVC moet adviseren over een uni forme veiligheidsregeling. Een onderzoek van de ANWB en de Stichting Consument en Veiligheid wees in 1983 uit dat van de 45 onderzochte speeltui nen er negentien niet aan mini male veiligheidseisen voldeden. Achterstallig onderhoud en on veilige situaties bleken onnodige risico's op te leveren voor het spelend kind. Jaarlijks gebeuren er 45.000 ongevallen, aldus dat rapport. iHet aantal kinderen dat daardoor naar een ziekenhuis moet loopt rond de 25.000. Het onderzoek noemde een groot aantal defec ten en gevaarlijke situaties. Zoals losstaande toestellen, die om kunnen vallen, een te grote uit slag van zweefmolens, schom mels en kabelbanen, terwijl daar geen hekken omheen staan, blootliggende betonnen sokkels onder toestellen, spijkers die uit steken en ontbrekende planken. Het onderzoek werd in 1984 herhaald. De situatie bleek licht verbeterd: er waren 'slechts' 20.000 kinderen in een zieken huis behandeld wegens een on geval in een attractiepark. Op kermissen zijn de afgelopen ja ren enkele dodelijke ongevallen gebeurd. De ANWB en de Stich ting Consument en Veiligheid drongen in 1984 aan op lande lijke veiligheidsvoorschriften en - normen. Staatssecretaris Dees heeft de Commissie Regeling Attractievei ligheid (CRA) onlangs geïnstal leerd. In de commissie zitten ver tegenwoordigers van de lande lijke speeltuinorganisaties, de kermisbonden, recreatieonder nemers, fabrikanten van speel toestellen, van verschillende mi nisteries, de Stichting Consu ment en Veiligheid en van de Vereniging Nederlandse Ge meenten. In 12,5 procent van de circa vier miljoen Nederlandse huishou dingen volgt Iemand op medisch voorschrift een dieet. En In 1,7 procent van die gezin nen Is er zelfs sprake van twee of meer gevallen. In totaal gaat het om ruim 760.000 personen. On geveer de helft van hen Is ouder dan 60 Jaar en tien procent Is jonger dan 30 jaar. Dat blijkt uit een onderzoek dat In opdracht van het Voorllch tingsbureau voor de Voeding In Den Haag Is uitgevoerd door het marktonderzoekbureau Ogllvle In Amsterdam De drie belangrijkste medi sche Indicaties voor het volgen van een dieet zijn diabetes (29 hart- en vaatziekten (21 en hoge bloeddruk (20 Aller gie als reden voor een dieet(3 scoort opvallend hoog bij de jongste leeftijdsgroep tot 15 jaar, namelijk 37 De meest voorkomende diëten zijn zoutarm (38 en diabetes - (29 gevolgd door het ener gle- en cholesterolbeperkt dieet (leder 15 Ruim een kwart van alle ondervraagden blijkt een comblnatledleet te volgen. Zoutarm Is hier vrijwel altijd een van de componenten. De helft van de dleetvolgers heeft dit dieet al langer dan vijf jaar. voorbehouden. Prijs incl. BTW, excl afle

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1987 | | pagina 15